എന്റെ ഡാഡി​യും മമ്മിയും വലിയ കത്തോ​ലി​ക്കാ വിശ്വാ​സി​ക​ളാ​യി​രു​ന്നു. എന്നാൽ ദൈവ​ത്തി​ന്റെ പേര്‌ യഹോ​വ​യാ​ണെന്നു ബൈബി​ളിൽനിന്ന്‌ മനസ്സി​ലാ​ക്കി​യ​പ്പോൾ അവർ തീക്ഷ്‌ണ​ത​യുള്ള സാക്ഷി​ക​ളാ​യി​ത്തീർന്നു. എന്റെ ഡാഡിക്കു മരപ്പണി അറിയാ​മാ​യി​രു​ന്നു. സത്യം പഠിക്കു​ന്ന​തി​നു മുമ്പ്‌ ഡാഡി യേശു​വി​ന്റെ രൂപം കൊത്തി​യു​ണ്ടാ​ക്കു​മാ​യി​രു​ന്നു. എന്നാൽ സത്യം പഠിച്ച​ശേഷം ആ കഴിവ്‌ ഉപയോ​ഗിച്ച്‌ ഡാഡി, ഞങ്ങളുടെ വീടിന്റെ താഴത്തെ നില ഒരു രാജ്യ​ഹാ​ളാ​ക്കി മാറ്റി. അതായി​രു​ന്നു ഫിലി​പ്പീൻസി​ന്റെ തലസ്ഥാ​ന​മായ മനില​യി​ലെ സാൻ ഹുവാൻ മോ​ണ്ടേ​ല​യി​ലുള്ള ആദ്യത്തെ രാജ്യ​ഹാൾ.

1952-ലാണു ഞാൻ ജനിക്കു​ന്നത്‌. എന്റെ നാലു ചേട്ടന്മാ​രെ​യും മൂന്നു ചേച്ചി​മാ​രെ​യും പഠിപ്പി​ച്ച​തു​പോ​ലെ​തന്നെ എന്നെയും ഡാഡി​യും മമ്മിയും യഹോ​വ​യെ​ക്കു​റിച്ച്‌ നന്നായി പഠിപ്പി​ച്ചു. ഞാൻ വളർന്ന​പ്പോൾ ദിവസ​വും ബൈബി​ളി​ന്റെ ഒരു അധ്യായം വായി​ക്കാൻ ഡാഡി എന്നെ പ്രോ​ത്സാ​ഹി​പ്പി​ച്ചു. നമ്മുടെ പല പ്രസി​ദ്ധീ​ക​ര​ണ​ങ്ങ​ളും ഉപയോ​ഗിച്ച്‌ ഡാഡി എന്നെ പഠിപ്പി​ച്ചു. ഇടയ്‌ക്കി​ട​യ്‌ക്കു ഡാഡി​യും മമ്മിയും സഞ്ചാര മേൽവി​ചാ​ര​ക​ന്മാ​രെ​യും ബ്രാ​ഞ്ചോ​ഫീസ്‌ പ്രതി​നി​ധി​ക​ളെ​യും വീട്ടിൽ താമസി​ക്കാൻ ക്ഷണിക്കു​മാ​യി​രു​ന്നു. ഈ സഹോ​ദ​രങ്ങൾ പങ്കുവെച്ച അനുഭ​വങ്ങൾ ഞങ്ങളുടെ കുടും​ബ​ത്തി​നു വലിയ സന്തോ​ഷ​വും പ്രോ​ത്സാ​ഹ​ന​വും തന്നു. യഹോ​വയെ സേവി​ക്കു​ന്ന​തി​നു ജീവി​ത​ത്തിൽ ഒന്നാം സ്ഥാനം കൊടു​ക്കാൻ അതു ഞങ്ങളെ എല്ലാവ​രെ​യും പ്രചോ​ദി​പ്പി​ച്ചു.

എന്റെ മാതാ​പി​താ​ക്കൾ എനിക്കാ​യി വിശ്വാ​സ​ത്തി​ന്റെ ഒരു നല്ല മാതൃക വെച്ചു. എന്റെ പ്രിയ​പ്പെട്ട മമ്മി ഒരു അസുഖം വന്ന്‌ മരിച്ച​തി​നു ശേഷം 1971-ൽ ഞാനും ഡാഡി​യും മുൻനി​ര​സേ​വനം തുടങ്ങി. പക്ഷേ 1973-ൽ എനിക്കു 20 വയസ്സു​ള്ള​പ്പോൾ എന്റെ ഡാഡി​യും എന്നെ വിട്ടു​പോ​യി. ഡാഡി​യെ​യും മമ്മി​യെ​യും നഷ്ടപ്പെ​ട്ട​പ്പോൾ എനിക്കു വല്ലാത്ത ഏകാന്ത​ത​യും ശൂന്യ​ത​യും ഒക്കെ തോന്നി. എന്നാൽ ബൈബി​ളി​ലെ “സുനി​ശ്ചി​ത​വും ഉറപ്പു​ള്ള​തും ആയ” പ്രത്യാശ വിഷാ​ദ​ത്തിൽ ആഴ്‌ന്നു​പോ​കാ​തെ ഉറച്ചു​നിൽക്കാ​നും യഹോ​വ​യോട്‌ അടുത്തി​രി​ക്കാ​നും എന്നെ സഹായി​ച്ചു. (എബ്രാ. 6:19) ഡാഡി മരിച്ച്‌ അധികം വൈകാ​തെ പലാവാ​നി​ലുള്ള ഒറ്റപ്പെട്ട ദ്വീപായ കോ​റോ​ണിൽ ഒരു പ്രത്യേക മുൻനി​ര​സേ​വ​ക​നാ​യി എനിക്കു നിയമനം കിട്ടി.

