വെള്ളത്തിന്‌ ചെമപ്പു നിറം കൈവ​രു​മ്പോൾ

ഫിലിപ്പീൻസിലെ ഉണരുക! ലേഖകൻ

അതിരാവിലെ പതിവു​പോ​ലെ, തങ്ങളുടെ ബോട്ടു​ക​ളും വലകളും ഒരുക്കാ​നാ​യി ആ മുക്കുവർ കടൽത്തീ​ര​ത്തേക്കു നടക്കു​ക​യാണ്‌. എന്നത്തെ​യും പോലെ അന്നും തങ്ങൾക്കു ധാരാളം മീൻ കിട്ടു​മെന്ന പ്രതീ​ക്ഷ​യി​ലാണ്‌ അവർ. എന്നാൽ ഉറക്കച്ച​ട​വുള്ള അവരുടെ കണ്ണുകളെ നേരി​ട്ടത്‌ ഞെട്ടി​ക്കുന്ന ഒരു കാഴ്‌ച​യാണ്‌. ആയിര​ക്ക​ണ​ക്കി​നു ചത്ത മീനുകൾ തീരത്ത​ടി​ഞ്ഞി​രി​ക്കു​ന്നു. ഈ കൂട്ട നാശത്തി​നു കാരണ​മോ? ഒരു ചെന്തിര!

ചെന്തി​രകൾ (Red tides) ഒരു ആഗോള പ്രതി​ഭാ​സ​മാണ്‌. ഐക്യ​നാ​ടു​ക​ളു​ടെ​യും കാനഡ​യു​ടെ​യും അറ്റ്‌ലാ​ന്റിക്‌, പസഫിക്‌ തീരങ്ങ​ളിൽ അവ കാണ​പ്പെ​ട്ടി​ട്ടുണ്ട്‌. ഓസ്‌​ട്രേ​ലിയ, ബ്രൂ​ണെയ്‌, വടക്കു​പ​ടി​ഞ്ഞാ​റൻ യൂറോപ്പ്‌, ജപ്പാൻ, മലേഷ്യ, പാപ്പുവ ന്യൂഗി​നി, ഫിലി​പ്പീൻസ്‌ തുടങ്ങിയ ഇടങ്ങളി​ലും അവ ഉണ്ടായി​ട്ടുണ്ട്‌. താരത​മ്യേന കുറച്ച്‌ പേരെ അവയെ കുറിച്ചു കേട്ടി​ട്ടു​ള്ളെ​ങ്കി​ലും, ചെന്തി​രകൾ ഒരു പുതിയ പ്രതി​ഭാ​സമല്ല.

ഫിലി​പ്പീൻസിൽ ആദ്യമാ​യി ഒരു ചെന്തിര കാണ​പ്പെ​ട്ടത്‌ 1908-ൽ ബട്ടാൻ പ്രവി​ശ്യ​യി​ലാണ്‌. 1983-ൽ, ഒരു ചെന്തിര മൂലം സാമാർ കടലിലെ മാക്കേഡാ കടലി​ടു​ക്കി​ലെ​യും ബില്യാ​റേ​യാൽ കടലി​ടു​ക്കി​ലെ​യും മത്സ്യങ്ങൾക്കും കക്കകൾക്കും വിഷബാ​ധ​യേറ്റു. അതിനു​ശേഷം, മറ്റു പല തീര​ദേ​ശ​ങ്ങ​ളി​ലും ചെന്തി​രകൾ കാണു​ക​യു​ണ്ടാ​യി. “മത്സ്യങ്ങൾ ചത്തൊ​ടു​ങ്ങു​ന്ന​തി​നു പുറമേ, ചെന്തി​രകൾ മൂലമു​ണ്ടായ വിഷബാധ നിമിത്തം കക്കകൾക്കു തളർച്ച​രോ​ഗം ഉണ്ടായ​തി​ന്റെ 1,926 കേസുകൾ ഫിലി​പ്പീൻസി​ലെ ബ്യൂറോ ഓഫ്‌ ഫിഷറീസ്‌ ആൻഡ്‌ അക്വാ​റ്റിക്‌ റിസോ​ഴ്‌സസ്‌ സ്ഥിരീ​ക​രി​ച്ചി​ട്ടുണ്ട്‌” എന്ന്‌ ഫിലി​പ്പീൻസ്‌ നാഷണൽ റെഡ്‌ ടൈഡ്‌ ടാസ്‌ക്‌ ഫോഴ്‌സി​ലെ സെ​നൈദാ ആബൂസോ ഉണരുക!യോടു പറഞ്ഞു. a എന്നാൽ എന്താണ്‌ ഈ മാരക​മായ പ്രതി​ഭാ​സം?

