ബ്രിട്ടന്റെ “വിസ്‌മ​രി​ക്ക​പ്പെട്ട പ്രതിഭ”

ബ്രിട്ടനിലെ ഉണരുക! ലേഖകൻ

ഇംഗ്ലണ്ടി​ന്റെ ലിയൊ​ണാർഡോ ഡാവിഞ്ചി a—അങ്ങനെ​യാണ്‌ ആളുകൾ ഇന്നു റോബർട്ട്‌ ഹുക്കിനെ വിശേ​ഷി​പ്പി​ക്കു​ന്നത്‌. “ജീവി​ച്ചി​രു​ന്നി​ട്ടു​ള്ള​തി​ലേ​ക്കും ഏറ്റവും വലിയ സർഗാത്മ പ്രതിഭ” എന്ന്‌ സമകാ​ലി​കർ ഹുക്കിനെ വിശേ​ഷി​പ്പി​ച്ചി​രു​ന്നു. 1635-ൽ ജനിച്ച ഹുക്ക്‌ 1662-ൽ ലണ്ടൻ റോയൽ സൊ​സൈ​റ്റി​യു​ടെ ക്യൂ​റേ​റ്റ​റാ​യും 1677-ൽ സൊ​സൈ​റ്റി​യു​ടെ സെക്ര​ട്ട​റി​യാ​യും നിയമി​ക്ക​പ്പെട്ടു. 1703-ൽ മരണമ​ടഞ്ഞു. ശാസ്‌ത്ര​രം​ഗത്തു വ്യക്തി​മു​ദ്ര​പ​തി​പ്പിച്ച അദ്ദേഹം പക്ഷേ, ഇന്നു വടക്കൻ ലണ്ടനിലെ അജ്ഞാത​മായ ഏതോ ഒരു ശവക്കല്ല​റ​യിൽ അന്ത്യവി​ശ്ര​മം​കൊ​ള്ളു​ക​യാണ്‌.

“വിസ്‌മ​രി​ക്ക​പ്പെട്ട പ്രതിഭ” എന്ന്‌ ജീവച​രി​ത്ര​കാ​ര​നായ സ്റ്റീഫൻ ഇൻവൂഡ്‌ വിശേ​ഷി​പ്പിച്ച ഹുക്കിന്റെ, നഷ്ടപ്പെ​ട്ടു​പോയ പ്രശസ്‌തി വീണ്ടെ​ടു​ക്കാൻ ഈയിടെ ശാസ്‌ത്ര​ജ്ഞ​ന്മാ​രും ചരി​ത്ര​കാ​ര​ന്മാ​രും രംഗത്തു​വന്നു. 2003-ൽ, ഹുക്കിന്റെ 300-ാം ചരമവാർഷി​ക​ത്തോട്‌ അനുബ​ന്ധിച്ച്‌ ലണ്ടനിലെ ഗ്രീൻവിച്ച്‌ റോയൽ വാനനി​രീ​ക്ഷ​ണ​കേ​ന്ദ്രം അദ്ദേഹ​ത്തി​ന്റെ ശ്രദ്ധേ​യ​മായ ചില കണ്ടുപി​ടി​ത്ത​ങ്ങ​ളും കണ്ടെത്ത​ലു​ക​ളും പ്രദർശി​പ്പി​ക്കു​ക​യു​ണ്ടാ​യി. ആരായി​രു​ന്നു റോബർട്ട്‌ ഹുക്ക്‌; ഏറെക്കാ​ലം അദ്ദേഹം വിസ്‌മ​രി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടി​രു​ന്നത്‌ എന്തു​കൊ​ണ്ടാണ്‌?