എന്റെ 21-ാമത്തെ വയസ്സിൽ ഞാൻ കോ​റോ​ണിൽ എത്തി. നഗരത്തിൽ വളർന്ന എനിക്ക്‌, വൈദ്യു​തി​യും പൈപ്പു​വെ​ള്ള​വും വാഹന​ങ്ങ​ളും ഒന്നും തീരെ ഇല്ലാത്ത ഒരു ദ്വീപു കണ്ടപ്പോൾ അത്ഭുതം തോന്നി. അവിടെ കുറച്ച്‌ സഹോ​ദ​ര​ങ്ങ​ളു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നെ​ങ്കി​ലും മുൻനി​ര​സേ​വനം ചെയ്യാൻ എന്റെകൂ​ടെ ആരെയും നിയമി​ച്ചി​ട്ടി​ല്ലാ​യി​രു​ന്ന​തു​കൊണ്ട്‌ ചില​പ്പോ​ഴൊ​ക്കെ ഒറ്റയ്‌ക്കാ​ണു ഞാൻ പ്രസം​ഗ​പ്ര​വർത്തനം ചെയ്‌തി​രു​ന്നത്‌. ആദ്യത്തെ  ഒരു മാസം കുടും​ബാം​ഗ​ങ്ങ​ളെ​യും കൂട്ടു​കാ​രെ​യും ഒക്കെ വിട്ടു​നി​ന്ന​തു​കൊണ്ട്‌ എനിക്ക്‌ വല്ലാത്ത വിഷമം തോന്നി. രാത്രി​യിൽ ഞാൻ ആകാശത്തെ നക്ഷത്ര​ങ്ങളെ നോക്കി​യി​രി​ക്കും. അപ്പോൾ എന്റെ കണ്ണു നിറ​ഞ്ഞൊ​ഴു​കും. ഈ നിയമനം ഉപേക്ഷിച്ച്‌ തിരിച്ച്‌ വീട്ടി​ലേക്കു പോയാ​ലോ എന്നുവരെ ഞാൻ ചിന്തി​ച്ചി​ട്ടുണ്ട്‌.

ഒറ്റയ്‌ക്കാ​യി​രു​ന്ന നിമി​ഷ​ങ്ങ​ളിൽ ഞാൻ എന്റെ ഹൃദയം യഹോ​വ​യു​ടെ മുന്നിൽ പകരു​മാ​യി​രു​ന്നു. ബൈബി​ളിൽനി​ന്നും നമ്മുടെ പ്രസി​ദ്ധീ​ക​ര​ണ​ങ്ങ​ളിൽനി​ന്നും വായിച്ച പ്രോ​ത്സാ​ഹനം തരുന്ന ആശയങ്ങൾ ഞാൻ പിന്നെ​യും​പി​ന്നെ​യും ചിന്തി​ക്കും. സങ്കീർത്തനം 19:14 ഇടയ്‌ക്കി​ട​യ്‌ക്ക്‌ എന്റെ മനസ്സി​ലേക്കു വരും. യഹോ​വ​യു​ടെ ഗുണങ്ങ​ളും പ്രവൃ​ത്തി​ക​ളും പോലുള്ള യഹോ​വയെ സന്തോ​ഷി​പ്പി​ക്കുന്ന കാര്യങ്ങൾ ധ്യാനി​ക്കു​ക​യാ​ണെ​ങ്കിൽ യഹോവ “എന്റെ പാറയും എന്റെ വീണ്ടെ​ടു​പ്പു​കാ​ര​നും” ആയിരി​ക്കും എന്നു ഞാൻ തിരി​ച്ച​റി​ഞ്ഞു. “നിങ്ങൾ ഒരിക്ക​ലും ഒറ്റയ്‌ക്കല്ല” a എന്ന വീക്ഷാ​ഗോ​പു​ര​ലേ​ഖ​ന​വും എന്നെ ഒത്തിരി സഹായി​ച്ചു. ഞാൻ അതു വീണ്ടും​വീ​ണ്ടും വായിച്ചു. ഒരുത​ര​ത്തിൽ പറഞ്ഞാൽ ഞാനും യഹോ​വ​യും മാത്ര​മുള്ള നിമി​ഷ​ങ്ങ​ളാ​യി​രു​ന്നു അത്‌. പ്രാർഥി​ക്കാ​നും പഠിക്കാ​നും ധ്യാനി​ക്കാ​നും ഒക്കെ എനിക്ക്‌ ഒരുപാ​ടു സമയം കിട്ടി.

കോ​റോ​ണിൽ എത്തി അധികം വൈകാ​തെ എന്നെ ഒരു മൂപ്പനാ​യി നിയമി​ച്ചു. അവിടെ ഞാൻ മാത്രമേ മൂപ്പനാ​യി ഉണ്ടായി​രു​ന്നു​ള്ളൂ. അതു​കൊണ്ട്‌ എല്ലാ ആഴ്‌ച​യും ദിവ്യാ​ധി​പത്യ ശുശ്രൂ​ഷാ​സ്‌കൂ​ളും സേവന​യോ​ഗ​വും സഭാ​ബൈ​ബിൾപ​ഠ​ന​വും വീക്ഷാ​ഗോ​പു​ര​പ​ഠ​ന​വും ഞാൻ നടത്തണ​മാ​യി​രു​ന്നു. എല്ലാ ആഴ്‌ച​യും പൊതു​പ്ര​സം​ഗ​വും നടത്തി. എന്തായാ​ലും ഒരു കാര്യം ഉറപ്പായി. ഏകാന്തത തോന്നാൻ എനിക്ക്‌ ഇനി സമയം കിട്ടില്ല.

