1-2. (എ) ഏതെല്ലാം ചോദ്യ​ങ്ങൾക്കു നമ്മൾ ഉത്തരം കണ്ടെത്തും? (ബി) നമ്മളെ സഹായി​ക്കാൻ യഹോവ ആഗ്രഹി​ക്കു​ന്നു​ണ്ടെന്ന്‌ എന്തു കാണി​ക്കു​ന്നു?

 ജീവി​ത​ത്തിൽ ഉണ്ടാ​യേ​ക്കാ​വുന്ന പ്രശ്‌ന​ങ്ങ​ളെ​ല്ലാം സഹിച്ചു​നിൽക്കാ​നും ദൈവ​സേ​വ​ന​ത്തിൽ സന്തോഷം കണ്ടെത്താ​നും യഹോവ നമ്മളെ സഹായി​ക്കു​ന്നുണ്ട്‌. എങ്ങനെ​യെ​ല്ലാ​മാണ്‌ യഹോവ അതു ചെയ്യു​ന്നത്‌? ആ സഹായ​ത്തിൽനിന്ന്‌ പൂർണ​പ്ര​യോ​ജനം നേടാൻ നമ്മൾ എന്തു ചെയ്യണം? ഇക്കാര്യ​ങ്ങ​ളെ​ല്ലാം ഈ ലേഖന​ത്തിൽ പഠിക്കും. എന്നാൽ അതിനു മുമ്പ്‌ മറ്റൊരു കാര്യം നോക്കാം: നമ്മളെ സഹായി​ക്കാൻ യഹോ​വ​യ്‌ക്കു ശരിക്കും ആഗ്രഹ​മു​ണ്ടോ?

² ആ ചോദ്യ​ത്തി​നുള്ള ഉത്തരം പൗലോസ്‌ അപ്പോ​സ്‌തലൻ എബ്രാ​യർക്ക്‌ എഴുതിയ കത്തിലുണ്ട്‌. അവിടെ പൗലോസ്‌ യഹോ​വ​യെ​ക്കു​റിച്ച്‌ ഇങ്ങനെ എഴുതി: “കർത്താ​വാണ്‌ എന്റെ സഹായകൻ. ഞാൻ ഭയപ്പെ​ടു​ക​യില്ല; മനുഷ്യന്‌ എന്നോട്‌ എന്തു ചെയ്യാൻ കഴിയും?” (എബ്രാ. 13:6, പി.ഒ.സി.) ഇവിടെ “സഹായകൻ” എന്നു പരിഭാ​ഷ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യി​രി​ക്കുന്ന പദത്തെ​ക്കു​റിച്ച്‌ ബൈബിൾപ​ദ​ങ്ങ​ളു​ടെ അർഥം വിശദീ​ക​രി​ക്കുന്ന ചില പുസ്‌ത​കങ്ങൾ പറയു​ന്നത്‌, സഹായ​ത്തി​നാ​യി നിലവി​ളി​ക്കുന്ന ഒരാളു​ടെ അടു​ത്തേക്ക്‌ ഓടി​ച്ചെ​ല്ലുന്ന ഒരു വ്യക്തി​യെ​യാണ്‌ ആ പദം സൂചി​പ്പി​ക്കു​ന്നത്‌ എന്നാണ്‌. ബുദ്ധി​മു​ട്ടി​ലാ​യി​രി​ക്കുന്ന ഒരാളെ സഹായി​ക്കാ​നാ​യി പെട്ടെന്ന്‌ ഓടി​ച്ചെ​ല്ലുന്ന ഒരു വ്യക്തി​യാ​യിട്ട്‌ യഹോ​വയെ ഒന്നു ഭാവന​യിൽ കാണുക. നമ്മളെ സഹായി​ക്കാൻ യഹോവ എത്രമാ​ത്രം ആഗ്രഹി​ക്കു​ന്നു​ണ്ടെന്ന്‌ അപ്പോൾ നമുക്കു മനസ്സി​ലാ​കും. യഹോവ എപ്പോ​ഴും കൂടെ​യു​ണ്ടെ​ങ്കിൽ ഏതൊരു കഷ്ടതയും സന്തോ​ഷ​ത്തോ​ടെ സഹിച്ചു​നിൽക്കാൻ നമുക്കാ​കും.

3. പ്രശ്‌ന​ങ്ങ​ളി​ലൂ​ടെ കടന്നു​പോ​കു​മ്പോൾ സന്തോ​ഷ​ത്തോ​ടെ സഹിച്ചു​നിൽക്കാൻ യഹോവ നമ്മളെ സഹായി​ക്കുന്ന മൂന്നു വിധങ്ങൾ ഏതൊ​ക്കെ​യാണ്‌?

³ പ്രശ്‌ന​ങ്ങ​ളി​ലൂ​ടെ കടന്നു​പോ​കു​മ്പോൾ സന്തോ​ഷ​ത്തോ​ടെ സഹിച്ചു​നിൽക്കാൻ യഹോവ നമ്മളെ സഹായി​ക്കുന്ന ചില വിധങ്ങൾ ഏതൊ​ക്കെ​യാണ്‌? അതിന്റെ ഉത്തരത്തി​നാ​യി നമുക്ക്‌ യശയ്യ പുസ്‌തകം ഒന്നു നോക്കാം. കാരണം ആ പുസ്‌ത​ക​ത്തി​ലെ പല പ്രവച​ന​ങ്ങ​ളും ഇന്നത്തെ ദൈവ​ദാ​സർക്കു വേണ്ടി​യും​കൂ​ടെ എഴുതി​യ​താണ്‌. മാത്രമല്ല നമു​ക്കെ​ല്ലാം  എളുപ്പ​ത്തിൽ മനസ്സി​ലാ​കുന്ന രീതി​യി​ലാണ്‌ യഹോ​വ​യെ​ക്കു​റിച്ച്‌ പ്രവാ​ചകൻ അതിൽ പറഞ്ഞി​രി​ക്കു​ന്നത്‌. ഉദാഹ​ര​ണ​ത്തിന്‌ യശയ്യ 30-ാം അധ്യായം എടുക്കു​ക​യാ​ണെ​ങ്കിൽ അതിൽ യഹോവ നമ്മളെ സഹായി​ക്കുന്ന വിധം മനസ്സി​ലാ​ക്കാൻ ചില നല്ല ഉദാഹ​ര​ണങ്ങൾ ഉപയോ​ഗി​ച്ചി​ട്ടുണ്ട്‌. പ്രധാ​ന​മാ​യും യഹോവ നമ്മളെ സഹായി​ക്കുന്ന മൂന്നു വിധങ്ങ​ളെ​ക്കു​റിച്ച്‌ അവിടെ പറയുന്നു. (1) നമ്മുടെ പ്രാർഥ​നകൾ ശ്രദ്ധി​ച്ചു​കേൾക്കു​ക​യും അതിന്‌ ഉത്തരം നൽകു​ക​യും ചെയ്‌തു​കൊണ്ട്‌. (2) വേണ്ട നിർദേ​ശങ്ങൾ നൽകി വഴിന​യി​ച്ചു​കൊണ്ട്‌. (3) ഇപ്പോ​ഴും ഭാവി​യി​ലും നമ്മളെ അനു​ഗ്ര​ഹി​ച്ചു​കൊണ്ട്‌. യഹോവ നമ്മളെ സഹായി​ക്കുന്ന ഈ മൂന്നു വിധങ്ങ​ളെ​ക്കു​റിച്ച്‌ നമുക്കു കൂടു​ത​ലാ​യി പഠിക്കാം.

