വിവരങ്ങള്‍ കാണിക്കുക

ഉള്ളടക്കം കാണിക്കുക

അധ്യായം 18

‘ദൈവത്തെ അന്വേ​ഷിച്ച്‌ കണ്ടെത്തുക’

‘ദൈവത്തെ അന്വേ​ഷിച്ച്‌ കണ്ടെത്തുക’

പൗലോസ്‌ ശ്രോ​താ​ക്കൾക്ക്‌ യോജി​ക്കാ​നാ​കുന്ന വിവരങ്ങൾ ഉപയോ​ഗി​ക്കു​ന്നു; അവതര​ണ​ത്തിൽ പൊരു​ത്ത​പ്പെ​ടു​ത്തൽ വരുത്തു​ന്നു

ആധാരം: പ്രവൃ​ത്തി​കൾ 17:16-34

1-3. (എ) ആതൻസിൽ എത്തിയ പൗലോസ്‌ അപ്പോ​സ്‌തലൻ അങ്ങേയറ്റം അസ്വസ്ഥ​നാ​കു​ന്നത്‌ എന്തു​കൊണ്ട്‌? (ബി) പൗലോ​സി​ന്റെ മാതൃ​ക​യിൽനിന്ന്‌ നമുക്ക്‌ എന്തു പഠിക്കാം?

 അങ്ങേയറ്റം അസ്വസ്ഥ​നാണ്‌ പൗലോസ്‌. അദ്ദേഹം ഇപ്പോൾ ഗ്രീസി​ലെ ആതൻസി​ലാണ്‌. ഒരു കാലത്ത്‌ സോ​ക്ര​ട്ടീ​സും പ്ലേറ്റോ​യും അരി​സ്റ്റോ​ട്ടി​ലും ഒക്കെ പഠിപ്പി​ച്ചി​രുന്ന, സുപ്ര​സി​ദ്ധ​മായ വിദ്യാ​കേ​ന്ദ്ര​മാണ്‌ അത്‌. ആതൻസു​കാർ പൊതു​വെ മതഭക്ത​രാണ്‌. അവർക്ക്‌ ആരാധ​നാ​മൂർത്തി​ക​ളാ​യി അനവധി ദൈവ​ങ്ങ​ളുണ്ട്‌. ക്ഷേത്ര​ങ്ങ​ളി​ലും പൊതു​ച​ത്വ​ര​ങ്ങ​ളി​ലും തെരു​വോ​ര​ങ്ങ​ളി​ലും അങ്ങനെ എവിടെ നോക്കി​യാ​ലും വിഗ്ര​ഹ​ങ്ങ​ളു​ടെ നീണ്ട നിരതന്നെ പൗലോ​സി​നു കാണാ​നാ​കു​ന്നു. സത്യ​ദൈ​വ​മായ യഹോവ വിഗ്ര​ഹാ​രാ​ധ​നയെ എങ്ങനെ വീക്ഷി​ക്കു​ന്നു​വെന്ന്‌ പൗലോ​സിന്‌ അറിയാം. (പുറ. 20:4, 5) ഇക്കാര്യ​ത്തിൽ യഹോ​വ​യു​ടെ അതേ വീക്ഷണ​മാണ്‌ വിശ്വ​സ്‌ത​നായ ഈ അപ്പോ​സ്‌ത​ല​നു​മു​ള്ളത്‌; അതെ, അദ്ദേഹം വിഗ്ര​ഹ​ങ്ങളെ അങ്ങേയറ്റം വെറു​ക്കു​ന്നു!

2 അവിടത്തെ ചന്തസ്ഥലത്ത്‌ കാണുന്ന കാഴ്‌ച പൗലോ​സി​നെ ഏറെ ഞെട്ടി​ക്കു​ന്നു. വടക്കു​പ​ടി​ഞ്ഞാ​റെ മൂലയിൽ, പ്രധാന കവാട​ത്തിന്‌ അടുത്താ​യി ഹെർമിസ്‌ ദേവന്റെ ലിംഗ​സ്‌തം​ഭങ്ങൾ പ്രതി​ഷ്‌ഠി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നു. ചന്തസ്ഥലത്ത്‌ എവി​ടെ​യും ദേവമ​ന്ദി​രങ്ങൾ കാണാം. വിഗ്ര​ഹാ​രാ​ധ​ന​യിൽ ആണ്ടുകി​ട​ക്കുന്ന ഇങ്ങനെ​യൊ​രു സ്ഥലത്ത്‌ തീക്ഷ്‌ണ​ത​യുള്ള ഈ അപ്പോ​സ്‌തലൻ എങ്ങനെ​യാ​യി​രി​ക്കും പ്രസം​ഗി​ക്കു​ന്നത്‌? സംയമനം പാലി​ക്കാ​നും ആതൻസു​കാർക്കും​കൂ​ടെ യോജി​ക്കാൻ കഴിയുന്ന ഒരു പൊതു​വി​ഷയം കണ്ടെത്തി സംസാ​രി​ക്കാ​നും അദ്ദേഹ​ത്തി​നു കഴിയു​മോ? സത്യ​ദൈ​വത്തെ അന്വേ​ഷിച്ച്‌ കണ്ടെത്തു​ന്ന​തിന്‌ ആരെ​യെ​ങ്കി​ലും സഹായി​ക്കു​ന്ന​തിൽ പൗലോസ്‌ വിജയി​ക്കു​മോ?

3 പ്രവൃ​ത്തി​കൾ 17:22-31-ൽ നാം കാണുന്ന, ആതൻസി​ലെ വിദ്യാ​സ​മ്പ​ന്ന​രായ ആളുക​ളോ​ടുള്ള പൗലോ​സി​ന്റെ പ്രഭാ​ഷണം വാക്‌ചാ​തു​ര്യ​ത്തോ​ടും നയത്തോ​ടും വിവേ​ക​ത്തോ​ടും കൂടെ എങ്ങനെ ആളുക​ളോ​ടു സംസാ​രി​ക്കാം എന്നതിന്റെ ഒരു ഉത്തമ മാതൃ​ക​യാണ്‌. ശ്രോ​താ​ക്കൾക്കും​കൂ​ടി യോജി​ക്കാ​നാ​കുന്ന ഒരു പൊതു​വി​ഷ​യ​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചു സംസാ​രി​ക്കാ​നും അങ്ങനെ യുക്തി​സ​ഹ​മാ​യി ചിന്തി​ക്കാൻ അവരെ സഹായി​ക്കാ​നും എങ്ങനെ കഴിയും എന്നതി​നെ​ക്കു​റിച്ച്‌ പൗലോ​സി​ന്റെ മാതൃ​ക​യിൽനിന്ന്‌ നമുക്കു പഠിക്കാ​നാ​കും.

“ചന്തസ്ഥലത്ത്‌” പഠിപ്പി​ക്കു​ന്നു (പ്രവൃ. 17:16-21)

4, 5. ആതൻസിൽ പൗലോസ്‌ എവി​ടെ​യാണ്‌ പ്രസം​ഗി​ച്ചത്‌, അദ്ദേഹ​ത്തി​ന്റെ ശ്രോ​താ​ക്കൾ എങ്ങനെ​യു​ള്ള​വ​രാ​യി​രു​ന്നു?

4 ഏതാണ്ട്‌ എ.ഡി. 50-ൽ, തന്റെ രണ്ടാം മിഷനറി പര്യട​ന​ത്തി​ന്റെ ഭാഗമാ​യാണ്‌ പൗലോസ്‌ ആതൻസ്‌ സന്ദർശി​ക്കു​ന്നത്‌. a ശീലാ​സും തിമൊ​ഥെ​യൊ​സും ബരോ​വ​യിൽനി​ന്നു വരുന്ന​തി​നാ​യി കാത്തി​രി​ക്കെ, പൗലോസ്‌ പതിവു​പോ​ലെ സിന​ഗോ​ഗിൽ ചെന്ന്‌ ‘ജൂതന്മാ​രോ​ടു ന്യായ​വാ​ദം ചെയ്‌തു.’ അവിടെ ജൂതന്മാ​ര​ല്ലാ​ത്ത​വ​രോ​ടു പ്രസം​ഗി​ക്കു​ന്ന​തി​നും അദ്ദേഹം ഒരു വഴി കണ്ടെത്തി—“ചന്തസ്ഥലത്ത്‌” പോയി പ്രസം​ഗി​ക്കുക. (പ്രവൃ. 17:17) അക്രോ​പോ​ളി​സി​ന്റെ വടക്കു​പ​ടി​ഞ്ഞാ​റാ​യി സ്ഥിതി​ചെ​യ്‌തി​രുന്ന, ഏതാണ്ട്‌ 12 ഏക്കർ വിസ്‌തൃ​തി​യുള്ള പ്രദേ​ശ​മാ​യി​രു​ന്നു ഈ ചന്തസ്ഥലം. വെറു​മൊ​രു കച്ചവട​സ്ഥലം എന്നതി​നെ​ക്കാൾ, ആളുകൾ സമ്മേളി​ച്ചി​രുന്ന ഒരു പൊതു​ച​ത്വ​രം​കൂ​ടി ആയിരു​ന്നു ഇത്‌. “നഗരത്തി​ന്റെ സാമ്പത്തിക-രാഷ്‌ട്രീയ-സാംസ്‌കാ​രിക കേന്ദ്രം” എന്നാണ്‌ ഇതിനെ ഒരു പരാമർശ​ഗ്രന്ഥം വിശേ​ഷി​പ്പി​ക്കു​ന്നത്‌. അവിടെ കൂടി​വ​രാ​നും ബൗദ്ധിക ചർച്ചക​ളിൽ ഏർപ്പെ​ടാ​നും ആതൻസു​കാർ പൊതു​വെ തത്‌പ​ര​രാ​യി​രു​ന്നു.

