കി​ദ്രോൻ താഴ്‌വര: അഥവാ “കി​ദ്രോൻ ശൈത്യ​കാല ജലപ്ര​വാ​ഹം.” യരുശ​ലേ​മി​നെ​യും ഒലിവു​മ​ല​യെ​യും തമ്മിൽ വേർതി​രി​ക്കുന്ന ഈ താഴ്‌​വര​യെ​ക്കു​റിച്ച്‌ ക്രിസ്‌തീയ ഗ്രീക്കു​തി​രു​വെ​ഴു​ത്തു​ക​ളിൽ ഇവിടെ മാത്രമേ പറഞ്ഞി​ട്ടു​ള്ളൂ. നഗരത്തി​ന്റെ കിഴക്കേ വശത്ത്‌, തെക്കു​വ​ട​ക്കാ​യി നീണ്ടു​കി​ടന്ന ഒരു താ​ഴ്‌വര​യാണ്‌ ഇത്‌. അതിശ​ക്ത​മായ മഴ പെയ്യുന്ന സാഹച​ര്യ​ങ്ങ​ളൊ​ഴി​ച്ചാൽ ശൈത്യ​കാ​ല​ത്തു​പോ​ലും പൊതു​വേ ഈ താഴ്‌​വര​യിൽ നീരൊ​ഴുക്ക്‌ ഉണ്ടാകു​മാ​യി​രു​ന്നില്ല. “താഴ്‌വര” എന്നു പരിഭാ​ഷ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യി​രി​ക്കുന്ന ഖെയ്‌മ​റോസ്‌ എന്ന ഗ്രീക്കു​പ​ദ​ത്തി​ന്റെ അക്ഷരാർഥം “ശൈത്യ​കാല ജലപ്ര​വാ​ഹം” എന്നാണ്‌. ശൈത്യ​കാ​ലത്ത്‌ വലിയ മഴ പെയ്യു​മ്പോൾ ഉണ്ടാകുന്ന ശക്തമായ നീരൊ​ഴു​ക്കി​നെ​യാ​ണു “ശൈത്യ​കാല ജലപ്ര​വാ​ഹം” എന്നു വിളി​ക്കു​ന്നത്‌. സെപ്‌റ്റു​വ​ജിന്റ്‌ ഭാഷാ​ന്ത​ര​ത്തിൽ ഈ ഗ്രീക്കു​പദം 80-ലധികം പ്രാവ​ശ്യം കാണാം. “താഴ്‌വര” എന്ന്‌ അർഥമുള്ള നഹൽ എന്ന എബ്രാ​യ​പ​ദത്തെ പരിഭാ​ഷ​പ്പെ​ടു​ത്താ​നാണ്‌ അതിൽ ഈ പദം ഉപയോ​ഗി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നത്‌. എബ്രാ​യ​തി​രു​വെ​ഴു​ത്തു​ക​ളിൽ കി​ദ്രോൻ താഴ്‌​വര​യെ​ക്കു​റിച്ച്‌ പറയു​ന്നി​ട​ത്തും നഹൽ എന്ന പദമാണു കാണു​ന്നത്‌. (2ശമു 15:23; 1രാജ 2:37) “താഴ്‌വര” എന്നതിന്റെ ഈ എബ്രാ​യ​പ​ദ​ത്തി​നും ഗ്രീക്കു​പ​ദ​ത്തി​നും ഒരു ജലപ്ര​വാ​ഹ​ത്തെ​യോ അരുവി​യെ​യോ കുറി​ക്കാ​നു​മാ​കും. (ആവ 10:7; ഇയ്യ 6:15; യശ 66:12; യഹ 47:5) എന്നാൽ മിക്ക​പ്പോ​ഴും ഈ പദങ്ങൾ കുറി​ക്കു​ന്നത്‌, ശൈത്യ​കാ​ലത്തെ ശക്തമായ ജലപ്ര​വാ​ഹ​ത്തിൽ രൂപം​കൊ​ള്ളുന്ന താഴ്‌​വര​ക​ളെ​യാണ്‌. ശൈത്യ​കാ​ലത്ത്‌ മഴ പെയ്യു​മ്പോൾ മാത്രം അതിലൂ​ടെ അരുവി​കൾ ഒഴുകും. (സംഖ 34:5; യോശ 13:9; 17:9; 1ശമു 17:40; 1രാജ 15:13; 2ദിന 33:14; നെഹ 2:15; ഉത്ത 6:11) ഈ രണ്ടു വാക്കു​ക​ളെ​യും “നീർച്ചാൽ” എന്നും പരിഭാ​ഷ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യി​ട്ടുണ്ട്‌.​—പദാവ​ലി​യിൽ “നീർച്ചാൽ” കാണുക.