കോ​റോ​ണി​ലെ ശുശ്രൂഷ ഞാൻ ആസ്വദി​ച്ചു. എന്റെ ബൈബിൾവി​ദ്യാർഥി​ക​ളിൽ ചിലർ സ്‌നാ​ന​മേറ്റു. എന്നാൽ ചില ബുദ്ധി​മു​ട്ടു​ക​ളും ഉണ്ടായി​രു​ന്നു. ചില​പ്പോ​ഴൊ​ക്കെ ഉച്ചവരെ നടന്നാണു പ്രവർത്തി​ക്കാ​നുള്ള പ്രദേ​ശത്ത്‌ എത്തുന്നത്‌. എവിടെ കിടന്നു​റ​ങ്ങും എന്നു​പോ​ലും അറിയാ​തെ​യാ​ണു ചെല്ലു​ന്നത്‌. ഒരുപാ​ടു ചെറിയ ദ്വീപു​കൾ ഉൾപ്പെ​ട്ട​താ​യി​രു​ന്നു സഭയുടെ പ്രദേശം. അവിടെ എത്താൻ പ്രക്ഷു​ബ്ധ​മായ കടലി​ലൂ​ടെ ഞാൻ ബോട്ടിൽ യാത്ര ചെയ്യും. സത്യം പറഞ്ഞാൽ എനിക്കു നീന്താൻ അറിയി​ല്ലാ​യി​രു​ന്നു. ഈ ബുദ്ധി​മു​ട്ടു​ക​ളിൽ യഹോവ എന്നെ സംരക്ഷി​ക്കു​ക​യും പിടി​ച്ചു​നി​റു​ത്തു​ക​യും ചെയ്‌തു. ഇതിലൂ​ടെ​യെ​ല്ലാം അടുത്ത നിയമ​ന​ത്തിൽ ഞാൻ നേരി​ടാൻപോ​കുന്ന ഇതിലും വലിയ വെല്ലു​വി​ളി​കൾക്കു​വേണ്ടി യഹോവ എന്നെ ഒരുക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നെന്നു പിന്നീടു ഞാൻ തിരി​ച്ച​റി​ഞ്ഞു.

1978-ൽ ഓസ്‌​ട്രേ​ലി​യ​യു​ടെ വടക്കു​ഭാ​ഗ​ത്തുള്ള പാപ്പുവ ന്യൂഗി​നി​യിൽ എന്നെ നിയമി​ച്ചു. ഒരുപാ​ടു പർവതങ്ങൾ ഒക്കെയുള്ള ഒരു രാജ്യ​മാ​ണു പാപ്പുവ ന്യൂഗി​നി. അവി​ടെ​യുള്ള ഏകദേശം 30 ലക്ഷത്തോ​ളം വരുന്ന ആളുകൾ 800-ലധികം വ്യത്യ​സ്‌ത​ഭാ​ഷ​ക​ളാ​ണു സംസാ​രി​ക്കു​ന്ന​തെന്ന്‌ അറിഞ്ഞ​പ്പോൾ ഞാൻ അതിശ​യി​ച്ചു​പോ​യി. എന്നാൽ ടോക്‌ പീസിൻ എന്നറി​യ​പ്പെ​ടുന്ന മലനേ​ഷ്യൻ പിജൻ എന്ന ഭാഷ മിക്കവ​രും സംസാ​രി​ക്കു​മെന്ന്‌ അറിഞ്ഞത്‌ ഒരു ആശ്വാ​സ​മാ​യി​രു​ന്നു.

തലസ്ഥാ​ന​മാ​യ പോർട്ട്‌ മോഴ്‌സ്‌ബി​യി​ലുള്ള ഒരു ഇംഗ്ലീഷ്‌ സഭയി​ലാണ്‌ എന്നെ തത്‌കാ​ല​ത്തേക്കു നിയമി​ച്ചത്‌. പിന്നെ ഞാൻ ടോക്‌ പീസിൻ സഭയി​ലേക്കു മാറി. ആ ഭാഷ പഠിക്കാ​നുള്ള ഒരു ക്ലാസിനു ചേർന്നു. പഠിച്ച കാര്യ​ങ്ങ​ളൊ​ക്കെ ഞാൻ ശുശ്രൂ​ഷ​യിൽ ഉപയോ​ഗി​ച്ചു. അത്‌ ആ ഭാഷ പെട്ടെന്നു പഠിക്കാൻ എന്നെ സഹായി​ച്ചു. അധികം വൈകാ​തെ ടോക്‌ പീസി​നിൽ ഒരു പൊതു​പ്ര​സം​ഗം നടത്താൻ എനിക്കു കഴിഞ്ഞു. പാപ്പുവ ന്യൂഗി​നി​യിൽ എത്തി, ഒരു വർഷമാ​കു​ന്ന​തി​നു മുമ്പു​തന്നെ ഒരുപാ​ടു ടോക്‌ പീസിൻ സഭകളുള്ള ഒരു സ്ഥലത്ത്‌ എന്നെ ഒരു സർക്കിട്ട്‌ മേൽവി​ചാ​ര​ക​നാ​യി നിയമി​ച്ചു. അത്‌ അറിഞ്ഞ​പ്പോൾ ഞാൻ ശരിക്കും ഞെട്ടി​പ്പോ​യി.