4. (എ) യശയ്യയു​ടെ നാളിലെ ജൂതന്മാ​രെ​ക്കു​റിച്ച്‌ യഹോവ എന്തു പറഞ്ഞു, അവർക്ക്‌ എന്തു സംഭവി​ക്കാൻ യഹോവ അനുവ​ദി​ച്ചു? (ബി) വിശ്വ​സ്‌ത​രാ​യ​വർക്ക്‌ യഹോവ എന്തു പ്രത്യാശ നൽകി? (യശയ്യ 30:18, 19)

⁴ യശയ്യ 30-ാം അധ്യാ​യ​ത്തി​ന്റെ തുടക്ക​ത്തിൽ അക്കാലത്തെ ജൂതന്മാ​രെ​ക്കു​റിച്ച്‌ അവർ ‘ദുശ്ശാ​ഠ്യ​ക്കാ​രായ പുത്ര​ന്മാ​രാ​ണെ​ന്നും പാപങ്ങ​ളോട്‌ പാപങ്ങൾ കൂട്ടു​ന്നവർ’ ആണെന്നും ആണ്‌ യഹോവ പറഞ്ഞത്‌. അവർ ‘ധിക്കാ​രി​ക​ളായ ഒരു ജനവും യഹോ​വ​യു​ടെ നിയമം കേൾക്കാൻ കൂട്ടാ​ക്കാ​ത്ത​വ​രും’ ആണെന്നും ദൈവം പറഞ്ഞു. (യശ. 30:1, 9) അവർ യഹോ​വയെ അനുസ​രി​ക്കാൻ തയ്യാറാ​കാ​ത്ത​തു​കൊണ്ട്‌ അവരുടെ മേൽ വലി​യൊ​രു ദുരന്തം വരാൻ യഹോവ അനുവ​ദി​ക്കു​മെന്ന്‌ യശയ്യ പ്രവചി​ച്ചു. (യശ. 30:5, 17; യിരെ. 25:8-11) ബാബി​ലോൺകാർ അവരെ ബന്ദിക​ളാ​ക്കി കൊണ്ടു​പോ​യ​പ്പോൾ അതു സംഭവി​ക്കു​ക​യും ചെയ്‌തു. എന്നാൽ അവരിൽ ചിലർ യഹോ​വ​യോ​ടു വിശ്വ​സ്‌ത​രാ​യി​രുന്ന ആളുക​ളാ​യി​രു​ന്നു. അവരെ അറിയി​ക്കാ​നാ​യി യശയ്യയു​ടെ പക്കൽ പ്രത്യാശ നൽകുന്ന ഒരു സന്ദേശ​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. ഒരിക്കൽ യഹോവ അവരെ യരുശ​ലേ​മി​ലേക്കു തിരികെ കൊണ്ടു​വ​രും എന്നതാ​യി​രു​ന്നു അത്‌. (യശയ്യ 30:18, 19 വായി​ക്കുക.) ആ വാക്കുകൾ അങ്ങനെ​തന്നെ നിറ​വേറി. യഹോവ അവരെ ബാബി​ലോ​ണിൽനിന്ന്‌ മോചി​പ്പി​ച്ചു. പക്ഷേ അവർ ബന്ദിക​ളാ​യി പോയ ഉടനെയല്ല അതു സംഭവി​ച്ചത്‌. “നിങ്ങ​ളോ​ടു കരുണ കാണി​ക്കാൻ യഹോവ ക്ഷമയോ​ടെ കാത്തി​രി​ക്കു​ന്നു” എന്ന വാക്കുകൾ ആ വിശ്വ​സ്‌തർ കുറച്ച്‌ കാലം കാത്തി​രി​ക്കേ​ണ്ടി​വ​രു​മെന്ന സൂചന നൽകി. 70 വർഷത്തി​നു ശേഷമാണ്‌ യഹോവ അവരെ ബാബി​ലോ​ണിൽനിന്ന്‌ മോചി​പ്പിച്ച്‌ യരുശ​ലേ​മി​ലേക്കു തിരി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടു​വ​ന്നത്‌. (യശ. 10:21; യിരെ. 29:10) അങ്ങനെ സ്വന്തം നാട്ടിൽ തിരി​ച്ചെ​ത്തി​യ​തോ​ടെ അവരുടെ സങ്കട​മെ​ല്ലാം സന്തോ​ഷ​ത്തി​നു വഴിമാ​റി.

5. യശയ്യ 30:19 നമുക്ക്‌ എന്ത്‌ ഉറപ്പാണു തരുന്നത്‌?

