അന്ത്യോ​ക്യ: സിറി​യ​യി​ലെ ഓറന്റീസ്‌ നദിയു​ടെ തീരത്തുള്ള ഒരു നഗരം. മെഡിറ്ററേനിയൻ തുറമു​ഖ​ന​ഗ​ര​മായ സെലൂ​ക്യ​യിൽനിന്ന്‌ ഏതാണ്ട്‌ 32 കി.മീ. മാറി​യാ​യി​രു​ന്നു ഇതിന്റെ സ്ഥാനം. എ.ഡി. ഒന്നാം നൂറ്റാ​ണ്ടാ​യ​പ്പോ​ഴേ​ക്കും റോമൻ സാമ്രാ​ജ്യ​ത്തി​ലെ നഗരങ്ങ​ളിൽ വലുപ്പ​ത്തി​ന്റെ​യും സമ്പത്തി​ന്റെ​യും കാര്യ​ത്തിൽ റോമും അലക്‌സാൻഡ്രി​യ​യും കഴിഞ്ഞാൽ ഏറ്റവും വലുത്‌ അന്ത്യോ​ക്യ​യാ​യി​രു​ന്നു. ജൂതവം​ശ​ജ​രു​ടെ വലി​യൊ​രു കൂട്ടം പണ്ടുമു​തലേ ആ നഗരത്തി​ലു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. ഈ സമയത്ത്‌ ജൂതന്മാ​രും ജനതക​ളിൽപ്പെ​ട്ട​വ​രും തമ്മിൽ വലിയ ശത്രു​ത​യൊ​ന്നു​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നില്ല. തികച്ചും പുതി​യൊ​രു പ്രവർത്ത​ന​ത്തി​നു തുടക്ക​മി​ടാൻ എന്തു​കൊ​ണ്ടും യോജിച്ച അന്തരീ​ക്ഷ​മാ​യി​രു​ന്നു അത്‌. അങ്ങനെ ശിഷ്യ​ന്മാർ ജൂതന്മാ​രോ​ടു മാത്രമല്ല പരി​ച്ഛേ​ദ​ന​യേ​റ്റി​ട്ടി​ല്ലാത്ത ജനതക​ളിൽപ്പെ​ട്ട​വ​രോ​ടും പ്രസം​ഗി​ക്കാൻതു​ടങ്ങി. (ഈ വാക്യ​ത്തി​ലെ ഗ്രീക്ക്‌ ഭാഷ സംസാ​രി​ക്കു​ന്നവർ എന്നതിന്റെ പഠനക്കു​റി​പ്പു കാണുക.) ഈ അന്ത്യോ​ക്യ​യും ഏഷ്യാ​മൈ​ന​റി​ലുള്ള പിസി​ദ്യ​യി​ലെ അന്ത്യോ​ക്യ​യും ഒന്നല്ല.—പ്രവൃ 6:5; 13:14 എന്നിവ​യു​ടെ പഠനക്കു​റി​പ്പു​കൾ കാണുക.

