അപ്പോ​സ്‌ത​ല​ന്മാ​രു​ടെ പ്രവൃ​ത്തി​കൾ: ഈ പുസ്‌ത​ക​ത്തി​ന്റെ എ.ഡി. രണ്ടാം നൂറ്റാ​ണ്ടോ​ളം പഴക്കമുള്ള ചില കൈ​യെ​ഴു​ത്തു​പ്ര​തി​ക​ളിൽ, ഗ്രീക്കു​ഭാ​ഷ​യി​ലുള്ള പ്രാക്‌​സൈസ്‌ അപൊ​സ്റ്റൊ​ലോൻ എന്ന തലക്കെട്ട്‌ കാണാം. എന്നാൽ ഈ പുസ്‌തകം എഴുതിയ സമയത്ത്‌ അതിന്‌ ഇത്തരം ഒരു തലക്കെട്ട്‌ ഉണ്ടായി​രു​ന്ന​താ​യി തെളി​വു​ക​ളൊ​ന്നു​മില്ല. ലൂക്കോസ്‌ എഴുതിയ സുവി​ശേ​ഷ​ത്തി​ന്റെ തുടർച്ച​യാണ്‌ ഈ പുസ്‌തകം. (പ്രവൃ 1:1-ന്റെ പഠനക്കു​റി​പ്പു കാണുക.) പത്രോ​സി​ന്റെ​യും പൗലോ​സി​ന്റെ​യും പ്രവർത്ത​ന​ങ്ങ​ളാ​ണു പ്രധാ​ന​മാ​യും ഇതിൽ വിവരി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നത്‌. മറ്റ്‌ അപ്പോ​സ്‌ത​ല​ന്മാർ ചെയ്‌ത കാര്യ​ങ്ങ​ളെ​ക്കു​റിച്ച്‌ ഇതിൽ അധിക​മൊ​ന്നും പറഞ്ഞി​ട്ടില്ല. ക്രിസ്‌തീ​യ​സ​ഭ​യു​ടെ ഗംഭീ​ര​മായ തുടക്ക​ത്തെ​യും ത്വരി​ത​ഗ​തി​യി​ലുള്ള വളർച്ച​യെ​യും കുറി​ച്ചുള്ള ആശ്രയ​യോ​ഗ്യ​വും സമഗ്ര​വും ആയ ചരി​ത്ര​മാണ്‌ ഈ പുസ്‌ത​ക​ത്തി​ലു​ള്ളത്‌. ആദ്യം ജൂതന്മാ​രു​ടെ ഇടയി​ലും പിന്നീട്‌ ശമര്യ​ക്കാ​രു​ടെ ഇടയി​ലും അതിനു ശേഷം മറ്റു ജനതക​ളിൽപ്പെ​ട്ട​വ​രു​ടെ ഇടയി​ലും സഭകൾ സ്ഥാപി​ത​മാ​യ​തി​നെ​ക്കു​റിച്ച്‌ ഇതിൽ കാണാം. (മത്ത 16:19-ന്റെ പഠനക്കു​റി​പ്പു കാണുക.) ക്രിസ്‌തീയ ഗ്രീക്കു​തി​രു​വെ​ഴു​ത്തു​ക​ളി​ലെ, ദൈവ​പ്ര​ചോ​ദി​ത​മായ കത്തുക​ളു​ടെ ചരി​ത്ര​പ​ശ്ചാ​ത്ത​ല​വും ഈ പുസ്‌തകം നൽകു​ന്നുണ്ട്‌.

തെയോ​ഫി​ലൊസ്‌: ലൂക്കോ​സി​ന്റെ സുവി​ശേ​ഷ​വും അപ്പോ​സ്‌ത​ല​ന്മാ​രു​ടെ പ്രവൃ​ത്തി​ക​ളും ഇദ്ദേഹത്തെ അഭിസം​ബോ​ധന ചെയ്‌തു​കൊ​ണ്ടാ​ണു തുടങ്ങു​ന്നത്‌. ലൂക്ക 1:1-ൽ അദ്ദേഹ​ത്തി​ന്റെ പേരിനു മുമ്പായി “ബഹുമാ​ന​പ്പെട്ട” എന്നൊരു വിശേ​ഷ​ണ​വും​കൂ​ടെ ചേർത്തി​ട്ടുണ്ട്‌.—ഈ പ്രയോ​ഗ​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചും തെയോ​ഫി​ലൊ​സി​ന്റെ പശ്ചാത്ത​ല​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചും കൂടുതൽ അറിയാൻ ലൂക്ക 1:1-ന്റെ പഠനക്കു​റി​പ്പു കാണുക.

ആദ്യവി​വ​രണം: യേശു​വി​ന്റെ ജീവി​ത​ത്തെ​പ്പ​റ്റി​യുള്ള തന്റെ സുവി​ശേ​ഷ​വി​വ​ര​ണ​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചാ​ണു ലൂക്കോസ്‌ ഇവിടെ പറയു​ന്നത്‌. സുവി​ശേ​ഷ​ത്തിൽ അദ്ദേഹം പ്രധാ​ന​മാ​യും എഴുതി​യതു ‘യേശു ചെയ്യു​ക​യും പഠിപ്പി​ക്കു​ക​യും ചെയ്‌ത എല്ലാ കാര്യ​ങ്ങ​ളെ​യും’ കുറി​ച്ചാണ്‌. ആ സുവി​ശേഷം എഴുതി​നി​റു​ത്തി​യി​ട​ത്തു​നി​ന്നാണ്‌ അദ്ദേഹം പ്രവൃ​ത്തി​ക​ളു​ടെ പുസ്‌തകം തുടങ്ങു​ന്നത്‌; യേശു​വി​ന്റെ അനുഗാ​മി​കൾ പറഞ്ഞതും ചെയ്‌ത​തും ആയ കാര്യ​ങ്ങ​ളാണ്‌ അദ്ദേഹം ഇതിൽ രേഖ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യി​രി​ക്കു​ന്നത്‌. രണ്ടു വിവര​ണ​ങ്ങ​ളി​ലെ​യും എഴുത്തി​ന്റെ ശൈലി​യും പദപ്ര​യോ​ഗ​ങ്ങ​ളും സമാന​ത​യു​ള്ള​താണ്‌. ഇനി, രണ്ടും തെയോ​ഫി​ലൊ​സി​നെ അഭിസം​ബോ​ധന ചെയ്‌തു​കൊ​ണ്ടാണ്‌ എഴുതി​യി​രി​ക്കു​ന്ന​തും. തെയോ​ഫി​ലൊസ്‌ ഒരു ക്രിസ്‌തു​ശി​ഷ്യ​നാ​യി​രു​ന്നോ എന്ന കാര്യം വിവരണം വ്യക്തമാ​ക്കു​ന്നില്ല. (ലൂക്ക 1:1-ന്റെ പഠനക്കു​റി​പ്പു കാണുക.) തന്റെ സുവി​ശേ​ഷ​ത്തി​ന്റെ അവസാ​ന​ഭാ​ഗത്ത്‌ രേഖ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യി​രി​ക്കുന്ന പല സംഭവ​ങ്ങ​ളു​ടെ​യും ഒരു സംഗ്ര​ഹ​ത്തോ​ടെ​യാ​ണു ലൂക്കോസ്‌ പ്രവൃ​ത്തി​ക​ളു​ടെ പുസ്‌തകം തുടങ്ങു​ന്നത്‌. ആദ്യവി​വ​ര​ണ​മായ സുവി​ശേ​ഷ​ത്തി​ന്റെ തുടർച്ച​യാണ്‌ ഈ പുസ്‌തകം എന്നതിന്റെ വ്യക്തമായ സൂചന​യാണ്‌ ഇത്‌. എന്നാൽ ഈ സംഗ്ര​ഹ​ത്തിൽ ലൂക്കോസ്‌ ഉപയോ​ഗി​ച്ചി​രി​ക്കുന്ന പദപ്ര​യോ​ഗ​ങ്ങൾക്കു കുറ​ച്ചൊ​ക്കെ വ്യത്യാ​സം കാണാം. കൂടു​ത​ലായ ചില വിശദാം​ശ​ങ്ങ​ളും അദ്ദേഹം ഇതിൽ ഉൾപ്പെ​ടു​ത്തി​യി​ട്ടുണ്ട്‌.—ലൂക്ക 24:49-നെ പ്രവൃ 1:1-12-മായി താരത​മ്യം ചെയ്യുക.

