1, 2. Што било посебно во врска со патувањето на кое требало да тргнат Варнава и Савле, и како нивната служба помогнала да се исполни Дела 1:8?

 ОВА е посебен ден за собранието во Антиохија. Од сите тамошни пророци и учители, светиот дух ги избрал токму Варнава и Савле да ја однесат добрата вест во далечни места a (Дела 13:1, 2). Се разбира, некои и порано биле испраќани на вакви задачи. Но, во минатото мисионерите патувале во краеви каде што христијанството веќе имало пуштено корени (Дела 8:14; 11:22). Овој пат, Варнава и Савле — заедно со Јован Марко, кој ќе им биде помошник — ќе заминат во земји каде што повеќето луѓе сѐ уште ја немаат слушнато добрата вест.

² Околу 14 години пред тоа, Исус им го рекол следново на своите ученици: „Ќе ми бидете сведоци во Ерусалим, во цела Јудеја и Самарија и сѐ до крајот на земјата“ (Дела 1:8). Тоа што Варнава и Савле биле избрани да служат како мисионери уште повеќе го забрзало исполнувањето на овие пророчки зборови на Исус! b

3. Зошто било тешко да се оди на далечен пат во првиот век?

³ Денес, благодарение на современите превозни средства, како што се автомобилот и авионот, луѓето можат да поминат големи далечини за само час или два. Но, во првиот век од н.е. не било така. Во тоа време, оние што патувале по копно главно пешачеле, и тоа честопати низ нерамни предели. Било многу напорно да се пешачи по цел ден и да се поминат само 30-ина километри! c Затоа Варнава и Савле, кои несомнено се радувале на новата задача, сигурно биле свесни дека таа од нив ќе бара труд и големи жртви (Мат. 16:24).

4. а) Под чие водство биле избрани Варнава и Савле, и како реагирале нивните соверници на ова? б) Како можеме да ги поддржуваме оние на кои им се дадени задачи во собранието?

⁴ Но, зошто светиот дух конкретно заповедал Варнава и Савле да  бидат одвоени „за делото“? (Дела 13:2). Библијата не го дава одговорот. Сепак, знаеме дека светиот дух го водел избирањето на овие мажи. Ништо не покажува дека пророците и учителите во Антиохија имале некаков приговор на таа одлука. Напротив, тие едногласно ја поддржале. Замисли како мора да се чувствувале Варнава и Савле кога нивните духовни браќа, без ронка завист, постеле и се молеле, па ги положиле рацете врз нив и ги отпуштиле! (Дела 13:3). И ние треба да ги поддржуваме оние на кои им се дадени задачи во христијанското собрание, меѓу кои спаѓаат и мажите кои се поставени за надгледници. Наместо да им завидуваме, треба особено да ги цениме „со љубов поради нивната работа“ (1. Сол. 5:13).

5. Опиши што правеле Павле и неговите соработници за да сведочат на островот Кипар.

⁵ Откако пешачеле до Селеукија, пристаниште во близина на Антиохија, Варнава и Савле се качиле на брод за островот Кипар, кој бил оддалечен околу 200 километри. d Бидејќи бил родум од Кипар, Варнава сигурно со душа чекал да им ја пренесе добрата вест на луѓето во својот крај. Откако стигнале во Саламис, град на источниот брег на островот, овие мажи не губеле време, туку веднаш почнале  „да ја објавуваат Божјата реч во еврејските синагоги“ e (Дела 13:5). Варнава и Савле го минале Кипар од крај до крај, при што најверојатно сведочеле во поголемите градови. Во зависност од тоа по кој пат оделе, овие мисионери можеби пропешачиле околу 160 километри!

6, 7. а) Кој бил Сергиј Павле, и зошто Варисус сакал да го спречи да ја слушне добрата вест? б) Како се справил Савле со противењето на Варисус?

⁶ Во првиот век од н.е., Кипар бил потонат во лажни верувања и обичаи. Ова особено станало очигледно кога Варнава и Савле стигнале во Пафос, на западниот брег на островот. Таму се сретнале со Варисус — „еден гаталец, лажен пророк“, кој бил „со проконзулот Сергиј Павле, разборит човек“. f Во првиот век, голем број угледни Римјани — дури и еден „разборит човек“ како Сергиј Павле — честопати барале помош од гатачи или астролози кога требало да донесат важна одлука. Меѓутоа, Сергиј Павле се заинтересирал за пораката за Царството и замолил „да ја чуе Божјата реч“. Ова воопшто не му се допаднало на Варисус, кој бил познат и под називот Елим, што значи „гаталец“ (Дела 13:6-8).

