ദുരന്ത​ത്തിന്‌ ഇരയാ​യ​വർക്ക്‌ ഉണ്ടാകുന്ന ആഘാതം

ഒരു വലിയ ദുരന്തത്തെ തുടർന്ന്‌ ഉണ്ടാകുന്ന കടുത്ത മാനസി​കാ​ഘാ​ത​ത്തെ​യാ​ണു പോസ്റ്റ്‌ ട്രൊ​മാ​റ്റിക്‌ സ്‌​ട്രെസ്‌ ഡിസോർഡർ അഥവാ പിറ്റിഎസ്‌ഡി എന്നു വിളി​ക്കു​ന്നത്‌. വർഷങ്ങൾക്കു മുമ്പ്‌, ഒരു ബോം​ബാ​ക്ര​മ​ണ​ത്തെ​യോ യുദ്ധ​ത്തെ​യോ തുടർന്ന്‌ പ്രധാ​ന​മാ​യും സൈനി​കർക്ക്‌ ഉണ്ടാകുന്ന ഒന്നായി​ട്ടാണ്‌ ഇതിനെ കണക്കാ​ക്കി​യി​രു​ന്നത്‌. എന്നാൽ ഇന്ന്‌ സ്ഥിതി അതല്ല. പിറ്റിഎസ്‌ഡി സൈനി​ക​ര​ല്ലാ​ത്ത​വ​രി​ലും കണ്ടുവ​രു​ന്നു. ഒരു ദുരന്ത​ത്തിന്‌ ഇരയാ​കുന്ന ആർക്കും ഇതു സംഭവി​ക്കാം.

ഒരു ആഘാത​ത്തിന്‌ ഇടയാ​ക്കു​ന്നതു യുദ്ധമോ ബലാത്സം​ഗ​ശ്ര​മ​മോ കാറപ​ക​ട​മോ അങ്ങനെ എന്തുമാ​കാം. ഐക്യ​നാ​ടു​ക​ളി​ലെ പിറ്റിഎസ്‌ഡി നാഷണൽ സെന്ററിൽനി​ന്നുള്ള ഒരു റിപ്പോർട്ടു പറയു​ന്ന​ത​നു​സ​രിച്ച്‌, “ഒരു വ്യക്തിക്കു പിറ്റിഎസ്‌ഡി ഉണ്ടാകു​ന്നത്‌, അയാൾ വലിയ മാനസി​കാ​ഘാ​തം സൃഷ്ടി​ക്കുന്ന ഒരു സംഭവ​ത്തിന്‌ ഇരയാ​കു​മ്പോ​ഴാണ്‌. അത്‌ ഒരു അപകട​മോ അപകട​ഭീ​ഷ​ണി​യോ ആകാം.”

കഴിഞ്ഞ ലേഖന​ത്തിൽ കണ്ട ജെയിൻ പറയുന്നു: “ഒരാൾക്കു പെട്ടെന്നു പേടി തട്ടു​മ്പോൾ ശരീര​ത്തി​ലെ ചില ഹോർമോ​ണു​ക​ളു​ടെ അളവ്‌ കൂടാ​നി​ട​യാ​കും. ഈ ഹോർമോ​ണു​കൾ അപകട​ത്തെ​ക്കു​റിച്ച്‌ അങ്ങേയറ്റം ജാഗ്രത പുലർത്താൻ ഇന്ദ്രി​യ​ങ്ങളെ ഉത്തേജി​പ്പി​ക്കു​ന്നു. പൊതു​വേ ഒരാളിൽ ദുരന്ത​ത്തി​നു ശേഷം ഈ ഹോർമോൺ സാധാ​ര​ണ​നി​ല​യി​ലേക്കു വരേണ്ട​താണ്‌. എന്നാൽ, പിറ്റിഎസ്‌ഡി ഉള്ളവരു​ടെ കാര്യ​ത്തിൽ അത്‌ ഉയർന്ന നിലയിൽത്തന്നെ നിൽക്കും.” സംഭവം മുമ്പ്‌ നടന്നതാ​ണെ​ങ്കി​ലും അതിന്റെ ഭീകര​മായ ഓർമകൾ ജെയി​നി​ന്റെ മനസ്സിൽ സ്ഥിരതാ​മ​സ​ത്തി​നു ശ്രമി​ക്കു​ന്ന​താ​യി തോന്നി, കുടി ഒഴിപ്പി​ക്കൽ നോട്ടീ​സു കിട്ടി​യി​ട്ടും ഒഴിഞ്ഞു​കൊ​ടു​ക്കാൻ കൂട്ടാ​ക്കാത്ത ഒരു വാടക​ക്കാ​ര​നെ​പ്പോ​ലെ.