⁵ “സഹായ​ത്തി​നു​വേ​ണ്ടി​യുള്ള നിന്റെ നിലവി​ളി കേൾക്കുന്ന മാത്ര​യിൽ ദൈവം ഉറപ്പാ​യും നിന്നോ​ടു കരുണ കാണി​ക്കും” എന്ന യശയ്യ പ്രവച​ന​ത്തി​ലെ വാക്കുകൾ ഇന്നു ജീവി​ക്കുന്ന നമുക്കും എത്ര വലിയ ആശ്വാ​സ​മാ​ണു തരുന്നത്‌. (യശ. 30:19) നമ്മൾ സഹായ​ത്തി​നു​വേണ്ടി അപേക്ഷി​ക്കു​മ്പോൾ യഹോവ വളരെ ശ്രദ്ധ​യോ​ടെ​യാ​ണു കേൾക്കു​ന്ന​തെന്ന്‌ യശയ്യ ഉറപ്പു​ത​രു​ന്നു. അതോ​ടൊ​പ്പം നമ്മുടെ പ്രാർഥ​ന​ക​ളോ​ടു ദൈവം പെട്ടെ​ന്നു​തന്നെ പ്രതി​ക​രി​ക്കു​ക​യും ചെയ്യും. ദൈവം “അതു കേൾക്കുന്ന ഉടനെ ഉത്തരം തരും” എന്നാണ്‌ യശയ്യ എഴുതി​യത്‌. നമ്മളെ സഹായി​ക്കാൻ മനസ്സുള്ള, അതിന്‌ ഒരുപാട്‌ ആഗ്രഹി​ക്കുന്ന ഒരു പിതാ​വാണ്‌ യഹോവ എന്നല്ലേ അതു കാണി​ക്കു​ന്നത്‌? അതെക്കു​റിച്ച്‌ ചിന്തി​ക്കു​ന്നതു സന്തോ​ഷ​ത്തോ​ടെ സഹിച്ചു​നിൽക്കാൻ നമ്മളെ പ്രേരി​പ്പി​ക്കു​ന്നി​ല്ലേ?

6. യഹോവ തന്റെ ഓരോ ദാസ​ന്റെ​യും പ്രാർഥ​ന​യ്‌ക്കു പ്രത്യേ​കം ശ്രദ്ധ നൽകു​ന്നു​ണ്ടെന്ന്‌ യശയ്യയു​ടെ വാക്കുകൾ സൂചി​പ്പി​ക്കു​ന്നത്‌ എങ്ങനെ?

⁶ ഈ വാക്യ​ത്തിൽനിന്ന്‌ പ്രാർഥ​ന​യെ​ക്കു​റിച്ച്‌ ഒരു ഉറപ്പു​കൂ​ടി കിട്ടുന്നു: യഹോവ നമ്മുടെ ഓരോ​രു​ത്ത​രു​ടെ​യും പ്രാർഥന പ്രത്യേ​കം ശ്രദ്ധി​ക്കു​ന്നുണ്ട്‌. എന്തു​കൊ​ണ്ടാണ്‌ അങ്ങനെ പറയു​ന്നത്‌? യശയ്യ 30-ാം അധ്യാ​യ​ത്തി​ന്റെ ആദ്യഭാ​ഗം മുഴു ഇസ്രാ​യേൽജ​ന​ത്തോ​ടു​മാ​യി പറയുന്ന കാര്യ​ങ്ങ​ളാണ്‌. എന്നാൽ 19-ാം വാക്യ​ത്തി​ലേക്കു വരു​മ്പോൾ “നീ” എന്ന ഏകവച​ന​രൂ​പം ഉപയോ​ഗി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്ന​താ​യി കാണാം. കാരണം ആ വിവരങ്ങൾ ഓരോ വ്യക്തി​യോ​ടും പറയു​ന്ന​വ​യാണ്‌. യശയ്യ അവിടെ ഇങ്ങനെ എഴുതി: “നീ ഒരു കാരണ​വ​ശാ​ലും ദുഃഖി​ച്ചു​ക​ര​യില്ല. . . . ദൈവം ഉറപ്പാ​യും നിന്നോ​ടു കരുണ കാണി​ക്കും. അതു കേൾക്കുന്ന ഉടനെ ഉത്തരം തരും.” യഹോവ സ്‌നേ​ഹ​മുള്ള ഒരു പിതാ​വാണ്‌. അതു​കൊ​ണ്ടു​തന്നെ നിരാ​ശ​പ്പെ​ട്ടി​രി​ക്കുന്ന തന്റെ ഒരു മകനോ​ടോ മകളോ​ടോ, ‘ആ സഹോ​ദ​രനെ അല്ലെങ്കിൽ സഹോ​ദ​രി​യെ കണ്ടോ, പ്രശ്‌ന​ങ്ങ​ളൊ​ക്കെ ഉണ്ടായി​ട്ടും അവർ എത്ര ധൈര്യ​ത്തോ​ടെ​യാ​ണു നിൽക്കു​ന്നത്‌, നിനക്കും അവരെ​പ്പോ​ലെ​യാ​യി​ക്കൂ​ടേ’ എന്ന്‌ ഒരിക്ക​ലും പറയില്ല. മറിച്ച്‌ നമ്മുടെ ഓരോ​രു​ത്ത​രു​ടെ​യും സാഹച​ര്യം യഹോവ നന്നായി മനസ്സി​ലാ​ക്കു​ന്നു. ഓരോ വ്യക്തി​യു​ടെ​യും പ്രാർഥന ശ്രദ്ധിച്ച്‌ കേൾക്കു​ന്നു.—സങ്കീ. 116:1; യശ. 57:15.

7. പ്രാർഥി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടേ​യി​രി​ക്കേ​ണ്ട​തി​ന്റെ പ്രാധാ​ന്യം യശയ്യയും യേശു​വും എടുത്തു​കാ​ണി​ച്ചത്‌ എങ്ങനെ?