സഭകൾ തമ്മിൽ നല്ല ദൂരമു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്ന​തു​കൊണ്ട്‌ എനിക്കു പല സർക്കിട്ട്‌ സമ്മേള​നങ്ങൾ സംഘടി​പ്പി​ക്കേ​ണ്ടി​വന്നു. കുറെ യാത്രകൾ ചെയ്യേ​ണ്ടി​യും​വന്നു. ആദ്യ​മൊ​ക്കെ പരിച​യ​മി​ല്ലാത്ത ആ സ്ഥലത്ത്‌ എനിക്ക്‌ വല്ലാത്ത ഒറ്റപ്പെടൽ തോന്നി. പുതിയ രാജ്യം, പുതിയ ഭാഷ, പുതിയ രീതികൾ. ഒരുപാ​ടു കുണ്ടും​കു​ഴി​ക​ളും ഒക്കെയുള്ള പർവത​പ്ര​ദേശം ആയിരു​ന്ന​തു​കൊണ്ട്‌ അവിടെ റോഡു​കൾ ഒന്നുമി​ല്ലാ​യി​രു​ന്നു. അതു​കൊണ്ട്‌ സഭകൾ സന്ദർശി​ക്കാൻ കരയി​ലൂ​ടെ​യുള്ള യാത്ര നടക്കു​മാ​യി​രു​ന്നില്ല.  മിക്കവാ​റും എല്ലാ ആഴ്‌ച​യും വിമാ​ന​ത്തിൽ യാത്ര ചെയ്യണ​മാ​യി​രു​ന്നു. പരിതാ​പ​ക​ര​മായ അവസ്ഥയി​ലുള്ള ചെറി​യൊ​രു വിമാ​ന​ത്തിൽ ചില​പ്പോ​ഴൊ​ക്കെ ഞാൻ മാത്ര​മാ​യി​രി​ക്കും യാത്ര​ക്കാ​ര​നാ​യി ഉണ്ടാകുക. മുമ്പ്‌ ബോട്ടിൽ യാത്ര ചെയ്‌ത​പ്പോൾ തോന്നിയ അതേ പേടി എനിക്ക്‌ അപ്പോ​ഴും തോന്നി!

വളരെ കുറച്ചു​പേർക്കു മാത്രമേ ടെലി​ഫോ​ണു​കൾ ഉണ്ടായി​രു​ന്നു​ള്ളൂ. അതു​കൊണ്ട്‌ സഭകളു​മാ​യി ആശയവി​നി​മയം ചെയ്‌തി​രു​ന്നത്‌ കത്തുക​ളി​ലൂ​ടെ​യാ​യി​രു​ന്നു. പലപ്പോ​ഴും എന്റെ കത്തുകൾ എത്തുന്ന​തി​നു മുമ്പേ ഞാൻ അവിടെ എത്തും. അതു​കൊണ്ട്‌ സഹോ​ദ​രങ്ങൾ എവി​ടെ​യാ​ണെന്ന്‌ അവിടത്തെ നാട്ടു​കാ​രോ​ടു ചോദി​ച്ച​റി​യണം. ഓരോ തവണയും സഹോ​ദ​ര​ങ്ങളെ കണ്ടെത്തു​മ്പോൾ ഒത്തിരി വിലമ​തി​പ്പോ​ടെ അവർ എന്നെ സ്വാഗതം ചെയ്യും. എന്റെ ഈ ശ്രമങ്ങൾക്കെ​ല്ലാം പ്രയോ​ജ​ന​മു​ണ്ടെന്നു ഞാൻ അപ്പോൾ ഓർക്കും. യഹോ​വ​യു​ടെ പിന്തുണ ഒരുപാ​ടു വിധങ്ങ​ളിൽ അനുഭ​വി​ച്ച​റി​ഞ്ഞ​തു​കൊണ്ട്‌ യഹോ​വ​യു​മാ​യുള്ള എന്റെ ബന്ധവും കൂടുതൽ ശക്തമായി.

ബോഗൻവിൽ ദ്വീപിൽ ഞാൻ ആദ്യത്തെ മീറ്റിങ്ങ്‌ കൂടിയ സമയത്ത്‌ ഒരു ദമ്പതികൾ പുഞ്ചി​രി​ച്ചു​കൊണ്ട്‌ എന്റെ അടുത്ത്‌ വന്ന്‌ ഇങ്ങനെ ചോദി​ച്ചു: “ഞങ്ങളെ ഓർക്കു​ന്നു​ണ്ടോ?” പോർട്ട്‌ മോഴ്‌സ്‌ബി​യിൽ ഞാൻ ആദ്യമാ​യി എത്തിയ​പ്പോൾ ഈ ദമ്പതി​ക​ളോ​ടു സാക്ഷീ​ക​രി​ച്ചതു ഞാൻ ഓർത്തു. അവരു​മാ​യി ഞാനൊ​രു ബൈബിൾപ​ഠനം തുടങ്ങി​യിട്ട്‌ ആ പ്രദേ​ശത്തെ ഒരു സഹോ​ദ​രനെ അത്‌ ഏൽപ്പി​ച്ചി​രു​ന്നു. ഇപ്പോൾ അവർ രണ്ടു പേരും സ്‌നാ​ന​മേറ്റു. പാപ്പുവ ന്യൂഗി​നി​യി​ലെ മൂന്നു വർഷത്തെ എന്റെ സേവന​ത്തിൽ എനിക്കു കിട്ടിയ ഒരുപാട്‌ അനു​ഗ്ര​ഹ​ങ്ങ​ളിൽ ഒന്നായി​രു​ന്നു അത്‌.