5 കൈകാ​ര്യം​ചെ​യ്യാൻ അത്ര എളുപ്പ​മ​ല്ലാത്ത ഒരു കൂട്ട​ത്തെ​യാണ്‌ ചന്തസ്ഥലത്ത്‌ പൗലോസ്‌ കണ്ടുമു​ട്ടി​യത്‌. അക്കൂട്ട​ത്തിൽ എപ്പിക്കൂ​ര്യ​രും സ്‌തോ​യി​ക്ക​രും ഉണ്ടായി​രു​ന്നു; ഇരുകൂ​ട്ട​രു​ടെ​യും ആശയഗ​തി​കൾ പരസ്‌പ​ര​വി​രു​ദ്ധ​ങ്ങ​ളാ​യി​രു​ന്നു. b ജീവൻ ആകസ്‌മി​ക​മാ​യി ഉളവാ​യ​താ​ണെ​ന്നാണ്‌ എപ്പിക്കൂ​ര്യർ വിശ്വ​സി​ച്ചി​രു​ന്നത്‌. ജീവി​ത​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചുള്ള അവരുടെ വീക്ഷണം ഇങ്ങനെ സംക്ഷേ​പി​ക്കാം: “ദേവന്മാ​രെ ഭയക്കേ​ണ്ട​തില്ല; മരണത്തെ തുടർന്ന്‌ സുഖദുഃ​ഖങ്ങൾ അനുഭ​വി​ക്കാ​നാ​വില്ല; തിന്മയെ അതിജീ​വിച്ച്‌ നന്മയെ നേടാ​നാ​കും.” സ്‌തോ​യി​ക്ക​രാ​കട്ടെ, ന്യായ​ത്തി​നും യുക്തി​ക്കും പ്രാധാ​ന്യം കല്പിച്ചിരുന്നു. ദൈവം ഒരു വ്യക്തി​യാ​ണെന്ന്‌ അവർ അംഗീ​ക​രി​ച്ചി​രു​ന്നില്ല. ക്രിസ്‌തു​വി​ന്റെ അനുഗാ​മി​കൾ പഠിപ്പി​ച്ചി​രുന്ന പുനരു​ത്ഥാ​ന​ത്തിൽ എപ്പിക്കൂ​ര്യ​രും സ്‌തോ​യി​ക്ക​രും വിശ്വ​സി​ച്ചി​രു​ന്നില്ല. പൗലോസ്‌ പ്രസം​ഗിച്ച, സത്യ​ക്രി​സ്‌ത്യാ​നി​ത്വ​ത്തി​ന്റെ ഉത്‌കൃ​ഷ്ട​മായ സത്യങ്ങ​ളോട്‌ ഒരുത​ര​ത്തി​ലും യോജി​ക്കാ​ത്ത​വ​യാ​യി​രു​ന്നു ഈ രണ്ടു കൂട്ടരു​ടെ​യും തത്ത്വചി​ന്തകൾ.

6, 7. വിദ്യാ​സ​മ്പ​ന്ന​രായ ചില ഗ്രീക്കു​കാർ പൗലോ​സി​ന്റെ പഠിപ്പി​ക്ക​ലു​ക​ളോട്‌ എങ്ങനെ പ്രതി​ക​രി​ച്ചു, സമാന​മായ എന്ത്‌ അനുഭവം നമുക്ക്‌ ഇന്ന്‌ ഉണ്ടാ​യേ​ക്കാം?

6 വിദ്യാ​സ​മ്പ​ന്ന​രായ ആ ഗ്രീക്കു​കാർ പൗലോ​സി​ന്റെ പഠിപ്പി​ക്ക​ലു​ക​ളോട്‌ എങ്ങനെ​യാ​ണു പ്രതി​ക​രി​ച്ചത്‌? ചിലർ പൗലോ​സി​നെ “വിടു​വാ​യൻ” എന്നു വിളിച്ചു. “വിടു​വാ​യൻ” എന്നു പരിഭാ​ഷ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യി​രി​ക്കുന്ന ഗ്രീക്ക്‌ പദത്തിന്റെ അക്ഷരാർഥം “വിത്തു കൊത്തി​പ്പെ​റു​ക്കു​ന്നവൻ” എന്നാണ്‌. (പ്രവൃ. 17:18-ന്റെ പഠനക്കു​റിപ്പ്‌ കാണുക, nwtsty) ഈ ഗ്രീക്ക്‌ പദത്തെ​ക്കു​റിച്ച്‌ ഒരു പണ്ഡിതൻ പറയുന്നു: “ധാന്യ​മ​ണി​ക​ളും മറ്റും കൊത്തി​പ്പെ​റു​ക്കി നടക്കുന്ന ഒരു ചെറിയ പക്ഷിയെ കുറി​ക്കാ​നാണ്‌ ആദ്യ​മൊ​ക്കെ ഈ പദം ഉപയോ​ഗി​ച്ചി​രു​ന്നത്‌. പിന്നീട്‌ അത്‌, ചന്തസ്ഥല​ങ്ങ​ളിൽ മറ്റുള്ളവർ വലി​ച്ചെ​റി​യുന്ന ഭക്ഷണസാ​ധ​ന​ങ്ങ​ളും മറ്റു പാഴ്‌വ​സ്‌തു​ക്ക​ളും പെറു​ക്കി​ന​ട​ക്കു​ന്ന​വരെ കുറി​ക്കാ​നാ​യി ഉപയോ​ഗി​ച്ചി​രു​ന്നു. പിൽക്കാ​ലത്ത്‌ ഈ പദം, എവി​ടെ​നി​ന്നെ​ങ്കി​ലു​മൊ​ക്കെ കേട്ടതും എന്നാൽ പരസ്‌പര ബന്ധമി​ല്ലാ​ത്ത​തും ആയ കാര്യങ്ങൾ പറയു​ന്ന​വരെ കുറി​ക്കാൻ ഉപയോ​ഗി​ച്ചു​തു​ടങ്ങി.” പൗലോ​സി​നെ “വിടു​വാ​യൻ” എന്നു വിളി​ച്ച​പ്പോൾ ഫലത്തിൽ, അദ്ദേഹം ന്യായാ​ന്യാ​യങ്ങൾ ചിന്തി​ക്കാ​തെ, കേട്ട കാര്യങ്ങൾ സ്വന്ത​മെ​ന്ന​പോ​ലെ പറഞ്ഞു​ന​ട​ക്കുന്ന വെറു​മൊ​രു വിഡ്‌ഢി​യാ​ണെന്ന്‌ പറയു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു അവർ. എന്നാൽ ഇത്തരത്തിൽ ഒരു പരിഹാ​സ​പ്പേര്‌ വിളി​ച്ച​തി​ന്റെ പേരി​ലൊ​ന്നും പതറുന്ന ആളായി​രു​ന്നില്ല പൗലോസ്‌. അതേക്കു​റിച്ച്‌ ഈ അധ്യാ​യ​ത്തി​ലൂ​ടെ നാം കാണു​ന്ന​താ​യി​രി​ക്കും.

7 യഹോ​വ​യു​ടെ സാക്ഷി​ക​ളായ നമുക്കും ഇന്ന്‌ സമാന​മായ അനുഭ​വങ്ങൾ ഉണ്ടാകാ​റുണ്ട്‌. ബൈബി​ള​ധി​ഷ്‌ഠിത വിശ്വാ​സ​ങ്ങ​ളു​ടെ പേരിൽ ആളുകൾ നമ്മെ പരിഹാ​സ​പ്പേ​രു​കൾ വിളിച്ച്‌ അധി​ക്ഷേ​പി​ച്ചേ​ക്കാം. ഉദാഹ​ര​ണ​ത്തിന്‌ പരിണാ​മം ഒരു വസ്‌തു​ത​യാ​ണെ​ന്നും അതിൽ വിശ്വ​സി​ക്കാ​ത്തവർ വിഡ്‌ഢി​ക​ളാ​ണെ​ന്നും വരുത്തി​ത്തീർക്കാൻ വിദ്യാ​ഭ്യാ​സ​രം​ഗത്തെ ചില പ്രമുഖർ ശ്രമി​ക്കു​ന്നു. ഫലത്തിൽ പരിണാ​മ​സി​ദ്ധാ​ന്ത​ത്തിൽ വിശ്വ​സി​ക്കാ​ത്ത​വരെ അജ്ഞരായി അവർ മുദ്ര​കു​ത്തു​ന്നു. ബൈബി​ളിൽനി​ന്നു കാര്യങ്ങൾ അവതരി​പ്പി​ക്കു​ക​യും പ്രകൃ​തി​യി​ലെ രൂപകല്പനയെ തെളി​വാ​യി നിരത്തു​ക​യും ചെയ്യുന്ന നാം ‘വിടു​വാ​യ​ന്മാ​രാ​ണെ​ന്നുള്ള’ ധാരണ ആളുക​ളിൽ ഉളവാ​ക്കാ​നാണ്‌ അത്തരക്കാർ ശ്രമി​ക്കു​ന്നത്‌. എന്നാൽ ഇതു​കൊ​ണ്ടൊ​ന്നും പതറു​ന്ന​വരല്ല നാം. ഭൂമി​യി​ലെ ജീവൻ ബുദ്ധി​വൈ​ഭ​വ​മുള്ള ഒരു രൂപര​ച​യി​താവ്‌, അതായത്‌ ദൈവ​മായ യഹോവ, സൃഷ്ടി​ച്ച​താ​ണെന്ന നമ്മുടെ വിശ്വാ​സ​ത്തെ​ക്കു​റിച്ച്‌ നാം ബോധ്യ​ത്തോ​ടെ​തന്നെ പ്രതി​വാ​ദം​ചെ​യ്യും.—വെളി. 4:11.