⁷ നമ്മുടെ ഒരു പ്രശ്‌ന​ത്തെ​ക്കു​റിച്ച്‌ ദൈവ​ത്തോ​ടു പ്രാർഥി​ക്കു​മ്പോൾ ഒരുപക്ഷേ ആ പ്രശ്‌നം മാറ്റു​ക​യാ​യി​രി​ക്കില്ല  ദൈവം ആദ്യം ചെയ്യു​ന്നത്‌, മറിച്ച്‌ സഹിച്ചു​നിൽക്കാ​നുള്ള ശക്തി തരുക​യാ​യി​രി​ക്കും. ചില​പ്പോൾ നമ്മൾ വിചാ​രി​ക്കുന്ന രീതി​യിൽ ആ പ്രശ്‌നം മാറി​യി​ല്ലെ​ന്നും വരാം. അങ്ങനെ​യൊ​രു സാഹച​ര്യ​ത്തിൽ നമ്മൾ പിടി​ച്ചു​നിൽക്കാ​നുള്ള ശക്തിക്കു​വേണ്ടി വീണ്ടും​വീ​ണ്ടും യഹോ​വ​യോ​ടു പ്രാർഥി​ക്കേ​ണ്ടി​വ​രും. നമ്മൾ അങ്ങനെ ചെയ്യാൻ യഹോവ പ്രതീ​ക്ഷി​ക്കു​ന്നു​മുണ്ട്‌. യശയ്യയു​ടെ വാക്കുകൾ അതാണു സൂചി​പ്പി​ക്കു​ന്നത്‌: “നിങ്ങൾ (യഹോ​വ​യ്‌ക്കു) സ്വസ്ഥത കൊടു​ക്ക​രുത്‌.” (യശ. 62:7) അതിനർഥം യഹോ​വ​യ്‌ക്ക്‌ ഒരു ‘സ്വസ്ഥത​യും’ കൊടു​ക്കാത്ത വിധത്തിൽ നമ്മൾ തുടർച്ച​യാ​യി പ്രാർഥി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടി​രി​ക്ക​ണ​മെ​ന്നാണ്‌. യശയ്യയു​ടെ ഈ വാക്കുകൾ കേട്ട​പ്പോൾ പ്രാർഥ​ന​യെ​ക്കു​റിച്ച്‌ ലൂക്കോസ്‌ 11:8-10, 13 വാക്യ​ങ്ങ​ളിൽ യേശു പറഞ്ഞ ദൃഷ്ടാന്തം നിങ്ങളു​ടെ മനസ്സി​ലേക്കു വന്നുകാ​ണും. അവിടെ “മടുത്ത്‌ പിന്മാ​റാ​തെ” പരിശു​ദ്ധാ​ത്മാ​വി​നു​വേണ്ടി ‘ചോദി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടേ​യി​രി​ക്കാൻ’ യേശു നമ്മളെ പ്രോ​ത്സാ​ഹി​പ്പി​ച്ചു. ഇനി, ശരിയായ തീരു​മാ​ന​ങ്ങ​ളെ​ടു​ക്കാൻ സഹായി​ച്ചു​കൊണ്ട്‌ നമ്മളെ വഴിന​യി​ക്കണേ എന്നും യഹോ​വ​യോ​ടു പ്രാർഥി​ക്കാ​നാ​കും.

8. യശയ്യ 30:20, 21-ലെ വാക്കുകൾ ഇസ്രാ​യേ​ല്യ​രു​ടെ കാര്യ​ത്തിൽ നിറ​വേ​റി​യത്‌ എങ്ങനെ?

⁸ യശയ്യ 30:20, 21 വായി​ക്കുക. ബാബി​ലോൺകാർ യരുശ​ലേ​മി​നു നേരെ ഉപരോ​ധം ഏർപ്പെ​ടു​ത്തിയ ഒന്നര വർഷക്കാ​ലം അവിടത്തെ ആളുകൾ ഒരുപാ​ടു കഷ്ടതകൾ അനുഭ​വി​ച്ചു. ദിവസ​വും അപ്പം കഴിക്കു​ക​യും വെള്ളം കുടി​ക്കു​ക​യും ചെയ്യു​ന്ന​തു​പോ​ലെ, ദുരി​തങ്ങൾ അവരുടെ ജീവി​ത​ത്തി​ന്റെ ഭാഗമാ​യി മാറി​യി​രു​ന്നു. എങ്കിലും അവർ പശ്ചാത്ത​പിച്ച്‌ ജീവി​ത​ത്തിൽ മാറ്റങ്ങൾ വരുത്തു​ക​യാ​ണെ​ങ്കിൽ അവരെ രക്ഷിക്കു​മെന്ന്‌ യഹോവ ഉറപ്പു​കൊ​ടു​ത്ത​താ​യി 20, 21 വാക്യ​ങ്ങ​ളിൽ നമ്മൾ വായി​ക്കു​ന്നു. അവിടെ യഹോ​വയെ “മഹാനായ ഉപദേ​ഷ്ടാവ്‌” എന്നാണു വിളി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നത്‌. അതിലൂ​ടെ താൻ അംഗീ​ക​രി​ക്കുന്ന രീതി​യിൽ തന്നെ ആരാധി​ക്കാൻ അവരെ പഠിപ്പി​ക്കു​മെന്ന്‌ യഹോവ അവർക്ക്‌ ഉറപ്പു​കൊ​ടു​ത്തു. ബാബി​ലോ​ണിൽനിന്ന്‌ മോചി​ത​രായ ജൂതന്മാർ യരുശ​ലേ​മിൽ തിരി​ച്ചെ​ത്തി​യ​പ്പോൾ ആ വാക്കുകൾ നിറ​വേറി. അന്ന്‌ യഹോ​വ​യു​ടെ മാർഗ​നിർദേ​ശ​ത്തി​നു കീഴിൽ സത്യാ​രാ​ധന പുനഃ​സ്ഥാ​പി​ക്കാൻ അവർക്കു കഴിഞ്ഞു. അങ്ങനെ യഹോവ അവരുടെ മഹാനായ ഉപദേ​ഷ്ടാ​വാ​ണെന്നു തെളിഞ്ഞു. ഇന്നു നമ്മുടെ കാര്യ​ത്തി​ലും യഹോവ ‘മഹാനായ ഉപദേ​ഷ്ടാ​വാണ്‌.’ അതിൽ നമ്മൾ വളരെ സന്തോ​ഷി​ക്കു​ന്നു.

9. യഹോവ നമ്മളെ വഴിന​ട​ത്തുന്ന ഒരു വിധം ഏതാണ്‌?