ദൈവ​രാ​ജ്യം: മുഴു​ബൈ​ബി​ളി​ന്റെ​യും മുഖ്യ​പ്ര​തി​പാ​ദ്യ​വി​ഷ​യ​മായ ദൈവ​രാ​ജ്യ​മാ​ണു പ്രവൃ​ത്തി​ക​ളു​ടെ പുസ്‌ത​ക​ത്തി​ലെ പ്രധാന ചർച്ചാ​വി​ഷയം. (പ്രവൃ 8:12; 14:22; 19:8; 20:25; 28:31) യഹോ​വ​യു​ടെ ആ രാജ്യ​ത്തെ​ക്കു​റിച്ച്‌ അപ്പോ​സ്‌ത​ല​ന്മാർ “സമഗ്ര​മായ സാക്ഷ്യം നൽകി” എന്നും അവർ ശുശ്രൂഷ നന്നായി ചെയ്‌തു​തീർത്തെ​ന്നും ഈ പുസ്‌തകം എടുത്തു​പ​റ​യു​ന്നു.—പ്രവൃ 2:40; 5:42; 8:25; 10:42; 20:21, 24; 23:11; 26:22; 28:23.

പിതാ​വി​ന്റെ അധികാ​ര​പ​രി​ധി​യിൽപ്പെട്ട: അഥവാ “പിതാ​വി​ന്റെ അധികാ​ര​ത്തി​ലുള്ള.” തന്റെ ഉദ്ദേശ്യ​ങ്ങൾ നിറ​വേ​റ്റേണ്ട ‘കാലങ്ങ​ളും സമയങ്ങ​ളും’ നിശ്ചയി​ക്കാ​നുള്ള അവകാശം യഹോവ തനിക്കാ​യി മാറ്റി​വെ​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നു എന്നാണ്‌ ഈ പദപ്ര​യോ​ഗം സൂചി​പ്പി​ക്കു​ന്നത്‌. സമയം നിശ്ചയി​ക്കു​ക​യും പാലി​ക്കു​ക​യും ചെയ്യു​ന്ന​തിൽ ഏറ്റവും മികച്ച മാതൃ​ക​യാണ്‌ യഹോവ. അന്ത്യം വരുന്ന “ആ ദിവസ​വും മണിക്കൂ​റും” ഏതാ​ണെന്നു “പിതാ​വി​ന​ല്ലാ​തെ ആർക്കും,” പുത്ര​നു​പോ​ലും അറിയി​ല്ലെന്നു യേശു തന്റെ മരണത്തി​നു മുമ്പ്‌ പറഞ്ഞു.—മത്ത 24:36; മർ 13:32.

സമയങ്ങ​ളെ​യും കാലങ്ങ​ളെ​യും: ഈ രണ്ടു പദങ്ങൾ സമയത്തി​ന്റെ രണ്ടു വ്യത്യ​സ്‌ത​വ​ശ​ങ്ങ​ളെ​ക്കു​റി​ച്ചാ​ണു പറയു​ന്നത്‌. സമയങ്ങൾ എന്ന്‌ ഇവിടെ പരിഭാ​ഷ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യി​രി​ക്കു​ന്നതു ഖ്‌റോ​ണൊസ്‌ എന്ന ഗ്രീക്കു​പ​ദ​ത്തി​ന്റെ ബഹുവ​ച​ന​രൂ​പ​മാണ്‌. ആ പദത്തിന്‌, കൃത്യ​മായ സമയ​ദൈർഘ്യം നിശ്ചയി​ച്ചി​ട്ടി​ല്ലാത്ത, ഹ്രസ്വ​മോ ദീർഘ​മോ ആയ ഒരു കാലഘ​ട്ടത്തെ കുറി​ക്കാ​നാ​കും. കയ്‌റോസ്‌ എന്ന ഗ്രീക്കു​പ​ദ​മാ​കട്ടെ (ഇതിനെ ചില​പ്പോ​ഴൊ​ക്കെ “നിശ്ചി​ത​സ​മയം” എന്നു പരിഭാ​ഷ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യി​ട്ടുണ്ട്‌; അതിന്റെ ബഹുവ​ച​ന​രൂ​പ​ത്തെ​യാണ്‌ ഇവിടെ കാലങ്ങൾ എന്നു തർജമ ചെയ്‌തി​രി​ക്കു​ന്നത്‌.) പലപ്പോ​ഴും ദൈവ​ത്തി​ന്റെ ക്രമീ​ക​ര​ണ​ത്തിന്‌ അഥവാ സമയപ്പ​ട്ടി​ക​യ്‌ക്ക്‌ ഉള്ളിലുള്ള, ഭാവി​കാ​ല​ഘ​ട്ട​ങ്ങളെ കുറി​ക്കാ​നാണ്‌ ഉപയോ​ഗി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നത്‌. പ്രധാ​ന​മാ​യും ക്രിസ്‌തു​വി​ന്റെ സാന്നി​ധ്യം, രാജ്യം എന്നിവ​യു​മാ​യി ബന്ധപ്പെ​ട്ടാ​ണു കയ്‌റോസ്‌ എന്ന പദം കാണു​ന്നത്‌.—പ്രവൃ 3:19; 1തെസ്സ 5:1; മർ 1:15; ലൂക്ക 21:24 എന്നിവ​യു​ടെ പഠനക്കു​റി​പ്പു​കൾ കാണുക.

പരിശു​ദ്ധാ​ത്മാവ്‌: അഥവാ “പരിശു​ദ്ധ​മായ ചലനാ​ത്മ​ക​ശക്തി.” പ്രവൃ​ത്തി​ക​ളു​ടെ പുസ്‌ത​ക​ത്തി​ന്റെ മൂലപാ​ഠ​ത്തിൽ “പരിശു​ദ്ധാ​ത്മാവ്‌” എന്ന പദപ്ര​യോ​ഗം 41 തവണ കാണുന്നു. ഇനി, “ആത്മാവ്‌” (ഗ്രീക്കിൽ, ന്യൂമ) എന്ന പദവും ഇതേ അർഥത്തിൽ 15 തവണ​യെ​ങ്കി​ലും ഇതിൽ ഉപയോ​ഗി​ച്ചി​ട്ടുണ്ട്‌. (ഇവയുടെ ഉദാഹ​ര​ണ​ങ്ങൾക്കാ​യി പ്രവൃ 2:4, 17, 18; 5:9 എന്നീ വാക്യങ്ങൾ കാണുക; പദാവ​ലി​യിൽ “ആത്മാവ്‌” എന്നതും കാണുക.) യേശു​വി​ന്റെ അനുഗാ​മി​കൾ ലോക​വ്യാ​പ​ക​മാ​യി ചെയ്യേണ്ട പ്രസംഗ-പഠിപ്പി​ക്കൽ പ്രവർത്ത​ന​ത്തി​നു ദൈവ​ത്തി​ന്റെ ചലനാ​ത്മ​ക​ശ​ക്തി​യു​ടെ പിന്തുണ കൂടിയേ തീരൂ എന്നാണ്‌ ഇതു വ്യക്തമാ​ക്കു​ന്നത്‌.—മർ 1:12-ന്റെ പഠനക്കു​റി​പ്പു താരത​മ്യം ചെയ്യുക.

