അധ്യായം 22

സത്യസന്ധത—അത്‌ പ്രതി​ഫ​ല​ദാ​യ​ക​മോ?

1-4. കുട്ടി​ക​ളു​ടെ​യി​ട​യിൽ സത്യസ​ന്ധ​ത​യി​ല്ലാ​യ്‌മ​യു​ടെ എന്തു തെളി​വു​ക​ളാണ്‌ നിങ്ങൾ നിരീ​ക്ഷി​ച്ചി​ട്ടു​ള​ളത്‌? അനേകം യുവജ​നങ്ങൾ ഇത്തരം കാര്യങ്ങൾ ചെയ്യു​ന്നത്‌ ആശ്ചര്യ​ക​ര​മ​ല്ലാ​ത്ത​തെ​ന്തു​കൊണ്ട്‌? (യെശയ്യാവ്‌ 9:16)

 എല്ലായ്‌പ്പോ​ഴും സത്യം സംസാ​രി​ക്കു​ന്നത്‌ അതിബു​ദ്ധി​യാ​ണെന്ന്‌ ഇന്ന്‌ അനേകം ആളുക​ളും വിചാ​രി​ക്കു​ന്നില്ല. നിങ്ങൾ അതു നിരീ​ക്ഷി​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ടോ? കുറെ​യൊ​ക്കെ കൃത്രി​മം കാണി​ക്കാ​തെ തങ്ങൾക്ക്‌ വിജയ​ക​ര​മാ​യി പിടിച്ചു നിൽക്കാ​നാ​വില്ല എന്നാണ്‌ പലേ വ്യാപാ​രി​ക​ളു​ടെ​യും വാദം. അതിശ​യോ​ക്തി​പ​ര​വും തെററി​ദ്ധ​രി​പ്പി​ക്കു​ന്ന​തു​മായ പരസ്യങ്ങൾ ദിവസ​വും നമ്മുടെ കണ്ണിൽപ്പെ​ടു​ന്നു. പൊതു​ജ​ന​ക്ഷേ​മത്തെ ലാക്കാക്കി രാഷ്‌ട്രീയ നേതാ​ക്കൻമാർ പ്രവർത്തി​ക്കു​ന്നു എന്ന്‌ വിചാ​രി​ക്ക​പ്പെ​ടു​ന്നു​ണ്ടെ​ങ്കി​ലും പലേ ആളുക​ളും അവരെ ആശ്രയി​ക്കാൻ കൊള​ളാ​ത്ത​വ​രാ​യി കരുതു​ന്നു.

² മുതിർന്ന​വ​രിൽ ഇത്രമാ​ത്രം കാപട്യം കണ്ടിട്ട്‌ യുവജ​ന​ങ്ങ​ളും മിക്ക​പ്പോ​ഴും അതേ ഗതി പിന്തു​ട​രു​ന്നു. അനേകർ സ്‌കൂ​ളി​ലെ പരീക്ഷ​ക​ളിൽ വഞ്ചന കാണി​ക്കു​ന്നു. അല്ലെങ്കിൽ വ്യാജ​മായ കാരണങ്ങൾ പറഞ്ഞ്‌ ക്ലാസ്സിൽ പോകാ​തെ കഴിച്ചു​കൂ​ട്ടു​ന്നു. തങ്ങൾ ഏതുതരം ആളുക​ളാണ്‌ എന്നും എന്തെല്ലാം ചെയ്‌തി​ട്ടു​ണ്ടെ​ന്നും സംബന്ധിച്ച്‌ തെററായ ചിത്രങ്ങൾ നൽകി​ക്കൊണ്ട്‌ സുഹൃ​ത്തു​ക്ക​ളു​ടെ അടുത്ത്‌ അവർ വീമ്പി​ള​ക്കി​യേ​ക്കാം. തങ്ങളുടെ നടത്ത സംബന്ധി​ച്ചു​ളള ചോദ്യ​ങ്ങൾക്ക്‌ അർദ്ധ സത്യങ്ങ​ളാൽ ഉത്തരം കൊടു​ത്തു​കൊ​ണ്ടും വസ്‌തു​തകൾ മറച്ചു​വച്ച്‌ തികച്ചും തെററായ ധാരണ നൽകാൻ തക്കവണ്ണം പദപ്ര​യോ​ഗങ്ങൾ നടത്തി​ക്കൊ​ണ്ടും സ്വന്തം ഭവനത്തിൽ തങ്ങളുടെ മാതാ​പി​താ​ക്കളെ അവർ വഞ്ചി​ച്ചേ​ക്കാം. അധാർമ്മി​കത, മയക്കു​മ​രു​ന്നു​ക​ളു​ടെ ഉപയോ​ഗം മുതലായ കാര്യങ്ങൾ സംബന്ധിച്ച്‌ അവർ എന്തു വിചാ​രി​ക്കു​ന്നു എന്നു കണ്ടുപി​ടി​ക്കാൻ മാതാ​പി​താ​ക്ക​ളോ മററാ​രെ​ങ്കി​ലു​മോ ശ്രമി​ക്കു​ന്നെ​ങ്കിൽ തങ്ങളുടെ യഥാർത്ഥ വികാ​ര​ങ്ങളല്ല ചോദി​ക്കു​ന്നവർ എന്തു “കേൾക്കാ​നാ​ഗ്ര​ഹി​ക്കു​ന്നു” എന്ന്‌ അവർ വിചാ​രി​ക്കു​ന്നു​വോ അതുമാ​ത്രം പറഞ്ഞു​കൊണ്ട്‌ വളരെ തൻമയ​ത്വ​ത്തോ​ടു​കൂ​ടി അവർ വസ്‌തു​തകൾ മറച്ചു​വ​യ്‌ക്കു​ന്നു. പണമോ എന്തെങ്കി​ലും ചെയ്യാ​നു​ളള അനുവാ​ദ​മോ ലഭിക്കു​ന്ന​തി​നു​വേണ്ടി അവർ ആത്മാർത്ഥ​ത​യി​ല്ലാത്ത  സ്‌നേ​ഹ​വും മുഖസ്‌തു​തി​യും തങ്ങളുടെ മാതാ​പി​താ​ക്ക​ളു​ടെ​മേൽ ചൊരി​യു​ന്നു.