1978-ൽ കോ​റോ​ണിൽനിന്ന്‌ പോരു​ന്ന​തി​നു കുറച്ച്‌ മുമ്പ്‌ ഞാൻ, കഠിനാ​ധ്വാ​നി​യായ അഡൽ എന്ന ഒരു സഹോ​ദ​രി​യെ കണ്ടുമു​ട്ടി​യി​രു​ന്നു. സാമു​വെൽ, ഷെർലി എന്ന തന്റെ രണ്ടു മക്കളെ വളർത്തു​ന്ന​തോ​ടൊ​പ്പം സഹോ​ദരി, സാധാരണ മുൻനി​ര​സേ​വനം ചെയ്യു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു. അതു​പോ​ലെ പ്രായ​മായ തന്റെ അമ്മയെ നോക്കു​ന്നു​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. 1981 മേയിൽ ഞാൻ അഡലിനെ വിവാഹം കഴിക്കാൻ ഫിലി​പ്പീൻസി​ലേക്കു മടങ്ങി. വിവാ​ഹ​ത്തി​നു ശേഷം ഞങ്ങൾ കുടും​ബ​ത്തി​ന്റെ ഉത്തരവാ​ദി​ത്വ​ങ്ങ​ളോ​ടൊ​പ്പം സാധാരണ മുൻനി​ര​സേ​വനം ചെയ്‌തു.

ഒരു കുടും​ബം നോക്കേണ്ട ഉത്തരവാ​ദി​ത്വ​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നെ​ങ്കി​ലും 1983-ൽ എന്നെ വീണ്ടും പ്രത്യേക മുൻനി​ര​സേ​വ​ക​നാ​യി നിയമി​ച്ചു. പലാവാ​നി​ലുള്ള ലീനാ​പ​കാൻ ദ്വീപി​ലാണ്‌ എനിക്കു നിയമനം കിട്ടി​യത്‌. സാക്ഷികൾ ആരും ഇല്ലാത്ത ഒറ്റപ്പെട്ട ആ സ്ഥലത്തേക്കു ഞങ്ങൾ കുടും​ബം ഒരുമിച്ച്‌ മാറി. ഏതാണ്ട്‌ ഒരു വർഷം കഴിഞ്ഞ​പ്പോൾ അഡലിന്റെ അമ്മ മരിച്ചു. എങ്കിലും ശുശ്രൂ​ഷ​യിൽ തിര​ക്കോ​ടെ ഏർപ്പെ​ട്ടത്‌ ആ വിഷമ​ത്തി​ലും പിടി​ച്ചു​നിൽക്കാൻ ഞങ്ങളെ സഹായി​ച്ചു. നല്ല പുരോ​ഗതി വരുത്തുന്ന ഒരുപാ​ടു ബൈബിൾപ​ഠ​നങ്ങൾ ലീനാ​പ​കാ​നിൽ ഞങ്ങൾക്കു കിട്ടി. അതു​കൊണ്ട്‌ അധികം വൈകാ​തെ​തന്നെ ചെറി​യൊ​രു രാജ്യ​ഹാൾ ഞങ്ങൾക്കു വേണ്ടി​വന്നു. ഞങ്ങൾതന്നെ ഒരെണ്ണം പണിതു. ലീനാ​പ​കാ​നിൽ ഞങ്ങൾ വന്ന്‌ മൂന്നു വർഷത്തി​നു ശേഷം സ്‌മാ​ര​ക​ത്തി​നു 110 പേര്‌ വന്നതിന്റെ സന്തോഷം ഞങ്ങൾക്ക്‌ ആസ്വദി​ക്കാൻ കഴിഞ്ഞു. അവരിൽ പലരും ഞങ്ങൾ പോയ​തി​നു ശേഷം സ്‌നാ​ന​മേൽക്കു​ക​യും ചെയ്‌തു.

1986-ൽ എന്നെ കൂളി​യോൻ ദ്വീപിൽ നിയമി​ച്ചു. അവിടെ കുഷ്‌ഠ​രോ​ഗം ബാധിച്ച ആളുകൾ താമസി​ക്കുന്ന ഒരു കോള​നി​യു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. കുറച്ച്‌ വർഷങ്ങൾക്കു ശേഷം അഡലി​നും പ്രത്യേക മുൻനി​ര​സേ​വി​ക​യാ​യി നിയമനം ലഭിച്ചു. ആദ്യ​മൊ​ക്കെ കുഷ്‌ഠ​രോ​ഗി​ക​ളു​ടെ അടുത്ത്‌ പ്രസം​ഗി​ക്കുന്ന കാര്യം ഓർക്കു​മ്പോൾ ഞങ്ങൾക്കു പേടി തോന്നു​മാ​യി​രു​ന്നു. പക്ഷേ അവർക്കൊ​ക്കെ, വേണ്ട ചികിത്സ കിട്ടി​യ​താ​ണെ​ന്നും ആ രോഗം പകരാ​നുള്ള സാധ്യത വളരെ കുറവാ​ണെ​ന്നും ആ നാട്ടു​കാർ ഞങ്ങളോ​ടു പറഞ്ഞു. അത്തരം ചില കുഷ്‌ഠ​രോ​ഗി​കൾ ഒരു സഹോ​ദ​രി​യു​ടെ വീട്ടിൽ വന്ന്‌ മീറ്റി​ങ്ങു​കൾ കൂടി. ദൈവ​വും ആളുക​ളും എല്ലാം ഉപേക്ഷി​ച്ച​താ​യി തോന്നിയ, ഗുരു​ത​ര​മായ രോഗ​മുള്ള ആ ആളുക​ളോ​ടു ബൈബി​ളി​ലെ പ്രത്യാശ പകരാൻ കഴിഞ്ഞ​പ്പോൾ ഞങ്ങൾക്കു വലിയ സന്തോഷം തോന്നി. ഒരുനാൾ പൂർണ ആരോ​ഗ്യ​ത്തി​ലേക്കു വരു​മെന്ന്‌ അറിഞ്ഞ​പ്പോൾ അവർക്കു വലിയ സന്തോ​ഷ​മാ​യി.—ലൂക്കോ. 5:12, 13.