ഒരു കൂട്ടം പടയാ​ളി​കൾ: ഇവിടെ ഉപയോ​ഗി​ച്ചി​രി​ക്കുന്ന സ്‌പൈറ എന്ന ഗ്രീക്കു​പദം സൂചി​പ്പി​ക്കു​ന്നത്‌ ഇതു റോമൻ പടയാ​ളി​ക​ളാ​ണെ​ന്നാണ്‌. യേശു​വി​നെ അറസ്റ്റ്‌ ചെയ്‌ത സമയത്ത്‌ റോമൻ പടയാ​ളി​കൾ ഉണ്ടായി​രു​ന്നെന്ന കാര്യം നാലു സുവി​ശേ​ഷ​യെ​ഴു​ത്തു​കാ​രിൽ യോഹ​ന്നാൻ മാത്രമേ രേഖ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യി​ട്ടു​ള്ളൂ.​—യോഹ 18:12.

മഹാപു​രോ​ഹി​തന്റെ അടിമയെ വെട്ടി: നാലു സുവി​ശേ​ഷ​യെ​ഴു​ത്തു​കാ​രും ഈ സംഭവം രേഖ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യി​ട്ടുണ്ട്‌. അവരുടെ വിവര​ണങ്ങൾ പരസ്‌പ​ര​പൂ​ര​ക​ങ്ങ​ളു​മാണ്‌. (മത്ത 26:51; മർ 14:47; ലൂക്ക 22:50) ഉദാഹ​ര​ണ​ത്തിന്‌, “പ്രിയ​പ്പെട്ട വൈദ്യ​നായ” ലൂക്കോസ്‌ മാത്രമേ (കൊലോ 4:14) യേശു ആ അടിമ​യു​ടെ ‘ചെവി​യിൽ തൊട്ട്‌ സുഖ​പ്പെ​ടു​ത്തിയ’ കാര്യം പറഞ്ഞി​ട്ടു​ള്ളൂ. (ലൂക്ക 22:51) ഇനി, വാൾ ഊരി വെട്ടി​യത്‌ ശിമോൻ പത്രോസ്‌ ആണെന്നും ചെവി അറ്റു​പോയ അടിമ​യു​ടെ പേര്‌ മൽക്കൊസ്‌ എന്നായി​രു​ന്നെ​ന്നും രേഖ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യി​രി​ക്കു​ന്നതു യോഹ​ന്നാ​ന്റെ സുവി​ശേ​ഷ​ത്തിൽ മാത്ര​മാണ്‌. തെളി​വ​നു​സ​രിച്ച്‌, യോഹ​ന്നാൻ ‘മഹാപു​രോ​ഹി​ത​ന്റെ​യും’ അദ്ദേഹ​ത്തി​ന്റെ വീട്ടു​കാ​രു​ടെ​യും ‘പരിച​യ​ക്കാ​ര​നാ​യി​രു​ന്നു.’ (യോഹ 18:15, 16) അതു​കൊ​ണ്ടാ​യി​രി​ക്കാം മുറി​വേ​റ്റ​യാ​ളു​ടെ പേര്‌ തന്റെ സുവി​ശേ​ഷ​ത്തിൽ അദ്ദേഹ​ത്തി​നു രേഖ​പ്പെ​ടു​ത്താ​നാ​യത്‌. ഇനി, മഹാപു​രോ​ഹി​തന്റെ വീട്ടു​കാ​രു​മാ​യി യോഹ​ന്നാ​നു പരിച​യ​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു എന്നതിന്റെ മറ്റൊരു തെളിവ്‌ യോഹ 18:26-ൽ കാണാം. കാരണം, പത്രോസ്‌ യേശു​വി​ന്റെ ശിഷ്യ​നാ​ണെന്ന്‌ ആരോ​പിച്ച അടിമ, ‘പത്രോസ്‌ ചെവി മുറി​ച്ച​വന്റെ ബന്ധുവാ​ണെന്ന്‌’ യോഹ​ന്നാൻ അവിടെ പറഞ്ഞി​ട്ടുണ്ട്‌.