അവ എന്താണ്‌?

സമു​ദ്ര​ത്തി​ന്റെ ചില ഭാഗങ്ങ​ളിൽ ചില​പ്പോൾ ഉണ്ടാകാ​റുള്ള നിറം മാറ്റത്തി​നാണ്‌ “ചെന്തിര” എന്നു പറയു​ന്നത്‌. ഇങ്ങനെ ഉണ്ടാകുന്ന നിറം മിക്ക​പ്പോ​ഴും ചെമപ്പ്‌ ആയിരി​ക്കു​മെ​ങ്കി​ലും, തവിട്ടി​ന്റെ​യും മഞ്ഞയു​ടെ​യും നിറ​ഭേ​ദ​ങ്ങ​ളും കാണാ​റുണ്ട്‌. “ഇങ്ങനെ നിറം മാറിയ പ്രദേ​ശങ്ങൾ ഏതാനും ചതുരശ്ര അടി അല്ലെങ്കിൽ ചതുരശ്ര മീറ്റർ മുതൽ 1,000 ചതുരശ്ര മൈൽ (2,600 ചതുരശ്ര കിലോ​മീ​റ്റർ) വരെ കണ്ടേക്കാം.”

ഇത്തരം നിറം​മാ​റ്റ​ത്തിന്‌ കാരണം എന്താണ്‌? സൂക്ഷ്‌മാ​ണു​ക്ക​ളായ ഏകകോശ ആൽഗക​ളു​ടെ​യോ ഡൈ​നോ​ഫ്‌ളാ​ജ​ല​റ്റു​കൾ എന്നു വിളി​ക്ക​പ്പെ​ടുന്ന പ്രോ​ട്ടോ​സോ​വ​ക​ളു​ടെ​യോ ഏതാനും ഇനങ്ങളാണ്‌ പൊതു​വെ ചെന്തി​രകൾ സൃഷ്ടി​ക്കു​ന്നത്‌. ഈ ചെറിയ സൂക്ഷ്‌മ​ജീ​വി​കൾക്കു ഫ്‌ളാ​ജെല്ലാ എന്നു വിളി​ക്ക​പ്പെ​ടുന്ന രോമങ്ങൾ പോലുള്ള ഭാഗങ്ങ​ളും വെള്ളത്തി​ലൂ​ടെ മുന്നോ​ട്ടു പോകാൻ സഹായി​ക്കുന്ന ചാട്ട​പോ​ലുള്ള വാലു​ക​ളും ഉണ്ട്‌. ഡൈ​നോ​ഫ്‌ളാ​ജ​ല്ല​ക​ളു​ടെ ഏതാണ്ട്‌ 2,000 ഇനങ്ങൾ ഉണ്ട്‌, അവയിൽ 30 എണ്ണം വിഷപ​ദാർഥങ്ങൾ വഹിക്കു​ന്ന​വ​യാണ്‌. ഉപ്പുരസം വളരെ കൂടു​ത​ലുള്ള ഉഷ്‌ണ​ജ​ല​ത്തി​ലാണ്‌ ഈ സൂക്ഷ്‌മാ​ണു​ക്കൾ സാധാ​ര​ണ​മാ​യി വസിക്കു​ന്നത്‌.