ഹുക്കിന്റെ സംഭാ​വ​ന​കൾ

വിദ്യാ​സ​മ്പ​ന്ന​നായ ഹുക്ക്‌ സമർഥ​നായ ഒരു ഉപജ്ഞാ​താ​വാ​യി​രു​ന്നു. മോ​ട്ടോർ വാഹന​ങ്ങ​ളി​ലെ യൂണി​വേ​ഴ്‌സൽ ജോയിന്റ്‌, ക്യാമ​റ​യി​ലെ അപ്പേച്ച​റി​ന്റെ വലുപ്പം നിയ​ന്ത്രി​ക്കുന്ന ഐറിസ്‌ ഡയഫ്രം, വാച്ചു​കൾക്കു​ള്ളി​ലെ സന്തുല​ന​ച​ക്ര​ത്തിന്‌ ആവശ്യ​മായ സ്‌പ്രിങ്‌ കൺ​ട്രോൾ എന്നിവ​യെ​ല്ലാം അദ്ദേഹ​ത്തി​ന്റെ കണ്ടുപി​ടി​ത്ത​ങ്ങ​ളിൽ ചിലതാണ്‌. സ്‌പ്രി​ങ്ങി​ന്റെ ഇലാസ്‌തി​കത വിശദ​മാ​ക്കാൻ ഇന്നും ഉപയോ​ഗി​ക്കുന്ന സമവാ​ക്യം അദ്ദേഹ​ത്തി​ന്റെ സംഭാ​വ​ന​യാണ്‌. ഹുക്കിന്റെ നിയമം എന്നാണ്‌ അതറി​യ​പ്പെ​ടു​ന്നത്‌. പ്രശസ്‌ത ബ്രിട്ടീഷ്‌ ഭൗതി​ക​ശാ​സ്‌ത്ര​ജ്ഞ​നും രസത​ന്ത്ര​ജ്ഞ​നു​മായ റോബർട്ട്‌ ബോയ്‌ലി​നു​വേണ്ടി അദ്ദേഹം ഒരു എയർ പമ്പും രൂപകൽപ്പന ചെയ്യു​ക​യു​ണ്ടാ​യി.

എന്നിരു​ന്നാ​ലും ഹുക്ക്‌ രൂപകൽപ്പന ചെയ്‌ത സംയുക്ത സൂക്ഷ്‌മ​ദർശി​നി​യാ​യി​രു​ന്നു (compound microscope) അദ്ദേഹ​ത്തി​ന്റെ സുപ്ര​ധാന നേട്ടങ്ങ​ളിൽ ഒന്ന്‌. പിന്നീട്‌, ലണ്ടനിലെ പ്രശസ്‌ത ഉപകരണ നിർമാ​താ​വായ ക്രിസ്റ്റഫർ കോക്ക്‌ അതു നിർമി​ക്കു​ക​യും ചെയ്‌തു. തുടർന്ന്‌ സ്വന്തം ഉപകര​ണ​ത്തി​ലൂ​ടെ,  തേനീ​ച്ച​ക്കൂ​ടി​ലെ അറക​ളോ​ടു സാമ്യ​മുള്ള കോർക്കി​ലെ സൂക്ഷ്‌മ​മായ അറകൾ നിരീ​ക്ഷിച്ച ഹുക്ക്‌ അവയെ പരാമർശി​ക്കാൻ “സെൽ” (cell) എന്ന പദം കണ്ടുപി​ടി​ച്ചു. അതിനു​ശേഷം ജീവജാ​ല​ങ്ങ​ളു​ടെ അടിസ്ഥാന നിർമാ​ണ​ഘ​ട​കത്തെ കുറി​ക്കാൻ ശാസ്‌ത്ര​ജ്ഞ​ന്മാർ ആ പദം ഉപയോ​ഗി​ച്ചു.