പാനപാ​ത്രം . . . കുടി​ക്കേ​ണ്ട​തല്ലേ?: ബൈബി​ളിൽ “പാനപാ​ത്രം” എന്ന പദം പലപ്പോ​ഴും ആലങ്കാ​രി​കാർഥ​ത്തിൽ ഉപയോ​ഗി​ച്ചി​ട്ടുണ്ട്‌. ഒരാ​ളെ​ക്കു​റി​ച്ചുള്ള ദൈവത്തിന്റെ ഇഷ്ടത്തെ അഥവാ ആ വ്യക്തിക്കു “നിയമി​ച്ചു​കൊ​ടുത്ത ഓഹരി”യെ ആണ്‌ അവിട​ങ്ങ​ളിൽ അതു സൂചി​പ്പി​ക്കു​ന്നത്‌. ഇവിടെ, ‘പാനപാ​ത്രം കുടി​ക്കുക’ എന്നാൽ ദൈവത്തിന്റെ ഇഷ്ടത്തിനു കീഴ്‌പെ​ടുക എന്നാണ്‌ അർഥം. യേശു​വി​ന്റെ കാര്യ​ത്തിൽ “പാനപാ​ത്രം” എന്നതു​കൊണ്ട്‌ ഉദ്ദേശി​ക്കു​ന്നത്‌, ദൈവ​നി​ന്ദ​ക​നെന്ന വ്യാജാരോപണത്തിന്റെ പേരിൽ യേശു അനുഭ​വി​ക്കേ​ണ്ടി​യി​രുന്ന കഷ്ടപ്പാ​ടും മരണവും മാത്രമല്ല, സ്വർഗ​ത്തി​ലെ അമർത്യ​ജീ​വ​നി​ലേ​ക്കുള്ള പുനരു​ത്ഥാ​ന​വും​കൂ​ടെ​യാണ്‌.​—മത്ത 20:22; 26:39 എന്നിവ​യു​ടെ പഠനക്കു​റി​പ്പു​കൾ കാണുക.

സൈന്യാ​ധി​പൻ: ഖിലി​യാർഖോസ്‌ (സഹസ്രാധിപൻ) എന്ന ഗ്രീക്കുപദത്തിന്റെ അക്ഷരാർഥം “ആയിരത്തിന്റെ (അതായത്‌, ആയിരം പടയാ​ളി​ക​ളു​ടെ) അധിപൻ” എന്നാണ്‌. അത്‌ ഒരു റോമൻ സൈന്യാ​ധി​പനെ കുറി​ക്കുന്ന പദപ്ര​യോ​ഗ​മാ​യി​രു​ന്നു. ഒരു റോമൻ ലഗ്യോ​നിൽ അത്തരം ആറു സൈന്യാ​ധി​പ​ന്മാർ ഉണ്ടായി​രു​ന്നു. എന്നാൽ ഒരു റോമൻ ലഗ്യോ​നി​ലെ ആറു സൈനി​ക​ഗ​ണങ്ങൾ ഓരോ​ന്നും സ്വത​ന്ത്ര​മാ​യി പ്രവർത്തി​ക്കു​ന്ന​തി​നു പകരം അവയിൽ ഓരോന്നിന്റെയും സൈന്യാ​ധി​പൻ ഊഴം​വെച്ച്‌ നിശ്ചി​ത​കാ​ല​ത്തേക്ക്‌ ഒരു ലഗ്യോ​നെ മുഴു​വ​നും നിയ​ന്ത്രി​ക്കു​ന്ന​താ​യി​രു​ന്നു രീതി. ഈ കാലയ​ളവ്‌ ആറു സൈന്യാ​ധി​പ​ന്മാർക്കും തുല്യ​മാ​യാ​ണു വീതി​ച്ചി​രു​ന്നത്‌. ഇത്തരം ഒരു സൈന്യാ​ധി​പന്‌, ശതാധി​പ​ന്മാ​രെ നാമനിർദേശം ചെയ്യു​ന്ന​തും നിയമി​ക്കു​ന്ന​തും പോലുള്ള വലിയ അധികാ​ര​ങ്ങ​ളു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. ഇനി ഈ പദം, ഉന്നതപ​ദ​വി​യി​ലുള്ള മറ്റു സൈനി​കോ​ദ്യോ​ഗ​സ്ഥരെ കുറി​ക്കാ​നും പൊതു​വേ ഉപയോ​ഗി​ച്ചി​രു​ന്നു. യേശു​വി​നെ അറസ്റ്റ്‌ ചെയ്‌തു​കൊ​ണ്ടു​പോയ പടയാ​ളി​ക​ളോ​ടൊ​പ്പം ഒരു റോമൻ സൈന്യാ​ധി​പ​നു​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു എന്നാണ്‌ ഇതു സൂചി​പ്പി​ക്കു​ന്നത്‌.

ജൂതന്മാർ: സാധ്യ​ത​യ​നു​സ​രിച്ച്‌, അധികാ​ര​സ്ഥാ​ന​ത്തുള്ള ജൂതന്മാ​രോ ജൂതമ​ത​നേ​താ​ക്ക​ന്മാ​രോ ആണ്‌ ഇത്‌.​—യോഹ 7:1-ന്റെ പഠനക്കു​റി​പ്പു കാണുക.