ഭൂമി​യു​ടെ അതിവി​ദൂ​ര​ഭാ​ഗ​ങ്ങൾവ​രെ​യും: അഥവാ “ഭൂമി​യു​ടെ അറ്റങ്ങൾ (അതിരു​കൾ) വരെയും.” ഈ വാക്യ​ത്തി​ലെ അതേ ഗ്രീക്ക്‌ പദപ്ര​യോ​ഗം പ്രവൃ 13:47-ലും കാണാം. അവിടെ കാണുന്ന പ്രവചനം യശ 49:6-ൽനിന്നുള്ള ഉദ്ധരണി​യാണ്‌. യശ 49:6-ന്റെ ഗ്രീക്ക്‌ സെപ്‌റ്റു​വ​ജിന്റ്‌ പരിഭാ​ഷ​യി​ലും ഇതേ പദപ്ര​യോ​ഗം​ത​ന്നെ​യാണ്‌ ഉപയോ​ഗി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നത്‌. പ്രവൃ 1:8-ലെ യേശു​വി​ന്റെ പ്രസ്‌താ​വന യശയ്യയു​ടെ ആ പ്രവചനം നമ്മുടെ ഓർമ​യി​ലേക്കു കൊണ്ടു​വ​ന്നേ​ക്കാം. യഹോ​വ​യു​ടെ ദാസൻ ‘ജനതകൾക്ക്‌ ഒരു വെളിച്ചം’ ആയിരി​ക്കു​മെ​ന്നും അങ്ങനെ ‘ഭൂമി​യു​ടെ അറ്റംവരെ രക്ഷ എത്തു​മെ​ന്നും’ അവിടെ മുൻകൂ​ട്ടി​പ്പ​റ​ഞ്ഞി​രു​ന്നു. തന്റെ അനുഗാ​മി​കൾ താൻ ചെയ്‌ത​തി​ലും ‘വലിയ പ്രവൃ​ത്തി​കൾ’ ചെയ്യു​മെന്നു യേശു മുമ്പ്‌ പറഞ്ഞതു​മാ​യി ഇതു ചേരു​ന്നുണ്ട്‌. (യോഹ 14:12-ന്റെ പഠനക്കു​റി​പ്പു കാണുക.) ക്രിസ്‌തീയ പ്രസം​ഗ​പ്ര​വർത്തനം ലോക​വ്യാ​പ​ക​മാ​യി നടക്കു​മെന്ന യേശു​വി​ന്റെ വാക്കു​ക​ളു​മാ​യും ഇതു യോജി​ക്കു​ന്നു.—മത്ത 24:14; 26:13; 28:19 എന്നിവ​യു​ടെ പഠനക്കു​റി​പ്പു​കൾ കാണുക.

എന്റെ സാക്ഷി​ക​ളാ​യി​രി​ക്കും: യേശു​വി​ന്റെ ആദ്യത്തെ ശിഷ്യ​ന്മാ​രെ​ല്ലാം വിശ്വ​സ്‌ത​രായ ജൂതന്മാ​രാ​യി​രു​ന്ന​തു​കൊണ്ട്‌ അവർ അപ്പോൾത്തന്നെ യഹോ​വ​യു​ടെ സാക്ഷികൾ ആയിരു​ന്നു. യഹോവ മാത്ര​മാ​ണു സത്യ​ദൈ​വ​മെന്ന്‌ അവർ സാക്ഷ്യ​പ്പെ​ടു​ത്തി. (യശ 43:10-12; 44:8) എന്നാൽ ഇപ്പോൾ അവർ യഹോ​വ​യു​ടെ മാത്രമല്ല യേശു​വി​ന്റെ​യും​കൂ​ടെ സാക്ഷി​ക​ളാ​യി​രി​ക്ക​ണ​മാ​യി​രു​ന്നു. മിശി​ഹൈ​ക​രാ​ജ്യ​ത്തി​ലൂ​ടെ യഹോ​വ​യു​ടെ നാമം വിശു​ദ്ധീ​ക​രി​ക്കു​ന്ന​തിൽ യേശു​വി​നു വലി​യൊ​രു പങ്കുണ്ടെന്ന കാര്യം അവർ എല്ലാവ​രെ​യും അറിയി​ക്കേ​ണ്ടി​യി​രു​ന്നു. പുതു​താ​യി ദൈ​വോ​ദ്ദേ​ശ്യ​ത്തി​ന്റെ ഭാഗമാ​യി​ത്തീർന്ന ഒന്നായി​രു​ന്നു ആ മിശി​ഹൈ​ക​രാ​ജ്യം. “സാക്ഷി” (മാർട്ടുസ്‌), “സാക്ഷ്യ​പ്പെ​ടു​ത്തു​ന്നു” (മാർട്ടു​റേഓ), “സമഗ്ര​മാ​യി അറിയി​ക്കു​ന്നു” (ഡിയാ​മാർട്ടു​റോ​മായ്‌) എന്നൊക്കെ പരിഭാ​ഷ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യി​രി​ക്കുന്ന ഗ്രീക്ക്‌ പദപ്ര​യോ​ഗ​ങ്ങ​ളും അവയോ​ടു ബന്ധപ്പെട്ട പദങ്ങളും, യോഹ​ന്നാ​ന്റെ സുവി​ശേഷം കഴിഞ്ഞാൽ ഏറ്റവും അധികം കാണു​ന്നത്‌ ഈ ബൈബിൾപു​സ്‌ത​ക​ത്തി​ലാണ്‌. (യോഹ 1:7-ന്റെ പഠനക്കു​റി​പ്പു കാണുക.) ദൈവ​രാ​ജ്യം, യേശു വഹിക്കുന്ന സുപ്ര​ധാ​ന​മായ പങ്ക്‌ എന്നിവ ഉൾപ്പെടെ ദൈ​വോ​ദ്ദേ​ശ്യ​ത്തി​ന്റെ ഭാഗമായ കാര്യങ്ങൾ ഒരു സാക്ഷി​യെന്ന നിലയിൽ സമഗ്ര​മാ​യി മറ്റുള്ള​വരെ അറിയി​ക്കുക എന്നൊരു കേന്ദ്ര​വി​ഷയം പ്രവൃ​ത്തി​ക​ളു​ടെ പുസ്‌ത​ക​ത്തിൽ ഉടനീളം കാണാം. (പ്രവൃ 2:32, 40; 3:15; 4:33; 5:32; 8:25; 10:39; 13:31; 18:5; 20:21, 24; 22:20; 23:11; 26:16; 28:23) യേശു​വി​ന്റെ ജീവിതം, മരണം, പുനരു​ത്ഥാ​നം എന്നിവ​യു​മാ​യി ബന്ധപ്പെട്ട ചില ചരി​ത്ര​വ​സ്‌തു​ത​കൾക്കു ദൃക്‌സാ​ക്ഷി​ക​ളായ ഒന്നാം നൂറ്റാ​ണ്ടി​ലെ ചില ക്രിസ്‌ത്യാ​നി​കൾ, അക്കാര്യ​ങ്ങൾ യഥാർഥ​ത്തിൽ സംഭവി​ച്ച​താ​ണെന്നു സ്ഥിരീ​ക​രി​ച്ചു​കൊണ്ട്‌ യേശു​വി​നെ​ക്കു​റിച്ച്‌ സാക്ഷി പറഞ്ഞു. (പ്രവൃ 1:21, 22; 10:40, 41) പിൽക്കാ​ലത്ത്‌ യേശു​വിൽ വിശ്വ​സി​ച്ച​വ​രാ​കട്ടെ യേശു​വി​ന്റെ ജീവിതം, മരണം, പുനരു​ത്ഥാ​നം എന്നിവ​യു​ടെ പ്രാധാ​ന്യ​ത്തെ​ക്കു​റിച്ച്‌ മറ്റുള്ള​വരെ അറിയി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടാണ്‌ യേശു​വി​നെ​ക്കു​റിച്ച്‌ സാക്ഷി പറഞ്ഞത്‌.—പ്രവൃ 22:15; യോഹ 18:37-ന്റെ പഠനക്കു​റി​പ്പു കാണുക.

വെള്ളവ​സ്‌ത്രം ധരിച്ച രണ്ടു പുരു​ഷ​ന്മാർ: ഇതു ദൈവ​ദൂ​ത​ന്മാ​രെ​യാ​ണു കുറി​ക്കു​ന്നത്‌. (ലൂക്ക 24:4, 23 താരത​മ്യം ചെയ്യുക.) പ്രവൃ​ത്തി​ക​ളു​ടെ പുസ്‌ത​ക​ത്തി​ന്റെ മൂലപാ​ഠ​ത്തിൽ “ദൈവ​ദൂ​തൻ” എന്നതിന്റെ ഗ്രീക്കു​പ​ദ​മായ ആൻഗ​ലൊസ്‌ 21 പ്രാവ​ശ്യം ഉപയോ​ഗി​ച്ചി​ട്ടുണ്ട്‌. അതിൽ ആദ്യ​ത്തേത്‌ പ്രവൃ 5:19-ലാണു കാണു​ന്നത്‌.

ആകാശ​ത്തേക്ക്‌: ഈ വാക്യ​ത്തിൽ മൂന്നു പ്രാവ​ശ്യം കാണുന്ന ഊറാ​നോസ്‌ എന്ന ഗ്രീക്കു​പ​ദ​ത്തിന്‌ അക്ഷരാർഥ​ത്തി​ലുള്ള ആകാശ​ത്തെ​യോ ആത്മവ്യ​ക്തി​കൾ വസിക്കുന്ന സ്വർഗ​ത്തെ​യോ കുറി​ക്കാ​നാ​കും.