1665-ൽ പ്രസി​ദ്ധീ​ക​രിച്ച, ഹുക്കിന്റെ മൈ​ക്രോ​ഗ്രാ​ഫിയ (ചെറു​ചി​ത്രങ്ങൾ) എന്ന പുസ്‌തകം പെട്ടെ​ന്നു​തന്നെ അദ്ദേഹത്തെ പ്രശസ്‌ത​നാ​ക്കി. ചെറു​പ്രാ​ണി​കളെ സൂക്ഷ്‌മ​ദർശി​നി​യി​ലൂ​ടെ നിരീ​ക്ഷി​ച്ച​പ്പോൾ കണ്ട കാഴ്‌ച അദ്ദേഹം അതേപടി മനോ​ഹ​ര​മാ​യി പകർത്തി. മൈ​ക്രോ​ഗ്രാ​ഫി​യ​യിൽ ഈ ചിത്രങ്ങൾ ഉൾപ്പെ​ടു​ത്തി​യി​രു​ന്നു. അദ്ദേഹ​ത്തി​ന്റെ ചിത്ര​ങ്ങ​ളിൽ ഏറ്റവും പ്രശസ്‌തി​യാർജി​ച്ചത്‌ ഒരു ചെള്ളി​ന്റേ​താ​യി​രു​ന്നു. ഏകദേശം 30x45 സെന്റി​മീ​റ്റർ വലുപ്പ​ത്തി​ലുള്ള പടത്തിൽ ചെള്ളിന്റെ മുള്ളു​ക​ളും കട്ടിയുള്ള കവചവും കൂർത്തു​വളഞ്ഞ നഖങ്ങളും ചിത്രീ​ക​രി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടി​രു​ന്നു. ഇത്തിരി​പ്പോന്ന ഇത്തരം ചെള്ളുകൾ മിക്ക​പ്പോ​ഴും മനുഷ്യ​രു​ടെ ദേഹത്തു കാണ​പ്പെ​ടു​ന്നു​വെന്ന സത്യം വായന​ക്കാ​രെ ഞെട്ടി​ച്ചു​ക​ളഞ്ഞു. പ്രസ്‌തുത ചിത്രം കണ്ട്‌ സ്‌ത്രീ​കൾ മോഹാ​ല​സ്യ​പ്പെ​ട്ട​താ​യി പറയ​പ്പെ​ടു​ന്നു!

ഒരു സൂചി​മു​ന​യു​ടെ അഗ്രത്തി​ന്റെ വലുതാ​ക്കിയ ദൃശ്യത്തെ ചെറു​പ്രാ​ണി​ക​ളു​ടെ രോമം, ശൂകം, കൂർത്തു​വളഞ്ഞ നഖങ്ങൾ ഇലകളു​ടെ മുള്ളുകൾ, കൊളു​ത്തു​കൾ, ലോമങ്ങൾ എന്നിങ്ങനെ പ്രകൃ​തി​യി​ലുള്ള സമാന​മായ കാര്യ​ങ്ങ​ളോ​ടു താരത​മ്യ​പ്പെ​ടു​ത്തി​ക്കൊണ്ട്‌ ഹുക്ക്‌ ഇങ്ങനെ എഴുതി: “[സൂചി​മു​ന​യെ​ക്കാൾ] ആയിര​ക്ക​ണ​ക്കി​നു മടങ്ങ്‌ കൂർത്ത മുനക​ളു​ടെ നൂറു​ക​ണ​ക്കി​നു ദൃഷ്ടാ​ന്തങ്ങൾ ഒരു സൂക്ഷ്‌മ​ദർശി​നി​യി​ലൂ​ടെ നമുക്കു കാണാൻ കഴിയും.” “പ്രകൃ​തി​യി​ലെ [അത്തരം] സൃഷ്ടികൾ” സ്രഷ്ടാ​വി​ന്റെ സർവവ​ല്ല​ഭ​ത്വം വിളി​ച്ചോ​തു​ന്ന​താ​യി അദ്ദേഹം വിശ്വ​സി​ച്ചു. സൂക്ഷ്‌മ​ദർശി​നി​കൾ “അവിശ്വ​സ​നീ​യ​മാം​വി​ധം സങ്കീർണ​ത​ക​ളോ​ടു​കൂ​ടിയ ജീവജാ​ല​ങ്ങ​ളു​ടെ ഒരു ലോകം ഇദം​പ്ര​ഥ​മ​മാ​യി” വെളി​ച്ചത്തു കൊണ്ടു​വ​ന്നു​വെന്ന്‌ എൻ​സൈ​ക്ലോ​പീ​ഡിയ ബ്രിട്ടാ​നിക്ക പറയുന്നു.