ഗ്രീക്ക്‌ ഭാഷ സംസാ​രി​ക്കു​ന്നവർ: അക്ഷ. “ഗ്രീക്കു​ഭാ​ഷ​ക്കാർ.” ഇവിടെ ഉപയോ​ഗി​ച്ചി​രി​ക്കുന്ന ഗ്രീക്കു​പ​ദ​ത്തി​ന്റെ (ഹെല്ലനി​സ്റ്റിസ്‌) അർഥം മനസ്സി​ലാ​ക്കേ​ണ്ടതു സന്ദർഭം നോക്കി​യാണ്‌. പ്രവൃ 6:1-ൽ ‘ഗ്രീക്ക്‌ ഭാഷ സംസാ​രി​ക്കുന്ന ജൂതന്മാ​രെ’ കുറി​ക്കാ​നാ​ണു സാധ്യ​ത​യ​നു​സ​രിച്ച്‌ ഈ പദം ഉപയോ​ഗി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നത്‌. (പ്രവൃ 6:1-ന്റെ പഠനക്കു​റി​പ്പു കാണുക.) അതു​കൊ​ണ്ടു​തന്നെ ഈ വാക്യ​ത്തിൽ ‘ഗ്രീക്ക്‌ ഭാഷ സംസാ​രി​ക്കു​ന്നവർ’ എന്നു വിളി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്ന​തും, ജൂതന്മാ​രെ​യോ ജൂതമ​ത​ത്തി​ലേക്കു പരിവർത്തനം ചെയ്‌ത​വ​രെ​യോ ആണെന്നു ചില പണ്ഡിത​ന്മാർ അവകാ​ശ​പ്പെ​ടു​ന്നു. എന്നാൽ സാധ്യ​ത​യ​നു​സ​രിച്ച്‌ ഇവിടെ പറഞ്ഞി​രി​ക്കു​ന്നത്‌ അന്ത്യോ​ക്യ​യി​ലു​ണ്ടായ പുതിയ ഒരു സംഭവ​വി​കാ​സ​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചാ​ണെന്ന്‌ ഓർക്കുക. പ്രവൃ 11:19 പറയു​ന്ന​ത​നു​സ​രിച്ച്‌, മുമ്പ്‌ അന്ത്യോ​ക്യ​യിൽ ജൂതന്മാ​രോ​ടു മാത്രമേ ദൈവ​വ​ചനം പ്രസം​ഗി​ച്ചി​രു​ന്നു​ള്ളൂ. എന്നാൽ തെളി​വ​നു​സ​രിച്ച്‌ ഇപ്പോൾ അവിടെ താമസി​ക്കുന്ന ജൂതന്മാ​ര​ല്ലാ​ത്ത​വ​രി​ലേ​ക്കും ആ സന്ദേശം എത്താൻതു​ടങ്ങി. ഗ്രീക്ക്‌ ഭാഷ സംസാ​രി​ച്ചി​രുന്ന ഈ പുതു​ശി​ഷ്യ​രെ പ്രോ​ത്സാ​ഹി​പ്പി​ക്കാ​നാ​യി​രി​ക്കണം ബർന്നബാ​സി​നെ അന്ത്യോ​ക്യ​യി​ലേക്ക്‌ അയച്ചത്‌. (പ്രവൃ 11:22, 23) പുരാ​ത​ന​മായ ചില കൈ​യെ​ഴു​ത്തു​പ്ര​തി​ക​ളിൽ ഇവിടെ ഹെല്ലനി​സ്റ്റിസ്‌ എന്ന പദത്തിനു പകരം ഹെല്ലനസ്‌ (അർഥം “ഗ്രീക്കു​കാർ;” പ്രവൃ 16:3 കാണുക.) എന്ന പദമാണു കാണു​ന്നത്‌. അതു​കൊ​ണ്ടു​തന്നെ പല പരിഭാ​ഷ​ക​ളും അതിനെ “ഗ്രീക്കു​കാർ” എന്നോ “ജനതക​ളിൽപ്പെ​ട്ടവർ” എന്നോ ആണ്‌ തർജമ ചെയ്‌തി​രി​ക്കു​ന്നത്‌. അന്ത്യോ​ക്യ​യിൽ ശിഷ്യ​ന്മാർ സന്തോ​ഷ​വാർത്ത അറിയി​ച്ചത്‌ ജൂതമ​ത​ത്തിൽപ്പെ​ട്ട​വ​രോ​ട​ല്ലാ​യി​രു​ന്നു എന്ന സൂചന​യാണ്‌ ആ പദപ്ര​യോ​ഗങ്ങൾ നൽകു​ന്നത്‌. എന്നാൽ ഈ വാക്യ​ത്തിൽ ‘ഗ്രീക്ക്‌ ഭാഷ സംസാ​രി​ക്കു​ന്നവർ’ എന്നു പറഞ്ഞി​രി​ക്കു​ന്നത്‌, ജനതക​ളിൽപ്പെ​ട്ട​വർക്കു പുറമേ ജൂതന്മാ​രെ​യും​കൂ​ടെ ഉദ്ദേശി​ച്ചാ​യി​രി​ക്കാ​നും സാധ്യ​ത​യുണ്ട്‌. അതു​കൊ​ണ്ടാണ്‌ ഈ പരിഭാ​ഷ​യിൽ ഇവിടെ ‘ഗ്രീക്ക്‌ ഭാഷ സംസാ​രി​ക്കു​ന്നവർ’ എന്ന പദപ്ര​യോ​ഗം ഉപയോ​ഗി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നത്‌. സാധ്യ​ത​യ​നു​സ​രിച്ച്‌ മറ്റു ദേശങ്ങ​ളിൽനിന്ന്‌ അന്ത്യോ​ക്യ​യി​ലേക്കു വന്ന ഇവർ ഗ്രീക്കു​ഭാ​ഷ​യും ഒരുപക്ഷേ ഗ്രീക്കു​കാ​രു​ടെ ആചാര​ങ്ങ​ളും സ്വീക​രി​ച്ച​വ​രാ​യി​രു​ന്നു.