⁷ Варисус се противел на пораката за Царството. Всушност, единствен начин да ја заштити својата влијателна положба како советник на Сергиј Павле бил „да го одврати проконзулот од верата“ (Дела 13:8). Но, Савле немал намера да дозволи еден дворски магионичар да го спречи Сергиј Павле да ја слуша пораката. Затоа, што направил? Извештајот вели: „А Савле, кој се викаше и Павле, откако се исполни со свет дух, продорно го погледна [Варисус] и рече: ’Сине ѓаволски, полн со секаква измама и пакост, непријателу на секоја праведност, зарем нема да престанеш да ги искривуваш правите Јеховини патишта? И затоа, еве, Јеховината рака доаѓа врз тебе: ќе ослепиш и некое време нема да го гледаш сонцето‘. И веднаш падна на него густа магла и  темнина, па одеше наоколу барајќи луѓе за да го водат за рака“. g Кој бил резултатот од ова чудо? Проконзулот, откако видел што се случило, станал верник, бидејќи бил восхитен од Јеховиното учење (Дела 13:9-12).

8. Како ќе покажеме дека сме смели како Павле?

⁸ Павле не се исплашил од Варисус. Исто како него, и ние не треба да се плашиме кога противниците се обидуваат да ја поткопаат верата на оние што се интересираат за пораката за Царството. Се разбира, начинот на кој зборуваме треба секогаш да биде „пријатен, зачинет со сол“ (Кол. 4:6). Но, истовремено, не сакаме да го доведеме во опасност духовното добро на заинтересираното лице само за да избегнеме расправии. Освен тоа, не треба да дозволиме стравот да нѐ спречи да ја разоткриваме лажната религија, која и понатаму ги искривува „правите Јеховини патишта“, како што правел и Варисус (Дела 13:10). Исто како Павле, смело да ја објавуваме вистината и да им помогнеме на искрените луѓе. Иако можеби нема да биде толку очигледно дека Јехова ни помага како што било во случајот со Павле, можеме да бидеме сигурни дека Јехова ќе го употреби својот свет дух за да ги привлече достојните лица кон вистината (Јован 6:44).

9. Како Павле и Варнава дале одличен пример за оние што предводат во собранието денес?

⁹ Очигледно, се случила една промена кога овие мисионери си заминале од Пафос и се качиле на брод за Перга, која се наоѓала на брегот на Мала Азија, на оддалеченост од околу 250 километри. Дела 13:13 се осврнува на нив со изразот „Павле и оние што беа со него“. Одовде може да се заклучи дека оттогаш натаму Павле веројатно презел  водство во она што го правеле како група. Сепак, ништо не покажува дека Варнава му завидувал на Павле поради тоа. Напротив, двајцата продолжиле заедно да ја извршуваат Божјата волја. Павле и Варнава се одличен пример за оние што предводат во собранието денес. Наместо да се натпреваруваат за поголем углед, христијаните се сеќаваат на зборовите на Исус: „Сите вие сте браќа“. Тој исто така рекол: „Кој се возвишува, ќе биде понижен, а кој се понизува, ќе биде возвишен“ (Мат. 23:8, 12).

10. Опиши го патувањето од Перга до писидиска Антиохија.

¹⁰ Откако стигнале во Перга, Јован Марко ги оставил Павле и Варнава и се вратил во Ерусалим. Не е кажано зошто си заминал толку ненадејно. Како и да е, Павле и Варнава продолжиле понатаму, патувајќи од Перга до писидиска Антиохија, град во провинцијата Галатија. Ова било напорно патување затоа што писидиска Антиохија се наоѓала на надморска височина од околу 1.100 метри. Опасните планински превои биле озлогласени и поради честите разбојнички заседи. Згора на сето тоа, Павле веројатно не бил добар со здравјето. h

11, 12. Како Павле се обидел да ги заинтересира своите слушатели кога зборувал во синагогата во писидиска Антиохија?

¹¹ Во писидиска Антиохија, Павле и Варнава влегле во синагогата во сабота. Извештајот вели: „По јавното читање на Законот и на Пророците, настојниците на синагогата испратија по нив, велејќи: ’Луѓе, браќа, ако имате некаков збор на охрабрување за народот, кажете го!‘“ (Дела 13:15). Тогаш Павле станал да зборува.

¹² Тој им се обратил на присутните со следниве зборови: „Луѓе, Израелци и вие останатите, кои се боите од Бог“ (Дела 13:16). Меѓу оние што го слушале  имало Евреи и преобратеници во еврејската вера. Како успеал Павле да ги заинтересира овие слушатели кои не ја сфаќале улогата на Исус во Божјата намера? Прво, тој дал краток преглед на историјата на еврејскиот народ. Објаснил како Јехова го возвишил народот додека биле „дојденци во египетската земја“ и како, по нивното избавување, околу 40 години ги поднесувал во пустината. Павле, исто така, раскажал како Израелците ја зазеле Ветената земја и како Јехова им ја разделил со ждрепка (Дела 13:17-19). Некои сметаат дека апостолот ги кажал овие работи осврнувајќи се на некои делови од светите списи што веројатно биле прочитани кратко пред тоа како дел од службата во саботниот ден. Ако е така, тогаш ова е уште еден пример за тоа дека Павле знаел како на сите луѓе да им биде сѐ (1. Кор. 9:22).

13. Како би можеле да допреме до срцето на оние што нѐ слушаат?