ആദ്യമാ​യി ഫോസി​ലു​കൾ സൂക്ഷ്‌മ​ദർശി​നി​യി​ലൂ​ടെ നിരീ​ക്ഷിച്ച വ്യക്തി​യും ഹുക്ക്‌ ആയിരു​ന്നു. അങ്ങനെ, വളരെ​ക്കാ​ലം​മു​മ്പു ചത്തു​പോയ ജീവി​ക​ളു​ടെ അവശി​ഷ്ട​ങ്ങ​ളാണ്‌ അവയെന്ന്‌ അദ്ദേഹം നിഗമനം ചെയ്‌തു. രസകര​മായ വേറെ​യും ശാസ്‌ത്രീയ കണ്ടെത്ത​ലു​കൾ വെളി​പ്പെ​ടു​ത്തു​ന്ന​താണ്‌ അദ്ദേഹ​ത്തി​ന്റെ മൈ​ക്രോ​ഗ്രാ​ഫിയ. ഹുക്കിന്റെ സമകാ​ലി​ക​നായ സാമു​വെൽ പെപ്പിസ്‌ തന്റെ ഡയറി​യിൽ “ഞാൻ വായി​ച്ചി​ട്ടു​ള്ള​തി​ലേ​ക്കും ഏറ്റവും ആശയസ​മ്പു​ഷ്ട​മായ പുസ്‌തകം” എന്നാണ്‌ മൈ​ക്രോ​ഗ്രാ​ഫി​യയെ വിശേ​ഷി​പ്പി​ച്ചത്‌. ഓക്‌സ്‌ഫോർഡ്‌ യൂണി​വേ​ഴ്‌സി​റ്റി​യി​ലെ ശാസ്‌ത്ര ചരി​ത്ര​കാ​ര​നായ അലൻ ചാപ്‌മാൻ “ആധുനിക ലോകത്തെ വാർത്തെ​ടുത്ത ഗ്രന്ഥങ്ങ​ളിൽ ഒന്ന്‌” എന്നും അതിനെ വർണിച്ചു.

ലണ്ടന്റെ ഉദ്ധാരകൻ

1666-ൽ ലണ്ടനിൽ ഉണ്ടായ വൻ തീപി​ടി​ത്തത്തെ തുടർന്ന്‌ സ്ഥിതി​ഗ​തി​കൾ  വിലയി​രു​ത്താ​നുള്ള ചുമതല ഹുക്കിനു നൽക​പ്പെട്ടു. നഗരം വീണ്ടും പടുത്തു​യർത്താൻ സ്‌നേ​ഹി​ത​നും സഹശാ​സ്‌ത്ര​ജ്ഞ​നും പൊതു​മ​രാ​മത്ത്‌ സർവെ​യ​റു​മായ ക്രിസ്റ്റഫർ റെന്നു​മാ​യി അദ്ദേഹം സഹകരി​ച്ചു പ്രവർത്തി​ച്ചു. തീപി​ടി​ത്ത​ത്തി​ന്റെ ഓർമ​യ്‌ക്കാ​യി ലണ്ടനിൽ സ്ഥാപി​ച്ചി​രി​ക്കുന്ന 62 മീറ്റർ ഉയരമുള്ള സ്‌മാ​രകം, ഹുക്ക്‌ രൂപകൽപ്പന ചെയ്‌ത നിരവധി സൃഷ്ടി​ക​ളിൽ ഒന്നാണ്‌. ഒറ്റയ്‌ക്കു നിൽക്കുന്ന, ലോക​ത്തി​ലെ ഏറ്റവും ഉയരമുള്ള ശിലാ​സ്‌തം​ഭ​മാണ്‌ അത്‌. ഭൂഗു​രു​ത്വാ​കർഷണം സംബന്ധിച്ച തന്റെ സിദ്ധാ​ന്ത​ങ്ങ​ളെ​ക്കു​റി​ച്ചു പരീക്ഷ​ണങ്ങൾ നടത്താൻ അതു തികച്ചും അനു​യോ​ജ്യ​മാ​ണെന്ന്‌ ഹുക്ക്‌ തിരി​ച്ച​റി​ഞ്ഞു.

