1940 മെയ്‌ 19-ന്‌ ലബാ​നോ​നി​ലെ അമ്യൂൻ പട്ടണത്തി​ലാ​ണു ഞാൻ ജനിച്ചത്‌. കുറച്ച്‌ വർഷം കഴിഞ്ഞ്‌ ഞങ്ങളുടെ കുടും​ബം ട്രി​പ്പൊ​ളി നഗരത്തി​ലേക്കു മാറി​ത്താ​മ​സി​ച്ചു. അവി​ടെ​യാ​ണു ഞാൻ വളർന്നത്‌. യഹോ​വയെ ആരാധി​ക്കുന്ന നല്ല സ്‌നേ​ഹ​വും സന്തോ​ഷ​വു​മുള്ള ഒരു കുടും​ബ​മാ​യി​രു​ന്നു ഞങ്ങളു​ടേത്‌. ഞങ്ങൾ അഞ്ചു മക്കളാ​യി​രു​ന്നു, മൂന്നു പെണ്ണും രണ്ട്‌ ആണും. ഏറ്റവും ഇളയവ​നാ​യി​രു​ന്നു ഞാൻ. എന്റെ മാതാ​പി​താ​ക്കൾക്കു കുറെ പണം ഉണ്ടാക്കണം എന്ന ചിന്ത​യൊ​ന്നും ഇല്ലായി​രു​ന്നു. ബൈബിൾ പഠിക്കു​ന്ന​തി​ലും മീറ്റി​ങ്ങു​കൾക്കു പോകു​ന്ന​തി​ലും ദൈവ​ത്തെ​ക്കു​റിച്ച്‌ അറിയാൻ മറ്റുള്ള​വരെ സഹായി​ക്കു​ന്ന​തി​ലും ഒക്കെയാ​യി​രു​ന്നു ഞങ്ങളുടെ ശ്രദ്ധ.

ഞങ്ങളുടെ സഭയിൽ അഭിഷി​ക്ത​രായ ചില സഹോ​ദ​രങ്ങൾ ഉണ്ടായി​രു​ന്നു. അതിൽ ഒരാളാ​യി​രു​ന്നു മിഷേൽ അബഡ്‌. അദ്ദേഹ​മാ​ണു ഞങ്ങളുടെ പുസ്‌ത​കാ​ധ്യ​യനം നടത്തി​യി​രു​ന്നത്‌. ന്യൂ​യോർക്കിൽവെച്ച്‌ സത്യം പഠിച്ച അദ്ദേഹ​മാ​യി​രു​ന്നു ലബാ​നോ​നിൽ ആദ്യമാ​യി പ്രസം​ഗ​പ്ര​വർത്തനം തുടങ്ങി​യത്‌. 1921-ലായി​രു​ന്നു അത്‌. ആ സഹോ​ദ​ര​നെ​ക്കു​റിച്ച്‌ ഞാൻ എന്നും ഓർക്കുന്ന ഒരു കാര്യ​മുണ്ട്‌: ഞങ്ങളുടെ സഭയിൽ ഗിലെ​യാ​ദിൽനിന്ന്‌ ബിരു​ദം​നേ​ടിയ ചെറു​പ്പ​ക്കാ​രായ രണ്ടു സഹോ​ദ​രി​മാ​രു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. ആൻ ബീവറും ഗ്വെൻ ബീവറും. മിഷേൽ സഹോ​ദരൻ അവരോട്‌ എത്ര ആദര​വോ​ടെ​യും സ്‌നേ​ഹ​ത്തോ​ടെ​യും ആണ്‌ ഇടപെ​ട്ടി​രു​ന്ന​തെ​ന്നോ! ആ സഹോ​ദ​രി​മാർ ഞങ്ങളു​ടെ​യും നല്ല സുഹൃ​ത്തു​ക്ക​ളാ​യി. വർഷങ്ങൾക്കു​ശേഷം ഐക്യ​നാ​ടു​ക​ളിൽവെച്ച്‌ ആൻ സഹോ​ദ​രി​യെ വീണ്ടും കണ്ടപ്പോൾ എനിക്കു വളരെ സന്തോ​ഷ​മാ​യി. അതിനു​ശേഷം ഞാൻ ഗ്വെൻ സഹോ​ദ​രി​യെ​യും കണ്ടു. ആ സമയത്ത്‌ സഹോ​ദ​രി​യും  ഭർത്താ​വായ വിൽ​ഫ്രെഡ്‌ ഗൂഷ്‌ സഹോ​ദ​ര​നും ഇംഗ്ലണ്ടി​ലെ ലണ്ടനി​ലുള്ള ബഥേലിൽ സേവി​ക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു.

എന്റെ ചെറു​പ്പ​ത്തിൽ ലബാ​നോ​നിൽ വളരെ കുറച്ച്‌ സാക്ഷി​കളേ ഉണ്ടായി​രു​ന്നു​ള്ളൂ. ബൈബി​ളിൽനിന്ന്‌ പഠിച്ച കാര്യങ്ങൾ ഞങ്ങൾ വളരെ ഉത്സാഹ​ത്തോ​ടെ ആളുകളെ അറിയി​ച്ചി​രു​ന്നു. ചില മതനേ​താ​ക്ക​ന്മാ​രിൽനി​ന്നുള്ള എതിർപ്പ്‌ ഒക്കെ ഉണ്ടായി​രു​ന്നെ​ങ്കി​ലും അതൊ​ന്നും ഞങ്ങൾ അത്ര കാര്യ​മാ​ക്കി​യില്ല. അക്കാല​ത്തു​ണ്ടായ ചില സംഭവങ്ങൾ ഇപ്പോ​ഴും എന്റെ മനസ്സി​ലുണ്ട്‌.