യേശു​വി​നെ ആദ്യം അന്നാസി​ന്റെ അടു​ത്തേക്കു കൊണ്ടു​പോ​യി: യേശു​വി​നെ അന്നാസി​ന്റെ അടു​ത്തേക്കു കൊണ്ടു​പോയ കാര്യം യോഹ​ന്നാൻ മാത്രമേ എടുത്തു​പ​റ​ഞ്ഞി​ട്ടു​ള്ളൂ. സിറി​യ​യി​ലെ റോമൻ ഗവർണ​റാ​യി​രുന്ന കുറേ​ന്യൊസ്‌ ഏതാണ്ട്‌ എ.ഡി. 6-ലോ 7-ലോ ആണ്‌ അന്നാസി​നെ മഹാപു​രോ​ഹി​ത​നാ​യി നിയമി​ക്കു​ന്നത്‌. ഏകദേശം എ.ഡി. 15 വരെ അന്നാസ്‌ ആ സ്ഥാനത്ത്‌ തുടർന്നു. റോമാ​ക്കാർ അദ്ദേഹത്തെ ആ സ്ഥാനത്തു​നിന്ന്‌ നീക്കി​യ​തോ​ടെ അദ്ദേഹ​ത്തി​നു മഹാപു​രോ​ഹി​തൻ എന്ന ഔദ്യോ​ഗി​ക​സ്ഥാ​ന​പ്പേര്‌ നഷ്ടമാ​യെ​ങ്കി​ലും മുൻമ​ഹാ​പു​രോ​ഹി​ത​നും ജൂതപു​രോ​ഹി​ത​ന്മാ​രു​ടെ മുഖ്യ​വ​ക്താ​വും എന്ന നിലയിൽ അദ്ദേഹം തുടർന്നും വലിയ അധികാ​ര​വും സ്വാധീ​ന​വും ചെലു​ത്തി​യി​രു​ന്നു. അദ്ദേഹത്തിന്റെ അഞ്ച്‌ ആൺമക്കൾ മഹാപു​രോ​ഹി​ത​ന്മാ​രാ​യി സേവി​ച്ചി​ട്ടുണ്ട്‌. മരുമ​ക​നായ കയ്യഫയും ഏകദേശം എ.ഡി. 18 മുതൽ ഏകദേശം എ.ഡി. 36 വരെയുള്ള കാലത്ത്‌ മഹാപു​രോ​ഹി​ത​നാ​യി​രു​ന്നു. കയ്യഫ മഹാപു​രോ​ഹി​ത​നാ​യി​രുന്ന സമയത്ത്‌ നടന്ന വളരെ ശ്രദ്ധേ​യ​മായ ഒരു സംഭവ​മാ​യി​രു​ന്നു എ.ഡി. 33-ൽ (അഥവാ ആ വർഷം) നടന്ന യേശു​വി​ന്റെ മരണം.​—ലൂക്ക 3:2-ന്റെ പഠനക്കു​റി​പ്പു കാണുക.

മറ്റൊരു ശിഷ്യൻ: സാധ്യ​ത​യ​നു​സ​രിച്ച്‌ ഇത്‌ അപ്പോ​സ്‌ത​ല​നായ യോഹ​ന്നാ​നാണ്‌. കാരണം തന്റെ സുവി​ശേ​ഷ​ത്തിൽ എവി​ടെ​യും സ്വന്തം പേര്‌ പറയാ​തി​രി​ക്കു​ന്നത്‌ അദ്ദേഹ​ത്തി​ന്റെ ഒരു രീതി​യാണ്‌. (യോഹ 13:23; 19:26; 20:2; 21:7; 21:20 എന്നിവ​യു​ടെ പഠനക്കു​റി​പ്പു​കൾ കാണുക.) ഇനി, യോഹ 20:2-8-ൽ യേശു​വി​ന്റെ പുനരു​ത്ഥാ​നത്തെ തുടർന്നുള്ള സംഭവങ്ങൾ വിവരി​ക്കു​ന്നി​ട​ത്തും പത്രോ​സി​ന്റെ​യും യോഹ​ന്നാ​ന്റെ​യും കാര്യം ഒരുമി​ച്ചാ​ണു പറഞ്ഞി​രി​ക്കു​ന്നത്‌. ഗലീല​ക്കാ​ര​നായ യോഹ​ന്നാൻ എങ്ങനെ​യാ​ണു മഹാപു​രോ​ഹി​തന്റെ പരിച​യ​ക്കാ​ര​നാ​യത്‌ എന്നു ബൈബി​ളിൽ പറയു​ന്നില്ല. എന്തായാ​ലും മഹാപു​രോ​ഹി​തന്റെ വീട്ടു​കാ​രു​മാ​യി പരിച​യ​മു​ള്ള​തു​കൊ​ണ്ടാണ്‌ കാവൽക്കാ​ര​നു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നി​ട്ടും ആ വീടിന്റെ നടുമു​റ്റത്ത്‌ കയറാൻ യോഹ​ന്നാ​നു കഴിഞ്ഞത്‌. പത്രോ​സിന്‌ അവിടെ പ്രവേ​ശി​ക്കാ​നുള്ള അനുവാ​ദം നേടി​യെ​ടു​ക്കാ​നും അതു​കൊണ്ട്‌ അദ്ദേഹ​ത്തി​നു കഴിഞ്ഞു.​—യോഹ 18:16.