സൂക്ഷ്‌മാ​ണു​ക്ക​ളായ ഈ ഡൈ​നോ​ഫ്‌ളാ​ജ​ല്ല​ക​ളു​ടെ എണ്ണത്തിലെ ത്വരി​ത​ഗ​തി​യി​ലുള്ള വർധന​വാണ്‌ ചെന്തി​ര​യ്‌ക്കു കാരണം. ഈ സൂക്ഷ്‌മാ​ണു​ക്ക​ളു​ടെ എണ്ണം ഒരു ലിറ്റർ ജലത്തിൽ 5,00,00,000-യിലു​മ​ധി​കം കണ്ടേക്കാം! എന്തു​കൊ​ണ്ടാണ്‌ ഇത്‌ സംഭവി​ക്കു​ന്ന​തെന്നു ശാസ്‌ത്ര​ജ്ഞ​ന്മാർക്കു പൂർണ​മാ​യി അറിയി​ല്ലെ​ങ്കി​ലും, ചില അവസ്ഥകൾ ഒരേസ​മയം ജലത്തെ  ബാധി​ക്കു​മ്പോൾ ഡൈ​നോ​ഫ്‌ളാ​ജ​ല്ല​ക​ളു​ടെ എണ്ണം വളരെ വർധി​ക്കു​ന്ന​താ​യി അറിവാ​യി​ട്ടുണ്ട്‌. അസാധാ​ര​ണ​മായ കാലാവസ്ഥ, അനു​യോ​ജ്യ​മായ താപനില, ജലത്തിലെ പോഷ​ക​ങ്ങ​ളു​ടെ സമൃദ്ധി, വേണ്ടത്ര സൂര്യ​പ്ര​കാ​ശം, അനുകൂ​ല​മായ ജലപ്ര​വാ​ഹങ്ങൾ എന്നിവ​യൊ​ക്കെ ഇവയിൽ പെടുന്നു. ചില​പ്പോൾ കനത്ത മഴയിൽ ധാതു​ക്ക​ളും മറ്റു പോഷ​ക​ങ്ങ​ളും കരയിൽനി​ന്നു സമു​ദ്ര​ങ്ങ​ളി​ലേക്ക്‌ ഒഴുകി​യെ​ത്തു​ന്നു. ഈ പോഷ​കങ്ങൾ ഡൈ​നോ​ഫ്‌ളാ​ജ​ല്ലകൾ പെരു​കു​ന്ന​തി​നു കാരണ​മാ​കു​ന്നു. ഫലമോ? ചെന്തി​രകൾ!

ദുഃഖ​ക​ര​മെ​ന്നു പറയട്ടെ, ചില​പ്പോൾ മനുഷ്യർ ഈ പ്രശ്‌നത്തെ വഷളാ​ക്കു​ന്ന​താ​യി തോന്നു​ന്നു. വ്യാവ​സാ​യിക പാഴ്‌വ​സ്‌തു​ക്ക​ളും മനുഷ്യ മാലി​ന്യ​ങ്ങ​ളും വലിയ അളവിൽ കടലി​ലേക്കു പുറന്ത​ള്ളു​മ്പോൾ, ജലത്തിൽ ചില പോഷ​കങ്ങൾ അമിത​മാ​യി ഉണ്ടാകാൻ ഇടയാ​കു​ന്നു. ഡൈ​നോ​ഫ്‌ളാ​ജ​ല്ല​ക​ളു​ടെ അതിവ​ളർച്ചയെ അതു ത്വരി​ത​പ്പെ​ടു​ത്തു​ന്നു. തത്‌ഫ​ല​മാ​യി, ജലത്തിലെ ഓക്‌സി​ജന്റെ അളവ്‌ പെട്ടെന്നു കുറയു​ക​യും വളരെ​യ​ധി​കം മത്സ്യങ്ങൾ ചത്തൊ​ടു​ങ്ങു​ക​യും ചെയ്യുന്നു.

സാധാ​ര​ണ​ഗ​തി​യിൽ ചെന്തി​രകൾ ഉണ്ടാകു​ന്നത്‌ ഉഷ്‌ണ സമു​ദ്ര​ങ്ങ​ളി​ലും തീര​ത്തോ​ടു ചേർന്നുള്ള ശാന്തമായ ജലത്തി​ലു​മാണ്‌. ഇതു സംഭവി​ക്കു​ന്നത്‌ വേനൽ അവസാ​ന​ത്തി​നും മഴക്കാല ആരംഭ​ത്തി​നും ഇടയ്‌ക്കുള്ള സമയത്താണ്‌. പ്രദേ​ശത്തെ നിലവി​ലുള്ള അവസ്ഥകളെ ആശ്രയിച്ച്‌ ഈ പ്രതി​ഭാ​സം ഏതാനും മണിക്കൂ​റു​കൾ മുതൽ മാസങ്ങൾ വരെ നീണ്ടു​നി​ന്നേ​ക്കാം.