ഒരു ദിവസം ഞാനും ചേച്ചി സനയും കൂടി ഒരു വലിയ അപ്പാർട്ട്‌മെ​ന്റിൽ പ്രസം​ഗ​പ്ര​വർത്തനം നടത്തു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു. ഞങ്ങൾ ആളുക​ളോ​ടു സംസാ​രി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടി​രുന്ന ആ നിലയി​ലേക്ക്‌ പെട്ടെന്ന്‌ ഒരു പുരോ​ഹി​തൻ പാഞ്ഞെത്തി. ആരോ അദ്ദേഹത്തെ വിളിച്ചു വരുത്തി​യ​താ​യി​രി​ക്കണം. ആ പുരോ​ഹി​തൻ എന്റെ ചേച്ചിയെ കുറെ ചീത്ത വിളിച്ചു. അക്രമാ​സ​ക്ത​നാ​യി​ത്തീർന്ന അദ്ദേഹം സനയെ സ്റ്റെപ്പി​ലൂ​ടെ താഴേക്ക്‌ തള്ളിയി​ട്ടു. ആരോ പെട്ടെന്ന്‌ പോലീ​സി​നെ വിളിച്ചു. അവർ വന്ന്‌ മുറി​വേറ്റ സനയ്‌ക്ക്‌ വേണ്ട പരിച​രണം കൊടു​ക്കാ​നുള്ള ഏർപ്പാ​ടു​കൾ ചെയ്‌തു. എന്നിട്ട്‌ പുരോ​ഹി​ത​നെ​യും​കൊണ്ട്‌ പോലീസ്‌ സ്റ്റേഷനി​ലേക്കു പോയി. അവി​ടെ​വെച്ച്‌ ആ പുരോ​ഹി​തന്റെ കൈയ്യിൽ ഒരു തോക്കു​ണ്ടെന്ന കാര്യം പോലീസ്‌ കണ്ടെത്തി. പോലീസ്‌ മേലധി​കാ​രി അദ്ദേഹ​ത്തോ​ടു ചോദി​ച്ചു: “താൻ ശരിക്കും ആരാ? ഒരു മതനേ​താ​വോ അതോ ഒരു ഗുണ്ടാ​ത്ത​ല​വ​നോ?”

ഞാൻ ഓർക്കുന്ന മറ്റൊരു സംഭവ​മുണ്ട്‌: ഞങ്ങളുടെ സഭ ഒരു ബസ്സ്‌ വാടക​യ്‌ക്കെ​ടുത്ത്‌ നഗരത്തിൽനിന്ന്‌ ദൂരെ​യുള്ള ഒരു പട്ടണത്തിൽ പ്രസം​ഗ​പ്ര​വർത്ത​ന​ത്തി​നു പോയി. ഞങ്ങൾ വളരെ സന്തോ​ഷ​ത്തോ​ടെ അവിടെ പ്രവർത്തി​ക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു. അപ്പോ​ഴാണ്‌ ഒരു പുരോ​ഹി​തൻ ഞങ്ങൾ അവിടെ എത്തിയ​ത​റിഞ്ഞ്‌ കുറെ ആളെയും കൂട്ടി ആക്രമി​ക്കാൻ വന്നത്‌. അവർ ഞങ്ങളെ ഉപദ്ര​വി​ച്ചു. കല്ലു പെറുക്കി എറിയു​ക​പോ​ലും ചെയ്‌തു. കല്ലു കൊണ്ട്‌ എന്റെ പപ്പയുടെ മുഖത്തു​നിന്ന്‌ രക്തം വാർന്നൊ​ഴു​കി. പപ്പയും മമ്മിയും കൂടെ നേരെ ബസ്സിന​ടു​ത്തേക്ക്‌ നടന്നു. ഞങ്ങളും പുറകേ പോയി. പപ്പയുടെ മുറിവ്‌ വൃത്തി​യാ​ക്കു​ന്ന​തി​നി​ടെ മമ്മി പറഞ്ഞ കാര്യം ഞാൻ ഒരിക്ക​ലും മറക്കില്ല: “യഹോവേ, ഇവരോ​ടു ക്ഷമി​ക്കേ​ണമേ, ഇവർ ചെയ്യു​ന്നത്‌ എന്താ​ണെന്ന്‌ ഇവർക്ക്‌ അറിയി​ല്ല​ല്ലോ.”