യഹോ​വ​യു​ടെ കൈ: “കൈ” എന്നതിന്റെ എബ്രാ​യ​പ​ദ​വും ദൈവ​നാ​മ​വും (ചതുര​ക്ഷരി) ഒരുമിച്ച്‌ ഉപയോ​ഗി​ക്കുന്ന ഈ രീതി എബ്രാ​യ​തി​രു​വെ​ഴു​ത്തു​ക​ളിൽ സാധാ​ര​ണ​മാണ്‌. (പുറ 9:3; സംഖ 11:23; ന്യായ 2:15; രൂത്ത്‌ 1:13; 1ശമു 5:6, 9; 7:13; 12:15; 1രാജ 18:46; എസ്ര 7:6; ഇയ്യ 12:9; യശ 19:16; യഹ 1:3 എന്നിവ ചില ഉദാഹ​ര​ണ​ങ്ങ​ളാണ്‌.) ബൈബി​ളിൽ “കൈ” എന്ന പദം പലപ്പോ​ഴും “ശക്തി” എന്ന അർഥത്തിൽ ആലങ്കാ​രി​ക​മാ​യി ഉപയോ​ഗി​ച്ചി​ട്ടുണ്ട്‌. ഒരാൾക്കു കൈ​കൊണ്ട്‌ ശക്തി പ്രയോ​ഗി​ക്കാ​മെ​ന്ന​തു​കൊണ്ട്‌ “കൈ” എന്ന പദത്തിനു “പ്രയോ​ഗിച്ച ശക്തി” എന്നും അർഥം വരാം. “യഹോ​വ​യു​ടെ കൈ” എന്നതിന്റെ ഗ്രീക്കു​പ​ദ​പ്ര​യോ​ഗം ലൂക്ക 1:66-ലും പ്രവൃ 13:11-ലും കാണു​ന്നുണ്ട്‌.—ലൂക്ക 1:6, 66 എന്നിവ​യു​ടെ പഠനക്കു​റി​പ്പു​ക​ളും അനു. സി-യും കാണുക.