അതേ വിധത്തിൽത്തന്നെ വരും: “വരുക” എന്നതിന്റെ ഗ്രീക്കു​പദം (എർക്കോ​മയി) തിരു​വെ​ഴു​ത്തു​ക​ളിൽ പലപ്പോ​ഴും വ്യത്യ​സ്‌ത​രീ​തി​ക​ളിൽ ഉപയോ​ഗി​ച്ചി​ട്ടുണ്ട്‌. ചില സന്ദർഭ​ങ്ങ​ളിൽ അതു സൂചി​പ്പി​ക്കു​ന്നത്‌, മഹാക​ഷ്ട​ത​യു​ടെ സമയത്ത്‌ ന്യായ​വി​ധി പ്രസ്‌താ​വിച്ച്‌ അതു നടപ്പാ​ക്കാൻവേണ്ടി യേശു ഒരു ന്യായാ​ധി​പ​നാ​യി വരുന്ന​തി​നെ​യാണ്‌. (മത്ത 24:30; മർ 13:26; ലൂക്ക 21:27) എന്നാൽ ഇതേ ഗ്രീക്കു​പദം യേശു​വി​നോ​ടുള്ള ബന്ധത്തിൽ മറ്റു സന്ദർഭ​ങ്ങ​ളി​ലും ഉപയോ​ഗി​ച്ചി​ട്ടുണ്ട്‌. (മത്ത 16:28; 21:5, 9; 23:39; ലൂക്ക 19:38) അതു​കൊണ്ട്‌ ‘വരുക’ എന്ന്‌ ഇവിടെ പറഞ്ഞി​രി​ക്കു​ന്നത്‌ ഏത്‌ അർഥത്തി​ലാ​ണെന്നു സന്ദർഭം നോക്കി​യാ​ണു തീരു​മാ​നി​ക്കേ​ണ്ടത്‌. യേശു സ്വർഗ​ത്തി​ലേക്കു പോയ അതേ “വിധത്തിൽത്തന്നെ” (ഗ്രീക്കിൽ, ട്രോ​പൊസ്‌) മടങ്ങി“വരും” എന്നാണു ദൂതന്മാർ പറഞ്ഞത്‌. ഇവിടെ കാണുന്ന ട്രോ​പൊസ്‌ എന്ന ഗ്രീക്കു​പദം അതേ രൂപ​ത്തെ​യോ ആകൃതി​യെ​യോ ശരീര​ത്തെ​യോ അല്ല, പകരം അതേ വിധ​ത്തെ​യാ​ണു സൂചി​പ്പി​ക്കു​ന്നത്‌. യേശു എങ്ങനെ​യാ​ണു പോയ​തെന്നു ലോക​ത്തി​ലെ ഭൂരി​ഭാ​ഗം ആളുക​ളും കണ്ടി​ല്ലെന്നു സന്ദർഭം സൂചി​പ്പി​ക്കു​ന്നു. യേശു ഭൂമി വിട്ട്‌, സ്വർഗ​ത്തിൽ പിതാ​വി​ന്റെ അടു​ത്തേക്കു പോയ കാര്യം അപ്പോ​സ്‌ത​ല​ന്മാർ മാത്രമേ അറിഞ്ഞു​ള്ളൂ. താൻ ‘ദൈവ​രാ​ജ്യ​ത്തി​ന്റെ’ രാജാ​വാ​യി മടങ്ങി​വ​രു​ന്നത്‌ എല്ലാവർക്കും വ്യക്തമാ​യി തിരി​ച്ച​റി​യാ​വുന്ന വിധത്തി​ലാ​യി​രി​ക്കി​ല്ലെ​ന്നും ശിഷ്യ​ന്മാർ മാത്രമേ അക്കാര്യം അറിയൂ എന്നും യേശു മുമ്പ്‌ സൂചി​പ്പി​ച്ചി​രു​ന്നു. (ലൂക്ക 17:20; പഠനക്കു​റി​പ്പു കാണുക.) എന്നാൽ വെളി 1:7-ൽ “വരുന്നു” എന്നു പറഞ്ഞി​രി​ക്കു​ന്നതു മറ്റൊരു അർഥത്തി​ലാണ്‌. ആ സന്ദർഭ​ത്തിൽ “എല്ലാ കണ്ണുക​ളും യേശു​വി​നെ കാണും.” (വെളി 1:7) അതു​കൊണ്ട്‌ പ്രവൃ 1:11-ൽ “വരും” എന്നു പറഞ്ഞി​രി​ക്കു​ന്നതു സാധ്യ​ത​യ​നു​സ​രിച്ച്‌ യേശു തന്റെ സാന്നി​ധ്യ​ത്തി​ന്റെ ആരംഭ​ത്തിൽ രാജ്യാ​ധി​കാ​ര​ത്തോ​ടെ അദൃശ്യ​നാ​യി വരുന്ന​തി​നെ​ക്കു​റി​ച്ചാണ്‌.—മത്ത 24:3.

ഒരു ശബത്തു​ദി​വ​സത്തെ വഴിദൂ​രം: അതായത്‌, ശബത്തു​ദി​വസം ഒരു ഇസ്രാ​യേ​ല്യ​നു യാത്ര ചെയ്യാൻ അനുവ​ദി​ച്ചി​രുന്ന ദൂരം. ഒലിവു​മ​ല​യും യരുശ​ലേം നഗരവും തമ്മിലുള്ള ദൂരവു​മാ​യി ബന്ധപ്പെ​ടു​ത്തി​യാണ്‌ ഈ പദപ്ര​യോ​ഗം ഇവിടെ ഉപയോ​ഗി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നത്‌. ശബത്തിൽ യാത്ര ചെയ്യു​ന്ന​തി​നു ദൈവ​നി​യമം നിയ​ന്ത്രണം വെച്ചി​രു​ന്നെ​ങ്കി​ലും അന്നേ ദിവസം യാത്ര ചെയ്യാ​വുന്ന ദൂര​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചൊ​ന്നും അതിൽ പറഞ്ഞി​രു​ന്നില്ല. (പുറ 16:29) പക്ഷേ കാലം കടന്നു​പോ​യ​പ്പോൾ, ശബത്തു​ദി​വസം ഒരു ജൂതനു യാത്ര ചെയ്യാ​വുന്ന ദൂരം ഏതാണ്ട്‌ 2,000 മുഴമാ​ണെന്നു (890 മീ; 2,920 അടി) റബ്ബിമാർ നിശ്ചയി​ച്ച​താ​യി ലിഖി​തങ്ങൾ സൂചി​പ്പി​ക്കു​ന്നു. ‘നഗരത്തി​നു വെളി​യിൽ 2,000 മുഴം അളന്ന്‌ വേർതി​രി​ക്കണം’ (സംഖ 35:5) എന്നും ‘ഉടമ്പടി​പ്പെ​ട്ട​ക​ത്തിൽനിന്ന്‌’ ഇസ്രാ​യേ​ല്യർ 2,000 മുഴം അകലം പാലി​ക്കണം (യോശ 3:3, 4) എന്നും ഉള്ള തിരു​വെ​ഴു​ത്തു​നിർദേ​ശ​ങ്ങ​ളാ​യി​രു​ന്നു അവരുടെ ആ വ്യാഖ്യാ​ന​ത്തിന്‌ അടിസ്ഥാ​നം. ശബത്തു​ദി​വസം വിശു​ദ്ധ​കൂ​ടാ​ര​ത്തിൽ ആരാധന നടത്തു​ന്ന​തിന്‌ ഒരു ഇസ്രാ​യേ​ല്യ​നു കുറഞ്ഞത്‌ അത്രയും ദൂരം യാത്ര ചെയ്യാൻ അനുവാ​ദ​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്ന​ല്ലോ എന്നതാ​യി​രു​ന്നു റബ്ബിമാ​രു​ടെ വാദം. (സംഖ 28:9, 10) ഒലിവു​മ​ല​യും യരുശ​ലേ​മും തമ്മിലുള്ള അകലം 925 മീ. (3,034 അടി) ആണെന്ന്‌ ഒരിട​ത്തും 1,110 മീ. (3,640 അടി) ആണെന്നു മറ്റൊ​രി​ട​ത്തും ജോസീ​ഫസ്‌ പറഞ്ഞി​ട്ടുണ്ട്‌. എവി​ടെ​നിന്ന്‌ അളന്നു എന്നതാ​യി​രി​ക്കാം ഈ വ്യത്യാ​സ​ത്തി​ന്റെ കാരണം. കൃത്യ​മായ അകലം ഇതിൽ ഏതായാ​ലും, ഒരു ശബത്തു​ദി​വ​സത്തെ വഴിദൂ​ര​മാ​യി റബ്ബിമാർ കണക്കാ​ക്കി​യി​രുന്ന ദൂരവു​മാ​യി ഇവയ്‌ക്കു വലിയ വ്യത്യാ​സ​മില്ല. ലൂക്കോ​സി​ന്റെ വിവരണം ഇതുമാ​യി യോജി​ക്കു​ക​യും ചെയ്യുന്നു.

