ബോം​ബാ​ക്ര​മ​ണം അവസാ​നി​ച്ച​പ്പോൾ ഞാൻ എന്റെ അമ്മയു​ടെ​കൂ​ടെ അമ്മയുടെ ഒരു അടുത്ത സുഹൃ​ത്തി​നെ അന്വേ​ഷിച്ച്‌ പോയി. ആ സുഹൃത്ത്‌ ആ ആക്രമ​ണ​ത്തി​നി​ടെ മരി​ച്ചെന്ന്‌ അറിഞ്ഞ​പ്പോൾ ഞങ്ങൾക്ക്‌ അതു വിശ്വ​സി​ക്കാ​നാ​യില്ല. കുറച്ച്‌ ദിവസം കഴിഞ്ഞ​പ്പോൾ അടുത്ത ബോം​ബാ​ക്ര​മ​ണ​മു​ണ്ടാ​യി. അത്‌ ഞാൻ ഇപ്പോ​ഴും ഓർക്കു​ന്നുണ്ട്‌, പപ്പ എന്നെ സൈക്കി​ളി​ന്റെ മുന്നിൽ ഇരുത്തി കഴിയു​ന്നത്ര വേഗത്തിൽ നഗരത്തി​നു വെളി​യി​ലേക്ക്‌ ഓടി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടു​പോ​യത്‌.

 രണ്ടാം ലോക​മ​ഹാ​യു​ദ്ധം ഇറ്റലി മുഴുവൻ പൊട്ടി​പ്പു​റ​പ്പെട്ടു. ആ നാളുകൾ ഇപ്പോ​ഴും വ്യക്തമാ​യി എന്റെ മനസ്സി​ലുണ്ട്‌. എങ്കിലും എന്റെ ജീവി​തത്തെ ഏറ്റവും കൂടുതൽ സ്വാധീ​നി​ച്ചത്‌, ചെറു​പ്പം​മു​തലേ യഹോ​വയെ അറിയു​ക​യും സ്‌നേ​ഹി​ക്കു​ക​യും ചെയ്‌തി​രു​ന്ന​വ​രു​ടെ കൂടെ​യാ​യി​രു​ന്ന​താണ്‌.

സത്യം എന്ന സമ്മാനം

 1936-ലെ ശൈത്യ​കാ​ലത്ത്‌, ഞാൻ ജനിക്കു​ന്ന​തിന്‌ ഏതാനും മാസങ്ങൾക്കു മുമ്പ്‌, എന്റെ പപ്പ റെയിൽവേ​യിൽ ജോലി ചെയ്യു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു. അവിടെ വിൻചെൻസോ ആർട്ടൂസി എന്ന ഒരാളു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. ആ സമയത്ത്‌ സ്‌നാ​ന​മേ​റ്റി​ട്ടി​ല്ലാ​യി​രു​ന്നെ​ങ്കി​ലും അദ്ദേഹം ബൈബിൾസ​ത്യ​ത്തെ വളരെ​യ​ധി​കം സ്‌നേ​ഹി​ച്ചി​രു​ന്നു. റെയിൽവേ ട്രാക്കിൽനിന്ന്‌ മഞ്ഞു നീക്കം​ചെ​യ്യുന്ന സമയങ്ങ​ളിൽ അദ്ദേഹം പഠിക്കുന്ന കാര്യ​ങ്ങ​ളൊ​ക്കെ എന്റെ പപ്പയോട്‌ പറയു​മാ​യി​രു​ന്നു.