ഗ്രീൻവിച്ച്‌ റോയൽ വാനനി​രീ​ക്ഷണ കേന്ദ്ര​ത്തി​ന്റെ നിർമാ​ണ​ത്തി​നുള്ള ബഹുമതി റെന്നി​നാ​ണെ​ങ്കി​ലും അതിന്റെ രൂപകൽപ്പ​ന​യിൽ ഹുക്കിന്‌ നിർണാ​യ​ക​മായ ഒരു പങ്കുണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. ഹുക്ക്‌ ഏറ്റെടു​ത്തു നടത്തിയ മറ്റൊരു നിർമാണ പദ്ധതി​യാ​യി​രു​ന്നു മോ​ണ്ടെഗു ഹൗസ്‌; ബ്രിട്ടീഷ്‌ മ്യൂസി​യം ആദ്യം പ്രവർത്തി​ച്ചി​രു​ന്നത്‌ ഇവി​ടെ​യാ​യി​രു​ന്നു.

ഒരു ജ്യോ​തി​ശ്ശാ​സ്‌ത്ര​ജ്ഞ​നെന്ന നിലയിൽ മികച്ചു​നിന്ന ഹുക്ക്‌ പ്രതി​ഫലന ദൂരദർശി​നി നിർമിച്ച ആദ്യ വ്യക്തി​ക​ളിൽ ഒരാളാ​യി​രു​ന്നു. സ്‌കോ​ട്ടിഷ്‌ ഗണിത​ശാ​സ്‌ത്ര​ജ്ഞ​നും ജ്യോ​തി​ശ്ശാ​സ്‌ത്ര​ജ്ഞ​നു​മായ ജെയിംസ്‌ ഗ്രിഗ​റി​യു​ടെ പേരാണ്‌ ഹുക്ക്‌ തന്റെ ദൂരദർശി​നി​ക്കു നൽകി​യത്‌. വ്യാഴം സ്വന്തം അച്ചുത​ണ്ടിൽ കറങ്ങു​ന്നു​വെന്ന്‌ ഹുക്ക്‌ കണ്ടെത്തി. കൂടാതെ അദ്ദേഹം വരച്ച, ചൊവ്വാ​യു​ടെ സ്‌കെ​ച്ചു​കൾ രണ്ടു നൂറ്റാ​ണ്ടി​നു​ശേഷം ആ ഗ്രഹത്തി​ന്റെ ഭ്രമണ​നി​രക്കു കണ്ടുപി​ടി​ക്കാൻ സഹായ​ക​മാ​യി.

എന്തു​കൊണ്ട്‌ വിസ്‌മ​രി​ക്ക​പ്പെട്ടു?