തീക്ഷ്‌ണ​ത​യുള്ള: അപ്പോ​സ്‌ത​ല​നായ ശിമോ​നെ, അപ്പോ​സ്‌ത​ല​നായ ശിമോൻ പത്രോ​സിൽനിന്ന്‌ വേർതി​രി​ച്ചു​കാ​ണി​ക്കുന്ന ഒരു വിശേ​ഷണം. (ലൂക്ക 6:14, 15) ഈ വാക്യ​ത്തി​ലും ലൂക്ക 6:15-ലും കാണുന്ന സെലോ​റ്റേസ്‌ എന്ന ഗ്രീക്കു​പ​ദ​ത്തി​നു “തീവ്ര​നി​ല​പാ​ടു​കാ​രൻ; ഉത്സാഹി” എന്നൊ​ക്കെ​യാണ്‌ അർഥം. മത്ത 10:4; മർ 3:18 എന്നീ വാക്യ​ങ്ങ​ളി​ലെ വിവര​ണ​ത്തിൽ കാണുന്ന ‘കനാ​നേയൻ’ (ഒരു എബ്രായ അല്ലെങ്കിൽ അരമായ പദത്തിൽനിന്ന്‌ ഉത്ഭവി​ച്ചത്‌.) എന്ന പദത്തി​നും “തീവ്ര​നി​ല​പാ​ടു​കാ​രൻ; ഉത്സാഹി” എന്നുത​ന്നെ​യാണ്‌ അർഥം. മുമ്പ്‌ ശിമോൻ, റോമാ​ക്കാ​രെ എതിർത്തി​രുന്ന തീവ്ര​നി​ല​പാ​ടു​കാ​രായ ഒരു ജൂതവി​ഭാ​ഗ​ത്തിൽപ്പെട്ട ആളായി​രി​ക്കാൻ സാധ്യ​ത​യു​ണ്ടെ​ങ്കി​ലും അദ്ദേഹത്തിന്റെ തീക്ഷ്‌ണ​ത​യും ഉത്സാഹ​വും കാരണ​മാ​യി​രി​ക്കാം ഇങ്ങനെ​യൊ​രു പേര്‌ കിട്ടി​യത്‌.

യേശു​വി​ന്റെ സഹോ​ദ​ര​ന്മാർ: അതായത്‌, യേശു​വി​ന്റെ അർധസ​ഹോ​ദ​ര​ന്മാർ. നാലു സുവി​ശേ​ഷ​ങ്ങ​ളി​ലും അപ്പോ​സ്‌ത​ല​ന്മാ​രു​ടെ പ്രവൃ​ത്തി​ക​ളി​ലും പൗലോ​സി​ന്റെ രണ്ടു കത്തുക​ളി​ലും ‘കർത്താ​വി​ന്റെ സഹോ​ദ​ര​ന്മാർ,’ ‘കർത്താ​വി​ന്റെ സഹോ​ദരൻ,’ ‘ഇയാളു​ടെ (യേശു​വി​ന്റെ) സഹോ​ദ​ര​ന്മാർ,’ ‘ഇയാളു​ടെ (യേശു​വി​ന്റെ) സഹോ​ദ​രി​മാർ’ എന്നൊ​ക്കെ​യുള്ള പദപ്ര​യോ​ഗ​ങ്ങ​ളും യാക്കോബ്‌, യോ​സേഫ്‌, ശിമോൻ, യൂദാസ്‌ എന്നിങ്ങനെ യേശു​വി​ന്റെ നാലു ‘സഹോ​ദ​ര​ന്മാ​രു​ടെ’ പേരു​ക​ളും കാണാം. (1കൊ 9:5; ഗല 1:19; മത്ത 12:46; 13:55, 56; മർ 3:31; ലൂക്ക 8:19; യോഹ 2:12) യേശു​വി​ന്റെ അത്ഭുത​ക​ര​മായ ജനനത്തി​നു ശേഷമാണ്‌ ഈ കൂടപ്പി​റ​പ്പു​ക​ളെ​ല്ലാം ജനിക്കു​ന്നത്‌. യേശു​വി​നു കുറഞ്ഞതു നാലു സഹോ​ദ​ര​ന്മാ​രും രണ്ടു സഹോ​ദ​രി​മാ​രും ഉണ്ടായി​രു​ന്നെ​ന്നും അവരെ​ല്ലാം യോ​സേ​ഫി​നും മറിയ​യ്‌ക്കും സ്വാഭാ​വി​ക​മാ​യി ജനിച്ച മക്കളാ​ണെ​ന്നും ഉള്ളതിന്റെ തെളിവ്‌ മിക്ക ബൈബിൾ പണ്ഡിത​ന്മാ​രും അംഗീ​ക​രി​ക്കു​ന്നുണ്ട്‌.—മത്ത 13:55-ന്റെ പഠനക്കു​റി​പ്പു കാണുക.

സഹോ​ദ​ര​ന്മാർ: ബൈബി​ളിൽ ചില​പ്പോ​ഴൊ​ക്കെ ക്രിസ്‌തീയ വിശ്വാ​സ​ത്തിൽപ്പെട്ട പുരു​ഷനെ ‘സഹോ​ദരൻ’ എന്നും സ്‌ത്രീ​യെ “സഹോ​ദരി” എന്നും വിളി​ച്ചി​ട്ടുണ്ട്‌. (1കൊ 7:14, 15) മറ്റു ചില​പ്പോൾ ഇവിടെ കാണു​ന്ന​തു​പോ​ലെ പുരു​ഷ​ന്മാ​രെ​യും സ്‌ത്രീ​ക​ളെ​യും കുറി​ക്കാൻ ‘സഹോ​ദ​ര​ന്മാർ’ എന്ന പദം ഉപയോ​ഗി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്ന​താ​യി കാണാം. (പ്രവൃ 1:13, 14) “സഹോ​ദ​ര​ന്മാ​രേ” എന്ന സംബോ​ധന പുരു​ഷ​ന്മാ​രെ ഉദ്ദേശിച്ച്‌ മാത്രമല്ല പുരു​ഷ​ന്മാ​രും സ്‌ത്രീ​ക​ളും അടങ്ങുന്ന കൂട്ടത്തെ കുറി​ക്കാൻ പൊതു​വേ ഉപയോ​ഗി​ച്ചി​രു​ന്നു. (റോമ 15:30; 1കൊ 1:11) ബൈബി​ളി​ലെ ദൈവ​പ്ര​ചോ​ദി​ത​മാ​യി എഴുതിയ കത്തുക​ളിൽ മിക്കതി​ലും ഇതേ അർഥത്തി​ലാണ്‌ ഈ പദപ്ര​യോ​ഗം ഉപയോ​ഗി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നത്‌. എന്നാൽ തൊട്ടു​മു​മ്പുള്ള വാക്യ​ത്തിൽ (പ്രവൃ 1:14) അഡെൽഫോസ്‌ എന്നതിന്റെ ബഹുവ​ച​ന​രൂ​പം ഉപയോ​ഗി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നത്‌, യേശു​വി​ന്റെ അർധസ​ഹോ​ദ​ര​ന്മാ​രെ, അതായത്‌ യോ​സേ​ഫി​ന്റെ​യും മറിയ​യു​ടെ​യും ഇളയ ആൺമക്കളെ, കുറി​ക്കാ​നാണ്‌.—മത്ത 13:55; പ്രവൃ 1:14 എന്നിവ​യു​ടെ പഠനക്കു​റി​പ്പു​കൾ കാണുക.

പേരു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു: അക്ഷ. “പേരു​ക​ളു​ടെ കൂട്ടമു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു.” ഈ വാക്യ​ത്തിൽ ‘പേര്‌’ എന്നതിന്റെ ഗ്രീക്കു​പദം (ഓനൊമ) ആളുക​ളെ​യാ​ണു കുറി​ക്കു​ന്നത്‌. വെളി 3:4-ന്റെ അടിക്കു​റി​പ്പിൽ ആ പദം ഉപയോ​ഗി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്ന​തും ഇതേ അർഥത്തിൽത്ത​ന്നെ​യാണ്‌.