⁹ ഈ വാക്യ​ങ്ങ​ളിൽ യശയ്യ നമ്മളെ രണ്ടു വിധങ്ങ​ളിൽ യഹോ​വ​യിൽനിന്ന്‌ പഠിക്കുന്ന വിദ്യാർഥി​ക​ളാ​യി വർണി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നു. ആദ്യ​ത്തേത്‌ ഇതാണ്‌: “നിന്റെ സ്വന്തം കണ്ണു​കൊണ്ട്‌ നീ ആ ഉപദേ​ഷ്ടാ​വി​നെ കാണും.” ഈ ദൃഷ്ടാ​ന്ത​ത്തിൽ, വിദ്യാർഥി​ക​ളു​ടെ മുന്നിൽനി​ന്നു​കൊണ്ട്‌ അവരെ പഠിപ്പി​ക്കുന്ന ഒരു അധ്യാ​പ​ക​നോ​ടാണ്‌ യഹോ​വയെ താരത​മ്യ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യി​രി​ക്കു​ന്നത്‌. യഹോ​വ​യിൽനിന്ന്‌ അങ്ങനെ പഠിക്കാൻ കഴിയു​ന്നതു നമുക്കു കിട്ടി​യി​രി​ക്കുന്ന എത്ര വലി​യൊ​രു അനു​ഗ്ര​ഹ​മാണ്‌! എങ്ങനെ​യാണ്‌ യഹോവ അതു ചെയ്യു​ന്നത്‌? തന്റെ സംഘട​ന​യി​ലൂ​ടെ. മീറ്റി​ങ്ങു​കൾ, കൺ​വെൻ​ഷ​നു​കൾ, നമുക്കു ലഭിക്കുന്ന പ്രസി​ദ്ധീ​ക​ര​ണങ്ങൾ, പ്രക്ഷേ​പ​ണ​പ​രി​പാ​ടി​കൾ തുടങ്ങി പല വിധങ്ങ​ളി​ലൂ​ടെ നമുക്കു വേണ്ട നിർദേ​ശങ്ങൾ യഹോവ നൽകുന്നു. പ്രശ്‌ന​ങ്ങ​ളൊ​ക്കെ ഉണ്ടാകു​മ്പോൾ സന്തോ​ഷ​ത്തോ​ടെ സഹിച്ചു​നിൽക്കാൻ അവ നമ്മളെ പ്രാപ്‌ത​രാ​ക്കു​ന്നു. ഈ വിധങ്ങ​ളി​ലെ​ല്ലാം വ്യക്തമായ നിർദേ​ശങ്ങൾ കിട്ടു​ന്ന​തിൽ നമ്മൾ എത്ര നന്ദിയു​ള്ള​വ​രാണ്‌!

10. നമ്മൾ ദൈവ​ത്തി​ന്റെ ശബ്ദം ‘പിന്നിൽനിന്ന്‌ കേൾക്കു​ന്നത്‌’ എങ്ങനെ​യാണ്‌?

 ¹⁰ യഹോവ നമ്മളെ വഴിന​ട​ത്തുന്ന രണ്ടാമത്തെ വിധ​ത്തെ​ക്കു​റിച്ച്‌ യശയ്യ ഇങ്ങനെ എഴുതി: “‘ഇതാണു വഴി, ഇതിലേ നടക്കുക’ എന്നൊരു ശബ്ദം നിന്റെ പിന്നിൽനിന്ന്‌ കേൾക്കും.” ഇവിടെ പ്രവാ​ചകൻ യഹോ​വയെ താരത​മ്യ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യി​രി​ക്കു​ന്നതു വിദ്യാർഥി​ക​ളു​ടെ പിന്നിൽ നടന്നു​കൊണ്ട്‌ പോകേണ്ട വഴി അവർക്കു പറഞ്ഞു​കൊ​ടു​ക്കുന്ന ഒരു അധ്യാ​പ​ക​നോ​ടാണ്‌. ഇന്നു നമ്മൾ യഹോ​വ​യു​ടെ ശബ്ദം പിന്നിൽനിന്ന്‌ കേൾക്കു​ന്നുണ്ട്‌. എങ്ങനെ? ദൈവ​ത്തി​ന്റെ വചനത്തിൽനിന്ന്‌. ബൈബിൾ വളരെ വർഷങ്ങൾക്കു മുമ്പ്‌ എഴുത​പ്പെ​ട്ട​താ​യ​തു​കൊണ്ട്‌ നമ്മൾ അതു വായി​ക്കു​മ്പോൾ ദൈവ​ത്തി​ന്റെ ശബ്ദം പിന്നിൽനിന്ന്‌ കേൾക്കു​ന്ന​തു​പോ​ലെ​യാ​ണെന്നു പറയാം.—യശ. 51:4.

11. സന്തോ​ഷ​ത്തോ​ടെ സഹിച്ചു​നിൽക്കാൻ നമ്മൾ ഏതൊക്കെ കാര്യങ്ങൾ ചെയ്യണം, എന്തു​കൊണ്ട്‌?

¹¹ തന്റെ വചനത്തി​ലൂ​ടെ​യും സംഘട​ന​യി​ലൂ​ടെ​യും യഹോവ നമ്മളെ വഴിന​യി​ക്കു​മ്പോൾ അതിൽനിന്ന്‌ പൂർണ​പ്ര​യോ​ജനം നേടാൻ എന്തു ചെയ്യണം? രണ്ടു കാര്യ​ങ്ങ​ളെ​ക്കു​റിച്ച്‌ യശയ്യ പറയു​ന്നുണ്ട്‌: ഒന്ന്‌, “ഇതാണു വഴി.” രണ്ട്‌, “ഇതിലേ നടക്കുക.” (യശ. 30:21) അതായത്‌ “വഴി” ഏതാ​ണെന്ന്‌ അറിഞ്ഞാൽ മാത്രം പോരാ, ‘അതിലേ നടക്കു​ക​യും’ വേണം. നമ്മളിൽനിന്ന്‌ എന്താണു പ്രതീ​ക്ഷി​ക്കു​ന്ന​തെന്നു ബൈബി​ളി​ലൂ​ടെ​യും സംഘട​ന​യി​ലൂ​ടെ​യും യഹോവ പറഞ്ഞു​ത​രു​ന്നുണ്ട്‌. അതിനു ചേർച്ച​യിൽ എങ്ങനെ പ്രവർത്തി​ക്കാ​മെ​ന്നും പഠിപ്പി​ക്കു​ന്നുണ്ട്‌. നമ്മൾ അതു പഠിച്ചാൽ മാത്രം പോരാ, അനുസ​രി​ക്കു​ക​യും വേണം. ഈ രണ്ടു കാര്യ​ങ്ങ​ളും ചെയ്‌താൽ മാത്രമേ ദൈവ​സേ​വ​ന​ത്തിൽ സന്തോ​ഷ​ത്തോ​ടെ തുടരാൻ നമുക്കാ​കു​ക​യു​ള്ളൂ. അപ്പോൾ യഹോവ നമ്മളെ അനു​ഗ്ര​ഹി​ക്കു​ക​യും ചെയ്യും.