¹³ И ние треба да се трудиме да ги заинтересираме за пораката луѓето на кои им проповедаме. На пример, ако знаеме на која религија ѝ припаѓа човекот со кого разговараме, ќе можеме да зборуваме на тема што посебно го интересира. Освен тоа, можеме да цитираме делови од Библијата кои веројатно му се познати. Може да имаме успех и ако човекот сам прочита одредени стихови од својата Библија. Труди се да најдеш начин да им допреш до срцето на оние што те слушаат.

14. а) Како Павле почнал да зборува за добрата вест за Исус, и кое предупредување го дал? б) Како реагирал народот на говорот на Павле?

¹⁴ Во продолжение, Павле зборувал за тоа како лозата на царевите во Израел водела до спасителот, Исус, чие доаѓање го најавил Јован Крстител. Потоа опишал како Исус бил убиен и подигнат од мртвите (Дела 13:20-37). „Затоа браќа“, им рекол на крајот, „знајте дека преку него ви се објавува простување на гревовите и дека преку него секој што верува е прогласен за невин.“ А потоа им го дал следново предупредување: „Гледајте да не дојде на вас она што е речено во Пророците: ’Гледајте, вие кои имате презир, чудете се и исчезнете! Зашто, јас правам дело во вашите денови во кое не би поверувале дури и ако некој ви раскаже сѐ за него‘“. Говорот на Павле наишол на крајно поволна реакција. „Народот ги молеше да им зборуваат за тоа наредната сабота“, вели Библијата. Освен тоа, откако бил „распуштен собирот во синагогата, многу Евреи и богобојазливи преобратеници во еврејската вера“ тргнале по Павле и Варнава (Дела 13:38-43).

15. Што се случило следната сабота откако Павле го изнел својот говор?

¹⁵ Следната сабота, „речиси целиот град“ се собрал да го слуша Павле. Ова не им се допаднало на некои Евреи, кои почнале „со хулење да противречат“ на она што тој го зборувал. Тогаш Павле и Варнава смело им рекле: „Речта Божја требаше најпрво вам да ви биде  кажана. Но бидејќи вие ја отфрлате и не се сметате себеси за достојни за вечен живот, еве, одиме кај незнабошците. Зашто, Јехова вака ни заповеда: ’Те поставив за светлина на народите, да бидеш спасение до крајот на земјата‘“ (Дела 13:44-47; Иса. 49:6).

16. Како реагирале Евреите на силните зборови на мисионерите, и што направиле Павле и Варнава кога се соочиле со нивното противење?

¹⁶ Незнабошците кои слушале се радувале, и сите кои исправно гледале на вечниот живот станале верници (Дела 13:48). Наскоро Јеховината Реч се раширила низ целиот крај. Но, Евреите реагирале на сосема поинаков начин. Всушност, мисионерите им рекле дека, иако Божјата Реч прво им била проповедана ним, тие самите избрале да го отфрлат Месијата, и затоа ги чекала осуда од Бог. Евреите ги подбуцнале угледните жени и водечките мажи во тој град, па тие почнале „да ги прогонуваат Павле и Варнава“ и ги истерале од својот крај. Што направиле Павле и Варнава? Извештајот вели: „Го истресоа правот од своите нозе за сведоштво против нив и отидоа во Иконија“. Дали тоа било крај за христијанството во писидиска Антиохија? Се разбира дека не! Учениците кои останале биле „полни со радост и со свет дух“ (Дела 13:50-52).

17-19. Како може да го следиме добриот пример на Павле и Варнава, и како тоа ќе ни донесе радост?

¹⁷ Од начинот на кој овие верни Божји слуги се справиле со противењето учиме нешто многу важно. Ние не престануваме да проповедаме, дури и кога угледни луѓе од светот се обидуваат да нѐ спречат да ја објавуваме нашата порака. Освен тоа, забележи дека Павле и Варнава го истресле „правот од своите нозе“ кога луѓето од Антиохија ја отфрлиле нивната порака. Ова не значело дека им биле лути на жителите на овој град. Напротив, така само покажале дека нема да сносат одговорност за она што ќе им се случи на тие луѓе. Овие мисионери сфатиле дека немаат контрола над тоа како ќе реагираат другите на пораката. Но, она што можеле да го контролираат било дали самите ќе продолжат да проповедаат. И, тие навистина продолжиле кога стигнале во Иконија!

¹⁸ Што се случило со учениците кои останале во Антиохија? Точно, мнозина во тој град се противеле на пораката. Но, радоста на учениците не зависела од тоа дали другите ја прифаќаат добрата вест. Исус рекол: „Среќни се оние што ја слушаат речта Божја и ја држат!“ (Лука 11:28). Учениците во Антиохија биле решени да го прават токму тоа.

¹⁹ Исто како Павле и Варнава, никогаш да не заборавиме дека ние сме должни да ја проповедаме добрата вест. Дали оние што нѐ слушаат ќе ја прифатат пораката или не, зависи само од нив. Доколку ни се чини дека нема голем одѕив кај оние на кои им проповедаме, да извлечеме поука од учениците во првиот век. Ако ја цениме вистината и дозволиме да нѐ води светиот дух, и ние ќе бидеме радосни, дури и кога се соочуваме со противење (Гал. 5:18, 22).