കനൽ: അഥവാ “മരക്കരി​യു​ടെ കനൽ.” കാർബൺ എന്ന മൂലക​ത്തി​ന്റെ ഒരു രൂപമാ​ണു മരക്കരി. കറുത്ത നിറത്തി​ലുള്ള, സൂക്ഷ്‌മ​മായ സുഷി​ര​ങ്ങ​ളോ​ടു​കൂ​ടിയ ഈ പദാർഥത്തെ എളുപ്പം പൊട്ടി​ക്കാ​നാ​കും. മരത്തടി നിയ​ന്ത്രി​ത​മാ​യി കത്തിച്ചാണ്‌ ഇത്‌ ഉണ്ടാക്കു​ന്നത്‌. പുരാ​ത​ന​കാ​ലത്ത്‌ ഇത്തരം കരിയു​ണ്ടാ​ക്കു​ന്ന​തി​നു തടിക്ക​ഷ​ണങ്ങൾ കൂനകൂ​ട്ടി​യി​ട്ടിട്ട്‌, അധികം വായു കടക്കാത്ത രീതി​യിൽ അതിന്റെ മുകളിൽ മണ്ണിട്ട്‌ മൂടും. എന്നിട്ട്‌ കുറെ ദിവസം​കൊണ്ട്‌ ആ തടിക്ക​ഷ​ണങ്ങൾ മെല്ലെ കത്തിക്കും. തടി അധികം കത്താതെ അതിലെ ജലാം​ശ​വും മറ്റു വാതക​ങ്ങ​ളും നീക്കു​ന്ന​തി​നാണ്‌ ഇങ്ങനെ ചെയ്യു​ന്നത്‌. ഇങ്ങനെ ലഭിക്കുന്ന മരക്കരി കാർബ​ണി​ന്റെ താരത​മ്യേന ശുദ്ധമായ ഒരു രൂപമാ​യി​രി​ക്കും. വളരെ ശ്രദ്ധ​യോ​ടെ, സമയ​മെ​ടുത്ത്‌ ചെയ്യേണ്ട ഒരു പരിപാ​ടി​യാ​യി​രു​ന്നു ഇതെങ്കി​ലും ചില പ്രത്യേ​ക​സാ​ഹ​ച​ര്യ​ങ്ങ​ളിൽ മരക്കരി ഇന്ധനമാ​യി ഉപയോ​ഗി​ക്കാൻ ആളുകൾ ഇഷ്ടപ്പെ​ട്ടി​രു​ന്നു. കാരണം, മരക്കരി കത്തിക്കു​മ്പോൾ പുകയു​ണ്ടാ​കില്ല; അതിൽനിന്ന്‌ ഒരേ അളവിൽ, കുറെ നേര​ത്തേക്കു നല്ല ചൂടു കിട്ടു​ക​യും ചെയ്യും. തണുപ്പത്ത്‌ ചൂടു കിട്ടാ​നാ​യി തീ കൂട്ടു​മ്പോ​ഴും നെരി​പ്പോ​ടി​ലും ഒക്കെ ഇത്‌ ഉപയോ​ഗി​ക്കുന്ന രീതി​യു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. (യശ 47:14; യിര 36:22) അതിൽനിന്ന്‌ ഒരേ അളവിൽ, കുറെ നേര​ത്തേക്കു ചൂടു കിട്ടു​ന്ന​തു​കൊ​ണ്ടും തീജ്വാ​ല​യും പുകയും ഉയരാ​ത്ത​തു​കൊ​ണ്ടും അതു പാചകാ​വ​ശ്യ​ത്തിന്‌ ഏറ്റവും ഇണങ്ങിയ ഇന്ധനവു​മാ​യി​രു​ന്നു.​—യോഹ 21:9.

മഹാപു​രോ​ഹി​ത​നായ കയ്യഫയു​ടെ അടു​ത്തേക്ക്‌: കയ്യഫയു​ടെ വീടു സ്ഥിതി ചെയ്‌തി​രു​ന്നി​രി​ക്കാൻ സാധ്യ​ത​യുള്ള സ്ഥലം അറിയാൻ അനു. ബി12 കാണുക.