8. (എ) പൗലോ​സി​ന്റെ പ്രസംഗം കേട്ട ചിലരു​ടെ പ്രതി​ക​രണം എന്തായി​രു​ന്നു? (ബി) പൗലോ​സി​നെ അരയോ​പ​ഗ​സി​ലേക്കു കൊണ്ടു​പോ​യി എന്നു പറഞ്ഞി​രി​ക്കു​ന്ന​തി​ന്റെ അർഥം എന്തായി​രി​ക്കാം? (അടിക്കു​റി​പ്പു കാണുക.)

8 ചന്തസ്ഥലത്ത്‌ പൗലോ​സി​ന്റെ പ്രസംഗം കേട്ട മറ്റു ചിലരു​ടെ പ്രതി​ക​രണം വ്യത്യ​സ്‌ത​മാ​യി​രു​ന്നു. “ഇയാൾ അന്യ​ദൈ​വ​ങ്ങ​ളെ​ക്കു​റിച്ച്‌ പറയു​ന്ന​വ​നാ​ണെന്നു തോന്നു​ന്നു” എന്ന്‌ അവർ പറഞ്ഞു. (പ്രവൃ. 17:18) വാസ്‌ത​വ​ത്തിൽ പൗലോസ്‌ ആതൻസു​കാ​രോട്‌ ഏതെങ്കി​ലും പുതിയ ദേവന്മാ​രെ​ക്കു​റി​ച്ചു പറഞ്ഞോ? ആതൻസു​കാ​രു​ടെ ആ ആരോ​പണം നിസ്സാ​ര​മായ ഒന്നായി​രു​ന്നില്ല; കാരണം, നൂറ്റാ​ണ്ടു​കൾക്കു​മുമ്പ്‌ സോ​ക്ര​ട്ടീ​സി​നെ വിചാ​ര​ണ​ചെ​യ്‌ത്‌ വധശി​ക്ഷ​യ്‌ക്കു വിധി​ച്ചത്‌ സമാന​മായ ഒരു ആരോ​പ​ണ​ത്തി​ന്റെ പേരി​ലും​കൂ​ടി​യാണ്‌. അവർ പൗലോ​സി​നെ അരയോ​പ​ഗ​സി​ലേക്ക്‌ പിടി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടു​പോ​യി അദ്ദേഹം പ്രസം​ഗിച്ച ആ പുതിയ ആശയങ്ങൾക്ക്‌ വിശദീ​ക​രണം നൽകാൻ ആവശ്യ​പ്പെ​ട്ട​തിൽ ഒട്ടും അതിശ​യ​മില്ല. c തിരു​വെ​ഴു​ത്തു​ക​ളെ​ക്കു​റിച്ച്‌ യാതൊ​ന്നും അറിയാത്ത ആ ആളുകളെ കാര്യങ്ങൾ ബോധ്യ​പ്പെ​ടു​ത്താൻ പൗലോ​സിന്‌ എങ്ങനെ കഴിയു​മാ​യി​രു​ന്നു?

‘നിങ്ങൾ ദൈവ​ഭ​യ​മു​ള്ള​വ​രാ​ണെന്ന്‌ എനിക്കു മനസ്സി​ലാ​യി’ (പ്രവൃ. 17:22, 23)

9-11. (എ) ശ്രോ​താ​ക്കൾക്കും​കൂ​ടി യോജി​ക്കാൻ കഴിയുന്ന വിഷയം സംസാ​രി​ക്കാൻ പൗലോസ്‌ ശ്രമി​ച്ചത്‌ എങ്ങനെ? (ബി) ശുശ്രൂ​ഷ​യിൽ നമുക്ക്‌ എങ്ങനെ പൗലോ​സി​നെ അനുക​രി​ക്കാം?

9 ആതൻസിൽ ധാരാളം വിഗ്ര​ഹങ്ങൾ കണ്ടത്‌ പൗലോ​സി​നെ അങ്ങേയറ്റം അസ്വസ്ഥ​നാ​ക്കി എന്ന കാര്യം ഓർക്കുക. എന്നാൽ വിഗ്ര​ഹാ​രാ​ധ​നയെ നിശി​ത​മാ​യി വിമർശി​ക്കു​ന്ന​തി​നു പകരം അദ്ദേഹം സംയമനം പാലിച്ചു. തന്റെ ശ്രോ​താ​ക്കൾക്കും​കൂ​ടി യോജി​ക്കാൻ കഴിയുന്ന കാര്യ​ങ്ങ​ളെ​ക്കു​റി​ച്ചു പറഞ്ഞു​കൊണ്ട്‌ വളരെ നയപര​മാ​യി അവരുടെ മനസ്സു​കളെ സ്വാധീ​നി​ക്കാൻ പൗലോസ്‌ ശ്രമിച്ചു. പിൻവ​രു​ന്ന​പ്ര​കാ​രം പറഞ്ഞു​കൊ​ണ്ടാണ്‌ അദ്ദേഹം തന്റെ പ്രഭാ​ഷണം ആരംഭി​ച്ചത്‌: “ആതൻസി​ലെ പുരു​ഷ​ന്മാ​രേ, നിങ്ങൾ എല്ലാ വിധത്തി​ലും മറ്റുള്ള​വ​രെ​ക്കാൾ ദൈവ​ഭ​യ​മു​ള്ള​വ​രാ​ണെന്ന്‌ എനിക്കു മനസ്സി​ലാ​യി.” (പ്രവൃ. 17:22) ‘നിങ്ങൾ വളരെ മതഭക്ത​രാണ്‌’ എന്നാണ്‌ ഫലത്തിൽ പൗലോസ്‌ അവരോ​ടു പറഞ്ഞത്‌. മതകാ​ര്യ​ങ്ങ​ളി​ലുള്ള അവരുടെ താത്‌പ​ര്യ​ത്തെ പൗലോസ്‌ ബുദ്ധി​പൂർവം അഭിന​ന്ദി​ച്ചു. വ്യാ​ജോ​പ​ദേ​ശ​ങ്ങ​ളാൽ അന്ധരാ​ക്ക​പ്പെ​ട്ടി​രി​ക്കുന്ന ചിലർക്കു​പോ​ലും സ്വീകാ​ര്യ​ക്ഷ​മ​മായ ഹൃദയം ഉണ്ടായി​രു​ന്നേ​ക്കാം എന്ന്‌ അദ്ദേഹം തിരി​ച്ച​റി​ഞ്ഞു. താനും “വിശ്വാ​സ​മി​ല്ലാ​തി​രുന്ന കാലത്ത്‌ അറിവി​ല്ലാ​തെ” പ്രവർത്തി​ച്ച​വ​നാ​ണെന്ന കാര്യം പൗലോസ്‌ ഓർത്തി​രി​ക്കണം.—1 തിമൊ. 1:13.

10 ആതൻസു​കാ​രു​ടെ മതഭക്തി​യു​ടെ വളരെ വ്യക്തമായ തെളി​വാണ്‌ താൻ കണ്ട “അജ്ഞാത​ദൈ​വ​ത്തിന്‌” എന്ന്‌ എഴുതി​യി​രി​ക്കുന്ന യാഗപീ​ഠം എന്നു പറഞ്ഞു​കൊണ്ട്‌ അവർക്കും​കൂ​ടി യോജി​ക്കാ​നാ​കുന്ന വിധത്തിൽ പൗലോസ്‌ തന്റെ പ്രഭാ​ഷണം തുടർന്നു. ഒരു ഗ്രന്ഥം പറയു​ന്ന​ത​നു​സ​രിച്ച്‌ “‘അജ്ഞാത​ദൈ​വ​ങ്ങൾക്കാ​യി’ യാഗപീ​ഠങ്ങൾ നിർമി​ക്കുന്ന രീതി ഗ്രീക്കു​കാർക്കും മറ്റും ഉണ്ടായി​രു​ന്നു. തങ്ങൾക്ക്‌ അറിയാത്ത ഏതെങ്കി​ലും ഒരു ദേവനെ ആരാധി​ക്കാ​തി​രി​ക്കു​ക​യും അങ്ങനെ ആ ദേവന്റെ കോപ​ത്തി​നു പാത്ര​മാ​യി​ത്തീ​രു​ക​യും ചെയ്യു​മോ എന്ന ഭയത്താ​ലാണ്‌ അവരതു ചെയ്‌തി​രു​ന്നത്‌.” അങ്ങനെ​യൊ​രു യാഗപീ​ഠം സ്ഥാപി​ക്കു​ക​വഴി തങ്ങൾക്ക്‌ അറിയി​ല്ലാത്ത ഒരു ദൈവം ഉണ്ടെന്ന്‌ അവർ അംഗീ​ക​രി​ക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു. ഈ യാഗപീ​ഠ​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചു പരാമർശി​ച്ചു​കൊണ്ട്‌ പൗലോസ്‌ തന്റെ വിഷയ​ത്തി​ലേക്കു കടന്നു. “നിങ്ങൾ ആരാധി​ക്കുന്ന ആ ദൈവ​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചാണ്‌ എനിക്കു നിങ്ങ​ളോ​ടു സംസാ​രി​ക്കാ​നു​ള്ളത്‌” എന്ന്‌ പൗലോസ്‌ പറഞ്ഞു. (പ്രവൃ. 17:23) ശക്തമായ ആ ന്യായ​വാ​ദം വളരെ സമർഥ​മായ രീതി​യി​ലാണ്‌ പൗലോസ്‌ അവരുടെ മുമ്പാകെ അവതരി​പ്പി​ച്ചത്‌. ചിലർ ആരോ​പി​ച്ച​തു​പോ​ലെ അദ്ദേഹം ഏതെങ്കി​ലും പുതിയ ദേവ​നെ​ക്കു​റി​ച്ചു സംസാ​രി​ക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നില്ല. അവർക്ക്‌ അജ്ഞാത​നായ ആ ദൈവ​ത്തെ​ക്കു​റിച്ച്‌, അതായത്‌ സത്യ​ദൈ​വ​ത്തെ​ക്കു​റിച്ച്‌ ആണ്‌ പൗലോസ്‌ സംസാ​രി​ച്ചത്‌.

