1, 2. a) Dia dukya daukaia ba karna wan munisa ki? b) Dia tanka laki kaikaisa ki?

TUKTAN kum ra diara kum daukaia adar yabisa, kuna daukaia want apia isa kaka, ai mawan nahki mangki ba pat kaikram ki? Ai insaitka ra aiklabi ba ai mawan ra param kaikisa. Kan adar munan ba wali, pain nu sa ai aisika ra kulkaia sa. Sakuna alai! Kan na taim lika, bila walan daukras. Bara sam taim yawan sut, sim sat aiklabisa.

² Wan purara karnika bri uplika kulkaia ba ban isi apia sa. Man ra sin, sam taim bila walaia karna mai munisa ki? Au sa kaka, man baman baku sma lukpara. Kan kulkan laka ba naiwa pyua ra kau mayara pali sa. Ban sakuna, Baibil bila wan purara karnika bri uplika ra kulkaia sa wisa (Sins laka 24:21). Gâd latwanka laka ra ban kaia want sa kaka, baku daukaia nit pali sa. Sakuna, diakan yawan mapara karna sa? Dia muni baku daukbia wan wisa ki? Dia mita bila walaia help wan munbia ki? Bara, dia tnatka nani ra bila wali ba marikisa ki? Kaisa tanka nani na laki kaikaia.

3, 4. Saurka ba nahki bal takan ki, bara baha wan alkan taka nahki karna wan munisa wan purara karnika bri nani ra kulkaia?

³ Diara wal ba mita wan purara karnika bri uplika ra  kulkaia ba karna sa. Pas pali yawan mistik tatakra sa, bara baku sin wan purara karnika bri uplika ba, mistik tatakra bangwisa. Mistik takaia ba, blasi pyua ra Adam Iv wal Eden gadinka ra Gâd karnika mapara buan ba wina ta krikan. Baku bamna saurka laka ba, mapara buanka ba wina bal takan. Bara naiwa kat sin, mapara buaia tukbanka ba yawan bilara sa (Blasi sturka 2:15-17; 3:1-7; Lawana 51:5; Rom 5:12).

⁴ Saurka laka ba wan wîna ra alkan ba mita, yawan praut kyamapara takaia isi sa, sakuna bauan laka alki brih pakaia ba lika karna sa. Yawan patitara wina Gâd dukya dauki kabia kra sin, tara papulra kyama karna takaia sip sa. Waitna kum nina Kora maki kan ra baku takan. Trabil tilara sin, Kora ba Jehova uplika wal ban asla kan. Sakuna las kat kau tara puli, swira apukira baha pyua ra kau bauikira waitnika —Moses ba— mapara warbanka bukan (Kulki kaikan 12:3; 16:1-3). King Usia ra sin wira luki kais, witinka tara puli yu kum Jehova tempelka ra wih diman, bara wark kum prîst nani baman daukaia ai raitka bri kan ba witin bui mahka daukan (2 Kronikas 26:16-21). Wal sut na, tara pulan mana brin. Kuna wan marikisa yawan purara karnika bri uplika ra kulkaia dukyara, tara pulan laka mapara aiklabaia sa.