³ എന്നാൽ ഇതു വാസ്‌ത​വ​ത്തിൽ ആശ്ചര്യ​ക​ര​മാ​ണോ? അങ്ങനെ ചെയ്യു​ന്ന​തിൽ തങ്ങൾക്ക്‌ നീതീ​ക​രണം ഉണ്ട്‌ എന്ന്‌ പലേ യുവജ​ന​ങ്ങ​ളും വിചാ​രി​ക്കു​ന്നു എന്നതാണ്‌ വസ്‌തുത. എന്തു​കൊണ്ട്‌? കൊള​ളാം, വ്യാജം പറയു​ന്നത്‌ തെററാണ്‌ എന്ന്‌ അവരുടെ മാതാ​പി​താ​ക്കൾ അവരെ പഠിപ്പി​ച്ചേ​ക്കാം. എന്നാൽ അസുഖ​ക​ര​മായ ഒരവസ്ഥ​യിൽ നിന്ന്‌ രക്ഷപെ​ടു​ന്ന​തി​നോ ഒരു ബില്ലോ കടമോ നികു​തി​യോ കൊടു​ക്കാ​തി​രി​ക്കു​ന്ന​തി​നോ വേണ്ടി അവരുടെ മാതാ​പി​താ​ക്കൾ വസ്‌തു​തകൾ വളച്ചൊ​ടി​ക്കു​ന്നത്‌ അവർ കണ്ടേക്കാം. ചില മാതാ​പി​താ​ക്കൾ എന്തെങ്കി​ലും ഒഴിക​ഴി​വി​നു​വേണ്ടി നുണ പറയാൻ തങ്ങളുടെ കുട്ടി​കളെ ഉപയോ​ഗി​ക്കു​ന്ന​താ​യി​പോ​ലും നിങ്ങൾ നിരീ​ക്ഷി​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ടോ?

⁴ ഇത്തരം അവസ്ഥകൾ നിലവി​ലു​ള​ളി​ടത്ത്‌ യുവജ​ന​ങ്ങൾക്കോ നമ്മിലാർക്കെ​ങ്കി​ലു​മോ എല്ലാകാ​ര്യ​ങ്ങ​ളി​ലും സത്യസ​ന്ധ​രാ​യി​രി​ക്കാൻ ശ്രമി​ക്കു​ന്ന​തിന്‌ എന്തു പ്രോ​ത്സാ​ഹ​ന​മാ​ണു​ള​ളത്‌? ഭോഷ്‌ക്ക്‌ പറച്ചി​ലും വഞ്ചനയും മോഷ​ണ​വും സർവ്വസാ​ധാ​ര​ണ​മാ​യി​രി​ക്കുന്ന ഒരു ലോക​ത്തിൽ നിങ്ങൾ സത്യമാ​യ​തി​നെ മുറു​കെ​പ്പി​ടി​ക്കു​ന്നത്‌ എത്രമാ​ത്രം പ്രാ​യോ​ഗി​ക​വും വിലയു​ള​ള​തു​മാണ്‌? അതു സത്യസ​ന്ധ​ത​യി​ല്ലായ്‌മ നിങ്ങൾക്ക്‌ കൈവ​രു​ത്തു​ന്ന​തി​നേ​ക്കാൾ കൂടുതൽ പ്രയോ​ജനം കൈവ​രു​ത്തു​മോ? വരുത്തു​മെ​ങ്കിൽ ഏതുത​ര​ത്തി​ലു​ളള പ്രയോ​ജനം?

താല്‌ക്കാ​ലിക പ്രയോ​ജ​ന​ങ്ങ​ളേ​ക്കാൾ നിലനിൽക്കുന്ന പ്രയോ​ജ​ന​ങ്ങൾ

5-7. വഞ്ചനയിൽ നിന്നു​മു​ളള നേട്ടങ്ങൾ താല്‌ക്കാ​ലി​കം മാത്ര​മാ​യി​രി​ക്കു​ന്ന​തെ​ന്തു​കൊണ്ട്‌?

⁵ നിങ്ങ​ളോ​ടു തന്നെ ചോദി​ക്കുക: ഞാനെ​ന്താ​ണാ​ഗ്ര​ഹി​ക്കു​ന്നത്‌?—പെട്ടെ​ന്നു​ളള ഒരു നേട്ടം, പ്രയോ​ജ​ന​ത്തി​ന്റെ ഒരു പ്രതീതി, അതോ നിലനിൽക്കുന്ന പ്രയോ​ജനം കൈവ​രു​ത്തു​ന്ന​തോ? കൂടു​ത​ലാ​യി ചിന്തി​ച്ചാൽ, ഭോഷ്‌ക്കിൽനി​ന്നും വഞ്ചനയിൽനി​ന്നും ലഭിക്കു​ന്ന​താ​യി തോന്നുന്ന പ്രയോ​ജ​നങ്ങൾ എത്ര​യൊ​ക്കെ​യാ​യാ​ലും താല്‌ക്കാ​ലി​ക​മല്ലേ? അതെ, ഇപ്രകാ​രം പറയു​ക​യിൽ ദൈവ​വ​ചനം സത്യമാണ്‌: “സത്യം പറയുന്ന അധരമാണ്‌ എന്നേക്കും നിലനിൽക്കു​ന്നത്‌; വ്യാജം പറയുന്ന നാവോ മാത്ര​നേ​ര​ത്തേ​ക്കേ​യു​ളളു.”—സദൃശ​വാ​ക്യ​ങ്ങൾ 12:19.

⁶ ഏതെങ്കി​ലും സാധന​ങ്ങ​ളു​ടെ മേൻമയെ സംബന്ധിച്ച്‌ തെററായ ധാരണ നൽകുന്ന ഒരു വ്യാപാ​രി​യു​ടെ ഉദാഹ​ര​ണ​മെ​ടു​ക്കുക. ഒരു സാധനം വിൽക്കു​ന്ന​തിൽ അയാൾ വിജയി​ച്ചേ​ക്കാം.  എന്നാൽ അതു വാങ്ങിയ ആൾ താൻ വഞ്ചിക്ക​പ്പെട്ടു എന്നു മനസ്സി​ലാ​ക്കു​മ്പോൾ അതുവഴി വ്യാപാ​രിക്ക്‌ ഒരു പതിവു​കാ​രനെ നഷ്ടപ്പെ​ടു​ക​യാ​യി​രി​ക്കും ചെയ്യു​ന്നത്‌. അല്ലെങ്കിൽ സ്‌കൂ​ളിൽ നിങ്ങൾ വഞ്ചന കാണി​ക്കു​ന്നു എന്ന്‌ വിചാ​രി​ക്കുക. പിടി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടി​ല്ലെ​ങ്കിൽ നിങ്ങൾക്ക്‌ ഉയർന്ന മാർക്കു​കൾ ലഭി​ച്ചേ​ക്കാം. എന്നാൽ വായി​ക്കാ​നോ കണക്കു​കൂ​ട്ടാ​നോ പോലും കഴിയാ​തെ ഒട്ടും​തന്നെ അറിവു സമ്പാദി​ക്കാ​തെ നിങ്ങൾ സ്‌കൂൾ വിടു​ന്നു​വെ​ങ്കിൽ നിങ്ങളു​ടെ ഉയർന്ന മാർക്കു​കൊണ്ട്‌ എന്തു​പ്ര​യോ​ജ​ന​മാണ്‌ ലഭിക്കുക?