ദൈവ​ഹി​ത​മ​നു​സ​രിച്ച്‌ . . . വിളി​ച്ചത്‌: മിക്ക ബൈബിൾ ഭാഷാ​ന്ത​ര​ങ്ങ​ളും ഇവിടെ “ദൈവ​ഹി​ത​മ​നു​സ​രിച്ച്‌” എന്നത്‌ ഒഴിവാ​ക്കി “വിളി​ച്ചത്‌” എന്നു മാത്രമേ ഉപയോ​ഗി​ച്ചി​ട്ടു​ള്ളൂ. എന്നാൽ “വിളിച്ചു” എന്നു സാധാരണ പരിഭാ​ഷ​പ്പെ​ടു​ത്താ​റുള്ള ഗ്രീക്കു​പ​ദ​ങ്ങ​ളൊ​ന്നു​മല്ല ഇവിടെ കാണു​ന്നത്‌. (മത്ത 1:16; 2:23; ലൂക്ക 1:32; പ്രവൃ 1:19) പകരം ഈ വാക്യ​ത്തിൽ ഉപയോ​ഗി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നതു ക്രിമാ​റ്റി​സോ എന്ന ഗ്രീക്കു​പ​ദ​മാണ്‌. ക്രിസ്‌തീയ ഗ്രീക്കു​തി​രു​വെ​ഴു​ത്തു​ക​ളിൽ ഒൻപത്‌ പ്രാവ​ശ്യം കാണുന്ന ഈ പദം മിക്ക സന്ദർഭ​ങ്ങ​ളി​ലും കുറി​ക്കു​ന്നതു ദൈവ​ത്തിൽനിന്ന്‌ ഉത്ഭവി​ക്കുന്ന കാര്യ​ങ്ങ​ളെ​യാണ്‌. (മത്ത 2:12, 22; ലൂക്ക 2:26; പ്രവൃ 10:22; 11:26; റോമ 7:3; എബ്ര 8:5; 11:7; 12:25) ഉദാഹ​ര​ണ​ത്തിന്‌, പ്രവൃ 10:22-ൽ ഈ പദം കാണു​ന്നതു ‘വിശു​ദ്ധ​ദൂ​തൻ’ എന്ന പദപ്ര​യോ​ഗ​ത്തോ​ടൊ​പ്പ​മാണ്‌. ഇനി, മത്ത 2:12, 22 വാക്യ​ങ്ങ​ളിൽ, ദൈവ​ത്തിൽനിന്ന്‌ ലഭിച്ച സ്വപ്‌ന​ങ്ങ​ളെ​ക്കു​റിച്ച്‌ പറയു​ന്നി​ട​ത്താണ്‌ ഈ പദം ഉപയോ​ഗി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നത്‌. ഇതി​നോ​ടു ബന്ധമുള്ള ക്രിമാ​റ്റി​സ്‌മോസ്‌ എന്ന നാമപദം റോമ 11:4-ൽ കാണാം. മിക്ക നിഘണ്ടു​ക്ക​ളും ബൈബിൾപ​രി​ഭാ​ഷ​ക​ളും ആ പദം തർജമ ചെയ്‌തി​രി​ക്കു​ന്നതു “ദൈവം പ്രഖ്യാ​പി​ച്ചത്‌; ദൈവ​ത്തി​ന്റെ മറുപടി; ദൈവ​ത്തി​ന്റെ ഉത്തരം” എന്നൊ​ക്കെ​യാണ്‌. അതു​കൊണ്ട്‌ “ക്രിസ്‌ത്യാ​നി​കൾ” എന്ന പേര്‌ ഉപയോ​ഗി​ക്കാൻ യഹോവ ഇവിടെ ശൗലി​നെ​യും ബർന്നബാ​സി​നെ​യും പ്രചോ​ദി​പ്പി​ച്ച​താ​യി​രി​ക്കാം. പക്ഷേ യേശു​വി​ന്റെ അനുഗാ​മി​കളെ കളിയാ​ക്കാ​നോ പുച്ഛി​ക്കാ​നോ വേണ്ടി അന്ത്യോ​ക്യ​യി​ലു​ണ്ടാ​യി​രുന്ന ജനതക​ളിൽപ്പെ​ട്ടവർ നൽകിയ വിളി​പ്പേ​രാ​യി​രു​ന്നു ഇതെന്നു ചിലർ അഭി​പ്രാ​യ​പ്പെ​ടു​ന്നു. എന്നാൽ “ക്രിസ്‌ത്യാ​നി​കൾ” എന്ന പേര്‌ വരാൻ ഇടയാ​ക്കി​യതു ദൈവം​ത​ന്നെ​യാ​ണെന്ന്‌ ഇവിടെ കാണുന്ന ക്രിമാ​റ്റി​സോ എന്ന ഗ്രീക്കു​പ​ദ​ത്തിൽനിന്ന്‌ വ്യക്തമാണ്‌. ഇനി, അന്നത്തെ ജൂതജ​ന​ത​യും യേശു​വി​ന്റെ അനുഗാ​മി​കളെ “ക്രിസ്‌ത്യാ​നി​കൾ” (ഗ്രീക്കിൽനിന്ന്‌ വന്നത്‌.) എന്നോ “മിശി​ഹാ​ക്കാർ” (എബ്രാ​യ​യിൽനിന്ന്‌ വന്നത്‌.) എന്നോ വിശേ​ഷി​പ്പി​ക്കാൻ ഒരു സാധ്യ​ത​യു​മില്ല. കാരണം അവർ യേശു​വി​നെ മിശിഹ അഥവാ ക്രിസ്‌തു ആയി അംഗീ​ക​രി​ച്ചി​രു​ന്നില്ല. അവർ യേശു​വി​ന്റെ അനുഗാ​മി​കളെ “ക്രിസ്‌ത്യാ​നി​കൾ” എന്നു വിളി​ച്ചാൽ യേശു​വി​നെ അഭിഷി​ക്തൻ അഥവാ ക്രിസ്‌തു ആയി അംഗീ​ക​രി​ക്കു​ന്ന​തു​പോ​ലെ വരുമാ​യി​രു​ന്നു.

