അവരുടെ ആധുനി​ക​കാല വികസ​ന​വും വളർച്ച​യും

യഹോ​വ​യു​ടെ സാക്ഷി​ക​ളു​ടെ ആധുനി​ക​കാല ചരിത്രം രൂപം​കൊ​ണ്ടത്‌ നൂറു വർഷങ്ങൾക്കൽപ്പ​കാ​ലം മുമ്പാണ്‌. അറിയ​പ്പെ​ടാത്ത ഒരു ബൈബിൾ പഠനസം​ഘം യു.എസ്‌.എ.യിലെ പെൻസിൽവേ​നി​യ​യി​ലു​ളള അലിഗണി നഗരത്തിൽ 1870-കളുടെ പ്രാരം​ഭ​ത്തിൽ പ്രവർത്ത​ന​മാ​രം​ഭി​ച്ചു, ആ സ്ഥലം ഇപ്പോൾ പിററ്‌സ്‌ബർഗി​ന്റെ ഒരു ഭാഗമാണ്‌. ചാൾസ്‌ റെറയ്‌സ്‌ റസ്സൽ ആയിരു​ന്നു ഈ സംഘത്തി​ന്റെ മുഖ്യ പ്രയോ​ക്താവ്‌. സീയോ​ന്റെ വീക്ഷാ​ഗോ​പു​ര​വും ക്രിസ്‌തു സാന്നി​ദ്ധ്യ​ഘോ​ഷ​ക​നും എന്ന പത്രി​ക​യു​ടെ ആദ്യലക്കം 1879 ജൂ​ലൈ​യിൽ പുറത്തി​റങ്ങി. 1880 ആയപ്പോ​ഴേ​ക്കും ആ ഒരു ചെറിയ ബൈബിൾ പഠനസം​ഘ​ത്തിൽനി​ന്നു ബഹുദശം സഭകൾ അടുത്തു​ളള സംസ്ഥാ​ന​ങ്ങ​ളി​ലേക്കു വ്യാപി​ച്ചു​ക​ഴി​ഞ്ഞി​രു​ന്നു. 1881-ൽ സയൺസ്‌ വാച്ച്‌ ടവർ ആൻഡ്‌ ട്രാക്‌ററ്‌ സൊ​സൈ​ററി രൂപം​കൊ​ണ്ടു. 1884-ൽ അത്‌ റസ്സൽ പ്രസി​ഡൻറ്‌ ആയുളള ഒരു കോർപ്പ​റേ​ഷ​നാ​യി​ത്തീർന്നു. പിന്നീട്‌ സൊ​സൈ​റ​റി​യു​ടെ പേര്‌ വാച്ച്‌ ടവർ ബൈബിൾ ആൻഡ്‌ ട്രാക്‌ററ്‌ സൊ​സൈ​ററി എന്നാക്കി മാററി. ബൈബിൾ സാഹി​ത്യ​ങ്ങൾ സമർപ്പി​ച്ചു​കൊണ്ട്‌ പലരും വീടു​തോ​റും സാക്ഷീ​ക​രണം നടത്തി​ക്കൊ​ണ്ടി​രു​ന്നു. 1888-ൽ 50 പേർ ഈ വേല മുഴു​സ​മയം ചെയ്‌തു​കൊ​ണ്ടി​രു​ന്നു—ഇപ്പോൾ ലോക​വ്യാ​പ​ക​മാ​യു​ളള അവരുടെ ശരാശരി എണ്ണം 6,20,000-ത്തിലധി​ക​മാണ്‌.