⁷ അപ്പോൾ അന്തിമ​മാ​യി വഞ്ചന കാണി​ക്കു​ന്ന​യാൾ തന്നെത്തന്നെ ഏററം അധികം വഞ്ചിക്കു​ന്നു. സത്യസ​ന്ധ​ത​യു​ള​ള​വ​രെ​യും ഇല്ലാത്ത​വ​രെ​യും തമ്മിൽ ഒന്നു താരത​മ്യം ചെയ്യുക. സത്യസ​ന്ധ​ത​യി​ല്ലാ​ത്ത​വനു നഷ്ടപ്പെ​ട്ടേ​ക്കാ​നി​ട​യു​ളള കാര്യങ്ങൾ പരിഗ​ണി​ക്കുക. വഞ്ചന, കൂടുതൽ മെച്ച​പ്പെ​ട്ട​തും സന്തുഷ്ട​വു​മായ ജീവി​ത​ത്തിന്‌ സഹായി​ക്കും എന്നു വിചാ​രി​ക്കു​ന്ന​യാൾ ഹ്രസ്വ​ദൃ​ഷ്ടി​യു​ള​ള​വ​നാണ്‌ എന്നതി​നോട്‌ നിങ്ങൾക്കു യോജി​ക്കാൻ കഴിയു​ന്നി​ല്ലേ എന്നും​കൂ​ടി കാണുക.

8-10. സത്യസന്ധത പ്രയോ​ജ​ന​ക​ര​മാ​യി​രി​ക്കു​ന്ന​തെ​ങ്ങനെ (എ) ഒരുവന്റെ ലൗകിക ജോലി​യിൽ? (ബി) കുടുംബ ബന്ധങ്ങളിൽ? (സി) സുഹൃ​ത്തു​ക്ക​ളോ​ടു​ളള ബന്ധത്തിൽ?

⁸ നിങ്ങളു​ടെ ഇടപെ​ട​ലു​ക​ളിൽ നിങ്ങൾ സത്യസ​ന്ധ​രും വക്രത​യൊ​ന്നു​മി​ല്ലാ​ത്ത​വ​രു​മാ​യി അറിയ​പ്പെ​ടു​ന്നു​വെ​ങ്കിൽ നിങ്ങൾ മററു​ള​ള​വ​രു​ടെ ആദരവും വിശ്വാ​സ​വും നേടും. നിങ്ങൾ സമ്പാദി​ക്കുന്ന സുഹൃ​ത്തു​ക്ക​ളും ആത്മാർത്ഥ​ത​യു​ള​ള​വ​രാ​യി​രി​ക്കും. കാരണം നിങ്ങൾ ആത്മാർത്ഥ​ത​യു​ള​ള​വ​നാണ്‌ എന്ന്‌ അവർ മനസ്സി​ലാ​ക്കു​ക​യും അതു വിലമ​തി​ക്കു​ക​യും  ചെയ്യുന്നു. ആധുനിക ലോകം സത്യസന്ധത ഇല്ലാത്ത​താണ്‌ എന്നിരി​ക്കെ​ത്തന്നെ തൊഴി​ലു​ട​മകൾ സാധാ​ര​ണ​യാ​യി സത്യസ​ന്ധ​രായ തൊഴി​ലാ​ളി​കളെ വിലമ​തി​ക്കാൻ തക്ക വിവേകം ഉളളവ​രാണ്‌ എന്നതും ഒരു വസ്‌തു​ത​യാണ്‌. അപ്പോൾ സത്യസന്ധത സംബന്ധിച്ച ഒരു സൽപ്പേര്‌ തൊഴി​ല​വ​സ​രങ്ങൾ വിരള​മാ​യി​രി​ക്കു​മ്പോൾ ഒരു തൊഴിൽ ലഭ്യമാ​ക്കു​ക​യോ മററു​ള​ള​വർക്ക്‌ നഷ്ടപ്പെ​ടു​മ്പോൾപോ​ലും ജോലി​യിൽ തുടരാൻ സഹായി​ക്കു​ക​യോ ചെയ്‌തേ​ക്കാം.

⁹ സ്വന്തഭ​വ​ന​ത്തിൽ സത്യസന്ധത വിവാഹ പങ്കാളി​കൾക്കി​ട​യി​ലും കുട്ടി​കൾക്കും മാതാ​പി​താ​ക്കൾക്കും ഇടയി​ലും ഉണ്ടാകാ​വുന്ന സംശയ​ങ്ങ​ളോ വിശ്വാ​സ​മി​ല്ലാ​യ്‌മ​യോ ദുരീ​ക​രിച്ച്‌ ആശ്വാ​സ​പ്ര​ദ​വും സന്തോ​ഷ​ക​ര​വു​മായ ഒരന്തരീ​ക്ഷം സംജാ​ത​മാ​ക്കു​ന്നു. തങ്ങളുടെ സത്യസ​ന്ധ​ത​യാൽ കുട്ടികൾ മാതാ​പി​താ​ക്ക​ളു​ടെ വിശ്വാ​സം ആർജ്ജി​ക്കു​മ്പോൾ മാതാ​പി​താ​ക്കൾ സാധാ​ര​ണ​യാ​യി തങ്ങളുടെ കുട്ടി​കൾക്ക്‌ ക്രമേണ കൂടുതൽ സ്വാത​ന്ത്ര്യം അനുവ​ദി​ക്കാൻ മനസ്സു​ള​ള​വ​രാണ്‌. ചില പിശകു​ക​ളെ​യോ കുററ​ങ്ങ​ളേ​യോ സംബന്ധിച്ച സത്യം പറയു​ന്നത്‌ ചില​പ്പോൾ ശിക്ഷ കൈവ​രു​ത്തി​യേ​ക്കാം എന്നത്‌ വാസ്‌ത​വ​മാണ്‌. എന്നാൽ സത്യം പറഞ്ഞതി​നാൽതന്നെ മിക്ക​പ്പോ​ഴും ആ ശിക്ഷ ലഘുവാ​യി​രി​ക്കും. കൂടാതെ ഭാവി​യിൽ ഏതെങ്കി​ലും കുററം ചെയ്‌തില്ല എന്നു പറഞ്ഞ്‌ സത്യസ​ന്ധ​മാ​യി നിങ്ങൾ എന്തെങ്കി​ലും നിഷേ​ധി​ക്കു​മ്പോൾ നിങ്ങളു​ടെ വിശദീ​ക​രണം സ്വീക​രി​ക്ക​പ്പെ​ടാൻ കൂടുതൽ സാദ്ധ്യ​ത​യുണ്ട്‌.