നാട്ടി​ലു​ള്ള ബന്ധുക്കളെ കാണാൻ പോയ​പ്പോൾ നടന്ന ഒരു സംഭവം​കൂ​ടി പറയാം. അവിടെ എന്റെ മുത്തച്ഛന്റെ വീട്ടിൽവെച്ച്‌ ഒരു ബിഷപ്പി​നെ കാണാൻ ഇടയായി. എന്റെ മാതാ​പി​താ​ക്കൾ യഹോ​വ​യു​ടെ സാക്ഷി​ക​ളാ​ണെന്ന്‌ ആ ബിഷപ്പിന്‌ അറിയാ​മാ​യി​രു​ന്നു. എനിക്ക്‌ അന്ന്‌ വെറും ആറു വയസ്സേ ഉണ്ടായി​രു​ന്നു​ള്ളൂ. മറ്റുള്ള​വ​രു​ടെ മുന്നിൽവെച്ച്‌ എന്നെ കളിയാ​ക്കാൻവേണ്ടി അദ്ദേഹം ചോദി​ച്ചു: “നീ എന്താ ഇതുവരെ ജ്ഞാനസ്‌നാ​നം ചെയ്യാ​ത്തത്‌?” ഞാൻ ഇപ്പോ​ഴും ഒരു കുട്ടി​യാ​ണെ​ന്നും സ്‌നാ​ന​പ്പെ​ട​ണ​മെ​ങ്കിൽ ബൈബി​ളി​നെ​ക്കു​റിച്ച്‌ കൂടുതൽ പഠിക്കു​ക​യും എന്റെ വിശ്വാ​സം ശക്തമാ​ക്കു​ക​യും ചെയ്യേ​ണ്ട​തു​ണ്ടെ​ന്നും ഞാൻ പറഞ്ഞു. അദ്ദേഹ​ത്തിന്‌ എന്റെ മറുപടി തീരെ ഇഷ്ടമാ​യില്ല. അതു​കൊണ്ട്‌ അദ്ദേഹം എന്റെ മുത്തച്ഛ​നോ​ടു പറഞ്ഞു, ഞാൻ തീരെ മര്യാ​ദ​യി​ല്ലാ​തെ​യാ​ണു സംസാ​രി​ക്കു​ന്നത്‌ എന്ന്‌.

എന്നാൽ ഇതു​പോ​ലുള്ള മോശ​മായ അനുഭ​വങ്ങൾ ഞങ്ങൾക്ക്‌ അധികം ഉണ്ടായി​ട്ടില്ല. ലബാ​നോൻകാർ പൊതു​വേ നല്ല സ്‌നേ​ഹ​വും ആതിഥ്യ​മ​ര്യാ​ദ​യും ഉള്ളവരാണ്‌. അതു​കൊ​ണ്ടു​തന്നെ ഞങ്ങൾക്കു ധാരാളം നല്ല ബൈബിൾചർച്ചകൾ നടത്താ​നാ​യി. ഒരുപാ​ടു ബൈബിൾപ​ഠ​ന​ങ്ങ​ളും ഉണ്ടായി​രു​ന്നു.

ഞാൻ സ്‌കൂ​ളിൽ പഠിക്കുന്ന സമയത്താ​ണു വെന​സ്വേ​ല​യിൽനി​ന്നുള്ള ഒരു യുവസ​ഹോ​ദരൻ ലബാ​നോൻ സന്ദർശി​ക്കാൻ വന്നത്‌. അദ്ദേഹം മീറ്റിങ്ങ്‌ കൂടി​യത്‌ ഞങ്ങളുടെ സഭയി​ലാ​യി​രു​ന്നു. എന്റെ ചേച്ചി വഫയെ അദ്ദേഹം പരിച​യ​പ്പെട്ടു. പിന്നീട്‌ അവർ കല്യാണം കഴിച്ച്‌ വെന​സ്വേ​ല​യിൽ താമസി​ക്കാൻതു​ടങ്ങി. കത്തെഴു​തു​മ്പോ​ഴൊ​ക്കെ  ചേച്ചി പപ്പയോ​ടു ഞങ്ങളെ​യും കൂട്ടി വെന​സ്വേ​ല​യിൽ വന്ന്‌ താമസ​മാ​ക്കാൻ പറയു​മാ​യി​രു​ന്നു. കാരണം ഞങ്ങളെ കാണാ​ഞ്ഞിട്ട്‌ ചേച്ചിക്ക്‌ ആകെ വിഷമ​മാ​യി​രു​ന്നു. അവസാനം അവി​ടേക്കു മാറാൻ ചേച്ചി ഒരുത​ര​ത്തിൽ ഞങ്ങളെ സമ്മതി​പ്പി​ച്ചു.