സഹോ​ദ​ര​ന്മാ​രേ: അക്ഷ. “പുരു​ഷ​ന്മാ​രേ, സഹോ​ദ​ര​ന്മാ​രേ.” മുൻവാ​ക്യ​ത്തി​ലേ​തിൽനിന്ന്‌ വ്യത്യ​സ്‌ത​മാ​യി ഇവിടെ “സഹോ​ദ​ര​ന്മാ​രേ” എന്ന പദപ്ര​യോ​ഗം “പുരു​ഷ​ന്മാർ; ആണുങ്ങൾ” എന്നതി​നുള്ള ഗ്രീക്ക്‌ പദപ്ര​യോ​ഗ​ത്തോ​ടൊ​പ്പ​മാ​ണു (അനേർ) മൂലപാ​ഠ​ത്തിൽ ഉപയോ​ഗി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നത്‌. ഈ വാക്യ​ത്തിൽ പറഞ്ഞി​രി​ക്കു​ന്നതു യൂദാസ്‌ ഈസ്‌ക​ര്യോ​ത്തി​നു പകരം അപ്പോ​സ്‌ത​ല​നാ​യി ആരെ തിര​ഞ്ഞെ​ടു​ക്കണം എന്നു തീരു​മാ​നി​ക്കുന്ന സന്ദർഭ​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചാണ്‌. അതു​കൊ​ണ്ടു​തന്നെ മൂലഭാ​ഷ​യിൽ ഈ പദപ്ര​യോ​ഗം ഉപയോ​ഗി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നതു സഭയിലെ പുരു​ഷ​ന്മാ​രെ മാത്രം അഭിസം​ബോ​ധന ചെയ്യാ​നാ​യി​രി​ക്കണം.

തലകീ​ഴാ​യി താഴേക്കു വീണു, ശരീരം പിളർന്നു: യൂദാ​സി​ന്റെ മരണ​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചുള്ള മത്തായി​യു​ടെ വിവര​ണ​ത്തിൽ കാണു​ന്നതു യൂദാസ്‌ “തൂങ്ങി​മ​രി​ച്ചു” എന്നാണ്‌. അയാൾ ആത്മഹത്യ ചെയ്‌തത്‌ എങ്ങനെ​യാണ്‌ എന്നാണു മത്തായി വിവരി​ക്കു​ന്നത്‌. (മത്ത 27:5) എന്നാൽ ലൂക്കോ​സി​ന്റെ ഈ വിവര​ണ​ത്തിൽ കാണു​ന്നത്‌, യൂദാ​സിന്‌ അവസാനം എന്തു സംഭവി​ച്ചു എന്നാണ്‌. ഈ രണ്ടു വിവര​ണ​ങ്ങ​ളും കൂട്ടി​വാ​യി​ക്കു​മ്പോൾ നമുക്കു കിട്ടുന്ന ചിത്രം ഇതാണ്‌: സാധ്യ​ത​യ​നു​സ​രിച്ച്‌ യൂദാസ്‌ കീഴ്‌ക്കാ​ന്തൂ​ക്കായ ഒരു പാറയു​ടെ മുകളി​ലുള്ള ഒരു സ്ഥലത്ത്‌ കെട്ടി​ത്തൂ​ങ്ങി. പിന്നീട്‌ ആ കയറ്‌ പൊട്ടു​ക​യോ മരക്കമ്പ്‌ ഒടിയു​ക​യോ ചെയ്‌ത​പ്പോൾ അയാളു​ടെ ശരീരം താഴെ​യുള്ള പാറ​ക്കെ​ട്ടിൽ വീണ്‌ പിളർന്നു​പോ​യി. യരുശ​ലേ​മി​ന്റെ പരിസ​ര​പ്ര​ദേ​ശത്തെ ഭൂപ്ര​കൃ​തി​യും ഇങ്ങനെ​യൊ​രു നിഗമ​നത്തെ ശരി​വെ​ക്കു​ന്നു. കാരണം കുത്തനെ ഉയർന്നു​നിൽക്കുന്ന പാറ​ക്കെ​ട്ടു​ക​ളുള്ള ഒരു പ്രദേ​ശ​മാണ്‌ അത്‌.

അവന്റെ മേൽവി​ചാ​ര​ക​സ്ഥാ​നം: അഥവാ “മേൽവി​ചാ​ര​ക​നാ​യുള്ള അവന്റെ നിയമനം.” എപീസ്‌കൊ​പെ എന്ന ഗ്രീക്കു​പ​ദ​മാണ്‌ ഇവിടെ ഉപയോ​ഗി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നത്‌. “മേൽവി​ചാ​രകൻ” എന്നതിന്റെ ഗ്രീക്കു​പ​ദ​മായ എപീസ്‌കൊ​പൊസ്‌ എന്ന നാമപ​ദ​ത്തോ​ടും എബ്ര 12:15-ൽ “ഉറപ്പു വരുത്തുക” എന്നു പരിഭാ​ഷ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യി​രി​ക്കുന്ന എപീസ്‌കൊ​പെ​യോ എന്ന ഗ്രീക്ക്‌ ക്രിയാ​പ​ദ​ത്തോ​ടും ബന്ധമുള്ള ഒരു പദമാണ്‌ ഇത്‌. അവിശ്വ​സ്‌ത​നാ​യി​ത്തീർന്ന യൂദാ​സി​ന്റെ സ്ഥാന​ത്തേക്കു മറ്റൊ​രാൾ വരണമെന്ന തന്റെ നിർദേ​ശത്തെ പിന്തു​ണ​യ്‌ക്കാൻ പത്രോസ്‌ ഇവിടെ സങ്ക 109:8-ൽനിന്ന്‌ ഉദ്ധരി​ക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു. ആ തിരു​വെ​ഴു​ത്തി​ന്റെ എബ്രാ​യ​പാ​ഠ​ത്തിൽ കാണു​ന്നതു പെക്യു​ഡാ എന്ന വാക്കാണ്‌. ആ പദത്തെ “മേൽവി​ചാ​ര​ക​സ്ഥാ​നം; മേൽവി​ചാ​രണ; മേൽവി​ചാ​ര​ക​ന്മാർ” എന്നൊക്കെ തർജമ ചെയ്യാ​നാ​കും. (സംഖ 4:16; യശ 60:17) സങ്ക 109:8-ന്റെ സെപ്‌റ്റു​വ​ജിന്റ്‌ പരിഭാ​ഷ​യിൽ (108:8, LXX) ആ എബ്രാ​യ​പ​ദ​ത്തി​ന്റെ സ്ഥാനത്ത്‌, പ്രവൃ 1:20-ൽ ലൂക്കോസ്‌ ഉപയോ​ഗി​ച്ചി​രി​ക്കുന്ന അതേ ഗ്രീക്കു​പദം കാണാം. ദൈവ​പ്ര​ചോ​ദി​ത​നാ​യി പത്രോസ്‌ നടത്തിയ ഈ പ്രസ്‌താ​വ​ന​യിൽനിന്ന്‌, ഓരോ അപ്പോ​സ്‌ത​ല​നും മേൽവി​ചാ​രകൻ എന്ന സ്ഥാനം, അഥവാ നിയമനം, ഉണ്ടായി​രു​ന്നെന്നു വ്യക്തമാണ്‌. അവരെ യേശു നേരിട്ട്‌ നിയമി​ക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു. (മർ 3:14) അതു​കൊ​ണ്ടു​തന്നെ എ.ഡി. 33-ലെ പെന്തി​ക്കോ​സ്‌തിൽ ക്രിസ്‌തീ​യസഭ സ്ഥാപി​ത​മാ​യ​പ്പോൾ അതിനു 12 മേൽവി​ചാ​ര​ക​ന്മാ​രാണ്‌ ഉണ്ടായി​രു​ന്നത്‌. ആ ഒരൊറ്റ ദിവസം​കൊണ്ട്‌ സഭയുടെ അംഗസം​ഖ്യ ഏതാണ്ട്‌ 120-ൽനിന്ന്‌ 3,000-ത്തോളം ആയി ഉയർന്നു. (പ്രവൃ 1:15; 2:41) അനുദി​നം വളർന്നു​കൊ​ണ്ടി​രി​ക്കുന്ന സഭയെ പരിപാ​ലി​ക്കു​ന്ന​തി​നു​വേണ്ടി തുടർന്ന്‌ മറ്റുള്ള​വ​രെ​യും മേൽവി​ചാ​ര​ക​ന്മാ​രാ​യി നിയമി​ച്ചു. എങ്കിലും അപ്പോ​സ്‌ത​ല​ന്മാ​രു​ടെ മേൽവി​ചാ​ര​ക​സ്ഥാ​ന​ത്തിന്‌ അപ്പോ​ഴും ഒരു പ്രത്യേ​ക​ത​യു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. കാരണം ഭാവി​യിൽ പുതിയ യരുശ​ലേ​മി​ന്റെ ‘12 അടിസ്ഥാ​ന​ശി​ല​ക​ളാ​കേ​ണ്ടത്‌’ ഈ 12 അപ്പോ​സ്‌ത​ല​ന്മാ​രാ​യി​രി​ക്കണം എന്നതാ​യി​രു​ന്നു സാധ്യ​ത​യ​നു​സ​രിച്ച്‌ യഹോ​വ​യു​ടെ ഉദ്ദേശ്യം.—വെളി 21:14; പ്രവൃ 20:28-ന്റെ പഠനക്കു​റി​പ്പു കാണുക.