¹⁰ ഏതെങ്കി​ലും നേട്ടം ഉണ്ടാക്കു​ന്ന​തി​നും “പ്രശ്‌ന​ങ്ങ​ളിൽ നിന്ന്‌ രക്ഷപെ​ടു​ന്ന​തി​നും” വേണ്ടി അസത്യ​മാർഗ്ഗം അവലം​ബി​ക്കു​ന്ന​യാ​ളു​മാ​യി ഇതിനെ തുലനം ചെയ്യുക. അയാൾ ഈ നൻമക​ളെ​ല്ലാം നഷ്ടമാ​ക്കാ​വുന്ന അപകട​ത്തി​ലാണ്‌. സത്യസ​ന്ധ​ത​യി​ല്ലാത്ത ആളുമാ​യി ഇടപെ​ടു​ന്നത്‌ സ്‌ററീ​യ​റിം​ഗിന്‌ തകരാ​റു​ളള കാറിൽ യാത്ര ചെയ്യു​ന്ന​തു​പോ​ലെ​യാണ്‌. അയാൾ എന്തുതന്നെ ചെയ്യു​ക​യില്ല എന്ന്‌ നിങ്ങൾക്ക്‌ നിശ്ചയ​മില്ല. നിങ്ങൾ ഒരു വ്യാജം പറയു​മ്പോൾ അല്ലെങ്കിൽ ഒരാളെ വഞ്ചിക്കു​മ്പോൾ നിങ്ങൾ സൃഷ്ടി​ക്കുന്ന അവിശ്വാ​സം തുടച്ചു​നീ​ക്കു​ന്ന​തിന്‌ വർഷങ്ങൾതന്നെ വേണ്ടി​വ​ന്നേ​ക്കാം. മാതാ​പി​താ​ക്ക​ളി​ലൊ​രാ​ളോ ഒരു സുഹൃ​ത്തോ ഉൾപ്പെ​ട്ടി​രി​ക്കു​ന്നി​ടത്ത്‌ ആ മുറിവ്‌ കരിഞ്ഞാ​ലും അതിന്റെ തിക്തമായ ഓർമ്മ ഒരു മായാത്ത പാടു​പോ​ലെ അവശേ​ഷി​ച്ചേ​ക്കാം. നിങ്ങൾ സത്യസ​ന്ധ​ത​യി​ല്ലായ്‌മ ഒരു സ്വഭാ​വ​മാ​ക്കു​ന്നു​വെ​ങ്കിൽ മററു​ള​ളവർ നിങ്ങളെ വിശ്വ​സി​ക്കണം എന്ന്‌ നിങ്ങൾ ഗൗരവ​മാ​യി ആഗ്രഹി​ക്കുന്ന സന്ദർഭങ്ങൾ വരു​മ്പോൾ അവർക്ക്‌ നിങ്ങളെ വിശ്വ​സി​ക്കാൻ കഴിയാ​തെ​വ​രും. സത്യസ​ന്ധ​ത​യി​ല്ലായ്‌മ കൈവ​രു​ത്തി​യേ​ക്കാ​വുന്ന ഏതെങ്കി​ലും താല്‌ക്കാ​ലിക നേട്ടം അത്രമാ​ത്രം വില​പ്പെ​ട്ട​താ​ണോ?

11-13. (എ) ഭോഷ്‌ക്ക്‌ പറച്ചി​ലി​ന്റെ സ്വഭാവം മിക്ക​പ്പോ​ഴും എങ്ങനെ​യാണ്‌ ആരംഭി​ക്കുക? (ബി) കളളം പറയു​ന്നത്‌ ധീരത​യാ​യി​രി​ക്കാ​തെ ഭീരു​ത്വ​മാ​യി​രി​ക്കു​ന്ന​തെ​ന്തു​കൊണ്ട്‌?

 ¹¹ വാസ്‌ത​വ​ത്തിൽ, നുണപ​റ​യു​ന്നത്‌ ഇടിയുന്ന മണലി​ലേക്ക്‌ ഇറങ്ങു​ന്ന​തു​പോ​ലെ​യാണ്‌. മിക്ക​പ്പോ​ഴും ഒരു നുണക്ക്‌ പിൻബലം കൊടു​ക്കാൻ മററു നുണകൾ ആവശ്യ​മാ​യി വരുന്നു. പെട്ടെ​ന്നു​തന്നെ ഒരുവൻ ഒരു വിഷമ​വൃ​ത്ത​ത്തിൽ കുരു​ങ്ങു​ന്നു. ബൈബി​ളി​ന്റെ വ്യക്തമായ ബുദ്ധി​യു​പ​ദേ​ശ​ത്തി​ലെ ജ്ഞാനം തിരി​ച്ച​റി​യാൻ തീർച്ച​യാ​യും നമുക്കു കഴിയു​ക​യി​ല്ലേ? “അന്യോ​ന്യം ഭോഷ്‌ക്ക്‌ പറയരുത്‌.”—കൊ​ലോ​സ്യർ 3:9.