ഇതിന്റെ ഇരകൾ

മിക്ക ചെന്തി​ര​ക​ളും ഹാനി​ക​രമല്ല; എന്നാൽ ചിലത്‌ അങ്ങേയറ്റം അപകട​ക​ര​മാണ്‌. ചില തരത്തി​ലുള്ള ഡൈ​നോ​ഫ്‌ളാ​ജ​ല്ലകൾ, മത്സ്യങ്ങ​ളു​ടെ​യും മറ്റു സമു​ദ്ര​ജീ​വി​ക​ളു​ടെ​യും തളർച്ച​രോ​ഗ​ത്തി​നോ നാശത്തി​നോ ഇടയാ​ക്കുന്ന വിഷപ​ദാർഥങ്ങൾ വെള്ളത്തി​ലേക്ക്‌ തള്ളുന്നു. ഡൈ​നോ​ഫ്‌ളാ​ജ​ല്ല​കളെ തിന്നു​ജീ​വി​ക്കുന്ന മീനു​ക​ളും ചിപ്പി​ക​ളും കൂന്തൽമ​ത്സ്യ​ങ്ങ​ളും കക്കകളും ശംഖു​ക​ളും ചെമ്മീ​നും ഞണ്ടുക​ളു​മൊ​ക്കെ വൻതോ​തിൽ ചത്തൊ​ടു​ങ്ങാൻ ചെന്തി​രകൾ ഇടയാ​ക്കി​യി​ട്ടുണ്ട്‌. ഹാനി​ക​ര​മായ ഒരു ചെന്തിര ഉണ്ടാകു​മ്പോൾ, മത്സ്യങ്ങൾ കൂട്ട​ത്തോ​ടെ ചത്തു​പൊ​ങ്ങു​ക​യും പിന്നീട്‌ കിലോ​മീ​റ്റ​റു​ക​ളോ​ളം നീളത്തിൽ കരയിൽ വന്നടി​യു​ക​യും ചെയ്‌തേ​ക്കാം.

അതു മനുഷ്യ​രെ​യും വളരെ പ്രതി​കൂ​ല​മാ​യി ബാധി​ച്ചി​ട്ടുണ്ട്‌. ഉപജീ​വ​ന​ത്തിന്‌ ആളുകൾ മത്സ്യബ​ന്ധ​നത്തെ ആശ്രയി​ക്കുന്ന സ്ഥലങ്ങളിൽ, ചെന്തി​ര​ക​ളു​ടെ ഫലമായി മുക്കു​വ​ന്മാർക്കു മീൻ കിട്ടാ​താ​യി​ട്ടുണ്ട്‌. അതിലും കഷ്ടം, ചെന്തി​രകൾ ആളുക​ളു​ടെ മരണത്തി​നു പോലും ഇടയാ​ക്കി​യി​ട്ടുണ്ട്‌ എന്നതാണ്‌.

ചെന്തിര വിഷബാധ

ചില ഡൈ​നോ​ഫ്‌ളാ​ജ​ല്ലകൾ പുറത്തു​വി​ടുന്ന വിഷപ​ദാർഥ​ങ്ങ​ളിൽ ഒന്നാണ്‌ സാക്‌സി​ടോ​ക്‌സിൻ. ജലത്തിൽ ലയിക്കുന്ന ഒരുതരം ഉപ്പായ ഇതു മനുഷ്യ​ന്റെ നാഡീ​വ്യ​വ​സ്ഥയെ ആക്രമി​ക്കു​ന്നു. തന്മൂലം, അതിനെ ന്യൂ​റോ​ടോ​ക്‌സിൻ എന്നു വർഗീ​ക​രണം ചെയ്‌തി​ട്ടുണ്ട്‌. “ജലത്തി​ലേക്കു പുറന്ത​ള്ള​പ്പെ​ടുന്ന വിഷപ​ദാർഥങ്ങൾ മനുഷ്യ​ന്റെ ശ്വസന​വ്യ​വ​സ്ഥയെ പ്രതി​കൂ​ല​മാ​യി ബാധി​ക്കു​ന്നു” എന്ന്‌ ദ ന്യൂ എൻ​സൈ​ക്ലോ​പീ​ഡിയ ബ്രിട്ടാ​നിക്ക പറയുന്നു. തിരകൾ വന്നടി​ക്കു​ന്നതു മൂലം ചെന്തി​ര​യു​ടെ ഫലമാ​യുള്ള വിഷപ​ദാർഥങ്ങൾ വായു​വിൽ കലരു​ന്ന​തി​നാൽ ചില കടലോര ഉല്ലാസ​കേ​ന്ദ്രങ്ങൾ അടച്ചു​പൂ​ട്ടേണ്ടി വന്നിട്ടുണ്ട്‌.