 ഇതാണ്‌ സത്യ​മെന്ന്‌ എന്റെ പപ്പ പെട്ടെ​ന്നു​തന്നെ മനസ്സി​ലാ​ക്കി. പപ്പയും ഫേൻസ പട്ടണത്തി​ലെ മറ്റു ചിലരും അതെക്കു​റിച്ച്‌ കൂടുതൽ പഠിക്കാൻ തീരു​മാ​നി​ച്ചു. അന്നൊക്കെ ഫാസിസ്റ്റ്‌ പീഡനം കാരണം സാക്ഷി​കൾക്ക്‌ പരസ്യ​മാ​യി യോഗങ്ങൾ നടത്താൻ കഴിയില്ല. അതു​പോ​ലെ ബൈബിൾപ്ര​സി​ദ്ധീ​ക​ര​ണങ്ങൾ കൈയിൽ വെച്ചാൽ ഒരാളെ അറസ്റ്റ്‌ ചെയ്യു​ക​യും ചെയ്യു​മാ​യി​രു​ന്നു. ചില സാക്ഷികൾ അപ്പോൾ ജയിലി​ലാ​യി​രു​ന്നു. അതു​കൊണ്ട്‌ എന്റെ പപ്പയും കൂട്ടു​കാ​രും ബൈബിൾ വായി​ക്കാ​നും അവരുടെ കൈയി​ലുള്ള പ്രസി​ദ്ധീ​ക​ര​ണങ്ങൾ പഠിക്കാ​നും ഒക്കെയാ​യി നാട്ടിൻപു​റ​ത്തുള്ള ഒറ്റപ്പെട്ട വീടു​ക​ളി​ലാണ്‌ കൂടി​വ​ന്നി​രു​ന്നത്‌. അതു​പോ​ലെ കുടും​ബം ഒരുമിച്ച്‌ ബൈബിൾ പഠിക്കു​ന്ന​തി​നാ​യി പപ്പ ആഴ്‌ച​യിൽ ഒരു വൈകു​ന്നേരം മാറ്റി​വെ​ക്കു​മാ​യി​രു​ന്നു.

നല്ല മാതൃ​കകൾ സമ്മാന​മാ​യി കിട്ടുന്നു

 1943-ൽ മതപര​മായ പ്രവർത്ത​ന​ങ്ങ​ളു​ടെ പേരിൽ തടവി​ലാ​യി​രുന്ന മിക്ക സാക്ഷി​ക​ളും മോചി​ത​രാ​യി. അവരിൽ ഒരാളാ​യി​രു​ന്നു മരിയ പിറ്റ്‌സാ​റ്റൊ എന്ന ഏകാകി​യായ ഒരു സഹോ​ദരി. വടക്കൻ ഇറ്റലി​യി​ലെ തന്റെ വീട്ടി​ലേക്ക്‌ പോകുന്ന വഴി മരിയ ഒരു രാത്രി ഞങ്ങളോ​ടൊ​പ്പം താമസി​ച്ചു. സഹോ​ദ​ര​ങ്ങൾക്ക്‌ പ്രസി​ദ്ധീ​ക​ര​ണങ്ങൾ കൈയിൽ കിട്ടു​ന്ന​തിന്‌ സഹോ​ദരി വലി​യൊ​രു സഹായ​മാ​യി​രു​ന്നു. അതു​പോ​ലെ അന്ന്‌ ഇറ്റലി​യി​ലെ പ്രവർത്ത​ന​ങ്ങൾക്ക്‌ മേൽനോ​ട്ടം വഹിച്ചി​രുന്ന സ്വിറ്റ്‌സർലൻഡി​ലെ ബ്രാ​ഞ്ചോ​ഫീ​സു​മാ​യി ബന്ധപ്പെ​ടു​ന്ന​തി​നും സഹോ​ദരി സഹായി​ച്ചി​രു​ന്നു. കാഴ്‌ച​യ്‌ക്കു തോന്നി​ല്ലെ​ങ്കി​ലും നല്ല മനക്കരു​ത്തുള്ള, ധീരയായ ഒരു സഹോ​ദ​രി​യാ​യി​രു​ന്നു മരിയ. യുദ്ധത്തി​നു ശേഷം സഹോ​ദരി ഇടയ്‌ക്കി​ടെ ഫേൻസ​യിൽ വരുമാ​യി​രു​ന്നു. സഹോ​ദ​രി​യു​ടെ വരവി​നാ​യി ഞങ്ങൾ ആകാം​ക്ഷ​യോ​ടെ കാത്തി​രി​ക്കും.

 എന്റെ ഓർമ​യി​ലുള്ള മറ്റൊരു സഹോ​ദ​രി​യാ​യി​രു​ന്നു ആൽബിന ക്യുമി​നേറ്റി. എന്റെ കൗമാ​ര​പ്രാ​യ​ത്തിൽ ഞങ്ങൾ മീറ്റി​ങ്ങു​കൾ കൂടി​ക്കൊ​ണ്ടി​രുന്ന കെട്ടി​ട​ത്തി​ലാ​യി​രു​ന്നു പ്രായ​മുള്ള, വിധവ​യായ ആ സഹോ​ദരി താമസി​ച്ചി​രു​ന്നത്‌. 1920-കളുടെ തുടക്കം​മു​തൽ ഇറ്റലി​യിൽ ഒരു കോൽപോർട്ട​റാ​യി (മുഴു​സ​മ​യ​സു​വി​ശേഷക) സഹോ​ദരി സേവി​ക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു. അന്നത്തെ കാലത്തെ പ്രവർത്ത​ന​ങ്ങ​ളെ​ക്കു​റി​ച്ചുള്ള രസകര​മായ പല കഥകളും സഹോ​ദരി എനിക്ക്‌ പറഞ്ഞു​ത​ന്നി​ട്ടുണ്ട്‌!

