ഇക്കാര്യ​ങ്ങ​ളെ​ല്ലാം: മത്ത 26:1-5-ൽ പറഞ്ഞി​രി​ക്കുന്ന സംഭവങ്ങൾ നടന്നതു നീസാൻ 12-നാണ്‌. കാരണം “രണ്ടു ദിവസം കഴിഞ്ഞ്‌ പെസഹ​യാ​ണെന്ന്‌ (അതു നീസാൻ 14-നായി​രു​ന്നു.)” 2-ാം വാക്യ​ത്തിൽ പറയു​ന്നുണ്ട്‌.​—അനു. എ7-ഉം ബി12-ഉം മത്ത 26:6-ന്റെ പഠനക്കു​റി​പ്പും കാണുക.

പെസഹ: ഈ ഉത്സവം, (ഗ്രീക്കിൽ പാസ്‌ഖാ; എബ്രാ​യ​യി​ലെ പെസഹ്‌ എന്ന പദത്തിൽനി​ന്നു​ള്ളത്‌. ഇതാകട്ടെ “ഒഴിവാ​ക്കി പോകുക; കടന്നു​പോ​കുക” എന്ന്‌ അർഥമുള്ള പസഹ്‌ എന്ന എബ്രാ​യ​ക്രി​യാ​പ​ദ​ത്തിൽനിന്ന്‌ വന്നതാണ്‌.) ഇസ്രാ​യേ​ല്യർ ഈജി​പ്‌ത്‌ വിട്ട്‌ പോന്ന​തി​ന്റെ തലേ വൈകു​ന്നേ​ര​മാണ്‌ ഏർപ്പെ​ടു​ത്തി​യത്‌. ഇസ്രാ​യേ​ല്യ​രെ ഈജി​പ്‌തിൽനിന്ന്‌ വിടു​വി​ച്ച​തി​ന്റെ​യും യഹോവ ഈജി​പ്‌തി​ലെ ആദ്യജാ​ത​ന്മാ​രെ നിഗ്ര​ഹി​ച്ച​പ്പോൾ ഇസ്രാ​യേ​ല്യ​രു​ടെ ആദ്യജാ​ത​ന്മാ​രെ ‘ഒഴിവാക്കി കടന്നുപോയതിന്റെയും’ ഓർമ​യാ​ച​ര​ണ​മാ​യി​രു​ന്നു ഇത്‌.​—പുറ 12:14, 24-47; പദാവലി കാണുക.

മനുഷ്യ​പു​ത്രൻ: മത്ത 8:20-ന്റെ പഠനക്കു​റി​പ്പു കാണുക.

സ്‌തം​ഭ​ത്തി​ലേ​റ്റി കൊല്ലാൻ: അഥവാ “ഒരു സ്‌തം​ഭ​ത്തിൽ (തൂണിൽ) ബന്ധിക്കാൻ.”—മത്ത 20:19-ന്റെ പഠനക്കു​റി​പ്പും പദാവ​ലി​യിൽ “ദണ്ഡനസ്‌തം​ഭം;” “സ്‌തംഭം” എന്നിവ​യും കാണുക.

മുഖ്യ​പു​രോ​ഹി​ത​ന്മാർ: മത്ത 2:4-ന്റെ പഠനക്കു​റി​പ്പും പദാവ​ലി​യിൽ “മുഖ്യ​പു​രോ​ഹി​തൻ” എന്നതും കാണുക.

മൂപ്പന്മാർ: മത്ത 16:21-ന്റെ പഠനക്കു​റി​പ്പു കാണുക.

മഹാപു​രോ​ഹി​തൻ: ഇസ്രാ​യേൽ ഒരു സ്വത​ന്ത്ര​ജ​ന​ത​യാ​യി​രു​ന്ന​പ്പോൾ മഹാപു​രോ​ഹി​തൻ ജീവി​താ​വ​സാ​നം​വരെ ആ സ്ഥാനത്ത്‌ തുടർന്നി​രു​ന്നു. (സംഖ 35:25) എന്നാൽ ഇസ്രാ​യേൽ റോമൻ അധീന​ത​യി​ലാ​യ​പ്പോൾ അതിനു മാറ്റം​വന്നു. റോമാ​ക്കാർ നിയമിച്ച ഭരണാ​ധി​കാ​രി​കൾക്കു മഹാപു​രോ​ഹി​തനെ നിയമി​ക്കാ​നും നീക്കാ​നും അധികാ​ര​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു.​—പദാവലി കാണുക.

കയ്യഫ: റോമാ​ക്കാർ നിയമിച്ച ഈ മഹാപു​രോ​ഹി​തൻ വിദഗ്‌ധ​നായ ഒരു നയത​ന്ത്ര​ജ്ഞ​നാ​യി​രു​ന്നു. അദ്ദേഹ​ത്തി​നു തൊട്ടു​മു​മ്പു​ണ്ടാ​യി​രുന്ന മഹാപു​രോ​ഹി​ത​ന്മാ​രെ​ക്കാ​ളെ​ല്ലാം കൂടുതൽ കാലം അദ്ദേഹം ആ സ്ഥാനം വഹിച്ചു. എ.ഡി. 18-ഓടെ നിയമി​ത​നായ അദ്ദേഹം ഏതാണ്ട്‌ എ.ഡി. 36 വരെ ആ സ്ഥാനത്ത്‌ തുടർന്നു.​—കയ്യഫയു​ടെ വീടു സ്ഥിതി​ചെ​യ്‌തി​രു​ന്നി​രി​ക്കാൻ സാധ്യ​ത​യുള്ള സ്ഥലം അറിയാൻ അനു. ബി12 കാണുക.

യേശു ബഥാന്യ​യിൽ: മത്ത 26:6-13-ൽ വിവരി​ച്ചി​രി​ക്കുന്ന സംഭവങ്ങൾ നടന്നതു തെളി​വ​നു​സ​രിച്ച്‌ സൂര്യാ​സ്‌ത​മ​യ​ശേഷം, അതായത്‌ നീസാൻ 9 ആരംഭി​ച്ച​തി​നു ശേഷം, ആണ്‌. യോഹ​ന്നാ​ന്റെ സുവി​ശേ​ഷ​ത്തി​ലെ സമാന്ത​ര​വി​വ​ര​ണ​മാണ്‌ ഇതു സംബന്ധിച്ച സൂചന നൽകു​ന്നത്‌. യേശു ബഥാന്യ​യിൽ എത്തിയത്‌ “പെസഹ​യ്‌ക്ക്‌ ആറു ദിവസം മുമ്പ്‌” ആണെന്ന്‌ അവിടെ പറയുന്നു. (യോഹ 12:1) ശബത്തു​ദി​വ​സ​മായ നീസാൻ 8 ആരംഭി​ക്കു​ന്ന​തി​നു മുമ്പ്‌ (അതായത്‌ സൂര്യാ​സ്‌ത​മ​യ​ത്തി​നു മുമ്പ്‌) യേശു അവിടെ എത്തിയി​രി​ക്കണം. ശബത്തിനു തൊട്ട​ടുത്ത ദിവസ​മാ​യി​രു​ന്നു ശിമോ​ന്റെ വീട്ടിലെ ഭക്ഷണം.​—യോഹ 12:1-11; അനു. എ7-ഉം ബി12-ഉം കാണുക.