കക്കയി​റ​ച്ചി​യും മറ്റു സമു​ദ്രോ​ത്‌പ​ന്ന​ങ്ങ​ളും നിങ്ങൾക്കു  പ്രിയ​മാ​ണോ? ഡൈ​നോ​ഫ്‌ളാ​ജ​ല്ല​കളെ തിന്നു​ജീ​വി​ക്കുന്ന കക്കകൾക്ക്‌ ചെന്തി​രകൾ മൂലം വിഷബാ​ധ​യേ​റ്റേ​ക്കാം. ‘ചിപ്പി​ക​ളും ശംഖു​ക​ളും കക്കകളും പോലുള്ള കക്കാ​പ്രാ​ണി​ക​ളും ബൈവാൽവു​ക​ളു​മാണ്‌ ഏറ്റവും വലിയ അപകടം വരുത്തി​വെ​ക്കു​ന്നത്‌. കാരണം, അവ വെള്ളം അരി​ച്ചെ​ടുത്ത്‌ ഭക്ഷണം കണ്ടെത്തു​ന്നവ ആയതി​നാൽ മത്സ്യങ്ങളെ അപേക്ഷിച്ച്‌ കൂടുതൽ വിഷപ​ദാർഥങ്ങൾ അവയുടെ ഉള്ളിൽ കടക്കുന്നു’ എന്ന്‌ ഇൻഫോ​മാ​പ്പർ എന്ന മാസിക പ്രസ്‌താ​വി​ക്കു​ന്നു. എന്നിരു​ന്നാ​ലും, “മീനു​ക​ളും കൂന്തൽമ​ത്സ്യ​ങ്ങ​ളും ചെമ്മീ​നും ഞണ്ടു​മൊ​ക്കെ . . . മനുഷ്യർ ഭക്ഷണമാ​യി ഉപയോ​ഗി​ക്കു​ന്നത്‌ സുരക്ഷി​ത​മാണ്‌.” കാരണം, ചെന്തിര മൂലമുള്ള വിഷപ​ദാർഥങ്ങൾ അവയുടെ കുടലി​ലാണ്‌ തങ്ങുന്നത്‌. സാധാ​ര​ണ​ഗ​തി​യിൽ പാചക​ത്തി​നു മുമ്പ്‌ അവ നീക്കം ചെയ്യാ​റുണ്ട്‌.

എങ്കിലും, ചെന്തിര മൂലം മലിന​മായ പ്രദേ​ശ​ങ്ങ​ളിൽനി​ന്നു കിട്ടുന്ന സമു​ദ്ര​ജീ​വി​കളെ—പ്രത്യേ​കി​ച്ചും കക്കയി​റച്ചി—ആഹാര​മാ​യി ഉപയോ​ഗി​ക്കു​ന്ന​തി​നെ​തി​രെ പ്രത്യേ​കം ജാഗ്രത പുലർത്തേ​ണ്ട​തുണ്ട്‌. അത്തരം തിരകൾ പാരാ​ലി​റ്റിക്‌ ഷെൽഫിഷ്‌ പോയ്‌സ​ണിങ്‌ എന്നു വിളി​ക്ക​പ്പെ​ടുന്ന ഒരു അവസ്ഥയ്‌ക്കു കാരണ​മാ​യേ​ക്കാം. ചെന്തി​ര​യു​ടെ ഫലമാ​യുള്ള വിഷപ​ദാർഥങ്ങൾ നിങ്ങളു​ടെ ശരീര​ത്തിൽ പ്രവേ​ശി​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ടെ​ങ്കിൽ, 30 മിനി​റ്റി​നു​ള്ളിൽ നിങ്ങൾക്ക്‌ അവയുടെ ലക്ഷണങ്ങൾ കണ്ടുതു​ട​ങ്ങും. ഈ ലേഖന​ത്തോ​ടൊ​പ്പം കൊടു​ത്തി​രി​ക്കുന്ന ചാർട്ടിൽ അവയുടെ ചില ലക്ഷണങ്ങൾ നൽകി​യി​രി​ക്കു​ന്നു. ശരിയായ ചികിത്സ ലഭിക്കാ​ത്ത​പക്ഷം, പാരാ​ലി​റ്റിക്‌ ഷെൽഫിഷ്‌ പോയ്‌സ​ണിങ്‌ ശ്വാസ​കോശ തളർച്ച​യി​ലേ​ക്കും മരണത്തി​ലേ​ക്കും നയി​ച്ചേ​ക്കാം.