അതിരാ​വി​ലെ: അതായത്‌, യേശു​വി​ന്റെ വിചാ​ര​ണ​യും വധവും നടന്ന നീസാൻ 14-ാം തീയതി രാവിലെ. തലേ വൈകു​ന്നേ​രം​തന്നെ പെസഹാ​ദി​നം തുടങ്ങി​യി​രു​ന്നു. യേശു​വും അപ്പോ​സ്‌ത​ല​ന്മാ​രും തലേന്നു രാത്രി പെസഹ ഭക്ഷിച്ച​താ​യി മറ്റു സുവി​ശേ​ഷ​വി​വ​ര​ണങ്ങൾ വ്യക്തമാ​ക്കു​ന്നു​മുണ്ട്‌. (മത്ത 26:18-20; മർ 14:14-17; ലൂക്ക 22:15) അതു​കൊ​ണ്ടു​തന്നെ പെസഹ ഭക്ഷിക്കു​ന്ന​തി​നെ​ക്കു​റിച്ച്‌ ഈ വാക്യ​ത്തിൽ പറഞ്ഞി​രി​ക്കു​ന്നതു തലേന്ന്‌ കഴിഞ്ഞു​പോയ പെസഹാ​ഭ​ക്ഷ​ണ​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചല്ല, പകരം പുളി​പ്പി​ല്ലാത്ത അപ്പത്തിന്റെ ഉത്സവം തുടങ്ങുന്ന നീസാൻ 15-ാം തീയതി​യി​ലെ ഭക്ഷണ​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചാ​യി​രി​ക്കണം. യേശു​വി​ന്റെ കാലമാ​യ​പ്പോ​ഴേ​ക്കും, പെസഹ​യെ​യും (നീസാൻ 14) അതി​നെ​ത്തു​ടർന്ന്‌ വരുന്ന പുളി​പ്പി​ല്ലാത്ത അപ്പത്തിന്റെ ഉത്സവ​ത്തെ​യും (നീസാൻ 15-21) ഒരുമി​ച്ചു​ചേർത്ത്‌ ചില​പ്പോ​ഴൊ​ക്കെ “പെസഹ” എന്നു വിളി​ച്ചി​രു​ന്നു.​—ലൂക്ക 22:1.

ഗവർണ​റു​ടെ വസതി: മത്ത 27:27-ന്റെ പഠനക്കു​റി​പ്പു കാണുക.

നീ ജൂതന്മാ​രു​ടെ രാജാ​വാ​ണോ?: മത്ത 27:11-ന്റെ പഠനക്കു​റി​പ്പു കാണുക.

ഞാൻ ഒരു രാജാ​വാ​ണെന്ന്‌ അങ്ങുതന്നെ പറയു​ന്ന​ല്ലോ: താൻ ഒരു രാജാ​വാ​ണെന്ന്‌ യേശു ഈ മറുപ​ടി​യി​ലൂ​ടെ സ്ഥിരീ​ക​രി​ക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു. (മത്ത 27:11; മത്ത 26:25, 64 എന്നിവ​യു​ടെ പഠനക്കു​റി​പ്പു​കൾ താരത​മ്യം ചെയ്യുക.) എന്നാൽ പീലാ​ത്തൊസ്‌ ഉദ്ദേശി​ച്ച​തു​പോ​ലുള്ള ഒരു രാജാ​വാ​യി​രു​ന്നില്ല യേശു. കാരണം യേശു​വി​ന്റെ രാജ്യം ‘ഈ ലോക​ത്തി​ന്റെ ഭാഗമാ​യി​രു​ന്നില്ല.’ അതു​കൊ​ണ്ടു​തന്നെ അതു റോമിന്‌ ഒരു ഭീഷണി​യു​മ​ല്ലാ​യി​രു​ന്നു.​—യോഹ 18:33-36.

സത്യത്തിന്‌: യേശു ഇവിടെ പറഞ്ഞതു പൊതു​വി​ലുള്ള സത്യ​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചല്ല, മറിച്ച്‌ ദൈവത്തിന്റെ ഉദ്ദേശ്യ​ങ്ങ​ളു​മാ​യി ബന്ധപ്പെട്ട സത്യ​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചാണ്‌. ദൈവോദ്ദേശ്യത്തിന്റെ ഒരു പ്രധാ​ന​ഘ​ട​കം​തന്നെ “ദാവീദിന്റെ മകനായ” യേശു മഹാപു​രോ​ഹി​ത​നാ​യും ദൈവരാജ്യത്തിന്റെ ഭരണാ​ധി​കാ​രി​യാ​യും സേവി​ക്കുക എന്നുള്ള​താ​യി​രു​ന്നു. (മത്ത 1:1) താൻ ഭൂമി​യിൽ മനുഷ്യ​രു​ടെ ഇടയി​ലേക്കു വന്ന്‌, ഇവിടെ ജീവിച്ച്‌, ശുശ്രൂഷ നടത്തിയതിന്റെ ഒരു പ്രധാ​ന​കാ​രണം ആ രാജ്യ​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചുള്ള സത്യം മറ്റുള്ള​വരെ അറിയി​ക്കുക എന്നതാ​യി​രു​ന്നെന്നു യേശു​തന്നെ വിശദീ​ക​രി​ച്ചി​ട്ടുണ്ട്‌. ദാവീദിന്റെ ജന്മനഗ​ര​മായ യഹൂദ്യ​യി​ലെ ബേത്ത്‌ലെ​ഹെ​മിൽ യേശു പിറന്ന​പ്പോ​ഴും അതിനു മുമ്പും ദൈവ​ദൂ​ത​ന്മാർ ഇതു​പോ​ലൊ​രു സന്ദേശം അറിയി​ച്ച​താ​യി നമ്മൾ വായി​ക്കു​ന്നു.​—ലൂക്ക 1:32, 33; 2:10-14.