കുഷ്‌ഠ​രോ​ഗി​യായ ശിമോൻ: ഈ ശിമോ​നെ​ക്കു​റിച്ച്‌ ഇവി​ടെ​യും സമാന്ത​ര​വി​വ​ര​ണ​മായ മർ 14:3-ലും മാത്രമേ പറഞ്ഞി​ട്ടു​ള്ളൂ. യേശു മുമ്പ്‌ എപ്പോ​ഴെ​ങ്കി​ലും കുഷ്‌ഠ​രോ​ഗം ഭേദമാ​ക്കിയ ഒരാളാ​യി​രു​ന്നി​രി​ക്കാം ഇദ്ദേഹം.​— മത്ത 8:2-ന്റെ പഠനക്കു​റി​പ്പും പദാവ​ലി​യിൽ “കുഷ്‌ഠം; കുഷ്‌ഠ​രോ​ഗി” എന്നതും കാണുക.

ഒരു സ്‌ത്രീ: യോഹ 12:3 അനുസ​രിച്ച്‌ ഈ സ്‌ത്രീ മാർത്ത​യു​ടെ​യും ലാസറി​ന്റെ​യും സഹോ​ദ​രി​യായ മറിയ​യാണ്‌.

വെൺകൽഭ​ര​ണി: പദാവ​ലി കാണുക.

വിലപി​ടി​പ്പു​ള്ള സുഗന്ധ​തൈലം: ഇത്‌ 300 ദിനാറെ വിലവ​രുന്ന ഒരു റാത്തൽ “ശുദ്ധമായ ജടാമാം​സി” തൈല​മാ​യി​രു​ന്നെന്നു മർക്കോ​സി​ന്റെ​യും യോഹ​ന്നാ​ന്റെ​യും വിവരണം പറയുന്നു. ഒരു സാധാരണ കൂലി​പ്പ​ണി​ക്കാ​രന്റെ ഏതാണ്ട്‌ ഒരു വർഷത്തെ കൂലിക്കു തുല്യ​മാ​യി​രു​ന്നു ആ തുക. (മർ 14:3-5; യോഹ 12:3-5) ഈ സുഗന്ധ​തൈലം ഹിമാ​ല​യ​സാ​നു​ക്ക​ളിൽ കണ്ടുവ​രുന്ന ഒരു സുഗന്ധ​ച്ചെ​ടി​യിൽനിന്ന്‌ (നാർഡൊ​സ്റ്റാ​ക്കിസ്‌ ജടമാൻസി) എടുത്തി​രു​ന്ന​താ​ണെന്നു പൊതു​വേ കരുത​പ്പെ​ടു​ന്നു. പലപ്പോ​ഴും ആളുകൾ ഇതിൽ മായം ചേർത്തിരുന്നു, വ്യാ​ജോ​ത്‌പ​ന്ന​ങ്ങ​ളും പ്രചാ​ര​ത്തി​ലു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. പക്ഷേ ഇതു “ശുദ്ധമായ” തൈല​മാ​യി​രു​ന്നെന്നു മർക്കോ​സും യോഹ​ന്നാ​നും പറയുന്നു.

യേശു​വി​ന്റെ തലയിൽ ഒഴിച്ചു: മത്തായി​യും മർക്കോ​സും പറയു​ന്നത്‌ ആ സ്‌ത്രീ തൈലം യേശു​വി​ന്റെ തലയിൽ ഒഴിച്ചു എന്നാണ്‌. (മർ 14:3) വർഷങ്ങൾക്കു ശേഷം ഇതെക്കു​റിച്ച്‌ എഴുതിയ യോഹന്നാൻ, അവർ അതു യേശു​വി​ന്റെ കാലി​ലും ഒഴിച്ചു എന്ന വിശദാം​ശ​വും ഉൾപ്പെ​ടു​ത്തി. (യോഹ 12:3) അവർ സ്‌നേ​ഹ​ത്തോ​ടെ ചെയ്‌ത ഇക്കാര്യം, തന്നെ ആലങ്കാ​രി​കാർഥ​ത്തിൽ ശവസം​സ്‌കാ​ര​ത്തിന്‌ ഒരുക്കാൻവേ​ണ്ടി​യാ​ണെന്നു യേശു പറഞ്ഞു.​—മത്ത 26:12-ന്റെ പഠനക്കു​റി​പ്പു കാണുക.

ശിഷ്യ​ന്മാർ: മറിയ വിലപി​ടി​പ്പുള്ള സുഗന്ധ​തൈലം ഉപയോ​ഗി​ച്ച​തി​നെ എതിർത്തതു യൂദാസ്‌ ഈസ്‌ക​ര്യോത്ത്‌ ആണെന്നു പറഞ്ഞി​രി​ക്കു​ന്നതു യോഹ​ന്നാ​ന്റെ വിവര​ണ​ത്തിൽ മാത്ര​മാണ്‌. (യോഹ 12:4-7) ആ പറഞ്ഞതിൽ ന്യായ​മു​ണ്ടെന്നു തോന്നി​യി​ട്ടു മറ്റ്‌ അപ്പോ​സ്‌ത​ല​ന്മാർ അതി​നോ​ടു യോജി​ക്കുക മാത്ര​മാ​യി​രി​ക്കാം ചെയ്‌തത്‌.

ഇവൾ എന്റെ ശരീര​ത്തിൽ ഈ സുഗന്ധ​തൈലം ഒഴിച്ചത്‌: യേശു​വി​നോ​ടുള്ള സ്‌നേ​ഹ​വും വിലമ​തി​പ്പും കാരണ​മാണ്‌ ആ സ്‌ത്രീ (മത്ത 26:7-ന്റെ പഠനക്കു​റി​പ്പു കാണുക.) ഇത്ര ഉദാര​മാ​യൊ​രു കാര്യം ചെയ്‌തത്‌. സാധാ​ര​ണ​യാ​യി ശവശരീ​ര​ങ്ങ​ളിൽ അത്തരം സുഗന്ധ​തൈ​ല​ങ്ങ​ളും ലേപനി​ക​ളും പുരട്ടുന്ന ഒരു രീതി​യു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. അതു​കൊ​ണ്ടാണ്‌ അറിഞ്ഞു​കൊ​ണ്ട​ല്ലെ​ങ്കി​ലും ആ സ്‌ത്രീ തന്റെ ശരീരം ശവസം​സ്‌കാ​ര​ത്തിന്‌ ഒരുക്കു​ക​യാ​ണെന്നു യേശു പറഞ്ഞത്‌.​—2ദിന 16:14.

ലോകത്ത്‌ എവിടെ . . . പ്രസം​ഗി​ച്ചാ​ലും: മത്ത 24:14-ലെ തന്റെ പ്രവച​നം​പോ​ലെ​തന്നെ സന്തോ​ഷ​വാർത്ത ലോക​മെ​ങ്ങും ഘോഷി​ക്ക​പ്പെ​ടു​മെന്നു മുൻകൂ​ട്ടി​പ്പ​റ​യു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു യേശു. ഈ സ്‌ത്രീ​യു​ടെ ഭക്തിപൂർണ​മായ പ്രവൃ​ത്തി​യും അതിന്റെ ഭാഗമാ​കു​മെ​ന്നാ​ണു യേശു സൂചി​പ്പി​ച്ചത്‌. ആ സംഭവം രേഖ​പ്പെ​ടു​ത്താൻ മൂന്നു സുവി​ശേ​ഷ​യെ​ഴു​ത്തു​കാ​രെ ദൈവം പ്രചോ​ദി​പ്പി​ച്ചു.​—മർ 14:8, 9; യോഹ 12:7; മത്ത 24:14-ന്റെ പഠനക്കു​റി​പ്പു കാണുക.

സത്യമാ​യി: മത്ത 5:18-ന്റെ പഠനക്കു​റി​പ്പു കാണുക.