12. യശയ്യ 30:23-26-ൽ മുൻകൂ​ട്ടി​പ്പ​റ​ഞ്ഞി​രു​ന്ന​തു​പോ​ലെ യഹോവ തന്റെ ജനത്തെ എങ്ങനെ​യെ​ല്ലാം അനു​ഗ്ര​ഹി​ച്ചു?

¹² യശയ്യ 30:23-26 വായി​ക്കുക. ബാബി​ലോ​ണിൽനിന്ന്‌ ഇസ്രാ​യേൽദേ​ശ​ത്തേക്കു തിരി​ച്ചെ​ത്തിയ ജൂതന്മാ​രു​ടെ കാര്യ​ത്തിൽ ഈ വാക്കുകൾ എങ്ങനെ​യാ​ണു നിറ​വേ​റി​യത്‌? യഹോവ അവർക്കു ഭക്ഷണവും മറ്റും ധാരാ​ള​മാ​യി നൽകി. അതിലും പ്രധാ​ന​മാ​യി, യഹോ​വ​യോ​ടു കൂടുതൽ അടുക്കാ​നും ശരിയായ വിധത്തിൽ വീണ്ടും യഹോ​വയെ ആരാധി​ക്കാ​നും ആവശ്യ​മാ​യ​തെ​ല്ലാം അവർക്കു നൽകി. അവർക്ക്‌ അന്നു ലഭിച്ച ആത്മീയാ​നു​ഗ്ര​ഹങ്ങൾ അതുവരെ അവർ ആസ്വദി​ച്ചി​ട്ടുള്ള എല്ലാ അനു​ഗ്ര​ഹ​ങ്ങ​ളെ​ക്കാ​ളും വളരെ​വ​ളരെ വലുതാ​യി​രു​ന്നു. 26-ാം വാക്യം സൂചി​പ്പി​ച്ചി​രു​ന്ന​തു​പോ​ലെ തന്റെ വചനം മനസ്സി​ലാ​ക്കാൻ സഹായി​ച്ചു​കൊണ്ട്‌ യഹോവ അവരുടെ മേൽ കൂടുതൽ പ്രകാശം ചൊരി​ഞ്ഞു. (യശ. 60:2) യഹോവ നൽകിയ അനു​ഗ്ര​ഹങ്ങൾ സന്തോ​ഷ​ത്തോ​ടെ​യും ധൈര്യ​ത്തോ​ടെ​യും ദൈവത്തെ സേവി​ക്കു​ന്ന​തിൽ തുടരാൻ അവരെ സഹായി​ച്ചു. അങ്ങനെ യശയ്യ പ്രവാ​ചകൻ പറഞ്ഞതു​പോ​ലെ “അവർ ഹൃദയാ​ന​ന്ദ​ത്താൽ സന്തോ​ഷി​ച്ചാർത്തു.”—യശ. 65:14.

13. സത്യാ​രാ​ധ​ന​യു​ടെ പുനഃ​സ്ഥാ​പ​ന​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചുള്ള പ്രവചനം ഇന്നു നിറ​വേ​റി​യി​രി​ക്കു​ന്നത്‌ എങ്ങനെ?

¹³ സത്യാ​രാ​ധ​ന​യു​ടെ പുനഃ​സ്ഥാ​പ​ന​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചുള്ള പ്രവച​ന​ത്തി​നു നമ്മുടെ നാളിൽ ഒരു നിവൃ​ത്തി​യു​ണ്ടോ? ഉണ്ട്‌. 1919 മുതൽ ലക്ഷക്കണ​ക്കിന്‌ ആളുകൾ വ്യാജ​മ​ത​ലോ​ക​സാ​മ്രാ​ജ്യ​മായ ബാബി​ലോൺ എന്ന മഹതി​യു​ടെ അടിമ​ത്ത​ത്തിൽനിന്ന്‌ പുറത്തു​വ​ന്നി​രി​ക്കു​ന്നു. അവരെ കൊണ്ടു​വ​ന്നി​രി​ക്കു​ന്നത്‌ ഇസ്രാ​യേ​ലി​ലെ വാഗ്‌ദ​ത്ത​ദേ​ശ​ത്തെ​ക്കാൾ വളരെ മനോ​ഹ​ര​മായ ഒരു സ്ഥലത്തേ​ക്കാണ്‌, ആത്മീയ​പ​റു​ദീ​സ​യി​ലേക്ക്‌. (യശ. 51:3; 66:8) എന്താണ്‌ ആത്മീയ​പ​റു​ദീസ?

14. എന്താണ്‌ ആത്മീയ​പ​റു​ദീസ, ആരെല്ലാ​മാണ്‌ അവി​ടെ​യു​ള്ളത്‌? (പദപ്ര​യോ​ഗ​ത്തി​ന്റെ വിശദീ​ക​രണം കാണുക.)

 ¹⁴ 1919 മുതൽ അഭിഷി​ക്തർ ആത്മീയ​പ​റു​ദീ​സ​യിൽ ജീവി​ക്കു​ന്ന​തി​ന്റെ സന്തോഷം അനുഭ​വി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടാ​ണി​രി​ക്കു​ന്നത്‌. b പിന്നീട്‌, ഭൂമി​യിൽ ജീവി​ക്കാൻ പ്രത്യാ​ശ​യുള്ള “വേറെ ആടുക​ളും” ഈ ആത്മീയ​ദേ​ശ​ത്തേക്കു പ്രവേ​ശി​ക്കാ​നും യഹോ​വ​യു​ടെ ഈ അനു​ഗ്ര​ഹങ്ങൾ ആസ്വദി​ക്കാ​നും തുടങ്ങി.—യോഹ. 10:16; യശ. 25:6; 65:13.

15. ആത്മീയ​പ​റു​ദീസ ഇന്ന്‌ എവി​ടെ​യാണ്‌?

¹⁵ ആത്മീയ​ദേശം അഥവാ ആത്മീയ​പ​റു​ദീസ ഇന്ന്‌ എവി​ടെ​യാ​ണു സ്ഥിതി ചെയ്യു​ന്നത്‌? യഹോ​വ​യു​ടെ ആരാധ​കരെ ലോകത്ത്‌ എല്ലായി​ട​ത്തും കാണാം. അതു​കൊ​ണ്ടു​തന്നെ അവർ വസിക്കുന്ന ആത്മീയ​പ​റു​ദീസ ലോകത്ത്‌ എല്ലായി​ട​ത്തു​മാ​യി​ട്ടാ​ണെന്നു പറയാം. നമ്മൾ എവിടെ ജീവി​ച്ചാ​ലും സത്യാ​രാ​ധ​നയെ ഉത്സാഹ​ത്തോ​ടെ പിന്തു​ണ​യ്‌ക്കു​ന്നു​ണ്ടെ​ങ്കിൽ നമ്മൾ ആ ആത്മീയ​പ​റു​ദീ​സ​യി​ലാണ്‌.