5. Blasi pyua wina upla ba nahki ai karnika ba saura yus munan sa ki?

⁵ Bara karnika bri uplika bui sin daukisa upla wala witin nani ra kulkras kabia. Kan ailal ba rau mamunra, upla saura takan sa. Bara raitka pali ba sika, tasba sturka blasi pyua wina kaikisa wihta aimaki kan nani ba upla ra saura munan (Smasmalkra 8:9). Naha tanka ra, Sâl ba waitna kum pain bauikira kan, bara king kabia dukyara Gâd mita sakan. Sakuna ningkara, tara papulra tatumra sin takan, bara Debit pâtkas kan ba ra rau munaia plikan (1 Samyuil 9:20, 21; 10:20-22; 18:7-11). Baha wina,  Debit ba Israel ra king kau pain bri kan ba tilara kan, bara witin kat sin warbanka dauki Juraya ra, Het wina waitnika maîa ba mihta dakban, bara Juraya pâtkas kan ba prubia wisi war aiklabaia taura blikan (2 Samyuil 11:1-17). Kaiki ba baku, wan wîna ra saurka ba mita, tasba uplika ai mihta ra karnika bri ba pain yus munras. Bara baha nani Jehova ra kulkras kaka, kau saura pali takisa. Katolik papa kum kum mita upla taibi briaia dukyara diara sat sat daukan ba dahra aisi, Inglan wina tanka laki kakaira kum mita naku win: “Karnika briaia ba wan sauhkisa, bara karnika aihwa briaia ba kau pali wan sauhkisa”. Baha sut ra luki, kaisa makabi walanka wala kum laki kaikaia: Dia muni karnika bri nani ra kulkaia sa ki?

6, 7. a) Dia muni Jehova Karnika bri ba ra yawan kulkisa sapa tanka mariks. b) Yawan Gâd karnika munuhtara sa ahkia marikaia sa ki, bara nahki marikbia?

⁶ Karnika bri nani ra kulkaia ba, latwan laka ba mita sa: Jehova ra, wan walkara, bara wan wîna ra sin latwan kaiki ba mita sa. Diara sut purkara, Jehova ra latwan kaiki ba mita, yawan ai kupia lilia daukaia want sa (Sins laka 27:11; Mark 12:29, 30). Yawan pain nu sa Eden gadinka ra mapara buan ba wina, Gâd King Aimakaia Raitka bri ba latuban sa. Bara upla aihkika ba Gâd gabamintka ba lulki, Setan tanira tauisa. Sakuna yawan lika Jehova tanira uba lilia bapi buisa. Yawan Param marikan [Reveleshan] 4:11 aisi kaikuya taim, wan kupia kat kangbisa. Kan Jehova baman naha tasba purara King Aimakaia Raitka bri ba latan sa! Bara yu bani Gâd bila wali taim, witin King Aimakaia Raitka bri ba ta baikisa.

⁷ Sakuna Jehova ra kulkaia ba, ai bila walaia tanka man apia sa. Wel au, witin ra latwan kaiki ba mita dia  wan makabi ba kat daukisa. Ban sakuna, sam taim —taura tuktika dahra aisata ba baku— bila walaia karna wan munisa. Baku taim, ai karnika munuhtara kaia lan takaia sa. Amya tikpara Jisas bui, traika kaikanka tara tilara sin ai Aisika want kan ba kat daukan, bara win: “Yang kupi laka kat lika kabiara, kuna man kupiam laka kat mika” (Luk 22:42).

8. a) Naiwa pyua ra dia tnatka ra Jehova Karnika munuhtara sa ki, bara witin nahki ai dara wali ba dukyara ani sturka wina kaikisa? b) Baibil wina smalki wapni ra wan mangkisa taim, alki briaia dukyara dia help wan munbia ki? ( Wahya 46, 47 ra ulban ba aisi kais.)

⁸ Wel au, Jehova ai uplika kumi bani wal yakan saitra aisaras. Baibil bak, bara tasba ra ai tawan aisi uplika bak lika wan aisisa. Bara Gâd bui karnika yaban uplika ra yawan kulkisa kaka, yawan Jehova karnika munuhtara sa. Sakuna Baibil wina smalki wapni ra wan mangki ba mapara yawan kyama karna takbia sa kaka, Gâd kupia sauhkisa. Israel uplika ba Moses mapara buan taim, Jehova lukanka ra, ai mapara buan kan baku kaikan (Kulki kaikan 14:26, 27).