1687-ൽ ഐസക്‌ ന്യൂട്ടൻ മാത്തമാ​റ്റി​ക്കൽ പ്രിൻസി​പ്പിൾസ്‌ ഓഫ്‌ നാച്ച്വറൽ ഫിലോ​സഫി പ്രസി​ദ്ധീ​ക​രി​ച്ചു. ഹുക്കിന്റെ മൈ​ക്രോ​ഗ്രാ​ഫി​യ​യ്‌ക്ക്‌ 22 വർഷങ്ങൾക്കു​ശേഷം പുറത്തു​വന്ന പ്രസ്‌തുത പ്രസി​ദ്ധീ​ക​രണം ഗുരു​ത്വാ​കർഷണ നിയമം ഉൾപ്പെ​ടെ​യുള്ള ചലന നിയമങ്ങൾ വിശദീ​ക​രി​ക്കു​ക​യു​ണ്ടാ​യി. എന്നാൽ അലൻ ചാപ്‌മാൻ പറയു​ന്ന​ത​നു​സ​രിച്ച്‌, ഹുക്ക്‌ “ന്യൂട്ടനു മുമ്പു​തന്നെ ഗുരു​ത്വാ​കർഷണ നിയമ​ത്തി​ന്റെ പല വശങ്ങളും വെളി​പ്പെ​ടു​ത്തി​യി​രു​ന്നു.” പ്രകാ​ശ​ത്തി​ന്റെ സ്വഭാവം സംബന്ധി​ച്ചു ഗവേഷണം നടത്താൻ ന്യൂട്ടനെ പ്രചോ​ദി​പ്പി​ച്ച​തും ഹുക്കിന്റെ പ്രസി​ദ്ധീ​ക​ര​ണ​മാ​യി​രു​ന്നു.

സങ്കടക​ര​മെ​ന്നു പറയട്ടെ, പ്രകാ​ശ​ത്തെ​യും ഗുരു​ത്വാ​കർഷ​ണ​ത്തെ​യും സംബന്ധി​ച്ചുള്ള തർക്കങ്ങൾ ഇരുവർക്കു​മി​ട​യി​ലുള്ള ബന്ധം വഷളാ​കാൻ ഇടയാക്കി. മാത്തമാ​റ്റി​ക്കൽ പ്രിൻസി​പ്പിൾസിൽ ഹുക്കി​നെ​ക്കു​റി​ച്ചു​ണ്ടാ​യി​രുന്ന പരാമർശങ്ങൾ ന്യൂട്ടൻ നീക്കം​ചെ​യ്യു​ക​പോ​ലു​മു​ണ്ടാ​യി. ഒരു ആധികാ​രി​ക​വൃ​ത്തം ചൂണ്ടി​ക്കാ​ട്ടു​ന്ന​ത​നു​സ​രിച്ച്‌, ഹുക്കിന്റെ സംഭാ​വ​നകൾ ശാസ്‌ത്ര​രേ​ഖ​ക​ളിൽനി​ന്നു മായ്‌ചു​ക​ളാ​നും ന്യൂട്ടൻ ശ്രമിച്ചു. കൂടാതെ ന്യൂട്ടൻ, റോയൽ സൊ​സൈ​റ്റി​യു​ടെ പ്രസി​ഡന്റ്‌ ആയശേഷം ഉടൻതന്നെ ഹുക്കിന്റെ പല ശാസ്‌ത്ര​രേ​ഖ​ക​ളും ഉപകര​ണ​ങ്ങ​ളും—അവയിൽ മിക്കതും കൈ​കൊ​ണ്ടു നിർമി​ച്ച​വ​യാ​യി​രു​ന്നു—അദ്ദേഹ​ത്തി​ന്റെ ആധികാ​രി​ക​മായ ഒരേ​യൊ​രു ചിത്ര​വും അപ്രത്യ​ക്ഷ​മാ​യി. അതി​ന്റെ​യെ​ല്ലാം ഫലമായി രണ്ടു നൂറ്റാ​ണ്ടി​ലേ​റെ​ക്കാ​ലം ലോകം ഹുക്കിനെ ഏറെക്കു​റെ വിസ്‌മ​രി​ച്ചു​ക​ളഞ്ഞു.