11 ശുശ്രൂ​ഷ​യിൽ നമുക്ക്‌ എങ്ങനെ പൗലോ​സി​ന്റെ മാതൃക അനുക​രി​ക്കാം? നാം ചുറ്റു​പാ​ടും ഒന്ന്‌ നിരീ​ക്ഷി​ക്കു​ന്നെ​ങ്കിൽ, കണ്ടുമു​ട്ടുന്ന വ്യക്തി മതഭക്ത​നാ​ണോ എന്നതിന്റെ ചില തെളി​വു​കൾ നമുക്കു ലഭി​ച്ചേ​ക്കാം. ഒരുപക്ഷേ, അദ്ദേഹം ധരിച്ചി​രി​ക്കു​ന്ന​തോ വീട്ടി​ലോ മുറ്റത്തോ പ്രദർശി​പ്പി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്ന​തോ ആയ മതപര​മായ വസ്‌തു​ക്കൾ നമുക്ക്‌ കാണാ​നാ​യേ​ക്കും. നമുക്ക്‌ ഇങ്ങനെ അദ്ദേഹ​ത്തോ​ടു പറയാൻ കഴി​ഞ്ഞേ​ക്കും: ‘നിങ്ങൾ മതഭക്തി​യുള്ള ഒരാളാ​ണെന്ന്‌ എനിക്കു മനസ്സി​ലാ​യി. ദൈവ​ഭ​ക്തി​യുള്ള ഒരാളെ കണ്ടെത്താൻ കഴിഞ്ഞ​തിൽ എനിക്കു സന്തോ​ഷ​മുണ്ട്‌.’ ഇപ്രകാ​രം ആ വ്യക്തി ഒരു മതഭക്ത​നാ​ണെന്ന്‌ അംഗീ​ക​രി​ക്കു​ക​വഴി പൊതു​വായ ഒരു അടിസ്ഥാ​നത്തെ ആധാര​മാ​ക്കി ചർച്ച മുന്നോ​ട്ടു​കൊ​ണ്ടു​പോ​കാൻ നമുക്കു സാധി​ക്കും. ശക്തമായ മതവി​ശ്വാ​സങ്ങൾ ഉള്ളവരാണ്‌ എന്നതിന്റെ പേരിൽ ആളുകളെ നാം മുൻവി​ധി​യോ​ടെ വീക്ഷി​ക്കേ​ണ്ട​തില്ല. ഇന്ന്‌ നമ്മുടെ സഹാരാ​ധ​ക​രാ​യി​രി​ക്കു​ന്ന​വ​രിൽ പലരും ഒരുകാ​ലത്ത്‌ വ്യാജ​മ​ത​വി​ശ്വാ​സങ്ങൾ തികഞ്ഞ ആത്മാർഥ​ത​യോ​ടെ പിൻപ​റ്റി​യി​രു​ന്ന​വ​രാണ്‌.

ശ്രോതാക്കൾക്കുംകൂടി യോജി​ക്കാ​നാ​കുന്ന ഒരു ആശയം കണ്ടെത്താൻ ശ്രമി​ക്കു​ക

“ദൈവം നമ്മിൽ ആരിൽനി​ന്നും അകന്നി​രി​ക്കു​ന്നില്ല” (പ്രവൃ. 17:24-28)

12. ശ്രോ​താ​ക്ക​ളു​ടെ പശ്ചാത്തലം കണക്കി​ലെ​ടുത്ത്‌ പൗലോസ്‌ തന്റെ സമീപ​ന​ത്തിൽ മാറ്റം വരുത്തി​യത്‌ എങ്ങനെ?

12 ശ്രോ​താ​ക്കൾക്കും​കൂ​ടി യോജി​ക്കാ​നാ​കുന്ന വിധത്തിൽ സംസാ​രി​ച്ചു തുടങ്ങിയ പൗലോ​സിന്‌ അതേ രീതി​യിൽ തന്റെ പ്രഭാ​ഷണം മുന്നോ​ട്ടു​കൊ​ണ്ടു​പോ​കാ​നാ​യോ? തന്റെ ശ്രോ​താ​ക്കൾ ഗ്രീക്ക്‌ തത്ത്വചി​ന്ത​ക​ളെ​ക്കു​റിച്ച്‌ അവഗാ​ഹ​മു​ള്ള​വ​രും അതേസ​മയം തിരു​വെ​ഴു​ത്തു​ക​ളെ​ക്കു​റിച്ച്‌ യാതൊ​ന്നും അറിയാ​ത്ത​വ​രു​മാ​ണെന്ന്‌ പൗലോ​സിന്‌ അറിയാ​മാ​യി​രു​ന്നു. അതു​കൊണ്ട്‌ അദ്ദേഹം തന്റെ സമീപ​ന​ത്തിൽ ചില പൊരു​ത്ത​പ്പെ​ടു​ത്ത​ലു​കൾ വരുത്തി. ആദ്യമാ​യി, തിരു​വെ​ഴു​ത്തു​ക​ളിൽനിന്ന്‌ നേരിട്ട്‌ ഉദ്ധരി​ക്കാ​തെ​തന്നെ അതിലെ പഠിപ്പി​ക്ക​ലു​കൾ പൗലോസ്‌ അവരുടെ ശ്രദ്ധയിൽപ്പെ​ടു​ത്തി. രണ്ടാമ​താ​യി, ‘നമ്മൾ,’ ‘നമ്മിൽ’ എന്നീ പദങ്ങൾ ഉപയോ​ഗി​ച്ചു​കൊണ്ട്‌ ശ്രോ​താ​ക്ക​ളു​ടെ കൂട്ടത്തിൽ തന്നെയും ഉൾപ്പെ​ടു​ത്തി അദ്ദേഹം സംസാ​രി​ച്ചു. മൂന്നാ​മ​താ​യി, ഗ്രീക്ക്‌ സാഹി​ത്യ​കൃ​തി​ക​ളിൽനിന്ന്‌ ഉദ്ധരി​ച്ചു​കൊണ്ട്‌ താൻ പഠിപ്പി​ക്കുന്ന ചില കാര്യങ്ങൾ അവരു​ടെ​തന്നെ ലിഖി​ത​ങ്ങ​ളിൽ ഉണ്ടെന്ന്‌ പൗലോസ്‌ വ്യക്തമാ​ക്കി. പൗലോ​സി​ന്റെ ശക്തമായ ആ പ്രഭാ​ഷണം നമു​ക്കൊ​ന്നു പരി​ശോ​ധി​ക്കാം. ആതൻസു​കാർക്ക്‌ അജ്ഞാത​നാ​യി​രുന്ന ദൈവ​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചുള്ള സുപ്ര​ധാ​ന​മായ ഏതെല്ലാം സത്യങ്ങ​ളാണ്‌ അദ്ദേഹം അവരെ അറിയി​ച്ചത്‌?

13. പ്രപഞ്ച​ത്തി​ന്റെ ഉൽപത്തി​യെ​ക്കു​റിച്ച്‌ പൗലോസ്‌ എന്തു പറഞ്ഞു, അദ്ദേഹം പറഞ്ഞതി​ന്റെ സാരം എന്തായി​രു​ന്നു?