നിങ്ങൾ ഇതു​പോ​ലെ ഒരു ദുരന്ത​ത്തിന്‌ ഇരയാ​കു​ക​യും സമാന​മായ പ്രശ്‌ന​ങ്ങ​ളി​ലൂ​ടെ കടന്നു​പോ​കു​ക​യും ചെയ്യു​ന്നെ​ങ്കിൽ ഇത്‌ നിങ്ങളു​ടെ മാത്രം അനുഭ​വ​മ​ല്ലെന്ന്‌ ഓർക്കു​ന്നതു പ്രധാ​ന​മാണ്‌. ലിൻഡ ഇ. ലെഡ്ര എന്ന എഴുത്തു​കാ​രി ബലാത്സം​ഗ​ത്തെ​ക്കു​റിച്ച്‌ എഴുതിയ ഒരു പുസ്‌ത​ക​ത്തിൽ, പിറ്റിഎസ്‌ഡി-യെപ്പറ്റി പറയു​ന്നത്‌ ഇതാണ്‌: “തങ്ങളുടെ നിയ​ന്ത്ര​ണ​ത്തി​ല​ല്ലാത്ത ഒരു ദുരനു​ഭ​വ​ത്തി​ലൂ​ടെ കടന്നു​പോ​കു​മ്പോൾ, ഒരു സാധാ​ര​ണ​ക്കാ​രന്റെ സ്വാഭാ​വി​ക​മായ പ്രതി​ക​ര​ണ​മാ​ണു പിറ്റിഎസ്‌ഡി.”

ദുരന്തത്തിന്‌ ഇരയാ​യ​വ​രിൽ കാണുന്ന ഒരു സാധാരണ പ്രശ്‌ന​മാ​ണു പിറ്റിഎസ്‌ഡി എന്നു പറഞ്ഞാൽപ്പോ​ലും അത്‌ എല്ലാവ​രി​ലും കാണണ​മെ​ന്നില്ല. ലെഡ്ര പറയുന്നു: “1992-ൽ നടത്തിയ ഒരു പഠനമ​നു​സ​രിച്ച്‌ ബലാത്സം​ഗ​ത്തിന്‌ ഇരയായ 94 ശതമാനം പേരിൽ ഒരാഴ്‌ച​യ്‌ക്കു ശേഷം പിറ്റിഎസ്‌ഡി-യുടെ ലക്ഷണങ്ങൾ കണ്ടു. 12 ആഴ്‌ച​യ്‌ക്കു ശേഷം 47 ശതമാനം പേരിൽ അതിന്റെ ലക്ഷണങ്ങൾ തുടർന്നു. 1993-ൽ മിനി​യാ​പ്പൊ​ളി​സി​ലെ, ലൈം​ഗി​കാ​തി​ക്ര​മ​ത്തിന്‌ ഇരയാ​യ​വർക്കു​വേ​ണ്ടി​യുള്ള ഒരു സ്ഥാപന​ത്തിൽവെച്ച്‌ കണ്ട 50 ശതമാനം സ്‌ത്രീ​ക​ളി​ലും ബലാത്സം​ഗ​ത്തിന്‌ ഇരയായി ഒരു വർഷത്തി​നു ശേഷവും പിറ്റിഎസ്‌ഡി-യുടെ ലക്ഷണങ്ങൾ കാണു​ന്നു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു.”