ചെന്തിര മൂലമുള്ള വിഷബാ​ധ​യ്‌ക്കു നിലവിൽ യാതൊ​രു പ്രതി​വി​ധി​യും ഇല്ല. എന്നാൽ ചില അടിയ​ന്തിര നടപടി​കൾക്കു നല്ല ഫലം ഉണ്ടായി​ട്ടുണ്ട്‌. രോഗി​യെ ഛർദി​പ്പിച്ച്‌ അയാളു​ടെ വയറ്റിൽനി​ന്നു വിഷപ​ദാർഥങ്ങൾ നീക്കാ​നാ​കും. രോഗി​യു​ടെ ആമാശ​യ​ത്തി​ലേക്ക്‌ ഒരു കുഴൽ ഇറക്കി വയറു​ക​ഴു​കി വിഷപ​ദാർഥങ്ങൾ നീക്കം ചെയ്യുന്ന രീതി​യു​മുണ്ട്‌. ചില കേസു​ക​ളിൽ, കൃത്രിമ ശ്വാസം നൽകേ​ണ്ടത്‌ ആവശ്യ​മാ​യി വരുന്നു. ബ്രൗൺ ഷുഗർ ചേർത്ത തേങ്ങാ​പ്പാൽ കൊടു​ക്കു​ന്നത്‌ വേഗത്തിൽ സുഖം പ്രാപി​ക്കാൻ രോഗി​യെ സഹായി​ക്കു​ന്നു എന്നു ഫിലി​പ്പീൻസി​ലുള്ള ചിലർ കരുതു​ന്നു.

പരിഹാ​രം

നിലവിൽ, ചെന്തി​രകൾ ഏറെയും നമ്മുടെ നിയ​ന്ത്ര​ണ​ത്തിന്‌ അതീത​മാണ്‌. രാസവ​ള​ങ്ങ​ളു​ടെ​യും കീടനാ​ശി​നി​ക​ളു​ടെ​യും ഉപയോ​ഗം കുറയ്‌ക്കു​ന്നെ​ങ്കിൽ, ചെന്തി​രകൾ എന്ന പ്രശ്‌നം കുറയ്‌ക്കാ​നാ​കും എന്നു പലരും വിശ്വ​സി​ക്കു​ന്നു. അവ സമു​ദ്ര​ത്തി​ലേക്ക്‌ ഒഴുകി​യെ​ത്തു​ന്നത്‌ ഇതുമൂ​ലം തടയാ​നാ​കും. വ്യാവ​സാ​യിക പാഴ്‌വ​സ്‌തു​ക്ക​ളും മനുഷ്യ മാലി​ന്യ​ങ്ങ​ളും വെള്ളത്തി​ലേക്കു തള്ളാതി​രി​ക്കു​ന്ന​തും ഈ പ്രശ്‌നം പരിഹ​രി​ക്കാൻ സഹായി​ക്കും. ഡൈ​നോ​ഫ്‌ളാ​ജ​ല്ലകൾ പെരു​കാൻ ഇടയാ​ക്കുന്ന പോഷ​ക​ങ്ങ​ളു​ടെ ഉറവി​ടങ്ങൾ തീര​പ്ര​ദേ​ശ​ത്തു​നി​ന്നു നീക്കു​ന്ന​താ​ണു മറ്റൊരു മാർഗം.