 ആൽബിന സഹോ​ദ​രി​യു​ടെ കൈയിൽ നമ്മുടെ പ്രസി​ദ്ധീ​ക​ര​ണ​ങ്ങ​ളു​ടെ​യും ചരിത്ര പ്രാധാ​ന്യ​മുള്ള മറ്റു വസ്‌തു​ക്ക​ളു​ടെ​യും ഒരു ശേഖരം​ത​ന്നെ​യു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. ഒരു ദിവസം ഞാൻ നോക്കി​യ​പ്പോൾ അതിൽ കുരി​ശും കിരീ​ട​വും ഉള്ള ഒരു പിൻ ഇരിക്കു​ന്നത്‌ കണ്ടു. അത്‌ മുമ്പ്‌ ബൈബിൾവി​ദ്യാർഥി​കൾ (യഹോ​വ​യു​ടെ സാക്ഷികൾ അന്ന്‌ അങ്ങനെ​യാണ്‌ അറിയ​പ്പെ​ട്ടി​രു​ന്നത്‌) സാധാരണ ധരിച്ചി​രുന്ന ഒന്നായി​രു​ന്നു. ഇതിന്റെ ഉത്ഭവം വ്യാജ​മ​ത​ത്തിൽനിന്ന്‌ ആണല്ലോ എന്ന്‌ ഓർത്ത​പ്പോൾ എനിക്ക്‌ ചിരി വന്നു. അപ്പോൾ സഹോ​ദരി പറഞ്ഞ ഒരു കാര്യം ഞാൻ ഒരിക്ക​ലും മറക്കില്ല. സെഖര്യ 4:10 സ്വന്തം വാക്കു​ക​ളിൽ ആക്കി​ക്കൊണ്ട്‌ സഹോ​ദരി ഇങ്ങനെ പറഞ്ഞു: “ചെറിയ തുടക്ക​ത്തി​ന്റെ ദിവസത്തെ പരിഹ​സി​ക്ക​രുത്‌.”

 ആ വാക്കുകൾ എന്നെ വലി​യൊ​രു പാഠം പഠിപ്പി​ച്ചു. ആദ്യകാ​ലത്തെ ബൈബിൾവി​ദ്യാർഥി​കൾക്ക്‌ ബൈബി​ളി​നെ​ക്കു​റിച്ച്‌ പൂർണ​മായ അറി​വൊ​ന്നും ഇല്ലായി​രു​ന്നെ​ങ്കി​ലും അവരെ​യും ഞാൻ ബഹുമാ​നി​ക്കണം. അതു​പോ​ലെ, അന്ന്‌ ഇറ്റാലി​യൻ ഭാഷയിൽ എല്ലാ പ്രസി​ദ്ധീ​ക​ര​ണ​ങ്ങ​ളും ഇല്ലായി​രു​ന്നു. അതു​കൊണ്ട്‌ ഗ്രാഹ്യ​ത്തിൽ വന്ന മാറ്റങ്ങ​ളൊ​ക്കെ മനസ്സി​ലാ​ക്കി​യെ​ടു​ക്കാൻ ചില സഹോ​ദ​ര​ങ്ങൾക്ക്‌ സമയം വേണമാ​യി​രു​ന്നു. എങ്കിലും യഹോവ അവരുടെ ശ്രമങ്ങളെ വിലമ​തി​ച്ചു, ഞാനും അതുത​ന്നെ​യാണ്‌ ചെയ്യേ​ണ്ടി​യി​രു​ന്നത്‌.

 നല്ല പ്രായ​വ്യ​ത്യാ​സം ഉണ്ടായി​രു​ന്നെ​ങ്കി​ലും എനിക്ക്‌ ആൽബിന സഹോ​ദ​രി​യോട്‌ സംസാ​രി​ക്കാൻ വളരെ ഇഷ്ടമാ​യി​രു​ന്നു. അവരോ​ടൊ​പ്പം സഹവസി​ക്കാൻ കഴിഞ്ഞത്‌ വലി​യൊ​രു അനു​ഗ്ര​ഹം​ത​ന്നെ​യാണ്‌.