 കൂളി​യോ​നി​ലെ ജീവി​ത​വു​മാ​യിട്ട്‌ ഞങ്ങളുടെ മക്കൾ എങ്ങനെ​യാ​ണു പൊരു​ത്ത​പ്പെ​ട്ടത്‌? അഡലും ഞാനും കോ​റോ​ണിൽനിന്ന്‌ രണ്ട്‌ ചെറു​പ്പ​ക്കാ​രായ സഹോ​ദ​രി​മാ​രെ ഇങ്ങോട്ടു ക്ഷണിച്ചു. അങ്ങനെ​യാ​കു​മ്പോൾ ഞങ്ങളുടെ മക്കൾക്ക്‌ അവരോ​ടൊ​പ്പം സമയം ചെലവ​ഴി​ക്കാ​മ​ല്ലോ. സാമു​വെ​ലും ഷെർലി​യും ആ രണ്ട്‌ സഹോ​ദ​രി​മാ​രോ​ടൊ​പ്പം ശുശ്രൂഷ നന്നായി ആസ്വദി​ച്ചു. അവർ ഒരു കുടും​ബ​ത്തി​ലെ മക്കളെ ബൈബിൾ പഠിപ്പി​ച്ച​പ്പോൾ ഞങ്ങൾ ആ കുട്ടി​ക​ളു​ടെ മാതാ​പി​താ​ക്കളെ ബൈബിൾ പഠിപ്പി​ച്ചു. 11 കുടും​ബ​ങ്ങ​ളെ​വരെ ബൈബിൾ പഠിപ്പിച്ച സന്ദർഭ​ങ്ങ​ളു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. അധികം വൈകാ​തെ പുരോ​ഗ​മി​ക്കുന്ന പല ബൈബിൾ പഠനങ്ങൾ കിട്ടി​യ​തു​കൊണ്ട്‌ പുതി​യൊ​രു സഭ രൂപീ​ക​രി​ക്കാൻപോ​ലും കഴിഞ്ഞു.

ആദ്യം അവിടെ മൂപ്പനാ​യി ഞാൻ മാത്രമേ ഉണ്ടായി​രു​ന്നു​ള്ളൂ. അതു​കൊണ്ട്‌ ബ്രാ​ഞ്ചോ​ഫീസ്‌ എന്നോട്‌ എട്ടു പ്രചാ​ര​ക​രുള്ള കൂളി​യോ​നി​ലും ഒൻപത്‌ പ്രചാ​ര​ക​രുള്ള മരിലീ എന്ന ഗ്രാമ​ത്തി​ലും ആഴ്‌ച​തോ​റു​മുള്ള യോഗങ്ങൾ നടത്താൻ ആവശ്യ​പ്പെട്ടു. കൂളി​യോ​നിൽനിന്ന്‌ മൂന്നു മണിക്കൂർ ബോട്ടു​യാ​ത്ര​യുണ്ട്‌ മരിലീ​യി​ലേക്ക്‌. മരിലീ​യി​ലെ മീറ്റി​ങ്ങു​കൾ കഴിഞ്ഞ്‌ ഞങ്ങൾ മുഴു​കു​ടും​ബ​വും ഹാൽസി എന്ന ഗ്രാമ​ത്തിൽ ബൈബിൾപ​ഠ​നങ്ങൾ നടത്താ​നാ​യി പോകും. മണിക്കൂ​റു​ക​ളോ​ളം യാത്ര ചെയ്‌ത്‌ കുന്നും മലകളും കയറി​യി​റ​ങ്ങി​വേണം അവിടെ എത്താൻ.

പതു​ക്കെ​പ്പ​തു​ക്കെ മരിലീ​യി​ലും ഹാൽസി​യി​ലും കുറെ​പ്പേർ സത്യം സ്വീക​രി​ച്ചു. അങ്ങനെ ആ രണ്ടു സ്ഥലങ്ങളി​ലും ഞങ്ങൾ രാജ്യ​ഹാ​ളു​കൾ പണിതു. ലീനാ​പ​കാ​നി​ലെ​പ്പോ​ലെ​തന്നെ ഇവി​ടെ​യും സഹോ​ദ​ര​ങ്ങ​ളും താത്‌പ​ര്യ​ക്കാ​രും ആണ്‌ രാജ്യ​ഹാ​ളു​കൾ പണിയാൻ കൂടു​ത​ലും സഹായി​ക്കു​ക​യും അതിനു​വേ​ണ്ടി​യുള്ള സാധനങ്ങൾ കൊടു​ക്കു​ക​യും ചെയ്‌തത്‌. മരിലീ​യി​ലെ രാജ്യ​ഹാ​ളിൽ 200 പേരെ ഉൾക്കൊ​ള്ളാൻ കഴിയു​മാ​യി​രു​ന്നു. അതു വേണ​മെ​ങ്കിൽ പിന്നെ​യും വലുതാ​ക്കാം. അതു​കൊണ്ട്‌ സമ്മേള​ന​ങ്ങ​ളൊ​ക്കെ നടത്താൻ പറ്റുന്ന ഹാളാ​യി​രു​ന്നു അത്‌.