¹² ഭോഷ്‌ക്ക്‌ പറയു​ന്നവർ മിക്ക​പ്പോ​ഴും അർത്ഥ സത്യങ്ങ​ളും “കൊച്ചു നുണക​ളും” കൊണ്ട്‌ ആരംഭിച്ച്‌ ക്രമേണ കൂടുതൽ മോശ​മാ​യ​തി​ലേക്ക്‌ നീങ്ങുന്നു. ഭോഷ്‌ക്ക്‌ പറച്ചിൽ ആരംഭി​ക്കു​ന്നത്‌ ചൂതു​ക​ളി​യി​ലേർപ്പെ​ടു​ന്ന​തു​പോ​ലെ​യാണ്‌. ചൂതു​ക​ളി​ക്കാ​രൻ ചെറിയ തുകകൾക്ക്‌ പന്തയം കെട്ടി​കൊണ്ട്‌ ആരംഭി​ക്കു​ന്നു—മിക്ക​പ്പോ​ഴും ഏതെങ്കി​ലും നഷ്ടം നികത്താൻ—ക്രമേണ കൂടുതൽ കൂടുതൽ വലിയ തുകകൾ പന്തയം വയ്‌ക്കാൻ അയാൾ പ്രേരി​ത​നാ​കു​ന്നു.

¹³ ആദ്യ​മൊ​ക്കെ മുഖത്ത്‌ ഭാവ​ഭേ​ദ​മൊ​ന്നും കൂടാതെ നുണപ​റ​യു​ന്നത്‌ ഒരു സാമർത്ഥ്യ​മാ​യി, ഒരു ധീരത​യാ​യി തോന്നി​യേ​ക്കാം. മുഖത്തു​നോ​ക്കി കളളം പറയാൻ കഴി​യേ​ണ്ട​തിന്‌ അതിൽ പരിശീ​ലനം നേടു​ന്ന​വരെ നിങ്ങൾക്ക​റി​യാ​മാ​യി​രി​ക്കാം. അത്‌ ഏതായാ​ലും ധീരത​യല്ലേ? അല്ല. കളളം പറയു​ന്നത്‌ വാസ്‌ത​വ​ത്തിൽ ധൈര്യ​മല്ല ഭീരു​ത്വ​മാണ്‌. സത്യം പറയു​ന്ന​തി​നും അതു കൈവ​രു​ത്തുന്ന പരിണ​ത​ഫ​ലങ്ങൾ നേരി​ടു​ന്ന​തി​നു​മാണ്‌ ധൈര്യം ആവശ്യ​മാ​യി​രി​ക്കു​ന്നത്‌. ശക്തിയെ സൂചി​പ്പി​ക്കു​ന്ന​തി​നു പകരം ഭോഷ്‌ക്ക്‌ ബലഹീ​ന​ത​യെ​യാണ്‌ സൂചി​പ്പി​ക്കു​ന്നത്‌. ഭോഷ്‌ക്കിന്‌ തനിയെ നിൽക്കാൻ കഴിയാ​തെ കൂടുതൽ ഭോഷ്‌ക്കു​ക​ളു​ടെ പിൻബലം ആവശ്യ​മാ​യി​ട്ടാ​ണി​രി​ക്കു​ന്നത്‌. സത്യത്തെ അഭിമു​ഖീ​ക​രി​ക്കാൻ അതിന്‌ മനസ്സില്ല. അപ്പോൾ നിങ്ങൾ എന്തു​കൊണ്ട്‌, മുഖം​മൂ​ടി​ധ​രി​ച്ചും ഒളിച്ചും പതുങ്ങി​യും ഒഴിക​ഴി​വു​ക​ണ്ടു​പി​ടി​ച്ചും ജീവിതം ചെലവ​ഴി​ക്കുന്ന ഒരുവ​നെ​പ്പോ​ലെ​യാ​യി​രി​ക്കണം? എന്തിന്‌, നിങ്ങൾ, ഒരു വഞ്ചകനാ​യി​ത്തീ​രു​ക​യും ഒരു ഇരട്ടത്താ​പ്പു ജീവിതം നയിക്കാൻ ശ്രമി​ക്കു​ക​യും പരാജ​യ​ത്തി​ല​വ​സാ​നി​ച്ചു ആത്മഹത്യ ചെയ്യു​ക​യും ചെയ്‌ത യൂദാ ഇസ്‌ക്ക​രി​യോ​ത്താ​യെ​പ്പോ​ലെ​യാ​യി​രി​ക്കണം? സത്യസ​ന്ധ​രാ​യി​രി​ക്കാൻ മാത്ര​മു​ളള പുരു​ഷ​ത്വ​മോ സ്‌ത്രീ​ത്വ​മോ എന്തു​കൊണ്ട്‌ പ്രകട​മാ​ക്കി​ക്കൂ​ടാ? ആത്മാഭി​മാ​ന​വും ഒരു നല്ല മനസ്സാ​ക്ഷി​യും നിലനിർത്തു​ന്ന​തി​നു​ളള ഏകമാർഗ്ഗം അതു മാത്ര​മാണ്‌.

 വാക്കു പാലി​ക്കു​ക

14-16. നിങ്ങളു​ടെ വാക്കു​പാ​ലി​ക്കു​ന്നത്‌ പ്രധാ​ന​മാ​യി​രി​ക്കു​ന്ന​തെ​ന്തു​കൊണ്ട്‌?

¹⁴ വാക്കു​പാ​ലി​ക്കു​ന്ന​തും സത്യസ​ന്ധ​ത​യിൽ ഉൾപ്പെ​ട്ടി​രി​ക്കു​ന്നു. നിങ്ങളു​ടെ മാതാ​പി​താ​ക്കൾ എന്തെങ്കി​ലും വാഗ്‌ദാ​നം ചെയ്‌തിട്ട്‌ അതു പാലി​ക്കാ​ഞ്ഞാൽ നിങ്ങൾ ദ്രോ​ഹി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട​താ​യി വിചാ​രി​ച്ചേ​ക്കാ​നി​ട​യുണ്ട്‌. എന്നാൽ നിങ്ങളു​ടെ മാതാ​പി​താ​ക്ക​ളോട്‌ വാക്കു​പാ​ലി​ക്കുന്ന കാര്യ​ത്തിൽ നിങ്ങൾക്ക്‌ അത്രതന്നെ ശക്തമായ വികാ​ര​ങ്ങ​ളാ​ണോ ഉളളത്‌? ഈ കാര്യ​ത്തിൽ നിങ്ങൾ എങ്ങനെ​യുണ്ട്‌? നിങ്ങൾ ആരെ​യെ​ങ്കി​ലും സഹായി​ക്കാ​മെ​ന്നോ എന്തെങ്കി​ലും സേവനം അവർക്ക്‌ ചെയ്യാ​മെ​ന്നോ പറഞ്ഞാൽ നിങ്ങളു​ടെ വാക്കു​പാ​ലി​ക്കാൻ നിങ്ങൾ എല്ലായ്‌പ്പോ​ഴും ശ്രമി​ക്കാ​റു​ണ്ടോ? നിങ്ങൾ ആരെ​യെ​ങ്കി​ലും ഒരു പ്രത്യേക സമയത്ത്‌ കാണാ​മെന്നു തീരു​മാ​നി​ച്ചാൽ നിങ്ങൾ നിശ്ചിത സമയത്തു​തന്നെ അവിടെ എത്തുമോ? നിങ്ങളു​ടെ വാക്ക്‌ എത്രമാ​ത്രം വിലയു​ള​ള​താണ്‌?