ബഥേൽസേ​വനം എന്ന സമ്മാനം

 1955-ലെ വേനൽക്കാ​ലത്ത്‌, “ജയോത്സവ രാജ്യം” എന്ന സമ്മേള​ന​ത്തിൽ പങ്കെടു​ക്കാൻ ഞാൻ റോമി​ലേക്ക്‌ പോയി. അവി​ടെ​വെച്ച്‌ ആ സമ്മേളനം കൂടാൻ പല രാജ്യ​ങ്ങ​ളിൽനിന്ന്‌ എത്തിയ സഹോ​ദ​ര​ങ്ങ​ളോ​ടൊ​പ്പം ഞാൻ ബഥേൽ സന്ദർശി​ച്ചു. അപ്പോൾ ഞാൻ ചിന്തിച്ചു: ‘ഇവിടെ സേവി​ക്കു​ന്നത്‌ എന്തു രസമാ​യി​രി​ക്കും!’

 1955 ഡിസംബർ 18-ാം തീയതി ഞാൻ സ്‌നാ​ന​മേറ്റു. ഞാൻ അപ്പോൾ സ്‌കൂ​ളിൽ പഠിക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു. എങ്കിലും മുഴു​സ​മ​യ​സേ​വനം ചെയ്യുക എന്നതാ​യി​രു​ന്നു എന്റെ ലക്ഷ്യം. 1956-ൽ ജെനോ​വ​യിൽവെച്ച്‌ നടന്ന ഒരു സമ്മേള​ന​ത്തിൽ, ബഥേലിൽ സന്നദ്ധ​സേ​വ​കരെ ആവശ്യ​മുണ്ട്‌ എന്ന ഒരു അറിയിപ്പ്‌ വായിച്ചു. എന്നാൽ സഹോ​ദ​രി​മാ​രെ ഇപ്പോൾ ആവശ്യ​മി​ല്ലെന്ന്‌ ബ്രാഞ്ച്‌ പ്രതി​നി​ധി പറഞ്ഞു.

 ഞാൻ എന്റെ ലക്ഷ്യങ്ങ​ളെ​ക്കു​റിച്ച്‌ ഞങ്ങളുടെ സർക്കിട്ട്‌ മേൽവി​ചാ​ര​ക​നായ പ്യേരോ ഗാറ്റീ a സഹോ​ദ​ര​നോട്‌ പറഞ്ഞു. നല്ല ഉത്സാഹ​മുള്ള, തീക്ഷ്‌ണ​ത​യുള്ള ഒരു സഹോ​ദ​ര​നാ​യി​രു​ന്നു പ്യേരോ. അദ്ദേഹം എന്നോട്‌ പറഞ്ഞു: “ഞാൻ പ്രത്യേക മുൻനി​ര​സേ​വ​ന​ത്തി​നാ​യി സഹോ​ദ​രി​യെ ശുപാർശ ചെയ്യാം.”

 കുറച്ച്‌ കഴിഞ്ഞ​പ്പോൾ ബ്രാഞ്ചിൽനിന്ന്‌ ഒരു കത്ത്‌ വന്നു. അത്‌ മുൻനി​ര​സേ​വ​ന​ത്തി​നുള്ള നിയമ​ന​മാ​ണെന്ന്‌ എനിക്ക്‌ ഉറപ്പാ​യി​രു​ന്നു. എന്നാൽ അങ്ങനെ​യ​ല്ലാ​യി​രു​ന്നു. അത്‌ ബഥേൽസേ​വ​ന​ത്തിന്‌ അപേക്ഷി​ക്കാൻ വേണ്ടി​യുള്ള കത്തായി​രു​ന്നു!

 1958 ജനുവ​രി​യിൽ ഞാൻ ബഥേലിൽ എത്തി. അന്നൊക്കെ ബഥേലിൽ കൂടി​പ്പോ​യാൽ 12 പേരേ ഉണ്ടായി​രു​ന്നു​ള്ളൂ. ബ്രാഞ്ചി​ലുള്ള രണ്ടു പരിഭാ​ഷ​കരെ സഹായി​ക്കാ​നുള്ള നിയമ​ന​മാ​യി​രു​ന്നു എനിക്ക്‌ കിട്ടി​യത്‌. ധാരാളം ജോലി​കൾ ചെയ്യാ​നു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. എനിക്കാ​ണെ​ങ്കിൽ പരിഭാ​ഷാ​വേ​ല​യിൽ അനുഭ​വ​പ​രി​ച​യ​വു​മില്ല. എന്നാൽ യഹോ​വ​യു​ടെ സഹായം​കൊണ്ട്‌ ഞാൻ എന്റെ നിയമ​നത്തെ സ്‌നേ​ഹി​ച്ചു​തു​ടങ്ങി.