അങ്ങനെ, 1953-ൽ ഞങ്ങൾ വെന​സ്വേ​ല​യിൽ എത്തി. അവിടെ കരാക്ക​സിൽ പ്രസി​ഡ​ന്റി​ന്റെ കൊട്ടാ​ര​ത്തി​ന​ടു​ത്താ​യി​ട്ടാ​യി​രു​ന്നു ഞങ്ങളുടെ താമസം. ഞാൻ അന്ന്‌ ഒരു കൊച്ചു​കു​ട്ടി​യാണ്‌. അതു​കൊ​ണ്ടു​തന്നെ പ്രസി​ഡന്റ്‌ തന്റെ ആഢംബര കാറിൽ അങ്ങനെ പോകു​ന്നത്‌ കാണാ​നൊ​ക്കെ എനിക്ക്‌ ഭയങ്കര ഇഷ്ടമാ​യി​രു​ന്നു. എന്നാൽ ദേശം, ഭാഷ, സംസ്‌കാ​രം, ഭക്ഷണരീ​തി, കാലാവസ്ഥ അങ്ങനെ എല്ലാം പുതി​യ​താ​യി​രു​ന്ന​തു​കൊണ്ട്‌ എന്റെ മാതാ​പി​താ​ക്കൾക്ക്‌ അവിടത്തെ താമസം ഒട്ടും എളുപ്പ​മാ​യി​രു​ന്നില്ല. അതൊ​ക്കെ​യാ​യി ഒന്നു പൊരു​ത്ത​പ്പെട്ടു വരു​മ്പോ​ഴാണ്‌ ഞങ്ങളെ​യെ​ല്ലാം വിഷമി​പ്പി​ക്കുന്ന ഒരു സംഭവം ഉണ്ടായത്‌.

എന്റെ പപ്പയ്‌ക്ക്‌ പെട്ടെന്ന്‌ സുഖമി​ല്ലാ​താ​യി. അദ്ദേഹം പൊതു​വേ നല്ല ആരോ​ഗ്യ​മുള്ള കരുത്ത​നായ ആളായി​രു​ന്ന​തു​കൊണ്ട്‌ ഞങ്ങൾക്ക്‌ അത്‌ വിശ്വ​സി​ക്കാ​നാ​യില്ല. അദ്ദേഹം അസുഖം പിടിച്ച്‌ കിടക്കു​ന്നത്‌ ഞങ്ങൾ അങ്ങനെ കണ്ടി​ട്ടേ​യി​ല്ലാ​യി​രു​ന്നു. പരി​ശോ​ധ​ന​യിൽ അദ്ദേഹ​ത്തിന്‌ പാൻക്രി​യാ​സിൽ ക്യാൻസർ ബാധി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്ന​താ​യി കണ്ടെത്തി. ഒരു ഓപ്പ​റേഷൻ വേണ്ടി​വന്നു. എന്നാൽ അതുക​ഴിഞ്ഞ്‌ ഒരാഴ്‌ച​കൂ​ടി​യേ അദ്ദേഹം ജീവി​ച്ചി​രു​ന്നു​ള്ളൂ.

എനിക്ക്‌ അന്ന്‌ വെറും പതിമൂന്ന്‌ വയസ്സേ​യു​ള്ളൂ. പപ്പയുടെ പെട്ടെ​ന്നുള്ള വേർപാട്‌ ഞങ്ങൾക്ക്‌ ഒട്ടും ഉൾക്കൊ​ള്ളാ​നാ​യില്ല. ഞങ്ങൾ ആകെ തകർന്നു​പോ​യി. പപ്പ കൂടെ​യി​ല്ലെ​ന്നുള്ള കാര്യം അംഗീ​ക​രി​ക്കാൻ കുറെ​ക്കാ​ല​ത്തേക്ക്‌ മമ്മിക്ക്‌ വളരെ ബുദ്ധി​മു​ട്ടാ​യി​രു​ന്നു. എന്നാൽ എന്നും അങ്ങനെ ഇരിക്കാൻ ആകില്ല​ല്ലോ. യഹോ​വ​യു​ടെ സഹായ​ത്താൽ അതെല്ലാം സഹിച്ച്‌ ഞങ്ങൾ മുന്നോ​ട്ടു​നീ​ങ്ങി. പതിനാ​റാം വയസ്സിൽ ഞാൻ ഹൈസ്‌കൂൾ വിദ്യാ​ഭ്യാ​സം പൂർത്തി​യാ​ക്കി. തുടർന്ന്‌ എങ്ങനെ​യും കുടും​ബത്തെ സാമ്പത്തി​ക​മാ​യി സഹായി​ക്കാൻ ഞാൻ ആഗ്രഹി​ച്ചു.

അതിനി​ടെ എന്റെ ചേച്ചി സന, രൂബേൻ അരോ​ഹോ​യെ വിവാഹം കഴിച്ചു. ഗിലെ​യാദ്‌ സ്‌കൂ​ളിൽനിന്ന്‌ ബിരുദം നേടി​യിട്ട്‌ വെന​സ്വേ​ല​യിൽ തിരി​ച്ചെ​ത്തിയ ആളായി​രു​ന്നു അദ്ദേഹം. ന്യൂ​യോർക്കി​ലേക്കു താമസം മാറാൻ അവർ തീരു​മാ​നി​ച്ചു. ഞാൻ കോ​ളേ​ജിൽ പോയി പഠിക്ക​ണ​മെ​ന്നാ​യി​രു​ന്നു വീട്ടു​കാ​രു​ടെ തീരു​മാ​നം. അങ്ങനെ ഞാൻ ന്യൂ​യോർക്കിൽ എന്റെ ചേച്ചി​യു​ടെ​യും ഭർത്താ​വി​ന്റെ​യും കൂടെ താമസിച്ച്‌ പഠിക്കാൻതു​ടങ്ങി. ആ സമയത്ത്‌ ആത്മീയ​മാ​യി പുരോ​ഗ​മി​ക്കാൻ ചേച്ചി​യും ഭർത്താ​വും എന്നെ ഒരുപാട്‌ സഹായി​ച്ചു. ഇനി, ബ്രൂക്ലി​നി​ലെ ഞങ്ങളുടെ സ്‌പാ​നിഷ്‌ സഭയിൽ പക്വത​യുള്ള ധാരാളം സഹോ​ദ​രങ്ങൾ ഉണ്ടായി​രു​ന്നു. അവരിൽ രണ്ടു​പേ​രാണ്‌ മിൽട്ടൻ ഹെൻഷൽ സഹോ​ദ​ര​നും ഫ്രഡെ​റിക്‌ ഫ്രാൻസ്‌ സഹോ​ദ​ര​നും. രണ്ടു​പേ​രും ബ്രൂക്ലിൻ ബെഥേ​ലിൽ സേവി​ക്കു​ന്ന​വ​രാ​യി​രു​ന്നു.