¹⁵ വാക്കു​പാ​ലി​ക്കുന്ന സ്വഭാവം വളർത്തി​യെ​ടു​ക്കാൻ തുടങ്ങു​ന്ന​തിന്‌ പററിയ സമയം യൗവന​മാണ്‌. നിങ്ങൾ വാക്കു പാലി​ക്കു​ക​യോ പാലി​ക്കാ​തി​രി​ക്കു​ക​യോ ചെയ്യു​ന്നത്‌ നിങ്ങൾ ഇപ്പോൾ ഉളളിൽ ഏതു തരത്തി​ലു​ള​ള​യാ​ളാണ്‌ എന്നത്‌ സംബന്ധിച്ച്‌ വളരെ​യ​ധി​കം വെളി​പ്പെ​ടു​ത്തു​ന്നു. അതിന്‌ നിങ്ങളു​ടെ മനസ്സിൻമേ​ലും ഹൃദയ​ത്തിൻമേ​ലും കരുപ്പി​ടി​പ്പി​ക്കുന്ന ഫലവു​മുണ്ട്‌. അതു നിലനിൽക്കുന്ന വ്യക്തി​ത്വ​ഗു​ണങ്ങൾ ഉളവാ​ക്കുന്ന മനോ​ഭാ​വ​വും വീക്ഷണ​വും കെട്ടു​പണി ചെയ്യുന്നു.

¹⁶ ഇപ്പോൾ നിങ്ങൾ ആശ്രയ​യോ​ഗ്യ​നെ​ങ്കിൽ പിൽക്കാല വർഷങ്ങ​ളി​ലും നിങ്ങൾ അങ്ങനെ​യാ​യി​രി​ക്കാ​നാണ്‌ സാദ്ധ്യത. അതിന്റെ വിപരീ​ത​വും അത്രതന്നെ സത്യമാണ്‌. ഉദാഹ​ര​ണ​ത്തിന്‌ ഇപ്പോൾ നിങ്ങൾ വാക്കു​പാ​ലി​ക്കു​ന്നി​ല്ലെ​ങ്കിൽ പിൽക്കാ​ല​വർഷ​ങ്ങ​ളിൽ ഒരു നിയമ​ന​മോ ജോലി​യോ സ്വീക​രി​ക്കാ​മെന്ന്‌ ഉടമ്പടി ചെയ്‌ക​യും അതിനു​ശേഷം പെട്ടെ​ന്നു​തന്നെ അതിൽനിന്ന്‌ പിൻമാ​റു​ക​യും ചെയ്‌തേ​ക്കാം. പലരും അങ്ങനെ ചെയ്യുന്നു. എന്നാൽ അവർ മററു​ള​ള​വ​രാൽ ആദരപൂർവ്വം വീക്ഷി​ക്ക​പ്പെ​ടു​ന്നില്ല.

17-19. (എ) ആളുകൾ എന്തു​കൊ​ണ്ടാണ്‌ വാഗ്‌ദാ​നങ്ങൾ ലംഘി​ക്കു​ന്നത്‌? (ബി) വാഗ്‌ദാ​നങ്ങൾ ലംഘി​ക്കാൻ നിങ്ങളെ ചായ്‌വു​ള​ള​വ​രാ​ക്കുന്ന സാഹച​ര്യ​ങ്ങൾ ഒഴിവാ​ക്കാൻ നിങ്ങളെ സഹായി​ക്കു​ന്ന​തെന്ത്‌?

¹⁷ എന്തു​കൊ​ണ്ടാണ്‌ ആളുകൾ വാക്കു​പാ​ലി​ക്കാ​തി​രി​ക്കു​ന്നത്‌? കൊള​ളാം, വാക്കു​പാ​ലി​ക്കു​ന്നത്‌ ഒരുവ​ന്റെ​മേൽ ചില പരിമി​തി​കൾ വയ്‌ക്കു​ന്നു; അവനെ കടപ്പാ​ടു​ള​ള​വ​നാ​ക്കി​ത്തീർക്കു​ന്നു എന്നതാണ്‌ ഒരു സംഗതി. ഒരു മുൻനിർണ്ണ​യ​മ​നു​സ​രിച്ച്‌ പെരു​മാ​റേണ്ട അല്ലെങ്കിൽ ഒരു വാഗ്‌ദാ​നം പാലി​ക്കേണ്ട  സമയം വരു​മ്പോൾ മറെറ​ന്തെ​ങ്കി​ലും കൂടുതൽ ആകർഷ​ക​മാ​യി തോന്നി​യേ​ക്കാം. കൂടാതെ വാക്കു​പാ​ലി​ക്കു​ന്ന​തിന്‌ അയാൾ വിചാ​രി​ച്ച​തി​നേ​ക്കാൾ കഠിന​മായ അദ്ധ്വാനം ആവശ്യ​മാ​ണെ​ന്നും ഒരുവൻ മനസ്സി​ലാ​ക്കി​യേ​ക്കാം.