9. Wan walkara latwan kaikisa kaka, dia muni karnika bri nani ra sin kulkaia sa ki? Tanka mariks.

⁹ Karnika bri nani ra yawan kulki ba, wan walkara latwan kaiki ba mita sa. Nahki baku? Wel luki kais: Man ba suldawa kum sma. Man bara suldawa wala nani ba sin ban raya kaia want sma kaka, tam bri uplika ra kulki, ai bila wali, ta baiki kaia sma. Sakuna tila wina kumi pan bila walras kaka, ul ra pât ra dingkisa. Wel au, tasba ra war daknika nani ba uba panis bukisa. Sakuna, Jehova mihta ra war daknika ba upla ra yamni man munisa. Baibil bila Gâd ai “aiklaklabrika daknika nani” brisa wisa (Lawana 148:2). Witin sika insal karnakira kwara nani Kamandantika sa. Bara tasba ra sin, ai suliarka nani daknika ba spirit laka ra war aiklabisa (2 Timoti 2:3; Isikiel 37:1-10). Daknika na ta briaia dukyara waitna kum kum  mangkan sa. Wan wi ba walras kaka, wan panika nani ra pât ra dingkisa (1 Korint 12:14, 25, 26). Bara luhpa kum kyamapara takisa taim pamali ul ba pât wauhwisa. Au sika! Kulkan laka ra ta baiki kaia ba, wan walkara yawan latwan kaiki ba marikisa.

10, 11. Karnika bri nani ra kulkaia nahki yamni wan munisa nu takaia ba, dia muni pain sa ki?

¹⁰ Karnika bri nani ra kulkisa, kan wan yamnika dukyara sa. Jehova ba karnika bri nani ra kulkaia wan makabisa taim, nahki yamni wan munbia ba sin wan wisa. Naha tanka ra, luhpa nani ba rayaka yari lilia kum briaia want sa kaka, ai aisika-yaptika bila walaia sa wisa (Kli smalkan 5:16; Epesus 6:2, 3). Spirit laka ra yawan pât apu kaia want sa kaka, kangrigisan almukka nani ra kulkaia sa wisa (Hibru nani 13:7, 17). Bara wan kaina kahban kabia want sa kaka, gabamint wihtka nani ra bila walaia sa wisa (Rom 13:4).

 ¹¹ Karnika bri nani ra dia muni yawan kulkaia sa wan wi taim, rait apia bila walaia kau isi takisa? Nanara lika, kaisa kaikaia ani tanka yuhmpa mapara karnika bri nani ra kulki ba marikaia sip sa.

12. Maîa waitna ba dia wihrika twilkanka brisa ki, bara ai warkka nahki daukaia sa ki?

¹² Jehova bui pamali ba paskan. Witin dia dauki ba sut wapni sa mita, pamali ba pain wark takbia dukyara dia daukaia sa sapa param win (1 Korint 14:33). Pamali lalka kaia karnika ba maîa waitna mihta ra kahban sa. Maîa waitna ba sin pana ai lalka —Jisas Kraist ra— kulki ba marikaia dukyara, Jisas ai karnika nahki yus muni ba kat sin witin yus munaia sa (Epesus 5:23). Baha mita maîa waitna pain kum ba, waitna baku ai wihrika twilkanka nani ba lulki swiras. Kau ni, ai maîa, ai luhpia nani ra sin latwan, kupia yamni, bara sinska bri main kaikisa. Kupias praut laka ra lika apia. Kan ai auya tikras witin karnika aitani pitka kat bri ba, ban Jehova karnika munuhtara sa.

13. Maîa mairin kum ba Jehova wi ba kat ai warkka nahki daukbia ki?

¹³ Maîa mairin ba ai maîa waitna ra help munaia sa. Witin sin pamali bilara karnika brisa, kan  Baibil ra “yaptikam mai smalki ba” dahra sin aisisa (Sins laka 1:8). Wel au, witin pain nu sa ai karnika ba ai maîa waitna karnika munuhtara sa mita, ai maîa waitna pamali lalka baku warkka bri ba pain daukbia dukyara helpka yabi ban ta baikisa. Sakuna ai maîa waitna ra mayara kulkaia, taibi alki briaia, apia kaka witin ta uplika pulaia sin lukras. Ai maîa waitna wal sat wala lukisa taim, rispik laka ni ai maîa wal aisisa. Sakuna mapara lika buras. Ai maîa waitna lalukra apia kaka, ban kra trabil bara kabia. Sakuna ban bauikira sa kaka, ai maîa waitna ba Jehova ra plikbia nikbaia sip sa (1 Pita 3:1).