യേശു ഞങ്ങൾക്കി​ട​യിൽ പ്രവർത്തി​ച്ചു: അക്ഷ. “ഞങ്ങൾക്കി​ട​യിൽ പോകു​ക​യും വരുക​യും ചെയ്‌തു.” ഇതൊരു സെമി​റ്റിക്ക്‌ ഭാഷാ​ശൈ​ലി​യാണ്‌. മറ്റ്‌ ആളുക​ളോ​ടൊ​പ്പം അനുദി​ന​ജീ​വി​ത​ത്തി​ലെ ഓരോ​രോ പ്രവർത്ത​ന​ങ്ങ​ളിൽ ഏർപ്പെ​ടു​ന്ന​തി​നെ​യാണ്‌ ഇതു കുറി​ക്കു​ന്നത്‌. “ഞങ്ങൾക്കി​ട​യിൽ താമസി​ച്ചു” എന്നും ഇതു പരിഭാ​ഷ​പ്പെ​ടു​ത്താം.—ആവ 28:6, 19; സങ്ക 121:8, അടിക്കു​റിപ്പ്‌ എന്നിവ താരത​മ്യം ചെയ്യുക.

മത്ഥിയാസ്‌: മത്ഥ്യാസ്‌ എന്ന ഗ്രീക്കു​പേര്‌ മത്ഥഥ്യാസ്‌ എന്നതിന്റെ ഒരു ഹ്രസ്വ​രൂ​പ​മാ​യി​രി​ക്കാം. “യഹോ​വ​യു​ടെ സമ്മാനം” എന്ന്‌ അർഥമുള്ള “മത്ഥിഥ്യ” (1ദിന 15:18) എന്ന എബ്രാ​യ​പേ​രിൽനിന്ന്‌ വന്നിട്ടു​ള്ള​താണ്‌ ഇത്‌. യേശു​വി​ന്റെ മൂന്നര​വർഷ​ക്കാ​ലത്തെ ശുശ്രൂ​ഷ​യിൽ ഉടനീളം മത്ഥിയാസ്‌ ക്രിസ്‌തു​വി​ന്റെ അനുഗാ​മി​യാ​യി ഉണ്ടായി​രു​ന്നെന്നു പത്രോ​സി​ന്റെ വാക്കുകൾ സൂചി​പ്പി​ക്കു​ന്നു. (പ്രവൃ 1:21, 22) അദ്ദേഹം അപ്പോ​സ്‌ത​ല​ന്മാ​രു​മാ​യി വളരെ അടുത്ത്‌ പ്രവർത്തിച്ച ആളും സർവസാ​ധ്യ​ത​യു​മ​നു​സ​രിച്ച്‌, യേശു പ്രസം​ഗ​പ്ര​വർത്ത​ന​ത്തി​നാ​യി അയച്ച 70 ശിഷ്യ​ന്മാ​രിൽ ഒരാളും ആയിരു​ന്നു. (ലൂക്ക 10:1) മത്ഥിയാ​സി​നെ തിര​ഞ്ഞെ​ടു​ത്ത​ശേഷം അദ്ദേഹത്തെ ‘11 അപ്പോ​സ്‌ത​ല​ന്മാ​രു​ടെ​കൂ​ടെ കൂട്ടി​യ​താ​യി’ തിരു​വെ​ഴു​ത്തു​കൾ പറയുന്നു. (പ്രവൃ 1:26) തുടർന്ന​ങ്ങോട്ട്‌ പ്രവൃ​ത്തി​ക​ളു​ടെ പുസ്‌ത​ക​ത്തിൽ, “അപ്പോ​സ്‌ത​ല​ന്മാർ” എന്നോ “12 അപ്പോ​സ്‌ത​ല​ന്മാർ” എന്നോ പറഞ്ഞി​രി​ക്കു​ന്നതു മത്ഥിയാ​സി​നെ​യും​കൂ​ടെ ഉൾപ്പെ​ടു​ത്തി​യാണ്‌.—പ്രവൃ 2:37, 43; 4:33, 37; 5:12, 29; 6:2, 6; 8:1, 14.

എല്ലാവ​രു​ടെ​യും ഹൃദയ​ങ്ങളെ അറിയുന്ന: ദൈവ​മായ യഹോ​വ​യ്‌ക്കു ഹൃദയം വായി​ക്കാൻ കഴിവു​ള്ള​താ​യി എബ്രാ​യ​തി​രു​വെ​ഴു​ത്തു​ക​ളിൽ പലയി​ട​ത്തും പറഞ്ഞി​ട്ടുണ്ട്‌. (ആവ 8:2; 1ശമു 16:7; 1രാജ 8:39; 1ദിന 28:9; സങ്ക 44:21; യിര 11:20; 17:10) അതു​കൊ​ണ്ടു​തന്നെ എബ്രാ​യ​ഭാ​ഷ​ക്കാ​രായ ആ ജൂതന്മാർ ദൈവ​ത്തോ​ടു പ്രാർഥിച്ച ഈ സന്ദർഭ​ത്തിൽ സ്വാഭാ​വി​ക​മാ​യും ദൈവ​ത്തി​ന്റെ പേര്‌ ഉപയോ​ഗി​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ടാ​കണം. ഈ വാക്യ​ത്തിൽ “ഹൃദയ​ങ്ങളെ അറിയുന്ന” എന്നു പരിഭാഷ ചെയ്‌തി​രി​ക്കു​ന്നതു കാർഡി​യോ​ഗ്നോ​സ്റ്റിസ്‌ (അക്ഷ. “ഹൃദയ​ങ്ങളെ അറിയു​ന്നവൻ”) എന്ന ഗ്രീക്കു​പ​ദ​മാണ്‌. ഇവി​ടെ​യും പ്രവൃ 15:8-ലും മാത്രമേ ഈ പദം കാണു​ന്നു​ള്ളൂ. “ഹൃദയ​ങ്ങളെ അറിയുന്ന ദൈവം” എന്നാണ്‌ ആ വാക്യ​ത്തിൽ അതു പരിഭാ​ഷ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യി​രി​ക്കു​ന്നത്‌.

യഹോവേ: ഇപ്പോ​ഴുള്ള ഗ്രീക്കു കൈ​യെ​ഴു​ത്തു​പ്ര​തി​ക​ളിൽ ഇവിടെ ‘കർത്താവ്‌’ (ഗ്രീക്കിൽ, കിരി​യോസ്‌) എന്ന പദമാണു കാണു​ന്നത്‌. എന്നാൽ അനു. സി-യിൽ വിശദീ​ക​രി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്ന​തു​പോ​ലെ, ഈ വാക്യ​ത്തി​ന്റെ മൂലപാ​ഠ​ത്തിൽ ദൈവ​നാ​മം ഉണ്ടായി​രു​ന്നെ​ന്നും പിന്നീട്‌ അതിനു പകരമാ​യി “കർത്താവ്‌” എന്ന സ്ഥാന​പ്പേര്‌ ചേർത്ത​താ​ണെ​ന്നും വിശ്വ​സി​ക്കാൻ തക്കതായ കാരണ​മുണ്ട്‌. അതു​കൊ​ണ്ടാണ്‌ ഇവിടെ യഹോവ എന്ന പേര്‌ ഉപയോ​ഗി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നത്‌.