പിന്നെ: അതായത്‌ നീസാൻ 12-ന്‌; മത്ത 26:1-5-ൽ വിവരി​ച്ചി​രി​ക്കുന്ന സംഭവങ്ങൾ നടന്ന അതേ ദിവസം.​—അനു. എ7-ഉം ബി12-ഉം മത്ത 26:1, 6 എന്നിവ​യു​ടെ പഠനക്കു​റി​പ്പു​ക​ളും കാണുക.

യൂദാസ്‌ ഈസ്‌ക​ര്യോത്ത്‌: മത്ത 10:4-ന്റെ പഠനക്കു​റി​പ്പു കാണുക.

30 വെള്ളി​ക്കാശ്‌: യേശു​വി​നെ ഒറ്റി​ക്കൊ​ടുത്ത തുക​യെ​ക്കു​റിച്ച്‌ പരാമർശി​ച്ചി​രി​ക്കുന്ന സുവി​ശേ​ഷ​യെ​ഴു​ത്തു​കാ​രൻ മത്തായി മാത്ര​മാണ്‌. ആ 30 നാണയങ്ങൾ സോരിൽ നിർമിച്ച വെള്ളി​ശേ​ക്കെ​ലു​ക​ളാ​യി​രു​ന്നി​രി​ക്കാം. മുഖ്യ​പു​രോ​ഹി​ത​ന്മാർക്കു യേശു​വി​നോ​ടുള്ള പുച്ഛം ഇതിൽനിന്ന്‌ വായി​ച്ചെ​ടു​ക്കാം. കാരണം മോശ​യി​ലൂ​ടെ കൊടുത്ത നിയമ​മ​നു​സ​രിച്ച്‌ ഒരു അടിമ​യു​ടെ വിലയാ​യി​രു​ന്നു ഇത്‌. (പുറ 21:32) സമാന​മാ​യി ദൈവ​ജ​ന​ത്തിന്‌ ഇടയിൽ താൻ ചെയ്‌ത പ്രവാ​ച​ക​വേ​ല​യ്‌ക്കു കൂലി ചോദിച്ച സെഖര്യക്ക്‌ അവിശ്വ​സ്‌ത​രായ ഇസ്രാ​യേ​ല്യർ തൂക്കി​ക്കൊ​ടു​ത്തതു ‘30 വെള്ളി​നാ​ണ​യ​മാണ്‌.’ സെഖര്യക്ക്‌ അവർ ഒരു അടിമ​യു​ടെ വിലയേ കല്‌പി​ച്ചു​ള്ളൂ എന്നാണ്‌ അതു സൂചി​പ്പി​ക്കു​ന്നത്‌.​—സെഖ 11:12, 13.

പുളി​പ്പി​ല്ലാ​ത്ത അപ്പത്തിന്റെ ഒന്നാം ദിവസം: പുളി​പ്പി​ല്ലാത്ത അപ്പത്തിന്റെ ഉത്സവം പെസഹ​യു​ടെ (നീസാൻ 14) പിറ്റേന്ന്‌, അതായത്‌ നീസാൻ 15-നാണ്‌ ആരംഭി​ച്ചി​രു​ന്നത്‌. അത്‌ ഏഴു ദിവസം നീണ്ടു​നിൽക്കു​മാ​യി​രു​ന്നു. (അനു. ബി15 കാണുക.) എന്നാൽ യേശു​വി​ന്റെ കാലമാ​യ​പ്പോ​ഴേ​ക്കും പെസഹ​യ്‌ക്ക്‌ ഈ ഉത്സവവു​മാ​യി അഭേദ്യ​മായ ഒരു ബന്ധമു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്ന​തു​കൊണ്ട്‌ നീസാൻ 14 ഉൾപ്പെ​ടെ​യുള്ള എട്ടു ദിവസ​ത്തെ​യും ‘പുളി​പ്പി​ല്ലാത്ത അപ്പത്തിന്റെ ഉത്സവം’ എന്നു വിളി​ക്കാ​റു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. (ലൂക്ക 22:1) ഈ വാക്യ​ത്തി​ലെ “ഒന്നാം ദിവസം” എന്നതിനെ “മുമ്പുള്ള ദിവസം” എന്നും ഇവിടെ പരിഭാ​ഷ​പ്പെ​ടു​ത്താം. [യോഹ 1:15, 30 താരത​മ്യം ചെയ്യുക. അവിടെ സമാന​മായ ഒരു വ്യാക​ര​ണ​ഘടന വരുന്നി​ടത്ത്‌ “ഒന്നാം” എന്നതി​നുള്ള ഗ്രീക്കു​പ​ദത്തെ (പ്രൊ​ട്ടോസ്‌) “മുമ്പേ” എന്നാണു പരിഭാ​ഷ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യി​രി​ക്കു​ന്നത്‌. “എനിക്കും മുമ്പേ (പ്രൊ​ട്ടോസ്‌) അദ്ദേഹ​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു” എന്ന്‌ അവിടെ വായി​ക്കു​ന്നു.] അതു​കൊണ്ട്‌ മൂല​ഗ്രീ​ക്കു​ഭാ​ഷ​യും ജൂതന്മാ​രു​ടെ അക്കാലത്തെ രീതി​യും കണക്കിലെടുക്കുമ്പോൾ, ശിഷ്യ​ന്മാർ യേശു​വി​നോട്‌ ആ ചോദ്യം ചോദി​ച്ചതു നീസാൻ 13-ാം തീയതി​ത​ന്നെ​യാ​ണെന്ന്‌ അനുമാ​നി​ക്കാം. അപ്പോൾ നീസാൻ 13-ാം തീയതി പകൽസ​മ​യ​ത്താ​ണു ശിഷ്യ​ന്മാർ പെസഹ​യ്‌ക്കു​വേണ്ട ഒരുക്കങ്ങൾ നടത്തി​യത്‌. തുടർന്ന്‌ “സന്ധ്യയാ​യ​പ്പോൾ,” അതായത്‌ നീസാൻ 14 ആരംഭി​ച്ച​പ്പോൾ, അതിന്റെ ആചരണ​വും നടന്നു.​—മർ 14:16, 17; പദാവലിയിൽ “പുളിപ്പില്ലാത്ത അപ്പം” കാണുക.

സന്ധ്യയാ​യ​പ്പോൾ: അതായത്‌ നീസാൻ 14-നു തുടക്കം കുറി​ക്കുന്ന സന്ധ്യ.​—അനു. എ7-ഉം ബി12-ഉം കാണുക.

എന്നോ​ടൊ​പ്പം പാത്ര​ത്തിൽ കൈ മുക്കു​ന്നവൻ: ആളുകൾ സാധാരണ കൈ​കൊ​ണ്ടാ​ണു ഭക്ഷണം കഴിച്ചി​രു​ന്നത്‌. അപ്പക്കഷണം സ്‌പൂൺപോ​ലെ ഉപയോ​ഗി​ക്കുന്ന രീതി​യു​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. ഈ പദപ്രയോഗം, “ഒരുമിച്ച്‌ ഭക്ഷണം പങ്കിടുക” എന്ന്‌ അർഥമുള്ള ഒരു ശൈലി​യാ​യി​രി​ക്കാ​നും സാധ്യ​ത​യുണ്ട്‌. ഒരാ​ളോ​ടൊ​പ്പം ഇരുന്ന്‌ ഭക്ഷണം കഴിക്കു​ന്നത്‌ ഉറ്റ സൗഹൃ​ദ​ത്തി​ന്റെ സൂചന​യാ​യി​രു​ന്നു. അത്തര​മൊ​രു അടുത്ത സുഹൃ​ത്തിന്‌ എതിരെ തിരി​യു​ന്നത്‌ അങ്ങേയ​റ്റത്തെ വഞ്ചനയാ​യി​ട്ടാ​ണു കണ്ടിരു​ന്നത്‌.​—സങ്ക 41:9; യോഹ 13:18.