ക്രിസ്‌ത്യാ​നി​കൾ: “ക്രിസ്‌തു​വി​ന്റെ അനുഗാ​മി” എന്ന അർഥം​വ​രുന്ന ക്രിസ്‌തി​യ​നോസ്‌ എന്ന ഗ്രീക്കു​പ​ദ​മാണ്‌ ഇവിടെ ഉപയോ​ഗി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നത്‌. ഈ പദം ക്രിസ്‌തീയ ഗ്രീക്കു​തി​രു​വെ​ഴു​ത്തു​ക​ളിൽ മൂന്നു പ്രാവ​ശ്യ​മേ കാണു​ന്നു​ള്ളൂ. (പ്രവൃ 11:26; 26:28; 1പത്ര 4:16) ക്രിസ്‌തു അഥവാ അഭിഷി​ക്തൻ എന്ന്‌ അർഥമുള്ള ക്രിസ്‌തോസ്‌ എന്ന പദത്തിൽനി​ന്നാണ്‌ ഇതു വന്നിരി​ക്കു​ന്നത്‌. യേശു​വി​ന്റെ, അഥവാ യഹോ​വ​യു​ടെ അഭിഷി​ക്ത​നായ ‘ക്രിസ്‌തു​വി​ന്റെ,’ മാതൃ​ക​യും ഉപദേ​ശ​ങ്ങ​ളും അനുസ​രിച്ച്‌ ജീവി​ക്കു​ന്ന​വ​രാ​ണു ക്രിസ്‌ത്യാ​നി​കൾ. (ലൂക്ക 2:26, അടിക്കു​റിപ്പ്‌; 4:18) ഈ വാക്യ​ത്തി​ലെ സംഭവങ്ങൾ നടന്ന എ.ഡി. 44-ലായി​രി​ക്കാം അവർക്കു “ദൈവ​ഹി​ത​മ​നു​സ​രിച്ച്‌” “ക്രിസ്‌ത്യാ​നി​കൾ” എന്ന പേര്‌ ലഭിച്ചത്‌. തെളി​വു​കൾ സൂചി​പ്പി​ക്കു​ന്നത്‌ ആ പേര്‌ ആളുകൾക്കി​ട​യിൽ വ്യാപ​ക​മാ​യി പ്രചരി​ച്ചു എന്നാണ്‌. കാരണം പൗലോ​സി​നെ ഹെരോദ്‌ അഗ്രിപ്പ രണ്ടാമന്റെ മുന്നിൽ ഹാജരാ​ക്കിയ സമയമാ​യ​പ്പോ​ഴേ​ക്കും (ഏകദേശം എ.ഡി. 58) ക്രിസ്‌ത്യാ​നി​ക​ളെ​ക്കു​റിച്ച്‌ ആ രാജാ​വിന്‌ അറിയാ​മാ​യി​രു​ന്നു. (പ്രവൃ 26:28) ഏതാണ്ട്‌ എ.ഡി. 64 ആയപ്പോൾ റോമി​ലെ ആളുക​ളിൽ മിക്കവ​രും “ക്രിസ്‌ത്യാ​നി” എന്ന പേര്‌ ഉപയോ​ഗി​ച്ചി​രു​ന്ന​താ​യി ചരി​ത്ര​കാ​ര​നായ റ്റാസി​റ്റസ്‌ സൂചി​പ്പി​ക്കു​ന്നുണ്ട്‌. ഇനി, എ.