16. ആത്മീയ​പ​റു​ദീ​സ​യു​ടെ സൗന്ദര്യം ആസ്വദി​ക്കു​ന്നതു തുടരാൻ നമുക്ക്‌ എന്തു ചെയ്യാം?

¹⁶ ആത്മീയ​പ​റു​ദീ​സ​യിൽ തുടരാ​നാ​ക​ണ​മെ​ങ്കിൽ നമ്മൾ പല കാര്യങ്ങൾ ചെയ്യേ​ണ്ട​തുണ്ട്‌. അതി​ലൊ​ന്നു ലോക​മെ​ങ്ങു​മാ​യുള്ള സഹോ​ദ​ര​കു​ടും​ബ​ത്തോ​ടു നമുക്കു സ്‌നേ​ഹ​വും വിലമ​തി​പ്പും എപ്പോ​ഴും ഉണ്ടായി​രി​ക്കണം എന്നതാണ്‌. നമുക്ക്‌ എങ്ങനെ അതു ചെയ്യാ​നാ​കും? സഹോ​ദ​ര​ങ്ങ​ളു​ടെ കുറവു​കൾ ശ്രദ്ധി​ക്കു​ന്ന​തി​നു പകരം അവരുടെ നല്ല ഗുണങ്ങ​ളിൽ ശ്രദ്ധി​ച്ചു​കൊണ്ട്‌. (യോഹ. 17:20, 21) എന്തു​കൊ​ണ്ടാണ്‌ അങ്ങനെ ചെയ്യേ​ണ്ടത്‌? ഒരു ദൃഷ്ടാന്തം നോക്കാം: നിങ്ങൾ ഒരു കാടിന്റെ ഭംഗി ആസ്വദി​ക്കാൻ പോകു​മ്പോൾ അവിടെ പല തരത്തി​ലുള്ള മരങ്ങൾ ഉണ്ടാകു​മെന്നു നിങ്ങൾക്ക്‌ അറിയാം. ആ മരങ്ങൾ ഓരോ​ന്നാ​യി എടുത്താൽ അതിനു പല കുറവു​ക​ളും കണ്ടേക്കാം; ചിലതു കൊമ്പു​കൾ ഒടിഞ്ഞ​തോ കേടു വന്നതോ ഒക്കെയാ​യി​രി​ക്കാം. പക്ഷേ ആ കുറവു​ക​ളെ​ക്കാൾ നിങ്ങൾ ശ്രദ്ധി​ക്കു​ന്നതു മരങ്ങ​ളെ​ല്ലാം ചേർന്നു​നിൽക്കു​മ്പോ​ഴുള്ള കാടിന്റെ ഭംഗി​യാ​യി​രി​ക്കും. ഒരു കാട്ടിലെ വ്യത്യസ്‌ത മരങ്ങൾപോ​ലെ​യാ​ണു നമ്മുടെ സഹോ​ദ​രങ്ങൾ. അവർക്ക്‌ ഓരോ​രു​ത്തർക്കും പലപല കുറവു​ക​ളു​ണ്ടെ​ങ്കി​ലും അവരെ​ല്ലാ​വ​രും​കൂ​ടെ ചേരു​മ്പോ​ഴാണ്‌ ആത്മീയ​പ​റു​ദീ​സ​യു​ടെ ഭംഗി കൂടു​ന്നത്‌. (യശ. 44:4; 61:3) ആ ഭംഗി​യി​ലാ​യി​രി​ക്കണം നമ്മുടെ ശ്രദ്ധ. ലോക​മെ​ങ്ങു​മുള്ള സഹോ​ദ​രങ്ങൾ ഐക്യ​ത്തോ​ടെ യഹോ​വയെ സേവി​ക്കു​ന്ന​തി​ന്റെ ഭംഗി ആസ്വദി​ക്കു​ന്ന​തിന്‌ നമ്മു​ടെ​യോ മറ്റു സഹോ​ദ​ര​ങ്ങ​ളു​ടെ​യോ കുറവു​കൾ ഒരു തടസ്സമാ​ക​രുത്‌.

17. സഭയുടെ ഐക്യം കാത്തു​സൂ​ക്ഷി​ക്കാൻ നമുക്ക്‌ ഓരോ​രു​ത്തർക്കും എന്തു ചെയ്യാ​നാ​കും?

¹⁷ ക്രിസ്‌തീ​യ​സ​ഭ​യു​ടെ ഐക്യം കാത്തു​സൂ​ക്ഷി​ക്കാൻ നമുക്ക്‌ ഓരോ​രു​ത്തർക്കും എന്തു ചെയ്യാ​നാ​കും? അതിനു നമ്മൾ സമാധാ​നം ഉണ്ടാക്കു​ന്ന​വ​രാ​യി​രി​ക്കണം. (മത്താ. 5:9; റോമ. 12:18) സഭയിലെ സഹോ​ദ​ര​ങ്ങ​ളു​മാ​യി സമാധാ​ന​ത്തി​ലാ​യി​രി​ക്കാൻ ഓരോ തവണ ശ്രമി​ക്കു​മ്പോ​ഴും നമ്മൾ ആത്മീയ​പ​റു​ദീസ  കൂടു​തൽക്കൂ​ടു​തൽ മനോ​ഹ​ര​മാ​ക്കു​ക​യാണ്‌. സത്യാ​രാ​ധ​ക​രു​ടെ ഈ ആത്മീയ​പ​റു​ദീ​സ​യി​ലാ​യി​രി​ക്കാൻ ഓരോ വ്യക്തി​യെ​യും ആകർഷി​ക്കു​ന്നത്‌ യഹോ​വ​യാണ്‌. (യോഹ. 6:44) അവി​ടെ​യുള്ള ഓരോ​രു​ത്ത​രെ​യും യഹോവ വളരെ വില​പ്പെ​ട്ട​വ​രാ​യി കാണുന്നു. അതു​കൊണ്ട്‌ നമ്മൾ ഓരോ​രു​ത്ത​രും പരസ്‌പരം സമാധാ​ന​ത്തി​ലും ഐക്യ​ത്തി​ലും കഴിയു​ന്ന​തി​നു​വേണ്ടി ചെയ്യുന്ന ശ്രമങ്ങൾ കാണു​മ്പോൾ യഹോ​വ​യ്‌ക്ക്‌ എത്ര സന്തോഷം തോന്നു​മെന്ന്‌ ഒന്നു ചിന്തി​ച്ചു​നോ​ക്കുക.—യശ. 26:3; ഹഗ്ഗാ. 2:7.