ഞങ്ങളുടെ മക്കൾ വലുതാ​യ​പ്പോൾ ഞാനും അഡലും 1993-ൽ ഫിലി​പ്പീൻസിൽ സർക്കിട്ട്‌ വേല തുടങ്ങി. പിന്നെ 2000-ത്തിൽ ശുശ്രൂ​ഷാ പരിശീ​ലന സ്‌കൂ​ളിൽ ഞാൻ പങ്കെടു​ത്തു, ആ സ്‌കൂ​ളി​ന്റെ അധ്യാ​പ​ക​നാ​കാ​നുള്ള പരിശീ​ല​ന​ത്തി​നു​വേണ്ടി. ഈ നിയമ​ന​ത്തി​നു ഞാൻ യോഗ്യ​ന​ല്ലെന്ന്‌ എനിക്കു തോന്നി​യെ​ങ്കി​ലും അഡൽ എന്നെ പ്രോ​ത്സാ​ഹി​പ്പി​ച്ചു. ഈ പുതിയ നിയമനം ചെയ്യാ​നുള്ള ശക്തി യഹോവ തരു​മെന്ന്‌ അവൾ എന്നെ ഓർമി​പ്പി​ച്ചു. (ഫിലി. 4:13) അഡലിന്‌ അതു സ്വന്തം അനുഭ​വ​ത്തിൽനിന്ന്‌ പറയാൻ കഴിയും. കാരണം പല ആരോ​ഗ്യ​പ്ര​ശ്‌ന​ങ്ങ​ളും ഉണ്ടായി​രു​ന്നി​ട്ടാണ്‌ അവൾ തന്റെ നിയമനം ചെയ്‌തി​രു​ന്നത്‌.

2006-ൽ ഞാൻ ഒരു അധ്യാ​പ​ക​നാ​യി സേവി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടി​രുന്ന സമയത്ത്‌ അഡലിന്‌ പാർക്കിൻസൺസ്‌ രോഗ​മാ​ണെന്നു കണ്ടെത്തി. അത്‌ അറിഞ്ഞ​പ്പോൾ ഞങ്ങൾ ഞെട്ടി​പ്പോ​യി. ഈ  നിയമനം നിറുത്തി അഡലിനെ പരിച​രി​ക്കു​ന്ന​തി​നെ​ക്കു​റിച്ച്‌ ചോദി​ച്ച​പ്പോൾ അവൾ പറഞ്ഞു: “എന്നെ പരിച​രി​ക്കാൻ ഒരു ഡോക്ടറെ കണ്ടുപി​ടി​ച്ചാൽ മതി. ഈ നിയമനം തുടരാൻ യഹോവ നമ്മളെ സഹായി​ക്കു​മെന്ന്‌ എനിക്ക്‌ ഉറപ്പുണ്ട്‌.” തുടർന്നുള്ള ആറു വർഷം ഒരു പരാതി​യു​മി​ല്ലാ​തെ അവൾ ദൈവ​സേ​വനം തുടർന്നു. അഡലിനു നടക്കാൻ പറ്റാതാ​യ​പ്പോൾ ഒരു വീൽച്ചെ​യ​റി​ന്റെ സഹായ​ത്തോ​ടെ അവൾ പ്രസം​ഗ​പ്ര​വർത്തനം ചെയ്‌തു. സംസാ​രി​ക്കാൻ ബുദ്ധി​മു​ട്ടാ​യ​പ്പോൾ മീറ്റി​ങ്ങു​ക​ളിൽ ഒന്നോ രണ്ടോ വാക്കു​ക​ളിൽ ഉത്തരം പറയും. സഹിച്ചു​നിൽക്കു​ന്ന​തിൽ നല്ലൊരു മാതൃക വെച്ചതു​കൊണ്ട്‌ സഹോ​ദ​രങ്ങൾ എപ്പോ​ഴും നന്ദി അറിയി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടുള്ള മെസേ​ജു​കൾ അവൾക്ക്‌ അയയ്‌ക്കു​മാ​യി​രു​ന്നു. 2013-ൽ അഡൽ മരിക്കു​ന്ന​തു​വരെ അതു തുടർന്നു. 30-ലധികം വർഷം സ്‌നേ​ഹ​ത്തോ​ടെ, വിശ്വ​സ്‌ത​മാ​യി എന്നോ​ടൊ​പ്പം​നിന്ന എന്റെ പ്രിയ ഭാര്യ എന്നെ വിട്ടു​പോ​യ​പ്പോൾ എനിക്കു വല്ലാത്ത വിഷമ​വും ഏകാന്ത​ത​യും വീണ്ടും തോന്നി.