 രണ്ടു വർഷമാ​യില്ല, പരിഭാ​ഷാ​വേ​ല​യിൽ പല മാറ്റങ്ങ​ളും വന്നു. അതു​കൊണ്ട്‌ എന്നെ ഒരു മുൻനി​ര​സേ​വി​ക​യാ​യി നിയമി​ച്ചു. ഞാൻ ശരിക്കും ഞെട്ടി​പ്പോ​യി. കാരണം ബഥേൽ എനിക്ക്‌ എന്റെ സ്വന്തം കുടും​ബം​പോ​ലെ ആയിരു​ന്നു. എങ്കിലും, പയ്യെപ്പയ്യെ എന്റെ പുതിയ നിയമ​നത്തെ യഹോ​വ​യിൽനി​ന്നുള്ള മറ്റൊരു സമ്മാന​മാ​യി എനിക്ക്‌ കാണാൻ കഴിഞ്ഞു.

തീക്ഷ്‌ണ​ത​യുള്ള പ്രസം​ഗ​പ്ര​വർത്ത​കരെ സമ്മാന​മാ​യി കിട്ടി

 1959 സെപ്‌റ്റം​ബർ 1-ന്‌ ക്രെ​മോണ എന്ന നഗരത്തിൽ ഞാൻ പ്രത്യേക മുൻനി​ര​സേ​വനം ആരംഭി​ച്ചു. ഡെന്മാർക്കിൽനിന്ന്‌ വന്ന ഡോറിസ്‌ മീയർ എന്ന സഹോ​ദ​രി​യാ​യി​രു​ന്നു മുൻനി​ര​സേ​വ​ന​ത്തി​ലെ എന്റെ പങ്കാളി. എന്നെക്കാൾ കുറച്ച്‌ വയസ്സു മാത്രം മൂത്തതാ​യി​രു​ന്നെ​ങ്കി​ലും നല്ല അനുഭ​വ​പ​രി​ച​യ​മുള്ള ഒരു മുൻനി​ര​സേ​വി​ക​യാ​യി​രു​ന്നു ഡോറിസ്‌. സഹോ​ദരി എനിക്ക്‌ നല്ല മാതൃ​ക​യാ​യി​രു​ന്നു. ഡോറിസ്‌ നല്ല നിശ്ചയ​ദാർഢ്യ​മുള്ള, മുൻ​കൈ​യെ​ടുത്ത്‌ പ്രവർത്തി​ക്കുന്ന, ധൈര്യ​മുള്ള ഒരു സഹോ​ദ​രി​യാ​യി​രു​ന്നു. ആ പ്രദേ​ശത്ത്‌ സാക്ഷീ​ക​രി​ക്കു​ന്ന​തിന്‌ ആ ഗുണങ്ങ​ളൊ​ക്കെ ഞങ്ങൾക്ക്‌ ആവശ്യ​മാ​യി​രു​ന്നു. കാരണം ആ നഗരത്തിൽ യഹോ​വ​യു​ടെ സാക്ഷി​ക​ളാ​യി ഞങ്ങൾ മാത്രമേ ഉണ്ടായി​രു​ന്നു​ള്ളൂ.

 ഡോറിസ്‌ ഞാൻ വരുന്ന​തി​നു മുമ്പേ ക്രെ​മോ​ണ​യിൽ എത്തിയി​രു​ന്നു. മീറ്റി​ങ്ങു​ക​ളൊ​ക്കെ നടത്താൻ സഹോ​ദരി വാടക​യ്‌ക്ക്‌ ഒരു അപ്പാർട്ടു​മെന്റ്‌ കണ്ടെത്തി​വെ​ച്ചി​രു​ന്നു. എങ്കിലും അധികം വൈകാ​തെ​തന്നെ അവിടത്തെ കത്തോ​ലി​ക്കാ പുരോ​ഹി​ത​ന്മാർ ഞങ്ങളുടെ പ്രവർത്ത​നങ്ങൾ ശ്രദ്ധി​ക്കാൻ തുടങ്ങി. അവർക്ക്‌ നല്ല ദേഷ്യം തോന്നി. അവരുടെ പ്രസം​ഗ​ങ്ങ​ളി​ലൊ​ക്കെ ഞങ്ങൾക്ക്‌ എതിരെ ആളുക​ളോട്‌ പറയു​ക​യും ചെയ്യു​മാ​യി​രു​ന്നു.