13 ദൈവം പ്രപഞ്ചത്തെ സൃഷ്ടിച്ചു. “ലോക​വും അതിലു​ള്ള​തൊ​ക്കെ​യും ഉണ്ടാക്കിയ ദൈവം സ്വർഗ​ത്തി​നും ഭൂമി​ക്കും നാഥനാ​യ​തു​കൊണ്ട്‌ മനുഷ്യർ പണിത ദേവാ​ല​യ​ങ്ങ​ളിൽ വസിക്കു​ന്നില്ല” എന്ന്‌ പൗലോസ്‌ പറഞ്ഞു. d (പ്രവൃ. 17:24) പ്രപഞ്ചം ആകസ്‌മി​ക​മാ​യി ഉളവാ​യതല്ല. സകലതും സൃഷ്ടി​ച്ചത്‌ സത്യ​ദൈ​വ​മാണ്‌. (സങ്കീ. 146:6) അഥീന​യു​ടെ​യും മറ്റ്‌ ദേവന്മാ​രു​ടെ​യും മഹത്ത്വം ക്ഷേത്ര​ങ്ങ​ളെ​യും മന്ദിര​ങ്ങ​ളെ​യും യാഗപീ​ഠ​ങ്ങ​ളെ​യും ആശ്രയി​ച്ചാ​ണി​രു​ന്നത്‌. എന്നാൽ തികച്ചും വ്യത്യ​സ്‌ത​നാണ്‌ സത്യ​ദൈവം. സ്വർഗ​ത്തി​ന്റെ​യും ഭൂമി​യു​ടെ​യും പരമാ​ധീശ കർത്താ​വാ​ക​യാൽ ദൈവം മനുഷ്യ​നിർമി​ത​മായ ആലയങ്ങ​ളിൽ ഒതുങ്ങു​ന്ന​വനല്ല. (1 രാജാ. 8:27) പൗലോസ്‌ പറഞ്ഞതി​ന്റെ സാരം ഇതായി​രു​ന്നു: മനുഷ്യ​നിർമി​ത​മായ ക്ഷേത്ര​ങ്ങ​ളിൽ കാണ​പ്പെ​ടുന്ന മനുഷ്യ​നിർമിത വിഗ്ര​ഹ​ങ്ങ​ളെ​ക്കാ​ളെ​ല്ലാം മഹത്ത്വ​മേ​റി​യ​വ​നാണ്‌ സത്യ​ദൈവം.—യശ. 40:18-26.

14. ദൈവം മനുഷ്യ​രെ ആശ്രയി​ക്കു​ന്നില്ല എന്ന്‌ പൗലോസ്‌ വ്യക്തമാ​ക്കി​യത്‌ എങ്ങനെ?

14 ദൈവം മനുഷ്യ​രെ ആശ്രയി​ക്കു​ന്നില്ല. വിഗ്ര​ഹാ​രാ​ധകർ അവരുടെ വിഗ്ര​ഹ​ങ്ങളെ മോടി​യേ​റിയ വസ്‌ത്ര​ങ്ങൾകൊണ്ട്‌ അലങ്കരി​ക്കു​ക​യും അവയ്‌ക്ക്‌ വില​യേ​റിയ കാഴ്‌ചകൾ അർപ്പി​ക്കു​ക​യും ഭക്ഷണപാ​നീ​യങ്ങൾ നിവേ​ദി​ക്കു​ക​യും ചെയ്യുക പതിവാ​യി​രു​ന്നു. അവയ്‌ക്ക്‌ ഇതെല്ലാം ആവശ്യ​മാ​ണെന്ന മട്ടിലാ​യി​രു​ന്നു അവർ അങ്ങനെ ചെയ്‌തി​രു​ന്നത്‌. എന്നാൽ ദേവന്മാർക്ക്‌ മനുഷ്യ​രിൽനി​ന്നുള്ള യാതൊ​രു ശുശ്രൂ​ഷ​യും ആവശ്യ​മി​ല്ലെന്ന്‌ ചിന്തി​ക്കു​ന്ന​വ​രാ​യി​രു​ന്നി​രി​ക്കണം പൗലോ​സി​ന്റെ ശ്രോ​താ​ക്ക​ളായ ചില തത്ത്വചി​ന്തകർ. അങ്ങനെ​യാ​ണെ​ങ്കിൽ പൗലോ​സി​ന്റെ പിൻവ​രുന്ന വാക്കു​ക​ളോട്‌ അവർ തീർച്ച​യാ​യും യോജി​ച്ചി​രി​ക്കണം: “ദൈവ​ത്തിന്‌ ഒന്നി​ന്റെ​യും ആവശ്യ​മില്ല, മനുഷ്യ​രു​ടെ ശുശ്രൂ​ഷ​യും ആവശ്യ​മില്ല. കാരണം, ദൈവ​മാണ്‌ എല്ലാവർക്കും ജീവനും ശ്വാസ​വും മറ്റു സകലവും നൽകു​ന്നത്‌.” അതെ, സ്രഷ്ടാ​വിന്‌ മനുഷ്യ​രിൽനിന്ന്‌ ഭൗതി​ക​മായ ഒന്നും ആവശ്യ​മില്ല. വാസ്‌ത​വ​ത്തിൽ, മനുഷ്യർക്ക്‌ ആവശ്യ​മാ​യ​തെ​ല്ലാം അവർക്കു നൽകു​ന്നത്‌ ദൈവ​മാണ്‌, “ജീവനും ശ്വാസ​വും” അതു​പോ​ലെ സൂര്യ​പ്ര​കാ​ശം, മഴ, ഫലഭൂ​യി​ഷ്‌ഠ​മായ മണ്ണ്‌ എന്നിങ്ങനെ “സകലവും.” (പ്രവൃ. 17:25; ഉൽപ. 2:7) അതു​കൊണ്ട്‌ ദാതാ​വായ ദൈവം സ്വീകർത്താ​ക്ക​ളായ മനുഷ്യ​രെ ആശ്രയി​ക്കു​ന്നില്ല.

15. ഗ്രീക്കു​കാ​ര​ല്ലാ​ത്ത​വ​രെ​ക്കാൾ തങ്ങൾ ശ്രേഷ്‌ഠ​രാ​ണെന്ന ആതൻസു​കാ​രു​ടെ ചിന്താ​ഗ​തി​യെ പൗലോസ്‌ എങ്ങനെ കൈകാ​ര്യം ചെയ്‌തു, അദ്ദേഹ​ത്തി​ന്റെ മാതൃ​ക​യിൽനിന്ന്‌ സുപ്ര​ധാ​ന​മായ എന്തു പാഠം നമുക്കു പഠിക്കാം?

15 ദൈവം മനുഷ്യ​നെ സൃഷ്ടിച്ചു. ഗ്രീക്കു​കാ​ര​ല്ലാ​ത്ത​വ​രെ​ക്കാൾ തങ്ങൾ എന്തു​കൊ​ണ്ടും ശ്രേഷ്‌ഠ​രാ​ണെന്ന്‌ ആതൻസു​കാർ വിശ്വ​സി​ച്ചി​രു​ന്നു. എന്നാൽ ദേശത്തി​ന്റെ​യോ വർഗത്തി​ന്റെ​യോ പേരിൽ അഹങ്കരി​ക്കു​ന്നത്‌ ബൈബിൾസ​ത്യ​ത്തി​നു വിരു​ദ്ധ​മാണ്‌. (ആവ. 10:17) വളരെ നയത്തോ​ടും വൈദ​ഗ്‌ധ്യ​ത്തോ​ടും കൂടെ​യാണ്‌ പൗലോസ്‌ ഈ വിഷയം കൈകാ​ര്യം​ചെ​യ്‌തത്‌. “ദൈവം ഒരു മനുഷ്യ​നിൽനിന്ന്‌ എല്ലാ ജനതക​ളെ​യും ഉണ്ടാക്കി” എന്ന്‌ അദ്ദേഹം പറഞ്ഞ​പ്പോൾ, അത്‌ ശ്രോ​താ​ക്കളെ ചിന്തി​ക്കാൻ പ്രേരി​പ്പി​ച്ചു എന്നതിനു സംശയ​മില്ല. (പ്രവൃ. 17:26) മനുഷ്യ​വർഗ​ത്തി​ന്റെ ജനയി​താ​വായ ആദാമി​നെ​ക്കു​റി​ച്ചുള്ള ഉൽപത്തി വിവര​ണ​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചാണ്‌ പൗലോസ്‌ അപ്പോൾ പരാമർശി​ച്ചത്‌. (ഉൽപ. 1:26-28) എല്ലാ മനുഷ്യ​രും ഒരു പൊതു​പൂർവി​ക​നിൽനി​ന്നു​ള്ളവർ ആയതി​നാൽ ഏതെങ്കി​ലും ഒരു വർഗത്തി​ലോ ദേശത്തി​ലോ ഉള്ളവർ മറ്റുള്ള​വ​രെ​ക്കാൾ ശ്രേഷ്‌ഠരല്ല. പൗലോ​സി​ന്റെ ശ്രോ​താ​ക്കൾക്ക്‌ ആ വസ്‌തുത അംഗീ​ക​രി​ക്കാ​തി​രി​ക്കാൻ കഴിയു​മാ​യി​രു​ന്നില്ല. അദ്ദേഹ​ത്തി​ന്റെ മാതൃ​ക​യിൽനിന്ന്‌ സുപ്ര​ധാ​ന​മായ ഒരു പാഠം നാം പഠിക്കു​ന്നു: ശുശ്രൂ​ഷ​യിൽ നാം നയവും ന്യായ​ബോ​ധ​വും കാണി​ക്കും; അതേസ​മയം ബൈബിൾസ​ത്യ​ങ്ങൾ ആളുകൾക്ക്‌ കൂടുതൽ സ്വീകാ​ര്യ​മാ​ക്കി​ത്തീർക്കു​ന്ന​തി​നാ​യി നാം അവയിൽ വെള്ളം ചേർക്കു​ക​യു​മില്ല.

16. മനുഷ്യ​രെ​ക്കു​റി​ച്ചുള്ള ദൈവ​ത്തി​ന്റെ ഉദ്ദേശ്യം എന്താണ്‌?