ഡി. 62-നും 64-നും ഇടയ്‌ക്ക്‌ എപ്പോ​ഴോ പത്രോസ്‌ റോമാ​സാ​മ്രാ​ജ്യ​ത്തി​ലെ​ങ്ങും ചിതറി​പ്പാർക്കുന്ന ക്രിസ്‌ത്യാ​നി​കൾക്കു തന്റെ ആദ്യത്തെ കത്ത്‌ എഴുതു​ന്ന​താ​യി കാണാം. സാധ്യ​ത​യ​നു​സ​രിച്ച്‌ അപ്പോ​ഴേ​ക്കും വ്യാപ​ക​പ്ര​ചാ​രം നേടി​യി​രുന്ന “ക്രിസ്‌ത്യാ​നി” എന്ന പേര്‌ അവരെ മറ്റെല്ലാ വിഭാ​ഗ​ങ്ങ​ളിൽനി​ന്നും വേർതി​രി​ച്ചു​കാ​ട്ടി​യി​രു​ന്നു. (1പത്ര 1:1, 2; 4:16) യേശു​വി​ന്റെ അനുഗാ​മി​കൾക്കു ദൈവ​ത്തിൽനിന്ന്‌ ഇങ്ങനെ​യൊ​രു പേര്‌ ലഭിച്ച​തു​കൊണ്ട്‌, അവർ ജൂതമ​ത​ത്തി​ന്റെ ഏതോ ഉപവി​ഭാ​ഗ​മാ​ണെന്ന്‌ ആരും തെറ്റി​ദ്ധ​രി​ക്കി​ല്ലാ​യി​രു​ന്നു.

വലി​യൊ​രു ക്ഷാമം: ഏതാണ്ട്‌ എ.ഡി. 46-ൽ സംഭവിച്ച ഈ ദുരന്ത​ത്തെ​ക്കു​റിച്ച്‌ ജോസീ​ഫ​സും രേഖ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യി​ട്ടുണ്ട്‌. റോമൻ ചക്രവർത്തി​യായ ക്ലൗദ്യൊ​സി​ന്റെ കാലത്ത്‌ ഉണ്ടായ “വലി​യൊ​രു ക്ഷാമ​ത്തെ​ക്കു​റിച്ച്‌” അദ്ദേഹ​ത്തി​ന്റെ രേഖക​ളിൽ കാണാം. പാവ​പ്പെ​ട്ട​വർക്കു പൊതു​വേ പണമോ ഭക്ഷ്യവ​സ്‌തു​ക്ക​ളോ കരുതി​വെ​ക്കാൻ വകയി​ല്ലാ​ത്ത​തു​കൊണ്ട്‌ ക്ഷാമം ഏറ്റവും അധികം വലച്ചി​രു​ന്നത്‌ അവരെ​യാ​യി​രു​ന്നു. അതു​കൊ​ണ്ടാണ്‌ യഹൂദ്യ​യിൽ ദാരി​ദ്ര്യ​ത്തി​ന്റെ പിടി​യി​ലായ സഹോ​ദ​ര​ങ്ങൾക്ക്‌ അന്ത്യോ​ക്യ​യി​ലെ ക്രിസ്‌ത്യാ​നി​കൾ ദുരി​താ​ശ്വാ​സ സംഭാവന അയച്ചു​കൊ​ടു​ത്തത്‌.