18. എന്തി​നെ​ക്കു​റിച്ച്‌ നമ്മൾ കൂടെ​ക്കൂ​ടെ ചിന്തി​ക്കണം, എന്തു​കൊണ്ട്‌?

¹⁸ യഹോവ ഇന്നു തന്റെ ദാസന്മാർക്കു​വേണ്ടി പല നല്ല കാര്യ​ങ്ങ​ളും ചെയ്യു​ന്നുണ്ട്‌. അതിൽനിന്ന്‌ പൂർണ​പ്ര​യോ​ജനം നേടാൻ നമ്മൾ എന്തു ചെയ്യണം? ബൈബി​ളിൽനി​ന്നും ബൈബിൾപ്ര​സി​ദ്ധീ​ക​ര​ണ​ങ്ങ​ളിൽനി​ന്നും പഠിക്കുന്ന കാര്യ​ങ്ങ​ളെ​ക്കു​റിച്ച്‌ ആഴത്തിൽ ചിന്തി​ക്കാൻ സമയ​മെ​ടു​ക്കണം. അങ്ങനെ പഠിക്കു​ക​യും ചിന്തി​ക്കു​ക​യും ചെയ്യു​ന്നതു ക്രിസ്‌തീ​യ​ഗു​ണങ്ങൾ വളർത്തി​യെ​ടു​ക്കാൻ നമ്മളെ സഹായി​ക്കും. അതു സഭയിലെ എല്ലാവ​രോ​ടും “ആർദ്ര​ത​യോ​ടെ സഹോ​ദ​ര​സ്‌നേഹം” കാണി​ക്കാൻ നമ്മളെ പ്രേരി​പ്പി​ക്കും. (റോമ. 12:10) കൂടാതെ നമുക്ക്‌ ഇപ്പോൾത്ത​ന്നെ​യുള്ള അനു​ഗ്ര​ഹ​ങ്ങ​ളെ​ക്കു​റിച്ച്‌ ചിന്തി​ക്കു​ന്നതു നമ്മളെ യഹോ​വ​യോ​ടു കൂടുതൽ അടുപ്പി​ക്കും. ഇനി, ഭാവി​യിൽ നമുക്കു തരാനാ​യി യഹോവ കരുതി​വെ​ച്ചി​രി​ക്കുന്ന കാര്യ​ങ്ങ​ളെ​ക്കു​റിച്ച്‌ ചിന്തി​ക്കു​ന്നെ​ങ്കിൽ നിത്യ​മാ​യി യഹോ​വയെ സേവി​ക്കാ​നുള്ള ആ പ്രത്യാശ എപ്പോ​ഴും നമ്മുടെ മനസ്സി​ലു​ണ്ടാ​യി​രി​ക്കും. ഇങ്ങനെ​യൊ​ക്കെ ചെയ്‌താൽ ഇപ്പോൾത്തന്നെ സന്തോ​ഷ​ത്തോ​ടെ യഹോ​വയെ സേവി​ക്കാൻ നമുക്കാ​കും.

19. (എ) യശയ്യ 30:18 അനുസ​രിച്ച്‌ നമുക്ക്‌ ഏതു കാര്യ​ത്തിൽ ഉറപ്പു​ണ്ടാ​യി​രി​ക്കാം? (ബി) സന്തോ​ഷ​ത്തോ​ടെ സഹിച്ചു​നിൽക്കാൻ നമ്മളെ എന്തു സഹായി​ക്കും?

¹⁹ ഇന്നത്തെ ഈ ദുഷ്ട​ലോ​കത്തെ നശിപ്പി​ക്കു​മ്പോൾ യഹോവ തന്റെ ജനത്തി​നു​വേണ്ടി “എഴു​ന്നേൽക്കും.” (യശ. 30:18) യഹോവ ‘ന്യായ​ത്തി​ന്റെ ദൈവ​മാണ്‌.’ (യശ. 25:9) അതു​കൊണ്ട്‌ സാത്താന്റെ ലോകത്തെ നശിപ്പി​ച്ചു​കൊണ്ട്‌ നീതി നടപ്പാ​ക്കുന്ന കാര്യ​ത്തിൽ ദൈവം ഒരു ദിവസം​പോ​ലും വൈകി​ല്ലെന്ന കാര്യം ഉറപ്പാണ്‌. വിടു​ത​ലി​ന്റെ ആ ദിവസം വന്നുകാ​ണാ​നാ​യി നമ്മൾ ക്ഷമയോ​ടെ കാത്തി​രി​ക്കു​ക​യാണ്‌. അതുവരെ, യഹോ​വ​യോ​ടു പ്രാർഥി​ക്കാ​നും ദൈവ​വ​ച​ന​ത്തിൽനിന്ന്‌ പഠിക്കാ​നും അതിനു ചേർച്ച​യിൽ പ്രവർത്തി​ക്കാ​നും ദൈവം തരുന്ന അനു​ഗ്ര​ഹ​ങ്ങ​ളെ​ക്കു​റിച്ച്‌ ചിന്തി​ക്കാ​നും ഒക്കെ നമുക്ക്‌ ഇപ്പോ​ഴുള്ള ഈ അവസരം വളരെ നന്നായി ഉപയോ​ഗി​ക്കാം. അങ്ങനെ​യെ​ല്ലാം ചെയ്യു​ന്നെ​ങ്കിൽ പ്രശ്‌ന​ങ്ങ​ളൊ​ക്കെ ഉണ്ടാകു​മ്പോൾ സന്തോ​ഷ​ത്തോ​ടെ സഹിച്ചു​നിൽക്കാ​നും ദൈവത്തെ സേവി​ക്കു​ന്ന​തിൽ തുടരാ​നും യഹോവ നമ്മളെ സഹായി​ക്കും.