1909 ആയപ്പോ​ഴേ​ക്കും പ്രവർത്തനം അന്തർദേ​ശീയ മാനം കൈവ​രി​ച്ചു​ക​ഴി​ഞ്ഞു. സൊ​സൈ​റ​റി​യു​ടെ ഹെഡ്‌ക്വാർട്ടേ​ഴ്‌സ്‌ ന്യൂ​യോർക്കി​ലെ ബ്രുക്ക്‌ളി​നി​ലു​ളള അതിന്റെ ഇപ്പോ​ഴത്തെ സ്ഥാന​ത്തേക്കു മാററി. അച്ചടിച്ച പ്രസം​ഗങ്ങൾ ന്യൂസ്‌ ഏജൻസി​കൾ മുഖാ​ന്തരം പത്രങ്ങൾക്കു നൽകി, 1913 ആയപ്പോ​ഴേ​ക്കും ഐക്യ​നാ​ടു​ക​ളി​ലും കാനഡ​യി​ലും യൂറോ​പ്പി​ലും 3,000 പത്രങ്ങ​ളിൽ നാലു ഭാഷക​ളി​ലാ​യി ഇവ പ്രസി​ദ്ധ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യി​രു​ന്നു. പുസ്‌ത​കങ്ങൾ, ചെറു​പു​സ്‌ത​കങ്ങൾ, ലഘു​ലേ​ഖകൾ എന്നിവ​യു​ടെ കോടി​ക്ക​ണ​ക്കി​നു കോപ്പി​കൾ വിതരണം ചെയ്യ​പ്പെട്ടു.

1912-ൽ സൃഷ്ടി​പ്പിൻ ഫോട്ടോ നാടക​ത്തി​ന്റെ ജോലി​യാ​രം​ഭി​ച്ചു. നിശ്ചല​ചി​ത്ര​ങ്ങ​ളും ചലിക്കുന്ന ശബ്ദചി​ത്ര​ങ്ങ​ളു​മു​ളള ആ പ്രദർശനം ഭൂമി​യു​ടെ സൃഷ്ടി മുതൽ ക്രിസ്‌തു​വി​ന്റെ ആയിര​വർഷ വാഴ്‌ച​യു​ടെ അവസാനം വരെയു​ളള കാര്യ​ങ്ങളെ അവതരി​പ്പി​ച്ചു. പ്രദർശനം 1914-ൽ ആരംഭി​ച്ചു, ദിവസ​വും 35,000 പേർ അതു കണ്ടു. ചലിക്കുന്ന ശബ്ദചി​ത്ര​ങ്ങ​ളു​ടെ ഒരു മുന്നോ​ടി​യാ​യി​രു​ന്നു അത്‌.

 1914 എന്ന വർഷം

ഒരു നിർണാ​യക സമയം അടുത്തു​വ​രി​ക​യാ​യി​രു​ന്നു. ന്യൂ​യോർക്കി​ലെ ബ്രുക്ക്‌ളി​നിൽ പ്രസി​ദ്ധീ​ക​രി​ക്ക​പ്പെട്ട ബൈബിൾ എക്‌സാ​മി​ന​റിന്‌ 1876-ൽ ബൈബിൾ വിദ്യാർഥി​യായ ചാൾസ്‌ റെറയ്‌സ്‌ റസ്സൽ “വിജാ​തീ​യ​രു​ടെ കാലങ്ങൾ: അവ എപ്പോൾ അവസാ​നി​ക്കു​ന്നു?” എന്ന ലേഖനം സംഭാവന ചെയ്‌തു. “ഏഴു കാലങ്ങൾ എ.ഡി. 1914-ൽ അവസാ​നി​ക്കും” എന്ന്‌ അതിന്റെ ഒക്‌ടോ​ബർ ലക്കത്തിന്റെ 27-ാം പേജിൽ അതു പ്രസ്‌താ​വി​ച്ചു. “ജനതക​ളു​ടെ നിയമിത കാലങ്ങൾ” എന്ന്‌ യേശു പരാമർശിച്ച കാലയ​ള​വാണ്‌ വിജാ​തീ​യ​രു​ടെ കാലങ്ങൾ. (ലൂക്കോസ്‌ 21:24) 1914-ൽ സംഭവി​ക്കു​മെന്നു പ്രതീ​ക്ഷി​ച്ചി​രുന്ന എല്ലാ കാര്യ​ങ്ങ​ളും സംഭവി​ച്ചില്ല, എന്നാൽ അതു വിജാ​തീ​യ​രു​ടെ കാലങ്ങ​ളു​ടെ അന്ത്യം കുറി​ക്കു​ക​തന്നെ ചെയ്‌തു. പ്രത്യേക പ്രാധാ​ന്യ​മു​ളള ഒരു വർഷവും കൂടി​യാ​യി​രു​ന്നു അത്‌. 1914 മാനവ​ച​രി​ത്ര​ത്തി​ലെ ഒരു വഴിത്തി​രി​വാ​യി​രു​ന്നു​വെന്നു പല ചരി​ത്ര​കാ​രൻമാ​രും നിരൂ​പ​കൻമാ​രും സമ്മതി​ക്കു​ന്നു. പിൻവ​രുന്ന ഉദ്ധരണി​കൾ അതു കാണി​ച്ചു​ത​രു​ന്നു:

“ചരി​ത്ര​ത്തി​ലെ ആദി​യോ​ടന്തം ‘സാധാരണ’നിലയി​ലാ​യി​രുന്ന ഒടുവി​ലത്തെ വർഷം ഒന്നാം ലോക​മ​ഹാ​യു​ദ്ധം തുടങ്ങി​യ​തി​നു മുമ്പത്തെ വർഷമായ 1913 ആയിരു​ന്നു.”—1949 മാർച്ച്‌ 13-ലെ വാഷി​ങ്‌ടൺ, ഡി.സി, ടൈംസ്‌-ഹെറാൾഡി​ലെ മുഖ​പ്ര​സം​ഗം.

“1914 മുതലി​ന്നോ​ളം, മേൽക്കു​മേൽ വിനാ​ശ​ക​ര​മായ വിപത്തു​ക​ളി​ലേ​ക്കു​ളള, വിധി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട​തു​പോ​ലെ​യും മുൻനി​ശ്ച​യി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട​തു​പോ​ലെ​യും തോന്നിച്ച ലോക​ത്തി​ന്റെ പ്രയാണം, ലോക​സം​ഭ​വ​ഗ​തി​കൾ സംബന്ധി​ച്ചു ബോധ​മു​ളള ഏതൊ​രാൾക്കും ആഴമായ അസ്വസ്ഥത ജനിപ്പി​ച്ചു. നാശത്തി​ലേ​ക്കു​ളള ഈ പതനത്തെ തടുക്കാ​നാ​യി ഒന്നും ചെയ്യാ​നാ​വി​ല്ലെന്നു ഗൗരവ​ബോ​ധ​ത്തോ​ടെ ചിന്തി​ക്കുന്ന പലരും വിചാ​രി​ക്കാ​നി​ട​യാ​യി​രി​ക്കു​ന്നു.”—ബെർട്രൻണ്ട്‌ റസ്സൽ, ദ ന്യൂ​യോർക്ക്‌ ടൈംസ്‌ മാഗസിൻ, സെപ്‌റ​റം​ബർ 27, 1953.

“ഒന്നാം ലോക​മ​ഹാ​യു​ദ്ധ​ത്തി​ന്റെ സമയത്തു മുഴു​ലോ​ക​വും വാസ്‌ത​വ​ത്തിൽ പൊട്ടി​ത്തെ​റി​ച്ചു, എന്തു​കൊ​ണ്ടെന്ന്‌ ഇപ്പോ​ഴും നമുക്ക​റി​യില്ല. ഒരു ആദർശ​ലോ​കം വിദൂ​ര​ത്തി​ല​ല്ലെന്ന്‌ അതിനു തൊട്ടു​മുമ്പ്‌ ആളുകൾ ചിന്തി​ച്ചി​രു​ന്നു. സമാധാ​ന​വും ഐശ്വ​ര്യ​വും അന്നുണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. അപ്പോൾ സകലവും പൊട്ടി​ത്തെ​റി​ച്ചു. അന്നുമു​തൽ ജീവിതം തുലാ​സ്സിൽ തൂങ്ങുന്ന ഒരു സ്ഥിതി​യി​ലാ​ണു നാം . . . മുഴു ചരി​ത്ര​ത്തി​ലും കൊല്ല​പ്പെ​ട്ടി​ട്ടു​ള​ള​വ​രെ​ക്കാൾ കൂടുതൽ ആളുകൾ ഈ നൂററാ​ണ്ടിൽ കൊല്ല​പ്പെ​ട്ടി​ട്ടുണ്ട്‌.”—ഡോ. വാക്കർ പേഴ്‌സി, അമേരി​ക്കൻ മെഡിക്കൽ ന്യൂസ്‌, നവംബർ 21, 1977.