 ഒരു ദിവസം ഞങ്ങളെ പോലീസ്‌ സ്റ്റേഷനി​ലേക്ക്‌ വിളി​പ്പി​ച്ചു, അധികാ​രി​കൾ ഞങ്ങളെ അറസ്റ്റ്‌ ചെയ്‌തില്ല. എന്നാൽ അവർ ഒരു കാര്യം വ്യക്തമാ​ക്കി, ഡോറിസ്‌ ഒരു വിദേ​ശി​യാ​യ​തു​കൊണ്ട്‌ ക്രെ​മോണ വിട്ടു​പോ​കണം എന്ന്‌. അങ്ങനെ സഹോ​ദരി ഡെന്മാർക്കി​ലേക്ക്‌ പോയി. അവിടെ യഹോ​വയെ വിശ്വ​സ്‌ത​മാ​യി സേവി​ക്കു​ന്ന​തിൽ തുടർന്നു.

 അധികം വൈകാ​തെ ബ്രൂനിൽഡെ മാർക്കി എന്ന ഏകാകി​യായ ഒരു സഹോ​ദ​രി​യെ ക്രെ​മോ​ണ​യി​ലേക്ക്‌ നിയമി​ച്ചു. നല്ല സൗമ്യ​ത​യും പ്രസന്ന​ത​യും ഉള്ള ഒരു സഹോ​ദ​രി​യാ​യി​രു​ന്നു ബ്രൂനിൽഡെ. പ്രസം​ഗ​പ്ര​വർത്തനം സഹോ​ദരി വളരെ​യ​ധി​കം ഇഷ്ടപ്പെ​ട്ടി​രു​ന്നു. ഞങ്ങൾക്ക്‌ ചില ബൈബിൾപ​ഠ​നങ്ങൾ കിട്ടി. അതിൽ ചിലത്‌ നല്ല പുരോ​ഗ​തി​യും വരുത്തി.

 ക്രെ​മോ​ണ​യി​ലെ പ്രസം​ഗ​പ്ര​വർത്ത​ന​ത്തി​ന്റെ തുടക്ക​ത്തിൽ ഒരു പങ്കുണ്ടാ​യി​രി​ക്കാൻ കഴിഞ്ഞ​തിൽ എനിക്ക്‌ യഹോ​വ​യോട്‌ വളരെ​യ​ധി​കം നന്ദിയുണ്ട്‌. ഇപ്പോൾ ആ നഗരത്തിൽ അഞ്ചു സഭകളാണ്‌ ഉള്ളത്‌!

പ്രതീ​ക്ഷി​ക്കാത്ത ഒരു സർ​പ്രൈസ്‌

 ക്രെ​മോ​ണ​യിൽ എത്തി രണ്ടു വർഷം​പോ​ലും ആയില്ല. എനിക്കു ബ്രാഞ്ചിൽനിന്ന്‌ ഒരു ഫോൺ വന്നു. 1961 ജൂ​ലൈ​യിൽ നടക്കാ​നി​രി​ക്കുന്ന “ആരാധ​ന​യിൽ ഏകീകൃ​തർ” എന്ന ആറു ദിവസത്തെ സമ്മേള​ന​ത്തി​നു​വേണ്ടി കുറെ പരിഭാ​ഷാ​ജോ​ലി​കൾ ചെയ്യാ​നു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. അതിനു​വേണ്ടി എന്നെ ബഥേലി​ലേക്കു ക്ഷണിച്ചു. ഈ വാർത്ത കേട്ട​പ്പോൾ ഞാൻ സന്തോ​ഷം​കൊണ്ട്‌ തുള്ളി​ച്ചാ​ടി. 1961 ഫെബ്രു​വരി ഒന്നാം തീയതി ഞാൻ ബഥേലി​ലേക്കു പോയി.

 ഞങ്ങൾ മണിക്കൂ​റു​ക​ളോ​ളം ജോലി ചെയ്‌തു. ബൈബിൾപ്ര​സി​ദ്ധീ​ക​ര​ണങ്ങൾ തയ്യാറാ​ക്കു​ന്ന​തിൽ ദിവസ​വും തിര​ക്കോ​ടെ പ്രവർത്തി​ക്കാ​നാ​യത്‌ വലി​യൊ​രു പദവി​യാ​യാണ്‌ ഞാൻ കണ്ടത്‌. ആ മാസങ്ങൾ പെട്ടെ​ന്നങ്ങ്‌ കടന്നു​പോ​യി. അങ്ങനെ സമ്മേളനം വന്നെത്തി.