ഞാൻ എന്റെ നിയമ​ന​ത്തിൽ തുടര​ണ​മെ​ന്നാ​യി​രു​ന്നു അഡലിന്റെ ആഗ്രഹം. ഞാൻ അതുതന്നെ ചെയ്‌തു. തിര​ക്കോ​ടി​രു​ന്നത്‌ ഏകാന്ത​ത​യോ​ടു പോരാ​ടാൻ എന്നെ സഹായി​ച്ചു. നിരോ​ധ​ന​മു​ണ്ടാ​യി​രുന്ന രാജ്യ​ങ്ങ​ളി​ലെ തഗലോഗ്‌ ഭാഷ സംസാ​രി​ക്കുന്ന സഭകൾ സന്ദർശി​ക്കാൻ 2014 മുതൽ 2017 വരെ എനിക്കു നിയമനം ലഭിച്ചു. അതിനു ശേഷം ഞാൻ തായ്വാ​നി​ലെ​യും ഐക്യ​നാ​ടു​ക​ളി​ലെ​യും കാനഡ​യി​ലെ​യും തഗലോഗ്‌ സഭകൾ സന്ദർശി​ച്ചു. ഇനി 2019-ൽ ഇന്ത്യയി​ലും തായ്‌ലൻഡി​ലും ഇംഗ്ലീ​ഷി​ലുള്ള രാജ്യ​സു​വി​ശേ​ഷ​കർക്കുള്ള സ്‌കൂൾ സംഘടി​പ്പി​ക്കാൻ ഞാൻ പോയി. ഈ നിയമ​ന​ങ്ങ​ളെ​ല്ലാം എനിക്ക്‌ ഒരുപാ​ടു സന്തോഷം തന്നു. എനിക്ക്‌ ഏറ്റവും കൂടുതൽ സന്തോഷം കിട്ടു​ന്നതു ഞാൻ യഹോ​വ​യു​ടെ സേവന​ത്തിൽ തിര​ക്കോ​ടി​രി​ക്കു​മ്പോ​ഴാണ്‌.

ഓരോ നിയമ​ന​ത്തി​ലും ഞാൻ സഹോ​ദ​ര​ങ്ങ​ളോട്‌ ഒരുപാട്‌ അടുത്തു. അതു​കൊണ്ട്‌ അവരെ വിട്ടു​പി​രി​യു​ന്നത്‌ ഒട്ടും എളുപ്പ​മാ​യി​രു​ന്നില്ല. അത്തരം സാഹച​ര്യ​ങ്ങ​ളിൽ യഹോ​വ​യിൽ പൂർണ​മാ​യി ആശ്രയി​ക്കാൻ ഞാൻ പഠിച്ചു. എപ്പോ​ഴും യഹോ​വ​യു​ടെ പിന്തുണ ഞാൻ അനുഭ​വി​ച്ച​റി​ഞ്ഞി​ട്ടുണ്ട്‌. ഏതു മാറ്റവും മുഴു​ഹൃ​ദ​യ​ത്തോ​ടെ സ്വീക​രി​ക്കാൻ അതാണ്‌ എന്നെ സഹായി​ക്കു​ന്നത്‌. ഇപ്പോൾ ഞാൻ ഫിലി​പ്പീൻസിൽ പ്രത്യേക മുൻനി​ര​സേ​വനം ചെയ്യു​ക​യാണ്‌. ഈ സഭ എന്നെ പിന്തു​ണ​യ്‌ക്കുന്ന, എനിക്കു​വേണ്ടി കരുതുന്ന ഒരു കുടും​ബം​പോ​ലെ​യാണ്‌. ഇനി സാമു​വെ​ലും ഷെർലി​യും അമ്മയുടെ വിശ്വാ​സം അനുക​രി​ക്കു​ന്നതു കാണു​മ്പോൾ എനിക്ക്‌ ഒത്തിരി അഭിമാ​നം തോന്നു​ന്നുണ്ട്‌.—3 യോഹ. 4.

ജീവി​ത​ത്തിൽ പല ബുദ്ധി​മു​ട്ടു​ക​ളി​ലൂ​ടെ​യും എനിക്കു കടന്നു​പോ​കേ​ണ്ടി​വ​ന്നി​ട്ടുണ്ട്‌. എന്റെ ഭാര്യ ഗുരു​ത​ര​മാ​യൊ​രു രോഗ​ത്തി​ന്റെ വേദന അനുഭ​വി​ക്കു​ന്ന​തും അവസാനം മരിക്കു​ന്ന​തും എനിക്കു കാണേ​ണ്ടി​വന്നു. അതു​പോ​ലെ പുതിയ പല സാഹച​ര്യ​ങ്ങ​ളു​മാ​യും എനിക്കു പൊരു​ത്ത​പ്പെ​ടേ​ണ്ടി​വന്നു. എങ്കിലും യഹോവ “നമ്മിൽ ആരിൽനി​ന്നും അകന്നി​രി​ക്കു​ന്നില്ല” എന്ന്‌ എനിക്കു മനസ്സി​ലാ​യി. (പ്രവൃ. 17:27) എത്തി​പ്പെ​ടാൻ ബുദ്ധി​മു​ട്ടുള്ള സ്ഥലങ്ങളി​ലാ​ണെ​ങ്കിൽപ്പോ​ലും തന്റെ ദാസരെ പിന്തു​ണ​യ്‌ക്കാ​നും ശക്തീക​രി​ക്കാ​നും “യഹോ​വ​യു​ടെ കൈ ചെറുതല്ല.” (യശ. 59:1) എന്റെ പാറയായ യഹോവ ജീവി​ത​ത്തിൽ ഉടനീളം എന്റെ ഒപ്പമു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. അതിന്‌ യഹോ​വ​യോട്‌ എനിക്ക്‌ ഒരുപാ​ടു നന്ദിയുണ്ട്‌. ഞാൻ ഒരിക്ക​ലും ഒറ്റയ്‌ക്കാ​യി​രു​ന്നി​ട്ടില്ല.