1914-നുശേഷം 50 വർഷത്തി​ലേ​റെ​ക്കാ​ലം പിന്നി​ട്ട​പ്പോൾ ജർമൻ രാജ്യ​ത​ന്ത്ര​ജ്ഞ​നായ കോൺറഡ്‌ അഡനോ​വർ ഇപ്രകാ​രം എഴുതി: “1914 മുതൽ സുരക്ഷി​ത​ത്വ​വും ശാന്തത​യും മനുഷ്യ​ജീ​വി​ത​ത്തിൽനിന്ന്‌ അപ്രത്യ​ക്ഷ​മാ​യി​രി​ക്കു​ന്നു.”—ദ വെസ്‌ററ്‌ പാർക്കർ, ക്ലീവ്‌ലൻഡ്‌, ഒഹായോ, ജനുവരി 20, 1966.

സൊ​സൈ​റ​റി​യു​ടെ ആദ്യത്തെ പ്രസി​ഡൻറ്‌ സി. ററി. റസ്സൽ 1916-ൽ നിര്യാ​ത​നാ​യ​തി​നെ​ത്തു​ടർന്ന്‌ അടുത്ത വർഷം ജോസഫ്‌ എഫ്‌. റഥർഫോർഡ്‌ പ്രസി​ഡൻറാ​യി സ്ഥാന​മേ​റെ​റ​ടു​ത്തു. മാററങ്ങൾ അനേക​മു​ണ്ടാ​യി. വീക്ഷാ​ഗോ​പു​ര​ത്തി​ന്റെ ഒരു കൂട്ടു​മാ​സിക പുറത്തി​റങ്ങി, അതു സുവർണ്ണ​യു​ഗം എന്നു വിളി​ക്ക​പ്പെട്ടു. (അതി​പ്പോൾ 60-ലധികം  ഭാഷക​ളി​ലാ​യി 1,20,00,000-ത്തിലധി​കം പ്രതികൾ പ്രചാ​ര​മു​ളള ഉണരുക! എന്നു വിളി​ക്ക​പ്പെ​ടു​ന്നു.) വീടു​തോ​റു​മു​ളള സാക്ഷീ​ക​ര​ണ​ത്തി​നു വർധിച്ച പ്രാമു​ഖ്യത ലഭിച്ചു. ക്രൈ​സ്‌ത​വ​ലോ​ക​ത്തി​ലെ മതവി​ഭാ​ഗ​ങ്ങ​ളിൽനി​ന്നു സ്വയം വേർതി​രി​ച്ചു​നിർത്താൻ ഈ ക്രിസ്‌ത്യാ​നി​കൾ 1931-ൽ യഹോ​വ​യു​ടെ സാക്ഷികൾ എന്ന പേര്‌ സ്വീക​രി​ച്ചു. ഈ പേര്‌ യശയ്യാ 43:10-12-ൽ അധിഷ്‌ഠി​ത​മാണ്‌.