പാത്രം: ഇവിടെ ഉപയോ​ഗി​ച്ചി​രി​ക്കുന്ന ഗ്രീക്കു​പദം, ഭക്ഷണം കഴിക്കാൻ ഉപയോ​ഗി​ക്കുന്ന, താരത​മ്യേന കുഴി​വുള്ള പാത്ര​ത്തെ​യാ​ണു കുറി​ക്കു​ന്നത്‌.

നീതന്നെ അതു പറഞ്ഞല്ലോ: ചോദ്യ​കർത്താവ്‌ പറഞ്ഞ കാര്യം സത്യമാ​ണെ​ന്ന​തിന്‌ അടിവ​ര​യി​ടുന്ന ഒരു ജൂത​ശൈലി. ഒരർഥ​ത്തിൽ യേശു പറഞ്ഞത്‌ ഇതാണ്‌: “നീ അങ്ങനെ പറഞ്ഞല്ലോ, അതു സത്യമാണ്‌.” യേശു​വി​നെ ഒറ്റി​ക്കൊ​ടു​ത്ത​തി​ന്റെ ഉത്തരവാ​ദി​ത്വം യൂദാസ്‌ ഏറ്റെടു​ക്കു​ന്ന​താ​യി യൂദാ​സി​ന്റെ വാക്കു​കൾതന്നെ സൂചി​പ്പി​ച്ചെ​ന്നാ​യി​രി​ക്കാം യേശു ഉദ്ദേശി​ച്ചത്‌. ഈ സംഭവ​ത്തി​നു ശേഷം, യേശു കർത്താ​വി​ന്റെ സന്ധ്യാ​ഭ​ക്ഷണം ഏർപ്പെ​ടു​ത്തു​ന്ന​തി​നു മുമ്പുള്ള ഏതോ ഒരു സമയത്ത്‌ യൂദാസ്‌ ആ മുറി വിട്ട്‌ പോയി എന്നാണു യോഹ 13:21-30-ലെ വിവരണം സൂചി​പ്പി​ക്കു​ന്നത്‌. മത്തായി​യു​ടെ വിവര​ണ​ത്തിൽ പിന്നീട്‌ യൂദാ​സി​നെ​ക്കു​റിച്ച്‌ പരാമർശി​ക്കു​ന്നതു മത്ത 26:47-ലാണ്‌. അവിടെ യൂദാസ്‌ ഒരു ജനക്കൂ​ട്ട​ത്തോ​ടൊ​പ്പം ഗത്ത്‌ശെമന തോട്ട​ത്തി​ലേക്കു വരുന്ന​താ​യി പറയുന്നു.

ഒരു അപ്പം എടുത്ത്‌ . . . നുറുക്കി: പുരാ​ത​ന​കാല മധ്യപൂർവ​ദേ​ശത്ത്‌ ഉണ്ടാക്കി​യി​രുന്ന അപ്പം സാധാ​ര​ണ​ഗ​തി​യിൽ കനം കുറഞ്ഞ​താ​യി​രു​ന്നു. പുളി​പ്പി​ക്കാ​ത്ത​താ​ണെ​ങ്കിൽ അവ എളുപ്പം ഒടിയു​മാ​യി​രു​ന്നു. യേശു അപ്പം നുറുക്കിയതിന്‌, ആത്മീയ​ത​ല​ത്തി​ലുള്ള എന്തെങ്കി​ലും നിഗൂ​ഢാർഥങ്ങൾ ഉണ്ടായി​രു​ന്നില്ല. സാധാ​ര​ണ​യാ​യി എല്ലാവ​രും അങ്ങനെ​യാണ്‌ അത്തരം അപ്പം പങ്കിട്ടി​രു​ന്നത്‌.​—മത്ത 14:19-ന്റെ പഠനക്കു​റി​പ്പു കാണുക.

പ്രാർഥി​ച്ച​ശേ​ഷം: തെളി​വ​നു​സ​രിച്ച്‌ ദൈവ​ത്തി​നു നന്ദിയും സ്‌തു​തി​യും അർപ്പി​ക്കുന്ന ഒരു പ്രാർഥ​ന​യാ​യി​രു​ന്നു ഇത്‌.

പ്രതീ​ക​മാണ്‌: എസ്റ്റിൻ (അക്ഷരാർഥം “ആണ്‌.” അതായത്‌, “ഇത്‌ എന്റെ ശരീരം ആണ്‌” എന്ന അർഥത്തിൽ.) എന്ന ഗ്രീക്കു​പ​ദ​ത്തിന്‌ ഇവിടെ “അടയാളം; ചിഹ്നം; പ്രതി​നി​ധാ​നം ചെയ്യുന്നത്‌” എന്നിങ്ങ​നെ​യുള്ള അർഥങ്ങ​ളാ​ണു​ള്ളത്‌. അപ്പോ​സ്‌ത​ല​ന്മാർക്കും അത്‌ അങ്ങനെ​ത​ന്നെ​യാ​ണു മനസ്സി​ലാ​യത്‌. കാരണം, യേശു​വി​ന്റെ പൂർണ​ത​യുള്ള ശരീര​വും അവർ കഴിക്കാ​നി​രുന്ന പുളി​പ്പി​ല്ലാത്ത അപ്പവും ഒരേ സമയം അവരുടെ കൺമു​ന്നി​ലു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. അതു​കൊ​ണ്ടു​തന്നെ ആ അപ്പം യേശു​വി​ന്റെ ശരീര​മ​ല്ലെന്ന്‌ അവർക്കു മനസ്സി​ലാ​കു​മാ​യി​രു​ന്നു. ഇതേ ഗ്രീക്കു​പദം മത്ത 12:7-ലും കാണാം. അതിനെ പല ബൈബിൾപ​രി​ഭാ​ഷ​ക​ളും “അർഥം” എന്നാണു വിവർത്തനം ചെയ്‌തി​രി​ക്കു​ന്നത്‌ എന്നതും ശ്രദ്ധേ​യ​മാണ്‌.

ഉടമ്പടി​യു​ടെ രക്തം: യഹോ​വ​യും അഭിഷി​ക്ത​ക്രി​സ്‌ത്യാ​നി​ക​ളും തമ്മിലുള്ള പുതിയ ഉടമ്പടി​ക്കു സാധുത നൽകി​യതു യേശു​വി​ന്റെ ബലിയാണ്‌. (എബ്ര 8:10) സീനായ്‌ പർവത​ത്തിന്‌ അടുത്തുവെച്ച്‌, ഇസ്രാ​യേ​ല്യ​രു​മാ​യുള്ള നിയമ ഉടമ്പടി നിലവിൽ വന്നപ്പോൾ അതിനു മധ്യസ്ഥ​നാ​യി​രുന്ന മോശ ഉപയോ​ഗിച്ച അതേ പ്രയോ​ഗ​മാ​ണു യേശു​വും ഇവിടെ ഉപയോ​ഗി​ച്ചത്‌. (പുറ 24:8; എബ്ര 9:19-21) കാളക​ളു​ടെ​യും കോലാ​ടു​ക​ളു​ടെ​യും രക്തം, ദൈവ​വും ഇസ്രാ​യേൽ ജനതയും തമ്മിലുള്ള നിയമ ഉടമ്പടി​ക്കു സാധുത നൽകി​യ​തു​പോ​ലെ യേശു​വി​ന്റെ രക്തം, ആത്മീയ ഇസ്രാ​യേ​ലു​മാ​യി യഹോവ ചെയ്യാ​നി​രുന്ന പുതിയ ഉടമ്പടി​ക്കു നിയമ​സാ​ധുത നൽകി. എ.ഡി. 33-ലെ പെന്തി​ക്കോ​സ്‌തി​ലാണ്‌ ആ ഉടമ്പടി നിലവിൽ വന്നത്‌.​—എബ്ര 9:14, 15.