¹⁸ അത്തര​മൊ​രു സാഹച​ര്യ​ത്തിൽ നിങ്ങൾ എന്തു ചെയ്യും? നിങ്ങൾക്ക്‌ അല്‌പം ബുദ്ധി​മു​ട്ടോ നഷ്ടമോ വരു​മെ​ങ്കി​ലും നിങ്ങൾ നിങ്ങളു​ടെ വാക്കി​നോട്‌ പററി​നിൽക്കു​മോ? ഒരുവൻ പറഞ്ഞേ​ക്കാം: “ഞാൻ എന്താണ്‌ ഏറെറ​ടു​ക്കു​ന്ന​തെന്ന്‌ എനിക്ക​റി​യാൻ പാടി​ല്ലാ​യി​രു​ന്നു!” എന്നാൽ യഥാർത്ഥ ചോദ്യ​മി​താണ്‌: അതാരു​ടെ കുററ​മാ​യി​രു​ന്നു? മറേറ​യാ​ളി​ന്റെ ഭാഗത്ത്‌ എന്തെങ്കി​ലും ചതിയോ വഞ്ചനയോ ഉണ്ടായി​രു​ന്നോ? അതില്ലാ​യി​രു​ന്നെ​ങ്കിൽ, നിങ്ങൾ വാക്കു പാലി​ക്കു​ന്ന​തി​നു​വേണ്ടി എന്തെങ്കി​ലും കഷ്ടപ്പാട്‌ സഹി​ക്കേ​ണ്ടി​വ​ന്നാൽ തന്നെ നിങ്ങൾക്ക്‌ അതിൽനിന്ന്‌ ഒരു വിലപ്പെട്ട പാഠം പഠിക്കാൻ കഴിയും. അതായത്‌: നിങ്ങൾ സംസാ​രി​ക്കു​ന്ന​തിന്‌ മുമ്പ്‌, വാക്കു പറയു​ന്ന​തിന്‌ മുമ്പ്‌, ആലോ​ചി​ക്കുക, എന്നിട്ട്‌ നിങ്ങൾ സംസാ​രി​ക്കു​മ്പോൾ എന്തു പറയു​ന്നു​വോ അതുതന്നെ അർത്ഥമാ​ക്കുക.

¹⁹ അനന്തര​ഫ​ല​ങ്ങ​ളെ​പ്പ​ററി ചിന്തി​ക്കാ​തെ ആരെ​യെ​ങ്കി​ലും തൃപ്‌തി​പ്പെ​ടു​ത്താൻവേണ്ടി മാത്രം “ഉവ്വ്‌” എന്നു പറയു​ന്നെ​ങ്കിൽ അതു നിങ്ങളെ കുഴപ്പ​ത്തിൽ ചാടി​ക്കും. നേരെ മറിച്ച്‌ വാഗ്‌ദാ​നങ്ങൾ ചെയ്യു​ന്നതു സംബന്ധിച്ച്‌ നിങ്ങൾ ശ്രദ്ധയു​ള​ള​യാ​ളാ​ണെ​ങ്കിൽ, നിങ്ങൾ വേണ്ടവി​ധം കാര്യങ്ങൾ ചിന്തി​ക്കു​ക​യും അവ നിങ്ങളു​ടെ ഭാവിയെ എങ്ങനെ ബാധി​ക്കും എന്ന്‌ പരിഗ​ണി​ക്കു​ക​യും ചെയ്യു​ന്നെ​ങ്കിൽ വാക്കു പറഞ്ഞാൽ അതു പാലി​ക്കു​ന്നത്‌ നിങ്ങൾക്ക്‌ കൂടുതൽ എളുപ്പ​മാ​യി​രി​ക്കും. നിങ്ങൾ നിങ്ങളു​ടെ ഹൃദയ​ത്തെ​യും മനസ്സി​നെ​യും വാക്കു പാലി​ക്കു​ന്ന​തിന്‌ തയ്യാറാ​ക്കി​യി​ട്ടു​ണ്ടാ​കും. “നിങ്ങളു​ടെ വാക്ക്‌ ഉവ്വ്‌, ഉവ്വ്‌ എന്നുത​ന്നെ​യാ​യി​രി​ക്കട്ടെ,” എന്ന്‌ യേശു പറഞ്ഞു.—മത്തായി 5:37.

സത്യസന്ധത പ്രതി​ഫ​ല​ദാ​യ​ക​മാ​യി​രി​ക്കു​ന്ന​തി​ന്റെ മുഖ്യ​കാ​ര​ണം

20-22. (എ) എല്ലായ്‌പ്പോ​ഴും സത്യസ​ന്ധ​രാ​യി​രി​ക്കു​ന്നത്‌ പ്രധാ​ന​മാ​യി​രി​ക്കു​ന്ന​തി​ന്റെ മുഖ്യ​കാ​ര​ണ​മെന്ത്‌? (സങ്കീർത്തനം 15:1-4) (ബി) തന്റെ വാക്കു​പാ​ലി​ക്കു​ന്നതു സംബന്ധിച്ച്‌ എന്തു നല്ല മാതൃ​ക​യാണ്‌ ദൈവം വച്ചിരി​ക്കു​ന്നത്‌, അവന്റെ മാതൃ​കയെ അനുക​രി​ക്കു​ന്ന​തിന്‌ നമ്മെ സഹായി​ക്കു​ന്ന​തെന്ത്‌?

²⁰ വിശ്വ​സ്‌ത​ത​യും സത്യസ​ന്ധ​ത​യും പ്രതി​ഫ​ല​ദാ​യ​ക​മാ​യി​രി​ക്കു​ന്ന​തി​ന്റെ മുഖ്യ​കാ​രണം അതുള​ള​വരെ മാത്രമേ യഹോവ തന്റെ സുഹൃ​ത്തു​ക്ക​ളാ​യി എണ്ണുന്നു​ളളു എന്നതാണ്‌. അതെന്തു​കൊ​ണ്ടാണ്‌?  കാരണം യഹോ​വ​തന്നെ എപ്പോ​ഴും വാക്കു​പാ​ലി​ക്കു​ന്ന​വ​നാണ്‌. അതു​കൊ​ണ്ടാണ്‌ യിസ്രാ​യേൽ ജനത്തോട്‌ യോശു​വാ​യ്‌ക്ക്‌ ഇപ്രകാ​രം പറയാൻ കഴിഞ്ഞത്‌: “നിങ്ങളു​ടെ ദൈവ​മായ യഹോവ നിങ്ങ​ളെ​ക്കു​റിച്ച്‌ അരുളി​ച്ചെ​യ്‌തി​ട്ടു​ളള സകല നൻമക​ളി​ലും​വച്ച്‌ ഒന്നിനും വീഴ്‌ച വന്നി​ല്ലെന്ന്‌ നിങ്ങൾക്ക്‌ പൂർണ്ണ​ഹൃ​ദ​യ​ത്തി​ലും പൂർണ്ണ​ദേ​ഹി​യി​ലും ബോധ്യ​മാ​യി​രി​ക്കു​ന്നു. സകലവും നിങ്ങൾക്ക്‌ സംഭവി​ച്ചു. ഒന്നിനും വീഴ്‌ച വന്നിട്ടില്ല.” (യോശുവ. 23:14) ബൈബിൾ മുഖ്യ​മാ​യും യഹോവ തന്റെ വാഗ്‌ദാ​നങ്ങൾ പാലി​ച്ച​തി​ന്റെ രേഖയാണ്‌. കഴിഞ്ഞ​കാ​ല​ങ്ങ​ളി​ലെ അവന്റെ വിശ്വ​സ്‌ത​ത​യാണ്‌ അവന്റെ വാഗ്‌ദത്ത നിവൃ​ത്തി​യാ​യി വരാനി​രി​ക്കുന്ന ഭാവി അനു​ഗ്ര​ഹ​ങ്ങളെ സംബന്ധിച്ച്‌ നമുക്ക്‌ ഉറപ്പു നൽകു​ന്നത്‌.