 ആ സമ്മേള​ന​ത്തിൽ ഒരു അറിയിപ്പുണ്ടായിരുന്നു. പുതിയ ലോക ഭാഷാ​ന്തരം—ക്രിസ്‌തീയ ഗ്രീക്ക്‌ തിരു​വെ​ഴു​ത്തു​കൾ ഇറ്റാലി​യൻ ഭാഷയി​ലേക്കു പരിഭാഷപ്പെടുത്തുന്നുണ്ടെന്ന്‌. ഞാൻ ചിന്തിച്ചു: “ഇനിയും ധാരാളം ജോലി​കൾ ഉണ്ടല്ലോ.” ഞാൻ ഊഹി​ച്ചത്‌ തെറ്റി​യില്ല. അങ്ങനെ എനിക്ക്‌ ബഥേലിൽ വീണ്ടും തുടരാ​നാ​യി. ശരിക്കും പറഞ്ഞാൽ, 60 വർഷത്തി​ലേ​റെ​യാ​യി ഞാൻ ഇപ്പോ​ഴും ബഥേലിൽത്ത​ന്നെ​യാണ്‌.

യഹോ​വ​യിൽനി​ന്നുള്ള മറ്റു സമ്മാനങ്ങൾ

 ഈ വർഷങ്ങ​ളി​ലു​ട​നീ​ളം ഞാൻ ആസ്വദി​ക്കുന്ന മറ്റൊരു സമ്മാനം എന്റെ ഏകാകിത്വമാണ്‌. അതിന്റെ അർഥം ഞാൻ വിവാ​ഹ​ത്തെ​ക്കു​റിച്ച്‌ ചിന്തി​ച്ചി​ട്ടേ ഇല്ല എന്നല്ല. ഏകാകി​യാ​യി തുടർന്നാൽ എന്താകും എന്നൊക്കെ ഉത്‌ക​ണ്‌ഠ​പ്പെട്ട സമയവും ഉണ്ടായിരുന്നു. അപ്പോ​ഴൊ​ക്കെ ഞാൻ യഹോ​വ​യി​ലേക്കു തിരിയും. മറ്റാ​രെ​ക്കാ​ളും എന്നെ നന്നായി മനസ്സി​ലാ​ക്കാൻ കഴിയു​ന്നത്‌ യഹോ​വ​യ്‌ക്കാ​ണെന്ന്‌ എനിക്ക്‌ അറിയാമായിരുന്നു. എനിക്ക്‌ ഏറ്റവും നല്ലത്‌ എന്താ​ണെന്നു മനസ്സി​ലാ​ക്കാൻ എന്നെ സഹായി​ക്കണേ എന്നു ഞാൻ യഹോ​വ​യോ​ടു പ്രാർഥിച്ചു.

 മത്തായി 19:11, 12-ഉം 1 കൊരി​ന്ത്യർ 7:8, 38-ഉം പോലുള്ള വാക്യങ്ങൾ ഞാൻ വളരെ​യ​ധി​കം വിലമതിച്ചുതുടങ്ങി. കാര്യങ്ങൾ വ്യക്തമാ​ക്കി​യ​തി​നും മനസ്സമാ​ധാ​നം തന്നതി​നും എനിക്ക്‌ യഹോ​വ​യോ​ടു വളരെ​യ​ധി​കം നന്ദിയുണ്ട്‌. ഇങ്ങനെ​യൊ​രു തീരു​മാ​ന​മെ​ടു​ത്ത​തിന്‌ പിന്നീ​ടൊ​രി​ക്ക​ലും എനിക്കു ദുഃഖിക്കേണ്ടിവന്നിട്ടില്ല. ഏകാകി​യാ​യി നിന്നു​കൊണ്ട്‌ യഹോ​വ​യ്‌ക്ക്‌ ഏറ്റവും നല്ലതു കൊടു​ക്കാൻ കഴിഞ്ഞ​തിൽ എനിക്കു വളരെ​യ​ധി​കം സന്തോ​ഷ​മുണ്ട്‌.