വീഞ്ഞ്‌: വീഞ്ഞിനെ തിരു​വെ​ഴു​ത്തു​കൾ ചില​പ്പോ​ഴൊ​ക്കെ സന്തോ​ഷ​ത്തി​ന്റെ പ്രതീ​ക​മാ​യി ഉപയോ​ഗി​ച്ചി​ട്ടുണ്ട്‌.​—സങ്ക 104:15; സഭ 10:19.

സ്‌തു​തി​ഗീ​ത​ങ്ങൾ: അഥവാ “ഭക്തിഗാനങ്ങൾ; സങ്കീർത്ത​നങ്ങൾ.” ഒരു ജൂതപാ​ര​മ്പ​ര്യ​രേഖ പറയു​ന്ന​ത​നു​സ​രിച്ച്‌ ആളുകൾ ആദ്യത്തെ ഹല്ലേൽ സങ്കീർത്ത​നങ്ങൾ (113, 114) പെസഹാ​ഭ​ക്ഷ​ണ​ത്തി​ന്റെ സമയത്തും അവസാ​നത്തെ നാലെണ്ണം (115-118) അതിന്റെ ഉപസം​ഹാ​ര​ത്തി​ലും പാടു​ക​യോ ചൊല്ലു​ക​യോ ചെയ്‌തി​രു​ന്നു. അതിൽ ഒടുവി​ല​ത്തേ​തിൽ മിശി​ഹ​യെ​ക്കു​റി​ച്ചുള്ള ചില പ്രവച​നങ്ങൾ ഉണ്ടായി​രു​ന്നു. 118-ാം സങ്കീർത്തനം ആരംഭി​ക്കു​ക​യും അവസാ​നി​ക്കു​ക​യും ചെയ്യു​ന്നത്‌ ഈ വാക്കു​ക​ളോ​ടെ​യാണ്‌: “യഹോ​വ​യോ​ടു നന്ദി പറയു​വിൻ, ദൈവം നല്ലവന​ല്ലോ; ദൈവ​ത്തി​ന്റെ അചഞ്ചല​സ്‌നേഹം എന്നും നിലനിൽക്കു​ന്നത്‌.” (സങ്ക 118:1, 29) മരണത്തി​ന്റെ തലേ രാത്രി വിശ്വ​സ്‌ത​രായ അപ്പോ​സ്‌ത​ല​ന്മാ​രോ​ടൊ​പ്പം യേശു പാടിയ സ്‌തു​തി​ഗീ​ത​ത്തി​ലെ അവസാ​ന​വാ​ക്കു​ക​ളാ​യി​രി​ക്കാം ഇവ.

കോഴി കൂകു​ന്ന​തി​നു മുമ്പ്‌: നാലു സുവി​ശേ​ഷ​ങ്ങ​ളി​ലും ഇതെക്കു​റിച്ച്‌ പറയു​ന്നു​ണ്ടെ​ങ്കി​ലും കോഴി രണ്ടു തവണ കൂകും എന്ന വിശദാം​ശം മർക്കോ​സി​ന്റെ വിവര​ണ​ത്തിൽ മാത്രമേ ഉള്ളൂ. (മത്ത 26:74, 75; മർ 14:30, 72; ലൂക്ക 22:34, 60, 61; യോഹ 13:38; 18:27) യേശു​വി​ന്റെ നാളിൽ യരുശ​ലേ​മിൽ പൂവൻകോ​ഴി​കളെ വളർത്തി​യി​രു​ന്ന​താ​യി മിഷ്‌ന​യിൽ കാണു​ന്നത്‌ ഈ ബൈബിൾവി​വ​ര​ണത്തെ പിന്താ​ങ്ങു​ന്നു. കോഴി കൂകു​മെന്നു യേശു പറഞ്ഞതു സംഭവിച്ചത്‌, സാധ്യ​ത​യ​നു​സ​രിച്ച്‌ നേരം പുലരു​ന്ന​തിന്‌ ഏറെ മുമ്പാ​യി​രു​ന്നു.

ഗത്ത്‌ശെ​മന: തെളി​വ​നു​സ​രിച്ച്‌ ഈ തോട്ടം, യരുശ​ലേ​മി​നോ​ടു ചേർന്നു​കി​ട​ക്കുന്ന കി​ദ്രോൻ താഴ്‌വ​ര​യ്‌ക്ക്‌ അപ്പുറത്ത്‌ ഒലിവു​മ​ല​യി​ലാ​യി​രു​ന്നു. സാധ്യ​ത​യ​നു​സ​രിച്ച്‌ അവിടെ ഒലിവ്‌ ആട്ടുന്ന ഒരു ചക്കുണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. കാരണം ഗത്ത്‌ശെമന എന്ന പദം വന്നത്‌ “എണ്ണ ആട്ടുന്ന ചക്ക്‌” എന്ന്‌ അർഥമുള്ള, ഗെത്‌സേ​മ​നൈ എന്ന എബ്രായ അല്ലെങ്കിൽ അരമായ പദപ്ര​യോ​ഗ​ത്തിൽനി​ന്നാണ്‌. അതിന്റെ കൃത്യ​സ്ഥാ​നം ഇന്നു നിർണ​യി​ക്കാ​നാ​കി​ല്ലെ​ങ്കി​ലും ഒലിവു​മ​ല​യു​ടെ പടിഞ്ഞാ​റേ ചെരു​വിൽ, അടിവാ​ര​ത്തിന്‌ അടുത്ത്‌, വഴി രണ്ടായി പിരി​യു​ന്നി​ടത്ത്‌ കാണുന്ന തോട്ട​മാ​യി​രി​ക്കാം അതെന്ന്‌ ഒരു പാരമ്പ​ര്യ​രേഖ പറയുന്നു.​—അനു. ബി12 കാണുക.

സെബെ​ദി​യു​ടെ രണ്ടു പുത്ര​ന്മാർ: അതായത്‌ അപ്പോ​സ്‌ത​ല​ന്മാ​രായ യാക്കോ​ബും യോഹ​ന്നാ​നും.​—മത്ത 4:21; 10:2.

എന്റെ ഉള്ളിലെ: അഥവാ “എന്റെ ദേഹി​യു​ടെ.” കാലങ്ങ​ളാ​യി “ദേഹി” എന്നു പരിഭാ​ഷ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യി​ട്ടുള്ള സൈക്കി എന്ന ഗ്രീക്കു​പദം ഇവിടെ മുഴു​വ്യ​ക്തി​യെ​യും കുറി​ക്കു​ന്നു. അതു​കൊണ്ട്‌ “എന്റെ ദേഹി​യു​ടെ” എന്ന പദപ്ര​യോ​ഗം “ഞാൻ എന്ന മുഴു​വ്യ​ക്തി​യു​ടെ​യും” എന്നോ “എന്റെ” എന്നു മാത്ര​മോ പരിഭാ​ഷ​പ്പെ​ടു​ത്താ​നാ​കും.​—പദാവ​ലി​യിൽ “ദേഹി” കാണുക.