1920-കളിലും 1930-കളിലും റേഡി​യോ വ്യാപ​ക​മാ​യി ഉപയോ​ഗി​ക്ക​പ്പെട്ടു. 1933 ആയപ്പോ​ഴേ​ക്കും ബൈബിൾ പ്രഭാ​ഷ​ണങ്ങൾ പ്രക്ഷേ​പണം ചെയ്യാൻ സൊ​സൈ​ററി 403 റേഡി​യോ നിലയങ്ങൾ ഉപയോ​ഗി​ക്കു​ന്നു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. പിന്നീട്‌ റേഡി​യോ ഉപയോ​ഗി​ക്കു​ന്ന​തി​നു പകരം കൊണ്ടു​ന​ട​ക്കാ​വുന്ന ഫോ​ണോ​ഗ്രാ​ഫു​ക​ളും റെക്കോർഡു ചെയ്‌ത ബൈബിൾ പ്രസം​ഗ​ങ്ങ​ളു​മാ​യി സാക്ഷികൾ വീടു​തോ​റും വർധിച്ച തോതിൽ സന്ദർശി​ക്കാൻ തുടങ്ങി. താത്‌പ​ര്യ​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നി​ടത്ത്‌ ബൈബി​ള​ധ്യ​യ​നങ്ങൾ ആരംഭി​ച്ചു.

കോട​തി​വി​ജ​യങ്ങൾ

ഈ വേല ചെയ്‌ത​തു​നി​മി​ത്തം 1930-കളിലും 1940-കളിലും അനവധി സാക്ഷികൾ അറസ്‌ററു ചെയ്യ​പ്പെട്ടു. സംസാരം, അച്ചടി, സമ്മേളനം, ആരാധന എന്നിവ​യ്‌ക്കു​ളള സ്വാത​ന്ത്ര്യം പരിര​ക്ഷി​ക്കു​ന്ന​തി​നു വേണ്ടി അനേകം കോട​തി​ക്കേ​സു​ക​ളിൽ പോരാ​ടേ​ണ്ടി​വന്നു. ഐക്യ​നാ​ടു​ക​ളിൽ കീഴ്‌ക്കോ​ട​തി​ക​ളിൽനി​ന്നു​ളള ഹർജികൾ സുപ്രീം കോട​തി​ക്കു മുമ്പാകെ വന്നപ്പോൾ 43 കേസു​ക​ളിൽ സാക്ഷികൾ വിജയി​ക്കാ​നി​ട​യാ​യി. സമാന​മാ​യി മററു ദേശങ്ങ​ളി​ലും ഹൈ​ക്കോ​ട​തി​ക​ളിൽനിന്ന്‌ അനുകൂല വിധികൾ ലഭിച്ചി​ട്ടുണ്ട്‌. ഈ കോട​തി​വി​ജ​യ​ങ്ങ​ളെ​ക്കു​റിച്ച്‌ ഇവരും വിശ്വ​സി​ക്കു​ന്നു എന്ന തന്റെ [ഇംഗ്ലീഷ്‌] ഗ്രന്ഥത്തിൽ പ്രൊ​ഫസർ സി. എസ്‌. ബ്രാഡെൻ സാക്ഷി​ക​ളെ​ക്കു​റിച്ച്‌ ഇപ്രകാ​രം പറഞ്ഞു: “തങ്ങളുടെ പൗരാ​വ​കാ​ശങ്ങൾ സംരക്ഷി​ക്കാ​നു​ളള പോരാ​ട്ട​ത്താൽ അവർ ജനാധി​പ​ത്യ​ത്തിന്‌ ഉത്‌കൃ​ഷ്ട​മായ ഒരു സേവനം ചെയ്‌തി​രി​ക്കു​ന്നു, കാരണം തങ്ങളുടെ പോരാ​ട്ട​ത്തിൽ അമേരി​ക്ക​യി​ലെ എല്ലാ ന്യൂന​പ​ക്ഷ​ങ്ങ​ളു​ടെ​യും അതേ അവകാ​ശ​ങ്ങളെ സംരക്ഷി​ക്കാൻ അവർ വളരെ​യ​ധി​കം ചെയ്‌തി​രി​ക്കു​ന്നു.”