കോ​ളേ​ജി​ലെ ആദ്യവർഷത്തെ പഠനം ഏതാണ്ട്‌ തീരാ​റായ സമയത്ത്‌ എന്റെ ജീവി​തം​കൊണ്ട്‌ ശരിക്കും ഞാൻ എന്താണ്‌ ചെയ്യു​ന്ന​തെന്ന്‌ ഞാൻ ചിന്തി​ച്ചു​തു​ടങ്ങി. യഹോ​വ​യു​ടെ സേവന​ത്തിൽ നല്ല ലക്ഷ്യങ്ങൾവെച്ച്‌ പ്രവർത്തി​ക്കു​ന്ന​തി​നെ​ക്കു​റി​ച്ചുള്ള ചില വീക്ഷാ​ഗോ​പു​ര​ലേ​ഖ​നങ്ങൾ ആ സമയത്ത്‌ ഞാൻ വായി​ക്കു​ക​യും അതെക്കു​റിച്ച്‌ കുറെ ചിന്തി​ക്കു​ക​യും ചെയ്‌തു. കൂടാതെ ഞങ്ങളുടെ സഭയിലെ മുൻനി​ര​സേ​വ​ക​രു​ടെ​യും ബഥേൽ അംഗങ്ങ​ളു​ടെ​യും സന്തോ​ഷ​വും ഞാൻ കണ്ടു. അതോടെ അവരെ​പ്പോ​ലെ ആകണ​മെന്ന്‌ ഞാനും ആഗ്രഹി​ച്ചു. പക്ഷേ ഞാൻ അപ്പോ​ഴും സ്‌നാ​ന​പ്പെ​ട്ടി​ട്ടി​ല്ലാ​യി​രു​ന്നു. പെട്ടെ​ന്നു​തന്നെ യഹോ​വ​യ്‌ക്ക്‌ ഞാൻ എന്റെ ജീവിതം സമർപ്പി​ക്ക​ണ​മെന്ന്‌ എനിക്കു മനസ്സി​ലാ​യി. ഞാൻ അങ്ങനെ ചെയ്‌തു, തുടർന്ന്‌ 1957 മാർച്ച്‌ 30-ന്‌ സ്‌നാ​ന​പ്പെട്ടു.

സ്‌നാ​ന​പ്പെ​ട്ട​തോ​ടെ മുഴു​സ​മ​യ​സേ​വനം തുടങ്ങു​ന്ന​തി​നെ​ക്കു​റിച്ച്‌ ഞാൻ ചിന്തിച്ചു. ഒരു മുൻനി​ര​സേ​വ​ക​നാ​കാൻതന്നെ ഞാൻ ആഗ്രഹി​ച്ചു. എന്നാൽ എന്റെ കോ​ളേജ്‌ പഠനവും മുൻനി​ര​സേ​വ​ന​വും ഒരുമി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടു​പോ​കു​ന്നത്‌ അത്ര എളുപ്പ​മാ​യി​രി​ക്കി​ല്ലെന്ന്‌ എനിക്കു മനസ്സി​ലാ​യി. പഠന​മൊ​ക്കെ അവസാ​നി​പ്പിച്ച്‌ വെന​സ്വേ​ല​യിൽ വന്ന്‌  മുൻനി​ര​സേ​വനം തുടങ്ങാ​നുള്ള എന്റെ ആഗ്രഹം അമ്മയെ​യും കൂടപ്പി​റ​പ്പു​ക​ളെ​യും പറഞ്ഞു​സ​മ്മ​തി​പ്പി​ക്കാൻവേണ്ടി എനിക്ക്‌ കുറെ കത്തുകൾ എഴു​തേണ്ടി വന്നു.