ഉണർന്നി​രി​ക്കൂ: അഥവാ “ഉണർവോ​ടി​രി​ക്കൂ.” താൻ വരുന്ന ദിവസ​വും മണിക്കൂ​റും ശിഷ്യ​ന്മാർക്ക്‌ അറിയാ​ത്ത​തു​കൊണ്ട്‌ അവർ ആത്മീയ​മാ​യി ഉണർന്നി​രി​ക്കേ​ണ്ട​തു​ണ്ടെന്നു യേശു ഊന്നി​പ്പ​റ​ഞ്ഞി​രു​ന്നു. (മത്ത 24:42; 25:13 എന്നിവ​യു​ടെ പഠനക്കു​റി​പ്പു​കൾ കാണുക.) ആ ആഹ്വാനം യേശു ഇവി​ടെ​യും മത്ത 26:41-ലും ആവർത്തി​ക്കു​ന്നുണ്ട്‌. ആ വാക്യ​ത്തിൽ ആത്മീയ​മാ​യി ഉണർന്നിരിക്കുന്നതിനെ, മടുത്ത്‌ പിന്മാ​റാ​തെ പ്രാർഥി​ക്കു​ന്ന​തു​മാ​യി യേശു ബന്ധിപ്പി​ച്ചി​ട്ടു​മുണ്ട്‌. സമാന​മായ നിർദേ​ശങ്ങൾ ഗ്രീക്കു​തി​രു​വെ​ഴു​ത്തു​ക​ളിൽ ഉടനീളം കാണാം. സത്യ​ക്രി​സ്‌ത്യാ​നി​കൾ ആത്മീയ​മാ​യി ജാഗ്ര​ത​യോ​ടി​രി​ക്കേ​ണ്ടത്‌ എത്ര പ്രധാ​ന​മാ​ണെന്ന്‌ ഇതു കാണി​ക്കു​ന്നു.​—1കൊ 16:13; കൊലോ 4:2; 1തെസ്സ 5:6; 1പത്ര 5:8; വെളി 16:15.

കമിഴ്‌ന്നു​വീണ്‌: അഥവാ “സാഷ്ടാം​ഗം വീണ്‌.” കൈക​ളോ കൈമു​ട്ടോ ഊന്നി​യാ​യി​രി​ക്കാം യേശു കിടന്നത്‌. പ്രാർഥി​ക്കു​മ്പോ​ഴത്തെ വ്യത്യസ്‌ത ശാരീ​രി​ക​നി​ല​ക​ളെ​ക്കു​റിച്ച്‌ ബൈബിൾ പറയു​ന്നുണ്ട്‌. നിന്നു​കൊ​ണ്ടോ മുട്ടു​കു​ത്തി​നി​ന്നു​കൊ​ണ്ടോ ഉള്ള പ്രാർഥ​നകൾ അതിന്‌ ഉദാഹ​ര​ണ​മാണ്‌. എന്നാൽ ദൈവ​ത്തോ​ടു മുട്ടി​പ്പാ​യി അപേക്ഷി​ക്കുന്ന ഒരാൾ അതിന്റെ തീവ്രത നിമിത്തം നിലത്ത്‌ കമിഴ്‌ന്നു​കി​ട​ന്നു​പോ​ലും പ്രാർഥി​ച്ചേ​ക്കാം.

ഈ പാനപാ​ത്രം . . . നീക്കേ​ണമേ: ബൈബി​ളിൽ ഉപയോ​ഗി​ച്ചി​രി​ക്കുന്ന “പാനപാ​ത്രം” എന്ന പദം, മിക്ക​പ്പോ​ഴും ആലങ്കാ​രി​കാർഥ​ത്തിൽ ഒരാ​ളെ​ക്കു​റി​ച്ചുള്ള ദൈവ​ത്തി​ന്റെ ഇഷ്ടത്തെ അഥവാ ആ വ്യക്തിക്കു “നിയമി​ച്ചു​കൊ​ടുത്ത ഓഹരി​യെ” ആണ്‌ സൂചി​പ്പി​ക്കു​ന്നത്‌. (മത്ത 20:22–ന്റെ പഠനക്കു​റി​പ്പു കാണുക.) താൻ ദൈവനിന്ദകൻ, രാജ്യ​ദ്രോ​ഹി എന്നീ കുറ്റങ്ങ​ളും വഹിച്ച്‌ മരി​ക്കേ​ണ്ടി​വ​ന്നാൽ അതു ദൈവ​ത്തി​ന്മേൽ വരുത്തി​വെ​ക്കുന്ന നിന്ദ​യെ​ക്കു​റിച്ച്‌ യേശു​വി​നു വലിയ ഉത്‌ക​ണ്‌ഠ​യു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു എന്നതിനു സംശയ​മില്ല. അതു​കൊ​ണ്ടാണ്‌ “ഈ പാനപാ​ത്രം” തന്നിൽനിന്ന്‌ നീക്കാൻ യേശു പ്രാർഥി​ച്ചത്‌.

നിങ്ങൾക്ക്‌: ഗ്രീക്കു​പാ​ഠ​ത്തിൽ കാണുന്ന മധ്യമ​പു​രുഷ സർവനാ​മം ബഹുവ​ച​ന​രൂ​പ​ത്തി​ലു​ള്ള​താണ്‌. യേശു പത്രോ​സി​നോ​ടു മാത്രമല്ല മറ്റു ശിഷ്യ​ന്മാ​രോ​ടും​കൂ​ടെ​യാ​ണു സംസാ​രി​ക്കു​ന്ന​തെന്ന്‌ ഇതു സൂചി​പ്പി​ക്കു​ന്നു.

ആത്മാവ്‌: ഒരു പ്രത്യേക രീതി​യിൽ സംസാ​രി​ക്കാ​നോ പ്രവർത്തി​ക്കാ​നോ ഒരാളെ പ്രേരി​പ്പി​ക്കുന്ന പ്രചോ​ദ​ക​ശ​ക്തി​യാണ്‌ ഇത്‌. അയാളു​ടെ ആലങ്കാ​രി​ക​ഹൃ​ദ​യ​മാണ്‌ അതിന്റെ ഉറവിടം.​—പദാവലി കാണുക.

ശരീരം: അഥവാ “ജഡം.” ഇവിടെ ഇതു പാപാ​വ​സ്ഥ​യി​ലുള്ള അപൂർണ​മ​നു​ഷ്യ​നെ കുറി​ക്കു​ന്നു. ബൈബി​ളിൽ പലയി​ട​ങ്ങ​ളി​ലും “ജഡം” എന്ന പദം ഈ അർഥത്തിൽ ഉപയോ​ഗി​ച്ചി​ട്ടുണ്ട്‌.

ഇതാ: മത്ത 1:23-ന്റെ പഠനക്കു​റി​പ്പു കാണുക.

വളരെ സ്‌നേ​ഹ​ത്തോ​ടെ യേശു​വി​നെ ചുംബി​ച്ചു: “വളരെ സ്‌നേ​ഹ​ത്തോ​ടെ ചുംബി​ച്ചു” എന്നു പരിഭാ​ഷ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യി​രി​ക്കുന്ന ഗ്രീക്കുക്രിയ, മത്ത 26:48-ൽ കാണുന്ന ‘ചുംബി​ക്കുക’ എന്ന ക്രിയ​യു​ടെ തീവ്ര​മായ ഒരു രൂപമാണ്‌. വളരെ ഊഷ്‌മ​ള​ത​യോ​ടെ​യും സൗഹൃ​ദ​ഭാ​വ​ത്തോ​ടെ​യും ഉള്ള ആ അഭിവാ​ദനം യൂദാ​സി​ന്റെ വഞ്ചനയു​ടെ​യും കാപട്യ​ത്തി​ന്റെ​യും ആഴമാണു തുറന്നു​കാ​ട്ടു​ന്നത്‌.