പ്രത്യേക പരിശീ​ലന പരിപാ​ടി​കൾ

1942-ൽ ജെ. എഫ്‌. റഥർഫോർഡ്‌ മരിച്ച​തി​നെ​ത്തു​ടർന്ന്‌ എൻ. എച്ച്‌. നോർ പ്രസി​ഡൻറ്‌ സ്ഥാന​ത്തേക്കു വന്നു. ആലോ​ചി​ച്ചു തീരു​മാ​നിച്ച ഒരു പരിശീ​ലന പരിപാ​ടി ആരംഭി​ച്ചു. 1943-ൽ മിഷന​റി​മാർക്കു വേണ്ടി വാച്ച്‌ടവർ ഗിലെ​യാദ്‌ ബൈബിൾ സ്‌കൂൾ എന്നു വിളി​ക്ക​പ്പെട്ട ഒരു പ്രത്യേക പരിശീ​ലന സ്‌കൂൾ സ്ഥാപി​ത​മാ​യി. ആ സമയം​മു​തൽ ഈ സ്‌കൂ​ളിൽനി​ന്നു​ളള ബിരു​ദ​ധാ​രി​കൾ ഭൂമി​യി​ലെ 140-ലധികം  രാജ്യ​ങ്ങ​ളി​ലേക്ക്‌ അയയ്‌ക്ക​പ്പെ​ട്ടി​ട്ടുണ്ട്‌. സഭക​ളൊ​ന്നു​മി​ല്ലാ​തി​രുന്ന രാജ്യ​ങ്ങ​ളിൽ പുതിയ സഭകൾ ഉടലെ​ടു​ത്തു. അന്തർദേ​ശീ​യ​മാ​യി സ്ഥാപി​ത​മായ ബ്രാഞ്ചു​കൾ ഇന്നേക്ക്‌ 100-ലധിക​മാ​യി വർധി​ക്കു​ക​യും ചെയ്‌തു. സഭാമൂ​പ്പൻമാ​രെ​യും ബ്രാഞ്ചു​ക​ളി​ലെ സ്വമേ​ധയാ സേവക​രെ​യും സാക്ഷീ​ക​ര​ണ​വേ​ല​യിൽ (പയനി​യർമാ​രെന്ന നിലയിൽ) മുഴു​സ​മയം പ്രവർത്തി​ക്കു​ന്ന​വ​രെ​യും പരിശീ​ലി​പ്പി​ക്കു​ന്ന​തി​നു വേണ്ടി ഇടയ്‌ക്കി​ട​യ്‌ക്കു പ്രത്യേക കോഴ്‌സു​കൾ നടത്തി​യി​ട്ടുണ്ട്‌.

1977-ൽ എൻ. എച്ച്‌. നോർ മരിച്ചു. തന്റെ മരണത്തി​നു മുമ്പ്‌ അദ്ദേഹം പങ്കുപ​റ​റിയ സംഘട​നാ​പ​ര​മായ മാററ​ങ്ങ​ളിൽ ഒന്ന്‌ ബ്രുക്ക്‌ളി​നി​ലെ ലോക ആസ്ഥാന​ത്തു​ളള ഭരണസം​ഘ​ത്തി​ന്റെ വിപു​ല​ന​മാ​യി​രു​ന്നു. 1976-ൽ ഭരണപ​ര​മായ ചുമത​ലകൾ തരംതി​രി​ച്ചു ഭരണസം​ഘ​ത്തി​ലെ അംഗങ്ങൾ ഉൾപ്പെട്ട വ്യത്യസ്‌ത കമ്മിറ​റി​കൾക്കു നിയമി​ച്ചു​കൊ​ടു​ത്തു. അതിലെ 11 അംഗങ്ങൾ (1993-ൽ) 50-ഓ അതില​ധി​ക​മോ വർഷങ്ങ​ളാ​യി സാക്ഷീ​ക​ര​ണ​വേ​ല​യിൽ മുഴു​സ​മ​യ​വും അർപ്പിച്ചു പ്രവർത്തി​ക്കു​ന്ന​വ​രാണ്‌.