14. Luhpa nani nahki muni ai aisika-yaptika, bara Jehova ra sin kupia lilia daukbia ki?

¹⁴ Luhpa bila wawalra nani ba, ai aisika-yaptika ra kulki lilia daukisa. Sakuna kau tara sika, Jehova kupia lilia dauki ba (Sins laka 10:1). Bara ai aisika, apia kaka ai yaptika wal baman iwisa kaka, luhpa nani ba kau pali bila wali  help muni kaia sa. Pamali kum bilara kumi bani Gâd win ba kat daukisa taim, kupia kumi lilia man iwisa. Bara pamali sut Papaskra, Jehova Gâd ra, kulkanka tara sin yabisa (Epesus 3:14, 15).

15. a) Kangrigisan bilara Jehova karnika bri ba yawan kulki ba nahki marikisa ki? b) Ani tikska nani ba help wan munisa kangrigisan ta bri nani ra bila walaia? ( Wahya 48, 49 ra ulban ba laki kais.)

¹⁵ Kristian kangrigisanka purara Jehova bui ai Luhpia ra Wihta mangkan (Kolosi 1:13). Bara Jisas mita, tasba ra Gâd uplika spirit nitka nani main kaikbia dukyara “alba kasak sinskira” mihta ra mangkan (Matyu 24:45-47). Jehova Witniska nani ra Ta Bri Daknika ba sika, baha “alba” tawan aisisa. Patitara takan baku, naiwa sin Ta Bri Daknika ba mita kristian kangrigisanka almukka nani ra ta pahki smalkanka laki yabisa. Sam taim witin nani bui laki yabisa, sam taim tawan aisi uplika bak —impaki pura kakaira nani yus muni kra— laki yabisa. Yawan kumi bani kristian almukka nani karnika ba kulkisa taim, Jehova bila walisa (Hibru nani 13:17).

16. Dia muni Baibil bila almuk nani ba spirit hulikira bak aimakan sa wisa?

¹⁶ Almuk nani ba wihki help mamunra napakan nani ba mistik luha apia sa. Yawan baku, witin nani sin ai swakwanka nani brisa. Ban sakuna, spirit laka ra kangrigisan ba ban dutki kabia help munaia dukyara, almuk nani ra “prisant” baku wankan sa (Epesus 4:8). Almuk nani ba spirit hulikira bak aimakan sa (Wark nani 20:28). Nahki baku? Kan almuk takaia dukyara waitna kum ba pas pali Gâd spiritka hulikira mita Baibil ra dia ulbia yaban ba wi ba kat waitnika ba daukaia sa (1 Timoti 3:1-7, 12; Taitus 1:5-9). Ningkara sin, waitnika ra laki kaiki almukka nani ba mita, bik taki makabisa Jehova ai spiritka hulikira yabia.

17. Kristian mairin nani kangrigisan ra wark kum kum daukisa taim, dia muni ai lal pura praki srukaia sa?

 ¹⁷ Sakuna sam taim kangrigisan ra wark kum kum dauki ba dukyara —smalkaia taki waia aidrubanka ba ta briaia baku— almuk nani, bara help mamunra napakan nani sin apu sa. Baku taim, pat tahbi daukan waitnika kum yus munaia sip sa. Baha sin apu kaka, mairin tankira nani yus munbia. Ban sakuna, —pamali bilara kangrigisan ra sin— waitna kum daukaia kan warkka ba, mairin kum mahka daukuya taim, ai lal pura praki srukaia sa (1 Korint 11:3-10). * Baku dauki muni mairin ba marikisa, Jehova mita ya ta briai ba win ba kat bila wali kulkisa.