ഇപ്പോൾ ചില ഗവൺമെ​ന്റു​കൾ ഈ സ്ഥിതി​വി​ശേ​ഷത്തെ അടുത്തു​നി​രീ​ക്ഷി​ക്കു​ക​യാണ്‌. ഉദാഹ​ര​ണ​ത്തിന്‌, ഫിലി​പ്പീൻസിൽ പ്രാ​ദേ​ശിക, അന്താരാ​ഷ്‌ട്ര വിപണി​ക​ളിൽ കക്കയുടെ ഉപയോ​ഗ​ത്തി​നു സുരക്ഷി​ത​ത്വം ഉറപ്പു​വ​രു​ത്താൻ ഒരു ഗവൺമെന്റ്‌ ഏജൻസി അവയെ നിരന്തരം പരി​ശോ​ധ​ന​യ്‌ക്കു വിധേ​യ​മാ​ക്കു​ന്നു. എന്നാൽ, ചെന്തിര എന്ന പ്രതി​ഭാ​സം നിമിത്തം മനുഷ്യർക്ക്‌ ഉണ്ടാകുന്ന ഹാനി​ക​ര​മായ ഫലങ്ങളെ അന്തിമ​മാ​യി നീക്കം ചെയ്യാൻ സ്രഷ്ടാ​വി​നു മാത്രമേ കഴിയൂ.(g01 6/8)

[അടിക്കു​റിപ്പ]

[24-ാം പേജിലെ ചതുരം]

ചെന്തിര വിഷബാ​ധ​യു​ടെ ലക്ഷണങ്ങൾ

1.ചുണ്ടു​കൾക്കും മോണ​യ്‌ക്കും നാക്കി​നും തരിപ്പ്‌ അല്ലെങ്കിൽ നീറ്റൽ അനുഭ​വ​പ്പെ​ടു​ന്നു

2.മുഖത്ത്‌ മരവി​പ്പും തരിപ്പും ഉണ്ടാകു​ന്നു, പിന്നീട്‌ അതു മറ്റു ശരീര​ഭാ​ഗ​ങ്ങ​ളി​ലേക്കു വ്യാപി​ക്കു​ന്നു

3.തലവേ​ദ​ന​യും തലകറ​ക്ക​വും

4.കടുത്ത ദാഹവും അമിത​മായ തുപ്പലും

5.ഓക്കാ​ന​വും ഛർദി​യും വയറി​ള​ക്ക​വും

6.ശ്വസി​ക്കാ​നും സംസാ​രി​ക്കാ​നും ആഹാര​സാ​ധ​നങ്ങൾ ഇറക്കാ​നും ബുദ്ധി​മുട്ട്‌

7.സന്ധി​വേ​ദ​ന​യും തലചു​റ്റ​ലും

8.വർധിച്ച നാഡി​മി​ടിപ്പ്‌

9.പേശി​ക​ളു​ടെ കരുത്തു കുറയു​ക​യും ശരീര​ത്തി​ന്റെ സമനില നഷ്ടമാ​കു​ക​യും ചെയ്യുന്നു

10.ശരീര​ത്തി​ന്റെ പക്ഷാഘാ​തം

[24, 25 പേജു​ക​ളി​ലെ ചിത്രങ്ങൾ]

ചെന്തിരകൾക്കു കാരണ​മായ അണുക്കൾ

പൈറോഡിനിയം ബഹാ​മെൻസ്‌

ജിംനോഡിനിയം കാറ്റെ​നാ​ട്ടും

ഗാംബി​യെർഡി​സ്‌കസ്‌ ടോക്‌സി​ക്കസ്‌

[കടപ്പാട്‌]

Courtesy of Dr. Rhodora V. Azanza, University of the Philippines

Courtesy of Dr. Haruyoshi Takayama

ASEAN-Canada Cooperative Programme on Marine Science

[25-ാം പേജിലെ ചിത്രം]

ചെന്തിരയുടെ ഫലങ്ങൾ

[കടപ്പാട്‌]

Grant Pitcher/Courtesy WHOI

[23-ാം പേജിലെ ചിത്ര​ങ്ങൾക്ക്‌ കടപ്പാട്‌]

Peter J. S. Franks, Scripps Institution of Oceanography

[25-ാം പേജിലെ ചിത്ര​ങ്ങൾക്ക്‌ കടപ്പാട്‌]

Scripps Institution of Oceanography