അച്ചടി​സൗ​ക​ര്യ​ങ്ങൾ വിപു​ല​മാ​കു​ന്നു

ആധുനിക കാലത്തെ യഹോ​വ​യു​ടെ സാക്ഷി​ക​ളു​ടെ ചരിത്രം നാടകീയ സംഭവങ്ങൾ നിറഞ്ഞ​താണ്‌. 1870-ൽ പെൻസിൽവേ​നി​യ​യിൽ ഉണ്ടായി​രുന്ന ആ ചെറിയ ബൈബിൾ പഠനസം​ഘ​ത്തിൽനിന്ന്‌ 1993 എന്ന വർഷമാ​യ​പ്പോ​ഴേ​ക്കും ലോക​മൊ​ട്ടു​ക്കും 73,000-ത്തിലധി​കം സഭകളാ​യി സാക്ഷികൾ വളർന്നു​ക​ഴി​ഞ്ഞി​രു​ന്നു. സാഹി​ത്യ​ങ്ങ​ളെ​ല്ലാം ആദ്യം അച്ചടി​ച്ചി​രു​ന്നതു കൂലിക്ക്‌ അച്ചടി നിർവ​ഹി​ക്കുന്ന അച്ചുകൂ​ട​ങ്ങ​ളി​ലാ​യി​രു​ന്നു; പിന്നീട്‌ 1920-ൽ വാടക​യ്‌ക്കെ​ടുത്ത ഫാക്ടറി കെട്ടി​ട​ങ്ങ​ളിൽ കുറെ സാഹി​ത്യം സാക്ഷികൾ ഉത്‌പാ​ദി​പ്പി​ച്ചു. എന്നാൽ 1927 മുതൽ ന്യൂ​യോർക്കി​ലെ വാച്ച്‌ടവർ ബൈബിൾ ആൻഡ്‌ ട്രാക്‌ററ്‌ സൊ​സൈ​ററി സ്വന്തമാ​ക്കിയ ന്യൂ​യോർക്കി​ലെ ബ്രുക്ക്‌ളി​നി​ലു​ളള എട്ടുനില ഫാക്ടറി കെട്ടി​ട​ത്തിൽ കൂടുതൽ സാഹി​ത്യ​ങ്ങൾ ഉത്‌പാ​ദി​പ്പി​ക്കാൻ തുടങ്ങി. ഇതി​പ്പോൾ ഏഴ്‌ ഫാക്ടറി കെട്ടി​ട​ങ്ങ​ളി​ലേ​ക്കും ഒരു വലിയ ഓഫീസ്‌ കെട്ടി​ട​സ​മു​ച്ച​യ​ത്തി​ലേ​ക്കും വികസി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നു. ബ്രുക്ക്‌ളി​നു സമീപ​മു​ളള മററു കെട്ടി​ടങ്ങൾ ഈ പ്രസി​ദ്ധീ​കരണ സൗകര്യ​ങ്ങൾ പ്രവർത്തി​പ്പി​ക്കു​ന്ന​തി​നു വേണ്ടി​വ​രുന്ന ഏതാണ്ട്‌ 3,000 സ്വമേ​ധയാ സേവകരെ പാർപ്പി​ക്കു​ന്നു. ഇനിയും നൂറു​ക​ണ​ക്കി​നു സ്വമേ​ധയാ സേവകർ ന്യൂ​യോർക്കി​ലെ പാറേ​റ​ഴ്‌സ​ണി​ലു​ളള ഒരു വിദ്യാ​ഭ്യാ​സ കേന്ദ്ര​ത്തിൽ സേവന​മ​നു​ഷ്‌ഠി​ക്കു​ന്നു. കൂടാതെ, വീക്ഷാ​ഗോ​പു​രം, ഉണരുക! മാസി​ക​ക​ളു​ടെ അച്ചടി നിർവ​ഹി​ക്കു​ക​യും ആയിര​ക്ക​ണ​ക്കി​നു വരുന്ന സ്വമേ​ധയാ സേവകർക്കു വേണ്ടി​യു​ളള ഭക്ഷണം ഉത്‌പാ​ദി​പ്പി​ക്കു​ക​യും ചെയ്യു​ന്നത്‌ ന്യൂ​യോർക്കി​ലെ വാൾക്കി​ല്ലി​ന​ടു​ത്തു​ളള കൃഷി​യി​ട​വും ഫാക്ടറി​യും ചേർന്ന സ്ഥലത്താണ്‌, അവിടെ ഏതാണ്ട്‌ ആയിരം സ്വമേ​ധയാ സേവക​രാ​ണു​ള​ളത്‌. വ്യക്തി​പ​ര​മായ ആവശ്യ​ങ്ങൾക്കു വേണ്ടി ഓരോ സ്വമേ​ധയാ സേവക​നും ന്യായ​മായ ഒരു അലവൻസ്‌ ലഭിക്കു​ന്നു.