²¹ നിങ്ങൾ ദൈവ​ത്തി​ന്റെ അംഗീ​കാ​രം ആഗ്രഹി​ക്കു​ന്നു​വോ? എങ്കിൽ അവൻ അതു, തന്നെ “ആത്മാ​വോ​ടും സത്യ​ത്തോ​ടും കൂടെ” ആരാധി​ക്കു​ന്ന​വർക്കു മാത്രമേ നൽകു​ന്നു​ളളു എന്ന്‌ ഓർമ്മി​ക്കുക. (യോഹ​ന്നാൻ 4:23) എല്ലാത്ത​ര​ത്തി​ലു​മു​ളള ഭോഷ്‌ക്ക്‌—ചതി, വമ്പുപ​റ​ച്ചിൽ, ദൂഷണം, ഉപായം—അവൻ വെറു​ക്കു​ന്നു എന്നും​കൂ​ടി മനസ്സിൽ പിടി​ക്കുക. കാരണം അതു സ്വാർത്ഥത, അത്യാ​ഗ്രഹം, മററു​ള​ള​വ​രു​ടെ താല്‌പ​ര്യ​ങ്ങ​ളോ​ടു​ളള നിഷ്‌ഠൂ​ര​മായ പരിഗ​ണ​ന​യി​ല്ലായ്‌മ എന്നിവ​യിൽനി​ന്നാണ്‌ ഉത്ഭവി​ക്കു​ന്നത്‌. മനുഷ്യ​വർഗ്ഗ​ത്തി​ന്റെ സകല പ്രശ്‌ന​ങ്ങ​ളും കഷ്ടപ്പാ​ടു​ക​ളും ദൈവ​ത്തി​ന്റെ മുഖ്യ എതിരാ​ളി​യും “ഭോഷ്‌ക്കി​ന്റെ പിതാവു”മായ സാത്താന്റെ നുണയിൽ നിന്നാണ്‌ ഉത്ഭവി​ച്ച​തെന്ന്‌ അവനറി​യാം.—യോഹ​ന്നാൻ 8:44.

²² സത്യസ​ന്ധ​ത​യു​ടേ​തായ ഒരു ഗതി​യോട്‌ വിശ്വ​സ്‌ത​ത​യോ​ടെ പററി​നിൽക്കാൻ നിങ്ങൾ അത്മാർത്ഥ​മാ​യി ആഗ്രഹി​ക്കു​ന്നു​വോ? എങ്കിൽ നിങ്ങളു​ടെ സ്രഷ്ടാ​വി​നോ​ടും നിങ്ങളു​ടെ അയൽക്കാ​രോ​ടു​മു​ളള യഥാർത്ഥ​മായ സ്‌നേ​ഹ​ത്തിന്‌ മാത്രമേ അതിനാ​വ​ശ്യ​മായ പ്രചോ​ദനം നൽകാൻ കഴിയു​ക​യു​ളളു എന്ന്‌ നിങ്ങൾ തിരി​ച്ച​റി​യേ​ണ്ട​തുണ്ട്‌. സത്യ​ത്തോട്‌ അതു കൈവ​രു​ത്തുന്ന നൻമ​യെ​പ്രതി ഹൃദയം​ഗ​മ​മായ സ്‌നേ​ഹ​വും അസത്യ​ത്തോട്‌ അതു കൈവ​രു​ത്തുന്ന തിൻമ​യെ​പ്രതി അത്രതന്നെ കഠിന​മായ വെറു​പ്പും ഉണ്ടായി​രി​ക്കേ​ണ്ട​താണ്‌. മററാ​രു​ടെ അംഗീ​കാ​ര​ത്തേ​ക്കാ​ളും അധിക​മാ​യി ദൈവ​ത്തി​ന്റെ അംഗീ​കാ​രം നിങ്ങൾക്കു വില​പ്പെ​ട്ട​താ​യി​രി​ക്കണം. അവൻതന്നെ സത്യത്തെ സ്‌നേ​ഹി​ക്കു​ക​യും അസത്യത്തെ ദ്വേഷി​ക്കു​ക​യും ചെയ്യു​ന്ന​തു​കൊ​ണ്ടാണ്‌ നമുക്ക്‌ പരാജ​യ​പ്പെ​ടാത്ത അവന്റെ വാഗ്‌ദ​ത്ത​ങ്ങ​ളെ​യും അവന്റെ വചനത്തി​ന്റെ തെളി​യി​ക്ക​പ്പെട്ട ആശ്രയ​യോ​ഗ്യ​ത​യെ​യും അടിസ്ഥാ​ന​മാ​ക്കി ഭാവി സംബന്ധിച്ച്‌ ഉറപ്പുളള പ്രതീക്ഷ ഉണ്ടായി​രി​ക്കാൻ കഴിയു​ന്നത്‌. അതു​കൊണ്ട്‌ അവനെ​പ്പോ​ലെ​യാ​യി​രി​ക്കാൻ കഠിന​ശ്രമം ചെയ്യുക. “സത്യം പറയുന്ന അധരം എന്നേക്കും നിലനിൽക്കും” എന്നും “വ്യാജം പറയുന്ന നാവോ മാത്ര​നേ​ര​ത്തേ​യ്‌ക്കേ​യു​ളളു” എന്നും മനസ്സിൽ പിടി​ക്കുക.—സദൃശ​വാ​ക്യ​ങ്ങൾ 12:19.

[അധ്യയന ചോദ്യ​ങ്ങൾ]

[174-ാം പേജിലെ ചിത്രം]

മോഷ്ടിക്കുന്നത്‌ വാസ്‌ത​വ​ത്തിൽ നേട്ടമു​ണ്ടാ​ക്കു​ന്നു​വോ?