ഈ കണക്കു​ക​ളൊ​ക്കെ കാണി​ക്കു​ന്നത്‌ പിറ്റിഎസ്‌ഡി ഇന്നു സാധാ​ര​ണ​മാണ്‌, മിക്കവ​രും ചിന്തി​ക്കു​ന്ന​തി​നെ​ക്കാൾ കൂടുതൽ പേർക്ക്‌ ഇതിന്റെ ലക്ഷണങ്ങൾ കാണു​ന്നുണ്ട്‌ എന്നാണ്‌. പലപല കാരണ​ങ്ങ​ളു​ടെ പേരിൽ എല്ലാ തരത്തിൽപ്പെട്ട ആളുക​ളി​ലും പിറ്റിഎസ്‌ഡി-യുടെ ലക്ഷണങ്ങൾ കണ്ടുവ​രു​ന്നു. എഴുത്തു​കാ​രായ അലക്‌സാ​ണ്ടർ സി. മെക്ക്‌ഫാ​ല​നും ലാർസ്‌ വെയ്‌സെ​ത്തും പറയുന്നു: “അടുത്ത​കാ​ലത്തെ ചില പഠനങ്ങൾ കാണി​ക്കു​ന്നത്‌, യുദ്ധങ്ങ​ളൊ​ന്നു​മി​ല്ലാത്ത സമാധാ​ന​കാ​ലത്ത്‌ സാധാ​ര​ണ​ക്കാ​രു​ടെ ജീവി​ത​ത്തിൽപ്പോ​ലും ഭയപ്പെ​ടു​ത്തുന്ന സംഭവങ്ങൾ കൂടെ​ക്കൂ​ടെ ഉണ്ടാകാ​റു​ണ്ടെ​ന്നാണ്‌. സൈനി​ക​രു​ടെ​യും യുദ്ധത്തിന്‌ ഇരയാ​യ​വ​രു​ടെ​യും കാര്യം പ്രത്യേ​കം പറയേ​ണ്ട​തു​മില്ല. ഇതെല്ലാം കാരണം പലർക്കും പിറ്റിഎസ്‌ഡി ഉണ്ടാകു​ന്ന​താ​യി കാണുന്നു.” ചില​പ്പോ​ഴൊ​ക്കെ ശസ്‌ത്ര​ക്രി​യ​ക​ളോ ഹൃദയാ​ഘാ​ത​മോ പോലും പിറ്റിഎസ്‌ഡി-ക്കു കാരണ​മാ​കാ​റുണ്ട്‌.

മേൽപ്പറഞ്ഞ എഴുത്തു​കാ​രു​ടെ അഭി​പ്രാ​യ​മ​നു​സ​രിച്ച്‌, “പിറ്റിഎസ്‌ഡി ഇന്നു സർവസാ​ധാ​ര​ണ​മായ ഒരു പ്രശ്‌ന​മാ​യി മാറി​യി​രി​ക്കു​ന്നു.” അവർ തുടർന്ന്‌ പറയുന്നു: “1,245 അമേരി​ക്കൻ കൗമാ​ര​ക്കാ​രിൽ നടത്തിയ ഒരു സർവേ കാണി​ക്കു​ന്നത്‌, അതിൽ 23 ശതമാനം പേർ ശാരീ​രി​ക​മോ ലൈം​ഗി​ക​മോ ആയ ആക്രമ​ണ​ത്തിന്‌ ഇരയാ​കു​ക​യോ മറ്റുള്ള​വർക്കു നേരെ​യുള്ള ആക്രമ​ണ​ത്തി​നു ദൃക്‌സാ​ക്ഷി​ക​ളാ​കു​ക​യോ ചെയ്‌തി​ട്ടു​ണ്ടെ​ന്നാണ്‌. അവരിൽ അഞ്ചിൽ ഒന്ന്‌ കൗമാ​ര​ക്കാ​രി​ലും പിറ്റിഎസ്‌ഡി പ്രശ്‌നം കാണു​ന്നുണ്ട്‌. അതു കാണി​ക്കു​ന്നത്‌ അമേരി​ക്ക​യി​ലെ ഏതാണ്ട്‌ 10,70,000 കൗമാ​ര​ക്കാ​രെ എങ്കിലും ഇപ്പോൾ പിറ്റിഎസ്‌ഡി ബാധി​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ടെ​ന്നാണ്‌.”