1957 ജൂണിൽ ഞാൻ കരാക്ക​സിൽ തിരി​ച്ചെത്തി. എന്നാൽ വീട്ടിലെ സാമ്പത്തി​ക​സ്ഥി​തി അത്ര നല്ലതാ​യി​രു​ന്നില്ല. അതു​കൊണ്ട്‌ ഞാനും​കൂ​ടെ ജോലി​ക്കു പോ​കേ​ണ്ട​തു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. എനിക്ക്‌ ബാങ്കിൽ ഒരു ജോലി കിട്ടി. എന്നാൽ മുൻനി​ര​സേ​വനം ചെയ്യാ​നാ​യി​രു​ന്നു എന്റെ ആഗ്രഹം. കാരണം അതിനു​വേ​ണ്ടി​യാ​ണ​ല്ലോ ഞാൻ വെന​സ്വേ​ല​യി​ലേക്കു തിരി​ച്ചു​വ​ന്ന​തു​തന്നെ. അതു​കൊണ്ട്‌ ജോലി​യും മുൻനി​ര​സേ​വ​ന​വും ഒരുമി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടു​പോ​കാൻ ഞാൻ തീരു​മാ​നി​ച്ചു. വർഷങ്ങ​ളോ​ളം ഞാൻ ബാങ്ക്‌ ജോലി​യോ​ടൊ​പ്പം മുൻനി​ര​സേ​വ​ന​വും ചെയ്‌തു. ഇത്രയും തിരക്കും ഇത്രയും സന്തോ​ഷ​വും ഉള്ള നാളുകൾ മുമ്പ്‌ ഒരിക്ക​ലും ഉണ്ടായി​രു​ന്നി​ട്ടില്ല.

അങ്ങനെ​യി​രി​ക്കെ​യാണ്‌ ഞാൻ സിൽവി​യയെ കണ്ടുമു​ട്ടി​യത്‌. യഹോ​വയെ ഒരുപാട്‌ സ്‌നേ​ഹി​ച്ചി​രുന്ന സുന്ദരി​യായ ഒരു ജർമൻ സഹോ​ദ​രി​യാ​യി​രു​ന്നു സിൽവിയ. മാതാ​പി​താ​ക്ക​ളോ​ടൊ​പ്പം വെന​സ്വേ​ല​യി​ലേക്ക്‌ താമസം​മാ​റി​യ​താ​യി​രു​ന്നു അവൾ. ഞങ്ങൾ വിവാ​ഹി​ത​രാ​യി. പിന്നീട്‌ ഞങ്ങൾക്ക്‌ രണ്ടു കുട്ടികൾ ജനിച്ചു; മോൻ മിഷേ​ലും (മിക്ക്‌) മോൾ സമീറ​യും. കൂടാതെ അമ്മയെ നോക്കാ​നുള്ള ഉത്തരവാ​ദി​ത്വ​വും ഞാൻ ഏറ്റെടു​ത്തു. അങ്ങനെ അമ്മ ഞങ്ങളു​ടെ​കൂ​ടെ താമസി​ക്കാൻതു​ടങ്ങി. കുടും​ബോ​ത്ത​ര​വാ​ദി​ത്വ​ങ്ങൾ കാരണം എനിക്കു മുൻനി​ര​സേ​വനം നിറു​ത്തേണ്ടി വന്നെങ്കി​ലും പ്രസം​ഗ​പ്ര​വർത്ത​ന​ത്തി​ലെ ഉത്സാഹം ഞാൻ നിലനി​റു​ത്തി. അവധി​ക്കാ​ലത്ത്‌ പറ്റു​മ്പോ​ഴെ​ല്ലാം സിൽവി​യ​യും ഞാനും സഹായ മുൻനി​ര​സേ​വനം ചെയ്യു​മാ​യി​രു​ന്നു.

മക്കൾ സ്‌കൂ​ളിൽ പഠിക്കുന്ന സമയത്താ​ണു തുടക്ക​ത്തിൽ ഞാൻ പറഞ്ഞ ആ സംഭവം നടക്കു​ന്നത്‌. ഞങ്ങളുടെ ജീവിതം വലിയ കുഴപ്പ​മി​ല്ലാ​തെ മുന്നോ​ട്ടു​പോ​കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു. ബാങ്കിലെ ജോലി​ക്കാ​രു​ടെ ഇടയിൽ എനിക്കു നല്ലൊരു പേരു​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. എങ്കിലും യഹോ​വ​യു​ടെ ഒരു ദാസനാ​യി അറിയ​പ്പെ​ടാ​നാണ്‌ ഞാൻ ആഗ്രഹി​ച്ചത്‌. അതിനു​വേണ്ടി എനിക്ക്‌ എന്തു ചെയ്യാ​നാ​കു​മെന്ന്‌ ഞാൻ ആലോ​ചി​ച്ചു. അങ്ങനെ ഞാനും ഭാര്യ​യും കൂടെ ഇരുന്ന്‌ ഞങ്ങളുടെ സാമ്പത്തി​ക​സ്ഥി​തി​യൊ​ക്കെ ഒന്നു വിലയി​രു​ത്തി​നോ​ക്കി. ബാങ്കിലെ ജോലി ഞാൻ വിടു​ക​യാ​ണെ​ങ്കിൽ നല്ലൊരു തുക ഒരുമിച്ച്‌ കൈയിൽ വരുമാ​യി​രു​ന്നു. കടബാ​ധ്യ​ത​യൊ​ന്നും ഇല്ലായി​രു​ന്ന​തു​കൊണ്ട്‌ ജീവിതം ഒന്ന്‌ ലളിത​മാ​ക്കു​ന്നെ​ങ്കിൽ ഞങ്ങൾക്ക്‌ ആ പണം​കൊണ്ട്‌ കുറെ​ക്കാ​ലം മുന്നോ​ട്ടു പോകാ​നാ​കു​മാ​യി​രു​ന്നു.