18, 19. a) Rom 13:1-7 tanka ba nahki marikma ki? b) Gabamint wihtka nani ra kulkan laka ba nahki marikisa ki?

¹⁸ Rait aihwa kristianka nani ba trai muni bangwisna Rom 13:1-7 wi ba kat daukaia. Baha tikska aisi kaikuma taim, “tasba wihtka nani” dukyara, wibia sa kaka gabamint wihtka nani ba tanka dukyara aisi ba param kaikma. Naha nani lâ mangkisa, bara diara kum kum upla nit ba sin yabisa. Bara Gâd mita swisa witin nani bara kabia. Yawan gabamint wihtka nani lâ mangki ba bila wali kulkanka marikisa. Yawan lal mana aibapaia sa kaka, diara daukaia wisi adar wauhkataya kum sakaia sa kaka, bara wan pamalika, wan bisniska, ani wan dukya sapa mapara lâ kum bara ba sin aman kaiki alki daukisa. Sakuna, Gâd bila lulkaia adar wan munisa kaka, yawan ai bila walras. Kau ni, apastil nani baku lukisa: “Yang nani blistu Gâd bila ba kau walaia sna, upla nani ra lika apia” (Wark nani 5:28, 29, Lâ Raya Wauhkataya, [LRW], 1974; “ Ya Bila Walaia Sna ki?” ulban ba kais).

 ¹⁹ Gabamint wihtka uplika mawanra pain aisi, kulkan laka sin marikisa. Apastil Pâl ba yu kum King Herad Agripa wihki Wihta Tara Pistus mawanra aisan. Pâl ba pain nu kan naha wal sut na saurka tara nani bri kan. Ban sakuna kulkan laka marikan (Wark nani 26:2, 25). Wihta tara kum mawanra, apia kaka polis kum mawanra kabia sin, Pâl baku, yawan sin kulkan laka marikbia. Kristian wahma-tyara nani ba sin, ai maestruka ra, bara kul watla ra wark taki sut nani ra sin kulkaia sa. Bara Jehova Witniska nani ra saura luki uplika ra sin yawan kulkaia sa ki? Misar kulkaia sa! Raitka pali ba sika, upla sut —wan mapara bui uplika ba kat sin— param kaikaia sa yawan rispik mamunra bangwi ba (Rom 12:17, 18; 1 Pita 3:15).

20, 21. Karnika bri nani ra kulkan laka marikisa kaka, yawan dia blisinka bribia ki?

²⁰ Kaisa yawan upla ra kulkan laka marikaia. Apastil Pita win: “Upla sut ra kulki bas” (1 Pita 2:17). Yawan upla ra kulki ba witin nani kaikuya taim, aihka painkira sin lukisa. Amya tikpara naiwa pyua ra upla rispik mamunra uya apu sa. Baha mita wan kyama pritniki walisa Jisas naku win ba: “Yarka ingnikam upla sut mawanra ingwbia, bara diara yamni dauki bangwisma ba kaiki, witin nani mita kasbrika purara bara ba mayunbia” (Matyu 5: 16).

²¹ Tasba na tihmu ra sa tawan, upla kupia pain ba spirit laka ra ingnika plikisa. Pamali bilara, kangrigisan ra, bara gabamint wihtka nani ra kulkan laka marikisa kaka, sip sa upla wala kupia sin bukbia yawan bakahnu ingni yabalka ku wapbia. Dupali painkira! Sakuna baku takras kabia kra sin, diara kum lika kasak sa: Yawan upla ra kulki ba, wan Aisa latwankira kupia lilia daukisa. Bara ai latwanka laka ra ban kaia help wan munisa. Diara wala kau tara kum apu sa!