ഈ കണക്കുകൾ ശരിയാ​ണെ​ങ്കിൽ, ഒരു രാജ്യ​ത്തു​തന്നെ ഒരുപാ​ടു കൗമാ​ര​ക്കാർ ഈ പ്രശ്‌നം നേരി​ടു​ന്നുണ്ട്‌. അവർക്കു​വേ​ണ്ടി​യും ലോക​മെ​ങ്ങു​മാ​യി ഈ പ്രശ്‌നം നേരി​ടുന്ന ലക്ഷക്കണ​ക്കി​നു മറ്റുള്ള​വർക്കു​വേ​ണ്ടി​യും നമുക്ക്‌ എന്തു ചെയ്യാ​നാ​കും?

എന്തു ചെയ്യാം?

നിങ്ങൾക്കോ നിങ്ങളു​ടെ പരിച​യ​ത്തി​ലുള്ള ആർക്കെ​ങ്കി​ലു​മോ പിറ്റിഎസ്‌ഡി ബാധി​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ടെ​ങ്കിൽ, പിൻവ​രുന്ന കാര്യങ്ങൾ ചെയ്‌തു​നോ​ക്കാ​വു​ന്ന​താണ്‌:

ആത്മീയപ്രവർത്തനങ്ങൾ മുടങ്ങാ​തെ ചെയ്യാൻ ശ്രമി​ക്കുക. ജെയിൻ പറയുന്നു: “ഞാൻ എപ്പോ​ഴും രാജ്യ​ഹാ​ളിൽ പോയി മീറ്റിങ്ങ്‌ കൂടു​മാ​യി​രു​ന്നു. ചില​പ്പോ​ഴൊ​ക്കെ അവിടെ പറയുന്ന കാര്യങ്ങൾ ശ്രദ്ധി​ക്കാൻ എനിക്കു കഴിഞ്ഞി​രു​ന്നില്ല. എങ്കിലും, ഞാൻ അവിടെ ആയിരി​ക്കാ​നാണ്‌ യഹോവ പ്രതീ​ക്ഷി​ക്കു​ന്ന​തെന്ന്‌ എനിക്ക്‌ അറിയാ​മാ​യി​രു​ന്നു. സഭയി​ലുള്ള എല്ലാവ​രും നല്ല സ്‌നേ​ഹ​മു​ള്ള​വ​രും എന്നെ ബലപ്പെ​ടു​ത്തു​ന്ന​വ​രും ആയിരു​ന്നു. ഞാൻ ഈ പ്രശ്‌ന​ത്തി​ലൂ​ടെ കടന്നു​പോ​യ​പ്പോ​ഴെ​ല്ലാം അവർ കാണിച്ച ആ സ്‌നേ​ഹ​വും താത്‌പ​ര്യ​വും എനിക്ക്‌ ഒരുപാ​ടു പ്രയോ​ജനം ചെയ്‌തു.” ജെയിൻ ഇങ്ങനെ​യും പറയുന്നു: “സങ്കീർത്ത​നങ്ങൾ വായി​ച്ച​തും എന്നെ ഒത്തിരി സഹായി​ച്ചു. ദുരി​തങ്ങൾ അനുഭ​വിച്ച പലരു​ടെ​യും പ്രാർഥ​നകൾ എനിക്കു​വേണ്ടി സംസാ​രി​ക്കു​ന്ന​തു​പോ​ലെ തോന്നി. മനസ്സി​ലു​ള്ള​തെ​ല്ലാം പ്രാർഥ​ന​യിൽ പറയാൻ കഴിയാ​തെ വന്നപ്പോൾ ഞാൻ അവ വായി​ച്ചിട്ട്‌ അവസാനം ‘ആമേൻ’ എന്നു മാത്രം പറഞ്ഞു.”