16 മനുഷ്യർക്കു താനു​മാ​യി ഒരു അടുത്ത ബന്ധമു​ണ്ടാ​യി​രി​ക്കാൻ ദൈവം ഉദ്ദേശി​ച്ചു. മനുഷ്യ​ജീ​വി​ത​ത്തി​ന്റെ ഉദ്ദേശ്യ​ത്തെ​ക്കു​റിച്ച്‌ പൗലോ​സി​ന്റെ ശ്രോ​താ​ക്ക​ളിൽപ്പെട്ട തത്ത്വചി​ന്ത​ക​ന്മാർ കാലങ്ങ​ളാ​യി വാദ​പ്ര​തി​വാ​ദങ്ങൾ നടത്തി​യി​രു​ന്നെ​ങ്കി​ലും അതിന്‌ തൃപ്‌തി​ക​ര​മായ ഒരു വിശദീ​ക​രണം നൽകാൻ അവർക്കു കഴിഞ്ഞി​രു​ന്നില്ല. എന്നാൽ മനുഷ്യ​രെ​ക്കു​റി​ച്ചുള്ള സ്രഷ്ടാ​വി​ന്റെ ഉദ്ദേശ്യം പൗലോസ്‌ വ്യക്തമാ​ക്കി. പൗലോസ്‌ ഇങ്ങനെ പറഞ്ഞു: “തന്നെ മനുഷ്യർ അന്വേ​ഷി​ക്കാ​നും തപ്പിത്തി​രഞ്ഞ്‌ കണ്ടെത്താ​നും ദൈവം ആഗ്രഹി​ക്കു​ന്നു. വാസ്‌ത​വ​ത്തിൽ, ദൈവം നമ്മിൽ ആരിൽനി​ന്നും അകന്നി​രി​ക്കു​ന്നില്ല.” (പ്രവൃ. 17:27) അതെ, ആതൻസു​കാർക്ക്‌ അജ്ഞാത​നാ​യി​രുന്ന ആ ദൈവത്തെ കണ്ടെത്തുക സാധ്യ​മാ​യി​രു​ന്നു. ദൈവത്തെ കണ്ടെത്താ​നും ദൈവ​ത്തെ​ക്കു​റിച്ച്‌ പഠിക്കാ​നും ആഗ്രഹി​ക്കു​ന്ന​വർക്ക്‌ ദൈവം സമീപ​സ്ഥ​നാണ്‌. (സങ്കീ. 145:18) “നമ്മിൽ” എന്നു പറഞ്ഞ​പ്പോൾ പൗലോസ്‌, ദൈവത്തെ ‘തപ്പിത്തി​ര​യു​ക​യും’ ‘അന്വേ​ഷി​ക്കു​ക​യും’ ചെയ്യേ​ണ്ട​വ​രു​ടെ കൂട്ടത്തിൽ തന്നെയും​കൂ​ടി ഉൾപ്പെ​ടു​ത്തു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു.

17, 18. മനുഷ്യർക്കു ദൈവ​ത്തോട്‌ ഒരടുപ്പം തോ​ന്നേ​ണ്ടത്‌ എന്തു​കൊണ്ട്‌, ശ്രോ​താ​ക്ക​ളു​ടെ ഹൃദയത്തെ സ്‌പർശി​ക്കും​വി​ധം പൗലോസ്‌ സംസാ​രി​ച്ച​തിൽനിന്ന്‌ നമുക്ക്‌ എന്തു പഠിക്കാം?

17 മനുഷ്യർക്കു ദൈവ​ത്തോട്‌ ഒരടുപ്പം തോ​ന്നേ​ണ്ട​തുണ്ട്‌. ദൈവം കാരണ​മാണ്‌ “നമ്മൾ ജീവി​ക്കു​ക​യും ചലിക്കു​ക​യും നിലനിൽക്കു​ക​യും ചെയ്യു​ന്നത്‌” എന്ന്‌ പൗലോസ്‌ പറയു​ക​യു​ണ്ടാ​യി. അദ്ദേഹം ഇങ്ങനെ പറഞ്ഞ​പ്പോൾ, ബി.സി. ആറാം നൂറ്റാ​ണ്ടിൽ ജീവി​ച്ചി​രുന്ന ക്രേത്തൻ കവിയും “ആതൻസു​കാ​രു​ടെ ആധ്യാ​ത്മിക ഗുരു​വും” ആയിരുന്ന എപ്പി​മെ​നി​ദീ​സി​ന്റെ വാക്കുകൾ പരാമർശി​ക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു എന്നാണ്‌ ചില പണ്ഡിത​ന്മാർ പറയു​ന്നത്‌. മനുഷ്യർക്ക്‌ ദൈവ​ത്തോട്‌ അടുപ്പം തോ​ന്നേ​ണ്ട​തി​ന്റെ മറ്റൊരു കാരണ​വും പൗലോസ്‌ വ്യക്തമാ​ക്കി: “‘നമ്മളും അവന്റെ മക്കളാണ്‌’ എന്നു നിങ്ങളു​ടെ കവിക​ളിൽ ചിലരും പറഞ്ഞി​ട്ടി​ല്ലേ?” (പ്രവൃ. 17:28) അതെ, മനുഷ്യർക്കു ദൈവ​ത്തോട്‌ ഒരടുപ്പം തോ​ന്നേ​ണ്ട​താണ്‌; കാരണം, ദൈവം സൃഷ്ടിച്ച ഒരു മനുഷ്യ​നിൽനി​ന്നാണ്‌ പിന്നീട്‌ മുഴു​മ​നു​ഷ്യ​വർഗ​വും ഉളവാ​യത്‌. ശ്രോ​താ​ക്ക​ളു​ടെ ഹൃദയത്തെ സ്‌പർശി​ക്കും​വി​ധം പൗലോസ്‌ വളരെ ബുദ്ധി​പൂർവം അവർ ഏറെ ആദരി​ച്ചി​രുന്ന ഗ്രീക്ക്‌ സാഹി​ത്യ​കൃ​തി​ക​ളിൽനിന്ന്‌ ഉദ്ധരി​ച്ചു​വെ​ന്നതു ശ്രദ്ധി​ക്കുക. e പൗലോസ്‌ ചെയ്‌ത​തു​പോ​ലെ​തന്നെ നമുക്കും ചില​പ്പോ​ഴൊ​ക്കെ ചരി​ത്ര​പു​സ്‌ത​ക​ങ്ങ​ളിൽനി​ന്നോ വിജ്ഞാ​ന​കോ​ശ​ങ്ങ​ളിൽനി​ന്നോ മറ്റ്‌ അംഗീ​കൃത ഉറവി​ട​ങ്ങ​ളിൽനി​ന്നോ ഉദ്ധരി​ക്കാൻ കഴി​ഞ്ഞേ​ക്കും. അത്തരം ഉറവി​ട​ങ്ങ​ളിൽനി​ന്നുള്ള ഉദ്ധരണി​കൾ, ചില വ്യാജ​മ​ത​വി​ശ്വാ​സ​ങ്ങ​ളു​ടെ​യും ആചാര​ങ്ങ​ളു​ടെ​യും ഉത്ഭവ​ത്തെ​ക്കു​റിച്ച്‌ സാക്ഷി​ക​ള​ല്ലാ​ത്ത​വരെ ബോധ്യ​പ്പെ​ടു​ത്താൻ സഹായ​ക​മാ​യി​രു​ന്നേ​ക്കാം.

18 പ്രഭാ​ഷ​ണ​ത്തി​ന്റെ ഈ ഘട്ടംവരെ പൗലോസ്‌, വളരെ വിദഗ്‌ധ​മാ​യി തന്റെ ശ്രോ​താ​ക്കൾക്കും​കൂ​ടി യോജി​ക്കാൻ കഴിയുന്ന വിധത്തിൽ, ദൈവ​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചുള്ള അടിസ്ഥാ​ന​സ​ത്യ​ങ്ങൾ അറിയി​ക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു. ഈ സുപ്ര​ധാന വിവരങ്ങൾ മനസ്സി​ലാ​ക്കിയ അവർ തുടർന്ന്‌ എന്തു ചെയ്യാ​നാണ്‌ അപ്പോ​സ്‌തലൻ പ്രതീ​ക്ഷി​ക്കു​ന്നത്‌? തന്റെ പ്രഭാ​ഷണം തുടരവെ, പെട്ടെ​ന്നു​തന്നെ അത്‌ പൗലോസ്‌ വ്യക്തമാ​ക്കി.

‘എല്ലായി​ട​ത്തു​മുള്ള മനുഷ്യർ മാനസാ​ന്ത​ര​പ്പെ​ടണം’ (പ്രവൃ. 17:29-31)

19, 20. (എ) മനുഷ്യ​നിർമി​ത​മായ വിഗ്ര​ഹ​ങ്ങളെ ആരാധി​ക്കു​ന്ന​തി​ലെ വിഡ്‌ഢി​ത്തം പൗലോസ്‌ നയത്തോ​ടെ തുറന്നു​കാ​ണി​ച്ചത്‌ എങ്ങനെ? (ബി) പൗലോ​സി​ന്റെ ശ്രോ​താ​ക്കൾ എന്തു നടപടി സ്വീക​രി​ക്ക​ണ​മാ​യി​രു​ന്നു?