 ഈ വർഷങ്ങ​ളി​ലു​ട​നീ​ളം യഹോ​വ​യു​ടെ സംഘടന പുതിയ സാങ്കേ​തി​ക​വി​ദ്യ ഉൾപ്പെടെ “ജനതക​ളു​ടെ പാൽ” ഉപയോ​ഗി​ക്കു​ന്ന​തു​കൊണ്ട്‌ പരിഭാ​ഷാ​വി​ഭാ​ഗ​ത്തിൽ പല മാറ്റങ്ങ​ളും എനിക്കു കാണാനായി. (യശയ്യ 60:16) ഈ മാറ്റങ്ങ​ളെ​ല്ലാം ലോക​മെ​ങ്ങു​മുള്ള സഹോ​ദ​ര​ങ്ങ​ളു​ടെ ഐക്യത്തെ ശക്തമാക്കി. ഉദാഹ​ര​ണ​ത്തിന്‌, 1985 മുതൽ ഇറ്റാലി​യൻ ഭാഷയി​ലുള്ള വീക്ഷാ​ഗോ​പു​രം ഇംഗ്ലീ​ഷി​നോ​ടൊ​പ്പം​തന്നെ ഇറങ്ങാൻതു​ടങ്ങി. ഇന്ന്‌ jw.org-ൽ ധാരാളം വീഡി​യോ​ക​ളും ലേഖന​ങ്ങ​ളും ഉണ്ട്‌. അതിൽ മിക്കതും ഇംഗ്ലീ​ഷി​നോ​ടൊ​പ്പം​തന്നെ ഇറങ്ങുന്നു. തന്റെ ജനത്തിന്‌ ഇടയിൽ ഐക്യ​മു​ണ്ടെ​ന്നും അവർക്ക്‌ തക്ക സമയത്ത്‌ ആത്മീയാ​ഹാ​രം ലഭിക്കു​ന്നു​ണ്ടെ​ന്നും യഹോവ ഉറപ്പു​വ​രു​ത്തു​ന്ന​തി​ന്റെ തെളി​വാണ്‌ അത്‌.

 യഹോവ എന്നോടു വലിയ ഉദാര​ത​യാണ്‌ കാണി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നത്‌. ഒരു പ്രത്യേക മുൻനി​ര​സേ​വി​ക​യാ​യി ശുശ്രൂ​ഷ​യിൽ കൂടുതൽ ചെയ്യാൻ എന്നെ അനുവ​ദി​ച്ചു, ബഥേലിൽ സേവി​ക്കുക എന്ന എന്റെ ആഗ്രഹം സാധി​ച്ചു​തന്നു. അവി​ടെ​നിന്ന്‌ എനിക്കു പല പ്രായ​ത്തി​ലും സംസ്‌കാ​ര​ത്തി​ലും ഉള്ള ധാരാളം സുഹൃ​ത്തു​ക്കളെ കിട്ടി. കൂടാതെ ഒരു പ്രത്യേക അനു​ഗ്ര​ഹം​കൂ​ടെ യഹോവ എനിക്കു നൽകി. 68-ാമത്തെ വയസ്സിൽ എന്റെ അമ്മ സ്‌നാ​ന​മേറ്റ്‌ യഹോ​വ​യു​ടെ ഒരു ദാസി​യാ​യി​ത്തീ​രു​ന്നത്‌ കാണാൻ എനിക്കു കഴിഞ്ഞു. സ്‌മാ​ര​ക​ക്ക​ല്ല​റ​ക​ളി​ലുള്ള എന്റെ അമ്മയും മറ്റു കുടും​ബാം​ഗ​ങ്ങ​ളും പുനരു​ത്ഥാ​ന​പ്പെ​ട്ടു​വ​രു​ന്നതു കാണാൻ ഞാൻ കാത്തി​രി​ക്കു​ന്നു.—യോഹ​ന്നാൻ 5:28, 29.

 ഭാവി​യിൽ യഹോവ ‘എല്ലാം പുതി​യ​താ​ക്കു​മ്പോൾ’ തന്റെ ജനത്തി​നു​വേണ്ടി ചെയ്യാൻപോ​കുന്ന കാര്യങ്ങൾ കാണാൻ ഞാൻ നോക്കി​യി​രി​ക്കു​ക​യാണ്‌. (വെളി​പാട്‌ 21:5) എനിക്ക്‌ ഒരു കാര്യം ഉറപ്പാണ്‌: “എല്ലാ നല്ല ദാനങ്ങ​ളും തികവുറ്റ സമ്മാന​ങ്ങ​ളും” ചൊരി​യു​ന്നത്‌ യഹോവ ഒരിക്ക​ലും നിറു​ത്തില്ല.—യാക്കോബ്‌ 1:17.