സാക്ഷി​യാ​യി നിൽക്കാൻ: “സാക്ഷി നിൽക്കുക,” (മാർട്ടു​റേഓ) “സാക്ഷ്യം; സാക്ഷി” (മാർട്ടു​റീയ; മാർട്ടുസ്‌) എന്നൊക്കെ പരിഭാ​ഷ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യി​രി​ക്കുന്ന ഗ്രീക്കു​പ​ദങ്ങൾ ക്രിസ്‌തീയ ഗ്രീക്കു​തി​രു​വെ​ഴു​ത്തു​ക​ളിൽ വിശാ​ല​മായ അർഥത്തി​ലാണ്‌ ഉപയോ​ഗി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നത്‌. രണ്ടു പദങ്ങളു​ടെ​യും അടിസ്ഥാ​നാർഥം, നേരിട്ട്‌ അറിയാ​വുന്ന വസ്‌തു​ത​ക​ളെ​പ്പറ്റി സാക്ഷി പറയുക എന്നാ​ണെ​ങ്കി​ലും ആ പദങ്ങൾക്ക്‌ “ഒരു കാര്യം പരസ്യ​മാ​യി അറിയി​ക്കുക; സ്ഥിരീ​ക​രി​ക്കുക; എന്തി​നെ​യെ​ങ്കി​ലും കുറിച്ച്‌ നല്ലതു പറയുക” എന്നീ അർഥങ്ങ​ളും വരാം. അങ്ങനെ​തന്നെ യേശു​വും, തനിക്കു ബോധ്യ​മു​ണ്ടാ​യി​രുന്ന സത്യങ്ങ​ളെ​ക്കു​റിച്ച്‌ സാക്ഷി പറയു​ക​യും അതു മറ്റുള്ള​വരെ അറിയി​ക്കു​ക​യും ചെയ്‌ത​തി​നു പുറമേ തന്റെ പിതാവിന്റെ പ്രാവ​ച​നി​ക​വ​ച​ന​വും വാഗ്‌ദാ​ന​ങ്ങ​ളും സത്യമാ​ണെന്നു തെളി​യി​ക്കുന്ന രീതി​യിൽ ജീവി​ക്കു​ക​യും ചെയ്‌തു. (2കൊ 1:20) ദൈവ​രാ​ജ്യ​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചും അതിന്റെ മിശി​ഹൈക​ഭ​ര​ണാ​ധി​കാ​രി​യെ​ക്കു​റി​ച്ചും ഉള്ള തന്റെ ഉദ്ദേശ്യം എന്താ​ണെന്നു ദൈവം വളരെ വിശദ​മാ​യി​ത്തന്നെ മുൻകൂ​ട്ടി​പ്പ​റ​ഞ്ഞി​രു​ന്നു. യേശുവിന്റെ ഭൗമി​ക​ജീ​വി​ത​വും ഒടുവിൽ യേശു വരിച്ച ബലിമ​ര​ണ​വും മിശി​ഹ​യെ​ക്കു​റി​ച്ചുള്ള പ്രവച​ന​ങ്ങ​ളെ​ല്ലാം നിറ​വേറ്റി. നിയമ​യു​ട​മ്പ​ടി​യിൽ മിശി​ഹയെ മുൻനി​ഴ​ലാ​ക്കിയ എല്ലാ മാതൃ​ക​ക​ളും അതിൽ ഉൾപ്പെ​ടു​മാ​യി​രു​ന്നു. (കൊലോ 2:16, 17; എബ്ര 10:1) ചുരു​ക്ക​ത്തിൽ, തന്റെ വാക്കി​ലൂ​ടെ​യും പ്രവൃ​ത്തി​യി​ലൂ​ടെ​യും യേശു ‘സത്യത്തി​നു സാക്ഷി​യാ​യി നിന്നു’ എന്നു പറയാം.