19 അടുത്ത​താ​യി പൗലോസ്‌, ശ്രോ​താ​ക്കളെ തങ്ങൾ കേട്ട കാര്യ​ങ്ങൾക്കു ചേർച്ച​യിൽ പ്രവർത്തി​ക്കു​ന്ന​തിന്‌ ഉദ്‌ബോ​ധി​പ്പി​ക്കു​ന്നു. ഗ്രീക്ക്‌ കൃതി​യിൽനി​ന്നുള്ള ആ ഉദ്ധരണി​യെ വീണ്ടും പരാമർശി​ച്ചു​കൊണ്ട്‌ അദ്ദേഹം തുടർന്നു: “അതു​കൊണ്ട്‌, നമ്മൾ ദൈവ​ത്തി​ന്റെ മക്കളായ സ്ഥിതിക്ക്‌, മനുഷ്യ​രായ നമ്മുടെ കലാവി​രു​തും ഭാവന​യും കൊണ്ട്‌ പൊന്നി​ലോ വെള്ളി​യി​ലോ കല്ലിലോ തീർത്ത എന്തെങ്കി​ലും​പോ​ലെ​യാ​ണു ദൈവം എന്നു വിചാ​രി​ക്ക​രുത്‌.” (പ്രവൃ. 17:29) മനുഷ്യൻതന്നെ ദൈവ​ത്തി​ന്റെ സൃഷ്ടി​യാ​യി​രി​ക്കെ മനുഷ്യ​ന്റെ സൃഷ്ടി​യായ വിഗ്ര​ഹ​ങ്ങൾക്ക്‌ എങ്ങനെ ദൈവ​മാ​കാ​നാ​കും? മനുഷ്യ​നിർമി​ത​മായ വിഗ്ര​ഹ​ങ്ങളെ ആരാധി​ക്കു​ന്ന​തി​ലെ വിഡ്‌ഢി​ത്തം വെളി​വാ​ക്കു​ന്ന​താ​യി​രു​ന്നു നയത്തോ​ടെ​യുള്ള പൗലോ​സി​ന്റെ ആ ന്യായ​വാ​ദം. (സങ്കീ. 115:4-8; യശ. 44:9-20) “നമ്മൾ . . . വിചാ​രി​ക്ക​രുത്‌” എന്നു പറഞ്ഞതി​ലൂ​ടെ തന്റെ വാക്കുകൾ അവരിൽ ഉളവാ​ക്കു​മാ​യി​രുന്ന വേദന​യു​ടെ കാഠി​ന്യം അൽപ്പ​മൊ​ന്നു കുറയ്‌ക്കാൻ അദ്ദേഹ​ത്തി​നു സാധിച്ചു.

20 അവരുടെ ഭാഗത്ത്‌ പ്രവർത്തനം ആവശ്യ​മാ​ണെന്ന്‌ അപ്പോ​സ്‌ത​ലന്റെ വാക്കുകൾ വ്യക്തമാ​ക്കി. അദ്ദേഹം പറഞ്ഞു: “കഴിഞ്ഞ കാലങ്ങ​ളിൽ ദൈവം അത്തരം അറിവി​ല്ലായ്‌മ (അതായത്‌, വിഗ്ര​ഹ​ങ്ങളെ ആരാധി​ക്കു​ന്നത്‌ ദൈവ​ത്തി​നു പ്രസാ​ദ​ക​ര​മാണ്‌ എന്നു വിചാ​രി​ച്ചത്‌) കാര്യ​മാ​യെ​ടു​ത്തില്ല എന്നതു സത്യമാണ്‌. എന്നാൽ ഇപ്പോൾ എല്ലായി​ട​ത്തു​മുള്ള മനുഷ്യ​രോ​ടു മാനസാ​ന്ത​ര​പ്പെ​ടാൻ ദൈവം പ്രഖ്യാ​പി​ക്കു​ന്നു.” (പ്രവൃ. 17:30) മാനസാ​ന്ത​ര​ത്തി​നുള്ള ഈ ആഹ്വാനം അവരിൽ ചില​രെ​യെ​ങ്കി​ലും ഞെട്ടി​ച്ചി​രി​ക്കണം. എന്നാൽ അവർ തങ്ങളുടെ ജീവന്‌ ദൈവ​ത്തോ​ടു കടപ്പെ​ട്ടി​രി​ക്കു​ന്നു​വെ​ന്നും അതിനാൽത്തന്നെ ദൈവ​ത്തോ​ടു കണക്കു​ബോ​ധി​പ്പി​ക്കേ​ണ്ട​വ​രാ​ണെ​ന്നും ഉള്ള കാര്യം ശക്തമായ ആ പ്രഭാ​ഷണം വ്യക്തമാ​ക്കി. അവർ ദൈവത്തെ അന്വേ​ഷി​ക്കു​ക​യും ദൈവ​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചുള്ള സത്യം മനസ്സി​ലാ​ക്കു​ക​യും അവരുടെ ജീവിതം ആ സത്യത്തി​നു ചേർച്ച​യിൽ കൊണ്ടു​വ​രു​ക​യും ചെയ്യേ​ണ്ടി​യി​രു​ന്നു. അതിന്റെ അർഥം ആ ആതൻസു​കാർ വിഗ്ര​ഹാ​രാ​ധന ഒരു പാപമാ​ണെന്നു തിരി​ച്ച​റിഞ്ഞ്‌ അതിൽനി​ന്നു പിന്മാ​റണം എന്നായി​രു​ന്നു.

21, 22. പൗലോസ്‌ തന്റെ പ്രഭാ​ഷണം ഉപസം​ഹ​രി​ച്ചത്‌ ഏതു ശക്തമായ വാക്കു​ക​ളോ​ടെ​യാണ്‌, നമ്മെ സംബന്ധിച്ച്‌ അതിന്‌ എന്ത്‌ അർഥമാ​ണു​ള്ളത്‌?

21 പിൻവ​രുന്ന ശക്തമായ വാക്കു​ക​ളോ​ടെ​യാണ്‌ പൗലോസ്‌ തന്റെ പ്രഭാ​ഷണം അവസാ​നി​പ്പി​ക്കു​ന്നത്‌: “താൻ നിയമിച്ച ഒരാളെ ഉപയോ​ഗിച്ച്‌ ഭൂലോ​കത്തെ മുഴുവൻ നീതി​യോ​ടെ ന്യായം വിധി​ക്കാൻ ദൈവം ഒരു ദിവസം നിശ്ചയി​ച്ചി​ട്ടുണ്ട്‌. ആ വ്യക്തിയെ മരിച്ച​വ​രിൽനിന്ന്‌ ഉയിർപ്പി​ച്ച​തി​ലൂ​ടെ ദൈവം സകലർക്കും അതിന്‌ ഉറപ്പു നൽകു​ക​യും ചെയ്‌തി​രി​ക്കു​ന്നു.” (പ്രവൃ. 17:31) വരാനി​രി​ക്കുന്ന ഒരു ന്യായ​വി​ധി​ദി​വസം! സത്യ​ദൈ​വത്തെ അന്വേ​ഷി​ച്ചു കണ്ടെത്തു​ന്ന​തി​നുള്ള എത്ര ശക്തമായ ഒരു കാരണം! ന്യായം​വി​ധി​ക്കാ​നാ​യി ദൈവം നിയമി​ച്ചി​രി​ക്കുന്ന ആ പുരു​ഷന്റെ പേര്‌ പൗലോസ്‌ പറഞ്ഞില്ല. എന്നാൽ ആ ന്യായാ​ധി​പ​തി​യെ​ക്കു​റിച്ച്‌ ശ്രദ്ധേ​യ​മായ ചില കാര്യങ്ങൾ അദ്ദേഹം വെളി​പ്പെ​ടു​ത്തി: ഒരു മനുഷ്യ​നാ​യി ജീവിച്ച്‌, മരിച്ച്‌, മരിച്ച​വ​രിൽനിന്ന്‌ ദൈവം ഉയിർപ്പിച്ച ഒരുവൻ!

22 പൗലോ​സി​ന്റെ ആ ഉപസം​ഹാര വാക്കുകൾ നമ്മെ സംബന്ധി​ച്ചും വളരെ അർഥവ​ത്താണ്‌. ദൈവം നിയമി​ച്ചി​ട്ടുള്ള ആ ന്യായാ​ധി​പതി പുനരു​ത്ഥാ​നം​പ്രാ​പിച്ച യേശു​ക്രി​സ്‌തു​വാ​ണെന്ന്‌ നമുക്ക​റി​യാം. (യോഹ. 5:22) ആ ന്യായ​വി​ധി​ദി​വസം ആയിരം​വർഷം ദൈർഘ്യ​മു​ള്ള​താ​ണെ​ന്നും അത്‌ ആസന്നമാ​ണെ​ന്നും നാം മനസ്സി​ലാ​ക്കി​യി​രി​ക്കു​ന്നു. (വെളി. 20:4, 6) ആ ദിവസ​ത്തെ​ക്കു​റിച്ച്‌ നമുക്കു ഭയപ്പാ​ടില്ല; കാരണം, വിശ്വ​സ്‌ത​രെന്നു വിധി​ക്ക​പ്പെ​ടു​ന്ന​വർക്ക്‌ അത്‌ എണ്ണമറ്റ അനു​ഗ്ര​ഹങ്ങൾ കൈവ​രു​ത്തും. മഹത്ത്വ​പൂർണ​മായ ഭാവി​യെ​ക്കു​റി​ച്ചുള്ള നമ്മുടെ പ്രത്യാശ ഒരു യാഥാർഥ്യ​മാ​യി​ത്തീ​രു​മെ​ന്ന​തിന്‌ ഏറ്റവും വലിയ അത്ഭുത​ത്തി​ലൂ​ടെ​തന്നെ—യേശു​ക്രി​സ്‌തു​വി​ന്റെ പുനരു​ത്ഥാ​ന​ത്തി​ലൂ​ടെ—ദൈവം നമുക്ക്‌ ഉറപ്പു​നൽകി​യി​രി​ക്കു​ന്നു.