നറുക്കി​ട്ടു: ക്രിസ്‌തു​വി​നു മുമ്പുള്ള കാലങ്ങ​ളിൽ ദൈവ​ദാ​സ​ന്മാർ തീരു​മാ​ന​ങ്ങ​ളെ​ടു​ക്കു​മ്പോൾ യഹോ​വ​യു​ടെ ഇഷ്ടം എന്താ​ണെന്ന്‌ ഉറപ്പു​വ​രു​ത്താൻ പലപ്പോ​ഴും നറുക്കി​ടാ​റു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. (ലേവ 16:8; സംഖ 33:54; 1ദിന 25:8; സുഭ 16:33; 18:18; പദാവ​ലി​യിൽ “നറുക്ക്‌” കാണുക.) യേശു​വി​ന്റെ അനുഗാ​മി​കൾ ഇത്തരത്തിൽ നറുക്കി​ട്ട​തി​നെ​ക്കു​റിച്ച്‌ ക്രിസ്‌തീയ ഗ്രീക്കു​തി​രു​വെ​ഴു​ത്തു​ക​ളിൽ ഈ ഒരൊറ്റ തവണയേ പറഞ്ഞി​ട്ടു​ള്ളൂ. യൂദാസ്‌ ഈസ്‌ക​ര്യോ​ത്തി​നു പകരം നിയമി​ക്കാ​നാ​യി നിർദേ​ശി​ക്ക​പ്പെട്ട രണ്ടു പേരിൽ ആരെ തിര​ഞ്ഞെ​ടു​ക്ക​ണ​മെന്നു തീരു​മാ​നി​ക്കാ​നാ​ണു ശിഷ്യ​ന്മാർ നറുക്കി​ട്ടത്‌. ഇക്കാര്യ​ത്തിൽ യഹോ​വ​യു​ടെ മാർഗ​നിർദേശം തങ്ങൾക്ക്‌ ആവശ്യ​മാ​ണെന്ന്‌ അവർക്ക്‌ അറിയാ​മാ​യി​രു​ന്നു. 12 അപ്പോ​സ്‌ത​ല​ന്മാ​രിൽ ഓരോ​രു​ത്ത​രെ​യും യേശു​പോ​ലും നിയമി​ച്ചത്‌ ഒരു രാത്രി മുഴുവൻ പിതാ​വി​നോ​ടു പ്രാർഥി​ച്ച​ശേ​ഷ​മാണ്‌. (ലൂക്ക 6:12, 13) അതു​കൊ​ണ്ടു​തന്നെ ‘നറുക്ക്‌ മത്ഥിയാ​സി​നു വീഴു​ന്ന​തി​നു’ മുമ്പായി ശിഷ്യ​ന്മാർ പല തിരു​വെ​ഴു​ത്തു​ക​ളും പരി​ശോ​ധി​ക്കു​ക​യും യഹോവ ആരെയാ​ണു തിര​ഞ്ഞെ​ടു​ത്തി​രി​ക്കു​ന്ന​തെന്നു ‘കാണി​ച്ചു​ത​രാൻ’ പ്രത്യേ​ക​മാ​യി പ്രാർഥി​ക്കു​ക​യും ചെയ്‌തു എന്നതു ശ്രദ്ധേ​യ​മാണ്‌. (പ്രവൃ 1:20, 23-25) എന്നാൽ എ.ഡി. 33-ലെ പെന്തി​ക്കോ​സ്‌തി​നു ശേഷം ഒരിക്കൽപ്പോ​ലും മേൽവി​ചാ​ര​ക​ന്മാ​രെ​യും അവരുടെ സഹായി​ക​ളെ​യും തിര​ഞ്ഞെ​ടു​ക്കു​ന്ന​തി​നോ സുപ്ര​ധാ​ന​കാ​ര്യ​ങ്ങൾ സംബന്ധിച്ച്‌ തീരു​മാ​ന​മെ​ടു​ക്കു​ന്ന​തി​നോ നറുക്കി​ട്ട​താ​യി ബൈബി​ളിൽ രേഖയില്ല. ക്രിസ്‌തീ​യ​സ​ഭ​യു​ടെ മേൽ പരിശു​ദ്ധാ​ത്മാവ്‌ സജീവ​മാ​യി പ്രവർത്തി​ക്കാൻ തുടങ്ങി​യ​തോ​ടെ ഇങ്ങനെ നറുക്കി​ടേണ്ട ആവശ്യ​മി​ല്ലാ​താ​യി. (പ്രവൃ 6:2-6; 13:2; 20:28; 2തിമ 3:16, 17) അതിനു ശേഷം മേൽവി​ചാ​ര​ക​ന്മാ​രെ നിയമി​ച്ചി​രു​ന്നതു നറുക്കി​ട്ടല്ല, ജീവി​ത​ത്തിൽ അവർ പരിശു​ദ്ധാ​ത്മാ​വി​ന്റെ ഫലം പ്രകടി​പ്പി​ക്കു​ന്നു​ണ്ടോ എന്നു നോക്കി​യാണ്‌. (1തിമ 3:1-13; തീത്ത 1:5-9) നറുക്കി​ടുന്ന രീതി മറ്റു സംസ്‌കാ​ര​ങ്ങ​ളി​ലും ഉണ്ടായി​രു​ന്നു. (എസ്ഥ 3:7; യോവ 3:3; ഓബ 11) ഉദാഹ​ര​ണ​ത്തിന്‌, സങ്ക 22:18-ൽ മുൻകൂ​ട്ടി​പ്പ​റ​ഞ്ഞി​രു​ന്ന​തു​പോ​ലെ റോമൻ പടയാ​ളി​കൾ യേശു​വി​ന്റെ വസ്‌ത്ര​ത്തി​നു​വേണ്ടി നറുക്കി​ട്ടു. എന്നാൽ അവർ അതു ചെയ്‌തതു ബൈബിൾപ്ര​വ​ചനം നിറ​വേ​റ്റാ​നാ​യി​രു​ന്നില്ല, പകരം സ്വന്തം നേട്ടത്തി​നു​വേ​ണ്ടി​യാ​യി​രു​ന്നു.—യോഹ 19:24; മത്ത 27:35-ന്റെ പഠനക്കു​റി​പ്പു കാണുക.

അപ്പോ​സ്‌ത​ല​ന്മാ​രു​ടെ​കൂ​ടെ കൂട്ടി: അഥവാ “അപ്പോ​സ്‌ത​ല​ന്മാ​രു​ടെ​കൂ​ടെ എണ്ണി.” അതായത്‌, മറ്റ്‌ 11 അപ്പോ​സ്‌ത​ല​ന്മാ​രെ​പ്പോ​ലെ​തന്നെ കണക്കാക്കി. അതു​കൊ​ണ്ടു​തന്നെ പെന്തി​ക്കോ​സ്‌ത്‌ ഉത്സവത്തി​ന്റെ സമയമാ​യ​പ്പോൾ ആത്മീയ ഇസ്രാ​യേ​ലി​ന്റെ അടിസ്ഥാ​ന​മാ​കാൻ അപ്പോ​സ്‌ത​ല​ന്മാ​രാ​യി 12 പേരു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. പുനരു​ത്ഥാ​ന​ശേഷം യേശു ആളുകൾക്കു പ്രത്യ​ക്ഷ​പ്പെട്ട സന്ദർഭ​ങ്ങ​ളിൽ സന്നിഹി​ത​രാ​യി​രുന്ന ‘12 അപ്പോ​സ്‌ത​ല​ന്മാ​രിൽ’ ഒരാൾ മത്ഥിയാ​സാ​യി​രു​ന്നി​രി​ക്കാം. (1കൊ 15:4-8, അടിക്കു​റിപ്പ്‌) ഇനി, ഗ്രീക്ക്‌ ഭാഷ സംസാ​രി​ക്കുന്ന ജൂതന്മാർക്കി​ട​യി​ലു​ണ്ടായ പ്രശ്‌നം പരിഹ​രി​ക്കു​ന്ന​തി​ലും മത്ഥിയാസ്‌ മറ്റ്‌ അപ്പോ​സ്‌ത​ല​ന്മാ​രോ​ടൊ​പ്പം ഉണ്ടായി​രു​ന്നി​രി​ക്കണം.—പ്രവൃ 6:1, 2.