ആ തീരു​മാ​നം എടുക്കു​ന്നത്‌ അത്ര എളുപ്പ​മാ​യി​രു​ന്നില്ല. എങ്കിലും എന്റെ പ്രിയ ഭാര്യ​യും അമ്മയും അതിനെ പൂർണ​മാ​യി പിന്തു​ണച്ചു. അങ്ങനെ ഞാൻ വീണ്ടും മുഴു​സ​മ​യ​സേ​വ​ക​രു​ടെ നിരയി​ലേക്കു വരുക​യാ​യി​രു​ന്നു. എനിക്ക്‌ ഒരുപാ​ടു സന്തോഷം തോന്നി. മുന്നോ​ട്ടു നോക്കു​മ്പോൾ പ്രത്യേ​കിച്ച്‌ തടസ്സങ്ങ​ളൊ​ന്നു​മില്ല. അപ്പോ​ഴാണ്‌ ഞങ്ങളെ അതിശ​യി​പ്പി​ച്ചു​കൊണ്ട്‌ ആ വാർത്ത​യെ​ത്തി​യത്‌.

ഡോക്ടർ ഞങ്ങളോ​ടു പറഞ്ഞു, സിൽവിയ ഗർഭി​ണി​യാ​ണെന്ന്‌! അത്‌ വളരെ അപ്രതീ​ക്ഷി​ത​മാ​യി​രു​ന്നു. എങ്കിലും ഞങ്ങൾക്ക്‌ സന്തോ​ഷ​മാ​യി. ഒപ്പം, മുൻനി​ര​സേ​വനം തുടങ്ങാ​നുള്ള എന്റെ തീരു​മാ​നം എന്താകു​മെ​ന്നും ഞാൻ ഓർത്തു. എന്നാൽ പെട്ടെ​ന്നു​തന്നെ മാനസി​ക​മാ​യും വൈകാ​രി​ക​മാ​യും ഞങ്ങൾ അതുമാ​യി പൊരു​ത്ത​പ്പെട്ടു. കുടും​ബ​ത്തി​ലെ പുതിയ അതിഥി​യെ സ്വീക​രി​ക്കാൻ ഞങ്ങൾ  ഒരുങ്ങി. അപ്പോ​ഴും മുൻനി​ര​സേ​വ​ന​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചുള്ള ചിന്തയാ​യി​രു​ന്നു എന്റെ മനസ്സു​നി​റയെ.

എന്തായാ​ലും മുൻനി​ര​സേ​വനം തുടങ്ങാ​നുള്ള തീരു​മാ​ന​വു​മാ​യി ഞങ്ങൾ മുന്നോ​ട്ടു​പോ​യി. 1985 ഏപ്രി​ലിൽ ഞങ്ങളുടെ മോൻ ഗബ്രി​യേൽ ജനിച്ചു. ബാങ്കിലെ ജോലി രാജി​വെച്ച്‌ 1985 ജൂണിൽ ഞാൻ സാധാരണ മുൻനി​ര​സേ​വനം തുടങ്ങി. പിന്നീട്‌ ഞാൻ ഒരു ബ്രാഞ്ച്‌ കമ്മിറ്റി അംഗമാ​യി. ഞങ്ങളുടെ ബ്രാ​ഞ്ചോ​ഫീസ്‌ കരാക്ക​സിൽ ആയിരു​ന്നില്ല. ഞാനാ​ണെ​ങ്കിൽ വന്നു​പോ​യി സേവി​ക്കുന്ന ആളും. അതു​കൊ​ണ്ടു​തന്നെ ആഴ്‌ച​യിൽ രണ്ടോ മൂന്നോ ദിവസം എനിക്ക്‌ ഏതാണ്ട്‌ 80 കിലോ​മീ​റ്റർ യാത്ര ചെയ്യണ​മാ​യി​രു​ന്നു.

ലാ വിക്ടോ​റിയ എന്ന പട്ടണത്തി​ലാണ്‌ ബ്രാ​ഞ്ചോ​ഫീസ്‌ ഉണ്ടായി​രു​ന്നത്‌. അതു​കൊണ്ട്‌ ആ പട്ടണത്തി​ലേക്ക്‌ താമസം​മാ​റാൻ ഞങ്ങൾ തീരു​മാ​നി​ച്ചു. അത്‌ വലി​യൊ​രു മാറ്റമാ​യി​രു​ന്നു. ഭാര്യ​യും മക്കളും ഒരു മടിയും കൂടാതെ അതി​നോ​ടു പൊരു​ത്ത​പ്പെ​ടാൻ തയ്യാറാ​യി. അതിന്‌ അവരോട്‌ എത്ര നന്ദി പറഞ്ഞാ​ലും മതിയാ​വില്ല. അമ്മയെ നോക്കാ​മെന്ന്‌ എന്റെ ചേച്ചി ബാഹ സമ്മതിച്ചു. അപ്പോ​ഴേ​ക്കും മിക്കിന്റെ കല്യാണം കഴിഞ്ഞി​രു​ന്നു. എന്നാൽ സമീറ​യും ഗബ്രി​യേ​ലും ഞങ്ങളുടെ കൂടെ​ത്ത​ന്നെ​യാണ്‌ താമസി​ച്ചി​രു​ന്നത്‌. കരാക്ക​സിൽനിന്ന്‌ ലാ വിക്ടോ​റി​യ​യി​ലേക്ക്‌ മാറി​യ​തു​കൊണ്ട്‌ അവർക്ക്‌ അവരുടെ കൂട്ടു​കാ​രെ വിട്ടു​പോ​രേണ്ടി വന്നു. വലിയ ആളും ബഹളവും ഒക്കെയുള്ള തലസ്ഥാന നഗരി​യിൽനിന്ന്‌ ഒരു ചെറിയ പട്ടണത്തി​ലേ​ക്കുള്ള മാറ്റം സിൽവി​യ​യ്‌ക്കും അത്ര എളുപ്പ​മാ​യി​രു​ന്നില്ല. പുതിയ സ്ഥലത്ത്‌ ഞങ്ങൾക്ക്‌ ഉണ്ടായി​രുന്ന വീടും ചെറു​താ​യി​രു​ന്നു. അതെ, ശരിക്കും അത്‌ വലി​യൊ​രു മാറ്റം തന്നെയാ​യി​രു​ന്നു.