ലഗ്യോൻ: റോമൻ സൈന്യ​ത്തി​ന്റെ മുഖ്യ​വി​ഭാ​ഗം. എ.ഡി. ഒന്നാം നൂറ്റാ​ണ്ടിൽ ഒരു ലഗ്യോ​നിൽ പൊതു​വേ 6,000-ത്തോളം പടയാ​ളി​ക​ളു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. ഇവിടെ കാണുന്ന “12 ലഗ്യോൻ” എന്ന പ്രയോ​ഗം സാധ്യ​ത​യ​നു​സ​രിച്ച്‌ ക്ലിപ്‌ത​മ​ല്ലാത്ത, വലി​യൊ​രു സംഖ്യ​യെ​യാ​ണു കുറി​ക്കു​ന്നത്‌. താൻ ചോദി​ച്ചാൽ തന്നെ സംരക്ഷി​ക്കാ​നാ​യി പിതാവ്‌ ആവശ്യ​ത്തി​ല​ധി​കം ദൂതന്മാ​രെ അയയ്‌ക്കും എന്നാണു യേശു ഇവിടെ പറയു​ന്നത്‌.

തിരു​വെ​ഴു​ത്തു​കൾ: ദൈവ​പ്ര​ചോ​ദി​ത​മാ​യി എഴുതിയ എബ്രാ​യ​ലി​ഖി​ത​ങ്ങളെ മുഴു​വ​നാ​യി കുറി​ക്കാ​നാ​ണു പൊതു​വേ ഈ പദം ഉപയോ​ഗി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നത്‌.

പ്രവാ​ച​ക​ന്മാർ എഴുതി​യതു നിറ​വേ​റേ​ണ്ട​തിന്‌: മത്ത 1:22-ന്റെ പഠനക്കു​റി​പ്പു കാണുക.

മഹാപു​രോ​ഹി​ത​നായ കയ്യഫ: മത്ത 26:3-ന്റെ പഠനക്കു​റി​പ്പു കാണുക.

മുഖ്യ​പു​രോ​ഹി​ത​ന്മാർ: പുരോ​ഹി​ത​ഗ​ണ​ത്തി​ലെ പ്രധാ​നി​ക​ളെ​യാണ്‌ ഈ പദം കുറി​ക്കു​ന്നത്‌.​—മത്ത 2:4-ന്റെ പഠനക്കു​റി​പ്പും പദാവ​ലി​യിൽ “മുഖ്യ​പു​രോ​ഹി​തൻ” എന്നതും കാണുക.

സൻഹെ​ദ്രിൻ: അതായത്‌ യരുശ​ലേ​മിൽ സ്ഥിതി​ചെ​യ്യുന്ന, ജൂതന്മാ​രു​ടെ പരമോ​ന്ന​ത​കോ​ടതി. “സൻഹെ​ദ്രിൻ” എന്നു പരിഭാ​ഷ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യി​രി​ക്കുന്ന ഗ്രീക്കു​പ​ദ​ത്തി​ന്റെ (സുനേ​ദ്രി​ഒൻ) അക്ഷരാർഥം “ഒപ്പം ഇരിക്കുക” എന്നാണ്‌. കൂടി​വ​രവ്‌ അല്ലെങ്കിൽ യോഗം എന്ന വിശാ​ല​മായ അർഥമുള്ള പദമാ​യി​രു​ന്നു ഇതെങ്കി​ലും ഇസ്രാ​യേ​ലിൽ അതിനു മതപര​മായ ന്യായാ​ധി​പ​സം​ഘത്തെ അഥവാ കോട​തി​യെ അർഥമാ​ക്കാ​നാ​കു​മാ​യി​രു​ന്നു.​— മത്ത 5:22-ന്റെ പഠനക്കു​റി​പ്പും പദാവ​ലി​യും കാണുക; സൻഹെ​ദ്രിൻ ഹാൾ സ്ഥിതി​ചെ​യ്‌തി​രു​ന്നി​രി​ക്കാൻ സാധ്യ​ത​യുള്ള സ്ഥലം അറിയാൻ അനു. ബി12 കാണുക.

ക്രിസ്‌തു: മത്ത 11:2–ന്റെ പഠനക്കു​റി​പ്പു കാണുക.

അങ്ങുതന്നെ അതു പറഞ്ഞല്ലോ: യേശു കയ്യഫയു​ടെ ചോദ്യം അവഗണി​ക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നില്ല. കാരണം തന്നെ​ക്കൊണ്ട്‌ ഒരു കാര്യം ആണയിട്ട്‌ പറയി​ക്കാൻ മഹാപു​രോ​ഹി​തന്‌ അധികാ​ര​മു​ണ്ടെന്നു യേശു​വിന്‌ അറിയാ​മാ​യി​രു​ന്നു. (മത്ത 26:63) ഒരു പ്രസ്‌താ​വന സത്യമാ​ണെന്ന വസ്‌തു​ത​യ്‌ക്ക്‌ അടിവ​ര​യി​ടാൻ ജൂതന്മാർ ഉപയോ​ഗി​ച്ചി​രുന്ന ഒരു പ്രയോ​ഗ​മാ​യി​രു​ന്നി​രി​ക്കാം ഇത്‌. മർക്കോ​സി​ന്റെ സമാന്ത​ര​വി​വ​രണം ഇക്കാര്യം ശരി​വെ​ക്കു​ന്നു. കാരണം യേശു “അതെ” എന്നു മറുപടി പറയു​ന്ന​താ​യാ​ണു നമ്മൾ അവിടെ വായി​ക്കു​ന്നത്‌.​—മർ 14:62; മത്ത 26:25; 27:11 എന്നിവ​യു​ടെ പഠനക്കു​റി​പ്പു​കൾ കാണുക.

മനുഷ്യ​പു​ത്രൻ . . . ആകാശ​മേ​ഘ​ങ്ങ​ളിൽ വരുന്നത്‌: ദാനി 7:13, 14-ൽ കാണുന്ന, മിശി​ഹ​യെ​ക്കു​റി​ച്ചുള്ള പ്രവച​ന​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചാ​ണു യേശു ഇവിടെ പറഞ്ഞത്‌. ദൈവ​സ​ന്നി​ധി​യി​ലേക്കു ചെല്ലാൻ അനുമതി കിട്ടു​ന്ന​തും സ്വർഗ​ത്തിൽ രാജാ​ധി​കാ​രം ലഭിക്കു​ന്ന​തും തനിക്കാ​യി​രി​ക്കു​മെന്നു യേശു അതിലൂ​ടെ വ്യക്തമാ​ക്കി.​—പദാവലിയിൽ “മനുഷ്യ​പു​ത്രൻ” കാണുക.