മടുത്തുപിന്മാറാതെ പ്രോ​ത്സാ​ഹി​പ്പി​ക്കുക. നമ്മുടെ പ്രിയ​പ്പെട്ട ആരെങ്കി​ലും ഒരു ദുരന്ത​ത്തി​ന്റെ വേദനി​പ്പി​ക്കുന്ന ഓർമ​ക​ളു​മാ​യി മല്ലിടു​ന്നു​ണ്ടെ​ങ്കിൽ അവർ ചെയ്യുന്ന ചില കാര്യങ്ങൾ മനഃപൂർവം നമ്മളെ ബുദ്ധി​മു​ട്ടി​ക്കാൻവേ​ണ്ടി​ത്തന്നെ ചെയ്യു​ന്ന​താ​ണെന്നു തെറ്റി​ദ്ധ​രി​ക്ക​രുത്‌. അവർ അനുഭ​വി​ക്കുന്ന മനസ്സിന്റെ മരവി​പ്പോ ഉത്‌ക​ണ്‌ഠ​യോ ദേഷ്യ​മോ ഒക്കെ കാരണ​മാ​യി​രി​ക്കാം, സഹായി​ക്കാൻവേണ്ടി നമ്മൾ ചെയ്യുന്ന ശ്രമ​ത്തോ​ടു നമ്മൾ ആഗ്രഹി​ക്കുന്ന രീതി​യിൽ അവർ പ്രതി​ക​രി​ക്കാ​ത്തത്‌. പക്ഷേ, ശ്രമം ഉപേക്ഷി​ക്ക​രുത്‌! കാരണം ബൈബിൾ ഇങ്ങനെ പറയുന്നു: “യഥാർഥ​സ്‌നേ​ഹി​തൻ എല്ലാ കാലത്തും സ്‌നേ​ഹി​ക്കു​ന്നു; കഷ്ടതക​ളു​ടെ സമയത്ത്‌ അവൻ കൂടപ്പി​റ​പ്പാ​യി​ത്തീ​രു​ന്നു.”—സുഭാ​ഷി​തങ്ങൾ 17:17.

ചില കുറു​ക്കു​വ​ഴി​കൾ കൂടുതൽ പ്രശ്‌ന​ങ്ങ​ളി​ലേക്കു നയിക്കു​മെന്നു തിരി​ച്ച​റിഞ്ഞ്‌ അവ ഒഴിവാ​ക്കുക. മയക്കു​മ​രു​ന്നി​ന്റെ ഉപയോ​ഗ​വും അമിത​മ​ദ്യ​പാ​ന​വും അവയിൽ ചിലതാണ്‌. മദ്യവും മയക്കു​മ​രു​ന്നും താത്‌കാ​ലി​ക​മാ​യി ആശ്വാസം നൽകു​മെന്നു തോന്നി​യാ​ലും അവ കൂടുതൽ പ്രശ്‌ന​ങ്ങ​ളി​ലേക്കു നയിക്കു​കയേ ഉള്ളൂ. ഉദാഹ​ര​ണ​ത്തിന്‌, അവയുടെ ഉപയോ​ഗം കാരണം ആളുകൾക്ക്‌ ഉണ്ടാകുന്ന ചില പ്രശ്‌ന​ങ്ങ​ളാണ്‌ ഇവ: മറ്റുള്ള​വ​രിൽനിന്ന്‌ തങ്ങളെ​ത്തന്നെ ഒറ്റപ്പെ​ടു​ത്തുക, ആരെങ്കി​ലും സഹായി​ക്കാൻ ശ്രമി​ച്ചാൽ അതു നിരസി​ക്കുക, അനിയ​ന്ത്രി​ത​മാ​യി ജോലി ചെയ്യുക, അനാവ​ശ്യ​മാ​യി കോപി​ക്കുക, അമിത​മാ​യി ഭക്ഷണം കഴിക്കു​ക​യോ ഒട്ടും കഴിക്കാ​തി​രി​ക്കു​ക​യോ ചെയ്യുക, സ്വന്തം ശരീര​ത്തി​നു കേടു​വ​രു​ത്തുന്ന കാര്യങ്ങൾ ചെയ്യുക.