എന്നാൽ മാറ്റങ്ങൾ അവിടം​കൊ​ണ്ടും തീർന്നില്ല. ഗബ്രി​യേ​ലി​ന്റെ​യും കല്യാണം കഴിഞ്ഞു. സമീറ​യാ​ണെ​ങ്കിൽ വീട്ടിൽനിന്ന്‌ മാറി​ത്താ​മ​സി​ക്കാ​നും തീരു​മാ​നി​ച്ചു. തുടർന്ന്‌ 2007-ൽ ബഥേലിൽ താമസി​ച്ചു പ്രവർത്തി​ക്കാൻ സിൽവി​യ​യ്‌ക്കും എനിക്കും ക്ഷണം ലഭിച്ചു. ഞങ്ങൾ ഇന്നും ആ സേവന​ത്തിൽ തന്നെയാണ്‌. ഞങ്ങളുടെ മൂത്ത മോൻ മിക്ക്‌ ഒരു മൂപ്പനാണ്‌. കൂടാതെ അവനും ഭാര്യ മോനി​ക്ക​യും മുൻനി​ര​സേ​വ​ന​വും ചെയ്യുന്നു. ഗബ്രി​യേ​ലും ഒരു മൂപ്പനാണ്‌. അവനും ഭാര്യ ആംബ്ര​യും ഇറ്റലി​യി​ലാണ്‌. സമീറ മുൻനി​ര​സേ​വനം ചെയ്യുന്നു, ഒപ്പം ഒരു വിദൂര ബഥേൽ സേവി​ക​യാ​യും പ്രവർത്തി​ക്കു​ന്നു.

ജീവി​ത​ത്തിൽ എനിക്കു പലപ്പോ​ഴും വലിയ തീരു​മാ​നങ്ങൾ എടു​ക്കേ​ണ്ടി​വന്നു. എന്നാൽ അവയെ​ക്കു​റിച്ച്‌ ഓർത്ത്‌ എനിക്ക്‌ ഒരു സങ്കടവു​മില്ല. ഇനി ഒരവസരം കിട്ടി​യാ​ലും എന്റെ തീരു​മാ​നങ്ങൾ ഇതൊ​ക്കെ​ത്ത​ന്നെ​യാ​യി​രി​ക്കും. യഹോ​വ​യു​ടെ സേവന​ത്തിൽ എനിക്കു ചെയ്യാൻ കഴിഞ്ഞ എല്ലാ കാര്യ​ങ്ങ​ളെ​യും കുറിച്ച്‌ ഓർക്കു​മ്പോൾ എനിക്ക്‌ ഒരുപാട്‌ നന്ദി തോന്നു​ന്നു. യഹോ​വ​യു​മാ​യി ഒരു ഉറ്റ സ്‌നേ​ഹ​ബന്ധം ഉണ്ടായി​രി​ക്കു​ന്നത്‌ എത്ര പ്രധാ​ന​മാ​ണെന്ന്‌ ഇക്കാലം​കൊണ്ട്‌ ഞാൻ പഠിച്ചു. നമുക്ക്‌ എടു​ക്കേണ്ടി വരുന്ന തീരു​മാ​നങ്ങൾ വലുതോ ചെറു​തോ ആയി​ക്കൊ​ള്ളട്ടെ, “മനുഷ്യ​ബു​ദ്ധിക്ക്‌ അതീത​മായ” സമാധാ​നം തരാൻ യഹോ​വ​യ്‌ക്കാ​കും. (ഫിലി. 4:6, 7) സിൽവി​യ​യ്‌ക്കും എനിക്കും ഞങ്ങളുടെ ബഥേൽ സേവനം ഒരുപാട്‌ ഇഷ്ടമാണ്‌. യഹോവ ഞങ്ങളുടെ തീരു​മാ​ന​ങ്ങളെ അനു​ഗ്ര​ഹി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നു. കാരണം, ഓരോ തീരു​മാ​ന​മെ​ടു​ത്ത​പ്പോ​ഴും ഞങ്ങൾ യഹോ​വ​യ്‌ക്ക്‌ ഒന്നാം​സ്ഥാ​നം നൽകി.