ശക്തനാ​യ​വ​ന്റെ വലതു​ഭാ​ഗം: അക്ഷ. “ശക്തിയുടെ വലതു​ഭാ​ഗം.” ഭരണാ​ധി​കാ​രി​യു​ടെ വലതു​ഭാ​ഗ​ത്താ​യി​രി​ക്കുക എന്നതിന്റെ അർഥം, ഭരണാ​ധി​കാ​രി കഴിഞ്ഞാൽ ഏറ്റവും പ്രധാ​ന​പ്പെട്ട സ്ഥാനം വഹിക്കുക എന്നാണ്‌. (സങ്ക 110:1; പ്രവൃ 7:55, 56) “ശക്തി” എന്നതി​നുള്ള ഗ്രീക്കു​പ​ദ​ത്തിന്‌ ഇവിടെ ദൈവത്തെ കുറി​ക്കാ​നാ​കും. അതു​കൊ​ണ്ടു​തന്നെ ആ പദത്തെ “ശക്തിയായവൻ” എന്നോ “ശക്തനായവൻ” എന്നോ പരിഭാ​ഷ​പ്പെ​ടു​ത്താം. ‘ശക്തിയുടെ വലതുഭാഗം’ എന്നതി​നുള്ള ഗ്രീക്കു​പ​ദ​പ്ര​യോ​ഗം സമാന്ത​ര​വി​വ​ര​ണ​മായ ലൂക്ക 22:69-ലും കാണാം. പക്ഷേ അവിടെ അതോ​ടൊ​പ്പം “ദൈവം” എന്നതി​നുള്ള വാക്കും കാണു​ന്നുണ്ട്‌. അതു പരിഭാ​ഷ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യി​രി​ക്കു​ന്നത്‌ ‘ശക്തനായ ദൈവ​ത്തി​ന്റെ വലതു​ഭാ​ഗം’ എന്നാണ്‌. ‘ശക്തനായവന്റെ വലതു​ഭാ​ഗം’ എന്ന പദപ്ര​യോ​ഗം മറ്റൊരു കാര്യ​വും സൂചി​പ്പി​ക്കു​ന്നു​ണ്ടാ​കാം. ‘ശക്തനായ’ ദൈവ​ത്തി​ന്റെ വലതു​ഭാ​ഗ​ത്താ​യി​രി​ക്കു​ന്ന​തു​കൊണ്ട്‌ യേശു​വി​ലേക്കു ശക്തിയും അധികാ​ര​വും വന്നു​ചേ​രും എന്നതാണ്‌ അത്‌.

പുറങ്കു​പ്പാ​യം കീറി​ക്കൊണ്ട്‌: ഇവിടെ അതു രോഷ​ത്തി​ന്റെ പ്രകട​ന​മാണ്‌. തന്റെ വസ്‌ത്ര​ത്തി​ന്റെ നെഞ്ചു​ഭാ​ഗ​മാ​യി​രി​ക്കാം കയ്യഫ വലിച്ചു​കീ​റി​യത്‌. നാടകീ​യ​മായ ഈ പ്രവൃത്തി, യേശു​വി​ന്റെ വാക്കുകൾ ദൈവ​ഭ​ക്ത​നായ തനിക്കു സഹിക്കാ​വു​ന്ന​തിന്‌ അപ്പുറ​മാ​ണെന്നു വരുത്തി​ത്തീർക്കാ​നാ​യി​രു​ന്നി​രി​ക്കാം.

നിന്നെ അടിച്ചത്‌ ആരാ​ണെന്നു . . . പ്രവചിക്ക്‌: “പ്രവചിക്ക്‌” എന്നു പറഞ്ഞ​പ്പോൾ ഭാവി മുൻകൂട്ടിപ്പറയാനല്ല, മറിച്ച്‌ യേശു​വി​നെ അടിച്ചത്‌ ആരാ​ണെന്ന്‌ ഒരു ദിവ്യ​വെ​ളി​പാ​ടി​ലൂ​ടെ മനസ്സി​ലാ​ക്കി​യെ​ടു​ക്കാ​നാണ്‌ അവർ ആവശ്യ​പ്പെ​ട്ടത്‌. മർ 14:65-ലെയും ലൂക്ക 22:64-ലെയും സമാന്ത​ര​വി​വ​ര​ണങ്ങൾ സൂചി​പ്പി​ക്കു​ന്നതു യേശു​വി​നെ ഉപദ്ര​വി​ച്ചവർ യേശു​വി​ന്റെ മുഖം മൂടി​യി​രു​ന്നു എന്നാണ്‌. അതു​കൊ​ണ്ടാ​യി​രി​ക്കാം അടിച്ചത്‌ ആരാ​ണെന്നു പറയാൻ ആവശ്യ​പ്പെട്ട്‌ അവർ യേശു​വി​നെ പരിഹ​സി​ച്ചത്‌.

പടിപ്പുര: അക്ഷ. “കവാടം.” മർക്കോ​സി​ന്റെ വിവര​ണ​ത്തിൽ ഉപയോ​ഗി​ച്ചി​രി​ക്കുന്ന മൂലഭാ​ഷാ​പ​ദ​ത്തി​നു “വാതിലിനോടു ചേർന്നുള്ള ഇടനാഴി” എന്ന്‌ അർഥം വരാം. അതു വെറു​മൊ​രു കവാട​മ​ല്ലാ​യി​രു​ന്നെന്ന്‌ അതിൽനിന്ന്‌ വ്യക്തം. (മർ 14:68) തെളി​വ​നു​സ​രിച്ച്‌ അത്‌ ആളുകൾക്കു മുറ്റത്തു​നിന്ന്‌ പുറത്തെ വഴിയി​ലേക്ക്‌ ഇറങ്ങാ​നുള്ള ഒരു ഇടനാ​ഴി​യോ ഹാളോ ആയിരു​ന്നു. വഴിയി​ലേക്ക്‌ ഇറങ്ങു​ന്നി​ട​ത്താ​കട്ടെ അതിനു വാതി​ലു​ക​ളും കാണും.

നിന്റെ സംസാ​ര​രീ​തി: അഥവാ “നീ വാക്കുകൾ ഉച്ചരി​ക്കുന്ന രീതി.” പത്രോസ്‌ ഗലീല​യിൽനി​ന്നു​ള്ള​വ​നാ​യി​രു​ന്നു. അതു​കൊ​ണ്ടു​തന്നെ പത്രോസ്‌ സംസാ​രി​ച്ചി​രുന്ന എബ്രാ​യ​ഭാ​ഷ​യിൽ ഗലീല​ക്കാ​രു​ടെ തനതായ ചില പദപ്ര​യോ​ഗ​ങ്ങ​ളും ഉച്ചാര​ണ​രീ​തി​യും കടന്നു​വ​ന്നി​രി​ക്കാം. യഹൂദ്യ​യി​ലെ ആളുക​ളു​ടേ​തിൽനിന്ന്‌ വ്യത്യ​സ്‌ത​മായ, ഗലീല​ക്കാ​രു​ടെ ഈ സംസാ​ര​രീ​തി​യും പദപ്ര​യോ​ഗ​ങ്ങ​ളും വിദേ​ശ​സ്വാ​ധീ​ന​ത്തി​ന്റെ ഫലമാ​യി​രി​ക്കാ​മെന്നു ചിലർ കരുതു​ന്നു.

സ്വയം പ്രാകി​ക്കൊണ്ട്‌: ഒരർഥ​ത്തിൽ പത്രോസ്‌ ഇങ്ങനെ പറയു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു: ‘എനിക്ക്‌ ആ മനുഷ്യ​നെ അറിയില്ല എന്നു പറഞ്ഞതു നുണയാ​ണെ​ങ്കിൽ എന്റെ മേൽ ശാപം വരട്ടെ.’

ആണയിട്ട്‌ പറഞ്ഞു: പത്രോസ്‌ ആകെ ഭയന്നു​പോ​യി​രു​ന്നു. തനിക്ക്‌ യേശു​വി​നെ അറിയി​ല്ലെന്നു പറഞ്ഞതു സത്യമാ​ണെന്നു ചുറ്റു​മു​ള്ള​വരെ ബോധ്യ​പ്പെ​ടു​ത്താൻ പത്രോസ്‌ അപ്പോൾ കണ്ടെത്തിയ വഴിയാ​യി​രു​ന്നു ഇത്‌. ഇങ്ങനെ ആണയിട്ടതിലൂടെ, താൻ പറഞ്ഞ​തെ​ല്ലാം സത്യമാ​ണെ​ന്നും അല്ലാത്ത​പക്ഷം തന്റെ മേൽ ഒരു ദുരന്തം വന്നു​കൊ​ള്ളട്ടെ എന്നും പറയു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു പത്രോസ്‌.