വിദഗ്‌ധനായ ഒരു ഡോക്ടറെ കാണുക. ദുരന്ത​ത്തിന്‌ ഇരയായ എല്ലാവർക്കും പിറ്റിഎസ്‌ഡി ഉണ്ടായി​രി​ക്ക​ണ​മെ​ന്നില്ല. അഥവാ ഉണ്ടെങ്കിൽ അതിനു പറ്റിയ ചികി​ത്സ​യു​ണ്ടെന്ന്‌ ഓർക്കുക. a നിങ്ങളെ സഹായി​ക്കുന്ന ഡോക്ട​റോട്‌ എല്ലാ കാര്യ​ങ്ങ​ളും തുറന്നു​പ​റ​യുക. മുമ്പ്‌ പറഞ്ഞ പെരു​മാ​റ്റ​രീ​തി​ക​ളു​ണ്ടെ​ങ്കിൽ അതു മറിക​ട​ക്കു​ന്ന​തി​നുള്ള സഹായം ഡോക്ട​റോ​ടു ചോദി​ക്കുക.

ഓർക്കുക: ശരീര​ത്തിന്‌ ഉണ്ടാകുന്ന മുറിവ്‌ മിക്ക​പ്പോ​ഴും പെട്ടെന്നു സുഖ​പ്പെ​ടും, എന്നാൽ പിറ്റിഎസ്‌ഡി ഉള്ളവരു​ടെ കാര്യ​ത്തിൽ ശരീര​ത്തി​നും മനസ്സി​നും ഹൃദയ​ത്തി​നും പല വിധങ്ങ​ളിൽ മുറി​വേ​റ്റി​ട്ടു​ണ്ടാ​കാം. പിറ്റിഎസ്‌ഡി ബാധി​ച്ച​വർക്കും അതു​പോ​ലെ അവരെ പരിച​രി​ക്കു​ന്ന​വർക്കും കൂടു​ത​ലാ​യി എന്തെല്ലാം ചെയ്യാ​നാ​കു​മെ​ന്നും ഇത്തരം പ്രശ്‌നം അനുഭ​വി​ക്കു​ന്ന​വർക്ക്‌ എന്തു പ്രത്യാ​ശ​യു​ണ്ടെ​ന്നും അടുത്ത ലേഖനം ചർച്ച ചെയ്യും.

[അടിക്കുറിപ്പ്‌]

[ചതുരം/ചിത്രം]

പിറ്റിഎസ്‌ഡി-യുടെ ലക്ഷണങ്ങൾ

ദുരന്തത്തെ അതിജീ​വിച്ച പലരു​ടെ​യും മനസ്സിൽ ആ സംഭവം വീണ്ടും ആവർത്തി​ക്കു​ന്ന​താ​യി തോന്നു​ന്നു. പലപ്പോ​ഴും അങ്ങനെ​യുള്ള ചിന്ത നിയ​ന്ത്രി​ക്കാ​നോ തടുക്കാ​നോ അവർക്കു കഴിയു​ന്നില്ല. അതിന്റെ ഫലമായി പിൻവ​രുന്ന പ്രശ്‌നങ്ങൾ കണ്ടേക്കാം:

• ഫ്ലാഷ്‌ബാക്കുകൾ—ആ ദുരന്തം വീണ്ടും സംഭവി​ക്കു​ന്ന​താ​യി തോന്നു​ന്നു

• പേടിപ്പിക്കുന്നതും അസ്വസ്ഥ​മാ​ക്കു​ന്ന​തും ആയ സ്വപ്‌ന​ങ്ങൾ

• വലിയ ഒച്ച കേൾക്കു​മ്പോൾ അല്ലെങ്കിൽ പുറകിൽനിന്ന്‌ ആരെങ്കി​ലും അപ്രതീ​ക്ഷി​ത​മാ​യി അടു​ത്തേക്കു വരു​മ്പോൾ വല്ലാതെ ഞെട്ടി​വി​റ​യ്‌ക്കുക

• വിറയലും വിയർപ്പും

• ചങ്കിടിപ്പും ശ്വാസ​ത​ട​സ്സ​വും

• ദുരന്തത്തെ ഓർമി​പ്പി​ക്കുന്ന എന്തെങ്കി​ലും കാണു​ക​യോ കേൾക്കു​ക​യോ അനുഭ​വി​ക്കു​ക​യോ മണക്കു​ക​യോ രുചി​ക്കു​ക​യോ ഒക്കെ ചെയ്യു​മ്പോൾ അസ്വസ്ഥ​മാ​കു​ക

• വീണ്ടും ദുരന്ത​മു​ണ്ടാ​കു​മോ എന്ന ഉത്‌ക​ണ്‌ഠ​യോ ഭയമോ തോന്നുക

• ദുരന്തത്തെക്കുറിച്ചുള്ള ഓർമ കാരണം പെട്ടെന്ന്‌ ഉത്‌ക​ണ്‌ഠ​യോ ദേഷ്യ​മോ അസ്വസ്ഥ​ത​യോ തോന്നു​ന്നു; അതു​കൊണ്ട്‌ സ്വയം നിയ​ന്ത്രി​ക്കാൻ പറ്റാ​തെ​വ​രു​ന്നു

• ശരിയായി ചിന്തി​ക്കു​ന്ന​തി​നും ഒരു കാര്യ​ത്തിൽ ശ്രദ്ധി​ക്കു​ന്ന​തി​നും ഉള്ള ബുദ്ധി​മുട്ട്‌

• ഉറക്കംവരാനോ നന്നായി ഉറങ്ങാ​നോ ഉള്ള ബുദ്ധി​മുട്ട്‌

• ആശയക്കുഴപ്പവും എന്തെങ്കി​ലും അപകടം പതിയി​രി​പ്പു​ണ്ടോ എന്ന നിരന്ത​ര​മായ ചിന്തയും

• ഒരു നിർവി​കാ​രത അല്ലെങ്കിൽ മനസ്സ്‌ മരവിച്ച അവസ്ഥ

• സ്‌നേഹമോ മറ്റു ശക്തമായ വികാ​ര​ങ്ങ​ളോ തോന്നാത്ത അവസ്ഥ

• ഏതോ ഒരു ലോകത്ത്‌ ചെന്നു​പെ​ട്ട​തു​പോ​ലുള്ള അവസ്ഥ

• മുമ്പ്‌ ആസ്വദി​ച്ചി​രുന്ന പല കാര്യ​ങ്ങ​ളി​ലു​മുള്ള താത്‌പ​ര്യ​മി​ല്ലായ്‌മ

• ദുരന്തസമയത്ത്‌ ഉണ്ടായ പ്രധാ​ന​പ്പെട്ട കാര്യങ്ങൾ ഓർത്തെ​ടു​ക്കാ​നുള്ള ബുദ്ധി​മുട്ട്‌

• ചുറ്റുമുള്ള ലോക​ത്തും തങ്ങൾക്കു​ത​ന്നെ​യും എന്തു സംഭവി​ക്കു​ന്നെന്നു മനസ്സി​ലാ​കാത്ത ഒരു അവസ്ഥ

[ചിത്രം]

പല തരം ദുരന്തങ്ങൾ പിറ്റിഎസ്‌ഡി-ക്കു കാരണ​മാ​യേ​ക്കാം