‘ചിലർ വിശ്വാ​സി​ക​ളാ​യി​ത്തീർന്നു’ (പ്രവൃ. 17:32-34)

23. പൗലോ​സി​ന്റെ വാക്കു​ക​ളോട്‌ ആളുകൾ എങ്ങനെ​യെ​ല്ലാം പ്രതി​ക​രി​ച്ചു?

23 പൗലോ​സി​ന്റെ വാക്കു​ക​ളോട്‌ ആളുകൾ പലതര​ത്തി​ലാ​ണു പ്രതി​ക​രി​ച്ചത്‌. പുനരു​ത്ഥാ​ന​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചു കേട്ട​പ്പോൾ “ചിലർ പൗലോ​സി​നെ പരിഹ​സി​ച്ചു.” വേറെ ചിലർ മാന്യ​ത​യോ​ടെ പെരു​മാ​റി​യെ​ങ്കി​ലും മാനസാ​ന്ത​ര​പ്പെട്ട്‌ വിശ്വാ​സി​ക​ളാ​യി​ത്തീ​രാൻ തയ്യാറാ​യില്ല. അവർ, “ഞങ്ങൾക്കു വീണ്ടും ഇതെക്കു​റിച്ച്‌ കേൾക്ക​ണ​മെ​ന്നുണ്ട്‌” എന്നു പറഞ്ഞ്‌ ഒഴിഞ്ഞു​മാ​റി. (പ്രവൃ. 17:32) എന്നാൽ ഏതാനും ചിലർ അനുകൂ​ല​മാ​യി പ്രതി​ക​രി​ച്ചു. “ചിലർ പൗലോ​സി​നോ​ടു ചേർന്ന്‌ വിശ്വാ​സി​ക​ളാ​യി​ത്തീർന്നു. അക്കൂട്ട​ത്തിൽ അരയോ​പ​ഗസ്‌ കോട​തി​യി​ലെ ഒരു ന്യായാ​ധി​പ​നായ ദിയൊ​നു​സ്യോ​സും ദമരിസ്‌ എന്നൊരു സ്‌ത്രീ​യും മറ്റു ചിലരും ഉണ്ടായി​രു​ന്നു” എന്ന്‌ നാം വായി​ക്കു​ന്നു. (പ്രവൃ. 17:34) സമാന​മായ പ്രതി​ക​ര​ണങ്ങൾ ശുശ്രൂ​ഷ​യിൽ നമുക്കും ലഭിക്കാ​റുണ്ട്‌. ചിലർ നമ്മെ പരിഹ​സി​ച്ചേ​ക്കാം; മറ്റു ചിലരാ​കട്ടെ വളരെ നയപര​മാ​യി തങ്ങളുടെ താത്‌പ​ര്യ​മി​ല്ലായ്‌മ നമ്മെ അറിയി​ച്ചെ​ന്നു​വ​രാം. എന്നാൽ ചില​രെ​ങ്കി​ലും രാജ്യ​സ​ന്ദേശം സ്വീക​രി​ക്കു​ക​യും വിശ്വാ​സി​ക​ളാ​യി​ത്തീ​രു​ക​യും ചെയ്യു​ന്നതു കാണു​മ്പോൾ നമുക്ക്‌ എത്രമാ​ത്രം സന്തോഷം തോന്നു​ന്നു!

24. അരയോ​പ​ഗ​സിൽവെച്ച്‌ പൗലോസ്‌ നടത്തിയ പ്രഭാ​ഷ​ണ​ത്തിൽനിന്ന്‌ നമുക്ക്‌ എന്തു പഠിക്കാ​നാ​കും?

24 പൗലോ​സി​ന്റെ പ്രഭാ​ഷണം പരിചി​ന്തി​ക്കു​ന്ന​തി​ലൂ​ടെ, എങ്ങനെ കാര്യങ്ങൾ യുക്തി​സ​ഹ​മാ​യി വികസി​പ്പി​ക്കാം, ബോധ്യം​വ​രും​വി​ധം വാദമു​ഖങ്ങൾ നിരത്താം, ശ്രോ​താ​ക്കളെ കണക്കി​ലെ​ടു​ത്തു​കൊണ്ട്‌ സംസാ​രി​ക്കാം എന്നൊക്കെ നമുക്കു പഠിക്കാ​നാ​കു​ന്നു. വ്യാജമത വിശ്വാ​സ​ങ്ങ​ളാൽ അന്ധരാ​ക്ക​പ്പെ​ട്ടി​രി​ക്കു​ന്ന​വ​രോട്‌ ക്ഷമയും നയവും പ്രകട​മാ​ക്കേ​ണ്ട​തി​ന്റെ പ്രാധാ​ന്യ​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചു മനസ്സി​ലാ​ക്കാ​നും നമുക്കു കഴിയു​ന്നു. ശ്രോ​താ​ക്ക​ളു​ടെ പ്രീതി സമ്പാദി​ക്കുക എന്ന ലക്ഷ്യത്തിൽ ഒരിക്ക​ലും ബൈബിൾസ​ത്യ​ത്തിൽ വെള്ളം​ചേർക്ക​രുത്‌ എന്ന സുപ്ര​ധാന പാഠവും നമുക്കു പഠിക്കാ​നാ​കു​ന്നു. പൗലോസ്‌ അപ്പോ​സ്‌ത​ലന്റെ മാതൃക അനുക​രി​ക്കു​ന്ന​തി​ലൂ​ടെ നമുക്ക്‌ വയൽശു​ശ്രൂ​ഷ​യിൽ ഫലപ്ര​ദ​രായ അധ്യാ​പ​ക​രാ​യി​ത്തീ​രാ​നാ​കും. മാത്രമല്ല, മേൽവി​ചാ​ര​ക​ന്മാർക്ക്‌ സഭയിൽ പഠിപ്പി​ക്കു​ന്ന​തി​ലും വൈദ​ഗ്‌ധ്യം നേടാ​നാ​കും. അങ്ങനെ, ‘ദൈവത്തെ അന്വേ​ഷി​ച്ചു കണ്ടെത്തു​ന്ന​തിന്‌’ മറ്റുള്ള​വരെ സഹായി​ക്കാൻ നാമെ​ല്ലാം ഏറെ സജ്ജരാ​യി​ത്തീ​രും.—പ്രവൃ. 17:27.

c അക്രോപോളിസിനു വടക്കു​പ​ടി​ഞ്ഞാ​റാ​യി സ്ഥിതി​ചെ​യ്‌തി​രുന്ന അരയോ​പ​ഗ​സി​ലാണ്‌ ആതൻസി​ലെ പരമോ​ന്നത ന്യായാ​ധി​പസഭ പരമ്പരാ​ഗ​ത​മാ​യി സമ്മേളി​ച്ചി​രു​ന്നത്‌. “അരയോ​പ​ഗസ്‌” എന്നത്‌ ന്യായാ​ധി​പ​സ​ഭ​യെ​യോ അത്‌ കൂടി​വ​ന്നി​രുന്ന കുന്നി​നെ​യോ അർഥമാ​ക്കി​യി​രു​ന്നി​രി​ക്കാം. അതു​കൊണ്ട്‌ പൗലോ​സി​നെ കൊണ്ടു​പോ​യത്‌ ഈ കുന്നി​ലേ​ക്കോ അതിനു സമീപ​ത്തേ​ക്കോ ആണോ അതോ ഈ സഭകൂ​ടിയ മറ്റെവി​ടേ​ക്കെ​ങ്കി​ലു​മാ​ണോ (ഒരുപക്ഷേ ചന്തസ്ഥലത്ത്‌) എന്ന കാര്യ​ത്തിൽ പണ്ഡിത​ന്മാർക്കി​ട​യിൽ അഭി​പ്രാ​യ​വ്യ​ത്യാ​സ​മുണ്ട്‌.

d കോസ്‌മൊസ്‌ എന്ന ഗ്രീക്ക്‌ പദമാണ്‌ “ലോകം” എന്നു പരിഭാ​ഷ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യി​രി​ക്കു​ന്നത്‌. ഭൗതിക പ്രപഞ്ചത്തെ കുറി​ക്കാ​നാണ്‌ ഗ്രീക്കു​കാർ ആ പദം ഉപയോ​ഗി​ച്ചി​രു​ന്നത്‌. തന്റെ ഗ്രീക്ക്‌ ശ്രോ​താ​ക്കൾക്കും​കൂ​ടെ യോജി​ക്കാൻ കഴിയുന്ന ഒരു വിഷയ​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചു സംസാ​രി​ക്കാൻ ആഗ്രഹിച്ച പൗലോസ്‌ ആ അർഥത്തി​ലാ​യി​രി​ക്കാം പ്രസ്‌തുത പദം ഉപയോ​ഗി​ച്ചത്‌.

e സ്‌തോയിക്‌ കവിയായ അരേറ്റ​സി​ന്റെ ഫിനോ​മിന എന്ന കവിത​യിൽനി​ന്നാണ്‌ പൗലോസ്‌ ഉദ്ധരി​ച്ചത്‌. സ്‌തോ​യിക്‌ എഴുത്തു​കാ​ര​നായ ക്ലീൻതസ്‌ എഴുതിയ സീയൂ​സി​ന്റെ കീർത്തനം ഉൾപ്പെടെ മറ്റ്‌ ഗ്രീക്ക്‌ കൃതി​ക​ളി​ലും സമാന​മായ പദപ്ര​യോ​ഗങ്ങൾ കാണാ​നാ​കു​ന്നു.