 അന്തർദേ​ശീയ കൺ​വെൻ​ഷ​നു​കൾ

1893-ൽ യു.എസ്‌.എ. ഇല്ലി​നോ​യി​സി​ലു​ളള ചിക്കാ​ഗോ​യിൽ ആദ്യത്തെ പ്രമുഖ കൺ​വെൻ​ഷൻ നടന്നു. അതിൽ 360 പേർ ഹാജരാ​യി, പുതിയ 70 പേർ സ്‌നാ​പ​ന​മേ​ററു. ഒടുവി​ലത്തെ വലിയ ഏക അന്തർദേ​ശീയ കൺ​വെൻ​ഷൻ നടന്നത്‌ 1958-ലാണ്‌. അതിനു യാങ്കീ സ്‌റേ​റ​ഡി​യ​വും അന്നുണ്ടാ​യി​രുന്ന പോളോ ഗ്രൗണ്ട്‌സും ഉപയോ​ഗ​പ്പെ​ടു​ത്തി. അത്യുച്ച ഹാജർ 2,53,922 ആയിരു​ന്നു; പുതു​താ​യി സ്‌നാ​പ​ന​മേ​റ​റ​വ​രു​ടെ എണ്ണം 7,136 ആയിരു​ന്നു. അന്നുമു​തൽ അന്തർദേ​ശീയ കൺ​വെൻ​ഷ​നു​കൾ അനേക​രാ​ജ്യ​ങ്ങ​ളിൽ സമ്മേള​ന​പ​ര​മ്പ​ര​യാ​യി നടത്തി​വ​രു​ന്നു. ഇപ്പോൾ അന്തർദേ​ശീയ കൺ​വെൻ​ഷൻ പരമ്പര​ക​ളിൽ 100-ലധികം രാജ്യ​ങ്ങ​ളി​ലെ ഏതാണ്ട്‌ 1,500-ലധികം സമ്മേള​നങ്ങൾ ഉൾപ്പെ​ടു​ന്നു.

[6-ാം പേജിലെ ആകർഷ​ക​വാ​ക്യം]

ശബ്ദലേഖനം ചെയ്‌ത ആദ്യകാല സിനി​മ​കൾ

[7-ാം പേജിലെ ആകർഷ​ക​വാ​ക്യം]

മാനവചരിത്രത്തിലെ ഒരു വഴിത്തി​രിവ്‌

[8-ാം പേജിലെ ആകർഷ​ക​വാ​ക്യം]

പൗരസ്വാതന്ത്ര്യങ്ങൾക്ക്‌ ഒരു ഉത്‌കൃഷ്ട സേവനം

[6-ാം പേജിലെ ചിത്രം]

“വീക്ഷാ​ഗോ​പു​രം,” ഒരു ഭാഷയി​ലെ 6,000 പ്രതി​ക​ളിൽനിന്ന്‌ 115-ലധികം ഭാഷക​ളി​ലെ 1,60,00,000-ത്തിലധി​കം പ്രതി​ക​ളി​ലേക്ക്‌

 [10-ാം പേജിലെ ചിത്രങ്ങൾ]

അച്ചടിശാലകൾ, ന്യൂ​യോർക്കി​ലു​ളള വാൾക്കി​ല്ലി​ലെ​യും

. . . ന്യൂ​യോർക്കി​ലു​ളള ബ്രുക്ക്‌ളി​നി​ലെ​യും