ക്ലൗദ്യൊ​സി​ന്റെ ഭരണകാ​ലത്ത്‌: എ.ഡി. 41 മുതൽ എ.ഡി. 54 വരെ അധികാ​ര​ത്തി​ലി​രുന്ന റോമൻ ചക്രവർത്തി​യായ ക്ലൗദ്യൊസ്‌ ആദ്യ​മൊ​ക്കെ ജൂതന്മാ​രു​മാ​യി വളരെ സൗഹൃ​ദ​ത്തി​ലാ​യി​രു​ന്നു. എന്നാൽ ഭരണത്തി​ന്റെ അവസാ​ന​കാ​ല​മാ​യ​പ്പോ​ഴേ​ക്കും ആ ബന്ധം വഷളായി. അതോടെ അദ്ദേഹം ജൂതന്മാ​രെ​യെ​ല്ലാം റോമിൽനിന്ന്‌ ഓടിച്ചു. (പ്രവൃ 18:2) ക്ലൗദ്യോ​സി​ന്റെ നാലാ​മത്തെ ഭാര്യ വിഷക്കൂ​ണു​കൾ നൽകി അദ്ദേഹത്തെ കൊല​പ്പെ​ടു​ത്തു​ക​യാ​യി​രു​ന്നെന്നു പറയ​പ്പെ​ടു​ന്നു. തുടർന്ന്‌ നീറോ അധികാ​ര​ത്തി​ലെത്തി.

സഹായം: അഥവാ “ദുരി​താ​ശ്വാ​സം.” ലോക​ത്തി​ന്റെ മറ്റൊരു ഭാഗത്ത്‌ താമസി​ക്കുന്ന സഹക്രി​സ്‌ത്യാ​നി​കൾക്കു​വേണ്ടി സഹോ​ദ​രങ്ങൾ ദുരി​താ​ശ്വാ​സ​സ​ഹാ​യം എത്തിക്കു​ന്ന​തി​നെ​ക്കു​റിച്ച്‌ ആദ്യമാ​യി കാണു​ന്നത്‌ ഇവി​ടെ​യാണ്‌. മിക്ക​പ്പോ​ഴും “ശുശ്രൂഷ” എന്നു പരിഭാ​ഷ​പ്പെ​ടു​ത്താ​റുള്ള ഡയകൊ​നിയ എന്ന ഗ്രീക്കു​പദം പ്രവൃ 12:25-ൽ “ദുരി​താ​ശ്വാ​സ​പ്ര​വർത്ത​നങ്ങൾ” എന്നും 2കൊ 8:4-ൽ “ദുരി​താ​ശ്വാ​സ​ശു​ശ്രൂഷ” എന്നും അർഥം​വ​രുന്ന രീതി​യിൽ ഉപയോ​ഗി​ച്ചി​ട്ടുണ്ട്‌. ക്രിസ്‌തീയ ഗ്രീക്കു​തി​രു​വെ​ഴു​ത്തു​ക​ളിൽ ഡയകൊ​നിയ എന്ന പദം ഉപയോ​ഗി​ച്ചി​രി​ക്കുന്ന രീതി പരി​ശോ​ധി​ച്ചാൽ ക്രിസ്‌ത്യാ​നി​ക​ളു​ടെ ശുശ്രൂ​ഷ​യ്‌ക്കു രണ്ടു വശങ്ങളു​ണ്ടെന്നു മനസ്സി​ലാ​കും. ഒന്ന്‌ “അനുര​ഞ്‌ജ​ന​ത്തി​ന്റെ ശുശ്രൂഷ (ഡയകൊ​നി​യ​യു​ടെ ഒരു രൂപം.)” ആണ്‌. പ്രസംഗ-പഠിപ്പി​ക്കൽ വേലയാണ്‌ അതിൽ ഉൾപ്പെ​ട്ടി​രി​ക്കു​ന്നത്‌. (2കൊ 5:18-20; 1തിമ 2:3-6) മറ്റേതാ​കട്ടെ, ഈ വാക്യ​ത്തിൽ കാണു​ന്ന​തു​പോ​ലെ സഹവി​ശ്വാ​സി​കൾക്കു​വേ​ണ്ടി​യുള്ള ശുശ്രൂ​ഷ​യും. “ശുശ്രൂ​ഷകൾ (ഡയകൊ​നി​യ​യു​ടെ ബഹുവ​ച​ന​രൂ​പം.) പലവി​ധ​മുണ്ട്‌. എന്നാൽ കർത്താവ്‌ ഒന്നുത​ന്നെ​യാണ്‌” എന്നു പൗലോസ്‌ പറഞ്ഞു. (1കൊ 12:4-6, 11) ക്രിസ്‌തീ​യ​ശു​ശ്രൂ​ഷ​യു​ടെ എല്ലാ വശവും “വിശു​ദ്ധ​സേ​വനം” ആണെന്നും അദ്ദേഹം വ്യക്തമാ​ക്കി.—റോമ 12:1, 6-8.