എന്താണു സത്യം: സാധ്യ​ത​യ​നു​സ​രിച്ച്‌ പീലാത്തൊസിന്റെ ഈ ചോദ്യം പൊതു​വി​ലുള്ള സത്യ​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചാ​യി​രു​ന്നു അല്ലാതെ തൊട്ടു​മുമ്പ്‌ യേശു സംസാ​രിച്ച ‘സത്യ​ത്തെ​ക്കു​റിച്ച്‌’ ആയിരു​ന്നില്ല. (യോഹ 18:37) പീലാത്തൊസിന്റെ ചോദ്യം ആത്മാർഥ​മാ​യി​രു​ന്നെ​ങ്കിൽ യേശു തീർച്ച​യാ​യും അതിന്‌ ഉത്തരം കൊടു​ത്തേനേ. എന്നാൽ പീലാത്തൊസിന്റേതു പുച്ഛവും സംശയ​വും കലർന്ന ഒരു ചോദ്യ​മാ​യി​രു​ന്നി​രി​ക്കാ​നാ​ണു സാധ്യത. മറ്റു വാക്കു​ക​ളിൽ പറഞ്ഞാൽ പീലാത്തൊസിന്റെ ചോദ്യം ഇങ്ങനെ​യാ​യി​രു​ന്നു: “സത്യമോ? എന്താണത്‌? അങ്ങനെ​യൊ​രു കാര്യമേ ഇല്ല!” പീലാ​ത്തൊസ്‌ അതിന്‌ ഉത്തരവും പ്രതീ​ക്ഷി​ച്ചു​കാ​ണില്ല. കാരണം ഒരു മറുപ​ടി​ക്കു​പോ​ലും കാത്തു​നിൽക്കാ​തെ അദ്ദേഹം പുറത്ത്‌ ജൂതന്മാ​രു​ടെ അടു​ത്തേക്കു പോകു​ന്ന​താ​യാ​ണു നമ്മൾ വായി​ക്കു​ന്നത്‌.

ഞാൻ നിങ്ങൾക്കൊ​രു തടവു​കാ​രനെ വിട്ടു​ത​രുന്ന പതിവു​ണ്ട​ല്ലോ: അക്ഷ. “നിങ്ങളു​ടെ സമ്പ്രദാ​യ​മ​നു​സ​രിച്ച്‌ ഞാൻ ഒരു തടവു​കാ​രനെ വിട്ടു​ത​ര​ണ​മ​ല്ലോ.” ഇങ്ങനെ ഒരു തടവു​കാ​രനെ വിട്ടു​കൊ​ടു​ക്കുന്ന പതിവി​നെ​ക്കു​റിച്ച്‌ മത്ത 27:15-ലും മർ 15:6-ലും പറഞ്ഞി​ട്ടുണ്ട്‌. സാധ്യ​ത​യ​നു​സ​രിച്ച്‌ ഇതു ജൂതന്മാർ തുടങ്ങി​വെച്ച ഒരു രീതി​യാ​യി​രു​ന്നു. കാരണം പീലാ​ത്തൊസ്‌ അവരോട്‌, “നിങ്ങളു​ടെ സമ്പ്രദാ​യ​മ​നു​സ​രിച്ച്‌” എന്നു പറയു​ന്ന​താ​യാ​ണു മൂലഭാ​ഷ​യിൽ കാണു​ന്നത്‌. ഇങ്ങനെ​യൊ​രു പതിവ്‌ നിലവിൽ വന്നതിന്റെ അടിസ്ഥാ​ന​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചോ ഇത്തര​മൊ​രു കീഴ്‌വ​ഴ​ക്ക​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചോ എബ്രാ​യ​തി​രു​വെ​ഴു​ത്തു​ക​ളിൽ എങ്ങും കാണു​ന്നില്ല. അതു​കൊണ്ട്‌ യേശു​വി​ന്റെ കാലത്തി​നു മുമ്പ്‌ എപ്പോ​ഴോ ജൂതന്മാർ തുടങ്ങി​യ​താ​യി​രി​ക്കാം ഈ രീതി. പക്ഷേ ഈ ആചാരം റോമാ​ക്കാർക്ക്‌ ഒരു പുതു​മ​യ​ല്ലാ​യി​രു​ന്നി​രി​ക്കണം. കാരണം ജനക്കൂ​ട്ടത്തെ പ്രീതി​പ്പെ​ടു​ത്താൻ തടവു​കാ​രെ മോചി​പ്പി​ക്കുന്ന ഒരു രീതി റോമാ​ക്കാർക്കു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു എന്നതിനു തെളി​വു​ക​ളുണ്ട്‌.