മൂപ്പന്മാർ: അക്ഷ. “പ്രായ​മേ​റിയ പുരു​ഷ​ന്മാർ.” ബൈബി​ളിൽ പ്രെസ്‌ബൂ​റ്റെ​റൊസ്‌ എന്ന ഗ്രീക്കു​പദം, ഒരു സമൂഹ​ത്തി​ലോ രാഷ്‌ട്ര​ത്തി​ലോ അധികാ​ര​സ്ഥാ​ന​മോ ഉത്തരവാ​ദി​ത്വ​സ്ഥാ​ന​മോ വഹിക്കു​ന്ന​വ​രെ​യാ​ണു പ്രധാ​ന​മാ​യും കുറി​ക്കു​ന്നത്‌. എന്നാൽ ചില സാഹച​ര്യ​ങ്ങ​ളിൽ ഇതു പ്രായ​മേ​റിയ പുരു​ഷ​ന്മാ​രെ കുറി​ക്കാ​നും ഉപയോ​ഗി​ക്കാ​റുണ്ട്‌. (മത്ത 16:21-ന്റെ പഠനക്കു​റി​പ്പു കാണുക.) പുരാതന ഇസ്രാ​യേൽ ജനതയി​ലെ മൂപ്പന്മാർ അവരുടെ ഇടയിൽ നേതൃ​ത്വ​മെ​ടു​ക്കു​ക​യും ഭരണസം​ബ​ന്ധ​മായ കാര്യങ്ങൾ നോക്കി​ന​ട​ത്തു​ക​യും ചെയ്‌തി​രു​ന്നു. പലർ ചേർന്നാണ്‌ ഈ ഉത്തരവാ​ദി​ത്വ​ങ്ങൾ നിർവ​ഹി​ച്ചി​രു​ന്നത്‌. പ്രാ​ദേ​ശി​ക​ത​ല​ത്തി​ലും (ആവ 25:7-9; യോശ 20:4; രൂത്ത്‌ 4:1-12) ദേശീ​യ​ത​ല​ത്തി​ലും (ന്യായ 21:16; 1ശമു 4:3; 8:4; 1രാജ 20:7) ഇവരുടെ സേവനം ലഭ്യമാ​യി​രു​ന്നു. ക്രിസ്‌തീ​യ​സ​ഭ​യോ​ടുള്ള ബന്ധത്തിൽ ഈ പദം ആദ്യമാ​യി ഉപയോ​ഗി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നത്‌ ഈ വാക്യ​ത്തി​ലാണ്‌. പുരാതന ഇസ്രാ​യേൽജ​ന​ത​യു​ടെ കാര്യ​ത്തി​ലെ​ന്ന​പോ​ലെ​തന്നെ ആത്മീയ ഇസ്രാ​യേ​ലി​ലെ മൂപ്പന്മാർക്കും സഭയ്‌ക്കു വഴികാ​ട്ടാ​നുള്ള ഉത്തരവാ​ദി​ത്വ​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. ഇവിടെ ദുരി​താ​ശ്വാ​സ സംഭാവന മൂപ്പന്മാ​രെ ഏൽപ്പി​ക്കു​ന്ന​താ​യാ​ണു നമ്മൾ വായി​ക്കു​ന്നത്‌. അത്‌ അവരുടെ മേൽനോ​ട്ട​ത്തിൽ യഹൂദ്യ​യി​ലെ സഭകൾക്കു വിതരണം ചെയ്യു​ക​യും ചെയ്‌തു.