വൈരു​ധ്യ​മെ​ന്നു പറയട്ടെ, “ബഹുദൂ​രം മുന്നോ​ട്ടു​നോ​ക്കാൻ എനിക്കു കഴിഞ്ഞി​ട്ടു​ണ്ടെ​ങ്കിൽ അതു ബുദ്ധി​രാ​ക്ഷ​സ്സ​ന്മാ​രു​ടെ തോള​ത്തു​നി​ന്നു​കൊ​ണ്ടു​മാ​ത്ര​മാണ്‌” എന്ന ന്യൂട്ടന്റെ പ്രശസ്‌ത​മായ വാക്കുകൾ 1675 ഫെബ്രു​വരി 5-ാം തീയതി അദ്ദേഹം ഹുക്കിന്‌ എഴുതിയ കത്തിലാ​ണു കാണ​പ്പെ​ടു​ന്നത്‌. വാസ്‌തു​ശിൽപ്പി, ജ്യോ​തി​ശ്ശാ​സ്‌ത്രജ്ഞൻ, ശാസ്‌ത്ര​ഗ​വേ​ഷകൻ, ശാസ്‌ത്രീയ ഉപജ്ഞാ​താവ്‌, സർവേയർ എന്നീ നിലക​ളി​ലെ​ല്ലാം റോബർട്ട്‌ ഹുക്ക്‌ അന്നാളിൽ ഒരു ബുദ്ധി​രാ​ക്ഷ​സൻത​ന്നെ​യാ​യി​രു​ന്നു.

[അടിക്കു​റിപ്പ്‌]

[26-ാം പേജിലെ ചിത്രങ്ങൾ]

ഹുക്ക്‌ വരച്ച, ഹിമപ​ര​ലു​ക​ളു​ടെ​യും ഉറമഞ്ഞി​ന്റെ​യും രൂപമാ​തൃ​ക

[26-ാം പേജിലെ ചിത്രം]

ഹുക്കിന്റെ സൂക്ഷ്‌മ​ദർശി​നി​യു​ടെ രൂപമാ​തൃ​ക

[27-ാം പേജിലെ ചിത്രം]

കോർക്കിലെ സൂക്ഷ്‌മ​മായ അറകളെ വർണി​ക്കാൻ ഹുക്ക്‌ “സെൽ” എന്ന പദം കണ്ടുപി​ടി​ച്ചു

[27-ാം പേജിലെ ചിത്രം]

ഹുക്ക്‌ സൂക്ഷ്‌മ​ദർശി​നി​യി​ലൂ​ടെ കണ്ട കാര്യങ്ങൾ അദ്ദേഹ​ത്തി​ന്റെ മൈ​ക്രോ​ഗ്രാ​ഫി​യ​യിൽ ചിത്രീ​ക​രി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടി​രി​ക്കു​ന്നു

[27-ാം പേജിലെ ചിത്രങ്ങൾ]

ഒരു ചെള്ളിന്റെ ഏകദേശ വലുപ്പം

ഹുക്ക്‌ വരച്ച ചെള്ളിന്റെ പടം കണ്ട്‌ സ്‌ത്രീ​കൾ മോഹാ​ല​സ്യ​പ്പെ​ട്ട​താ​യി പറയ​പ്പെ​ടു​ന്നു

[28-ാം പേജിലെ ചിത്രം]

മോണ്ടെഗു ഹൗസ്‌—ഹുക്ക്‌ രൂപകൽപ്പന ചെയ്‌ത അനേകം നിർമി​തി​ക​ളിൽ ഒന്ന്‌

[28-ാം പേജിലെ ചിത്രം]

ഇലാസ്‌തികതാനിയമം വിശദീ​ക​രി​ച്ചു​കൊണ്ട്‌ ഹുക്ക്‌ വരച്ച ഒരു ചിത്രം

[28-ാം പേജിലെ ചിത്രം]

ലണ്ടൻ മെമ്മോ​റി​യൽ സ്‌തംഭം—ഒറ്റയ്‌ക്കു നിൽക്കുന്ന, ലോക​ത്തി​ലെ ഏറ്റവും ഉയരമുള്ള ശിലാ​സ്‌തം​ഭം

[28-ാം പേജിലെ ചിത്രം]

റോയൽ വാനനി​രീ​ക്ഷ​ണ​കേ​ന്ദ്രം

[26-ാം പേജിലെ ചിത്ര​ങ്ങൾക്ക്‌ കടപ്പാട്‌]

സ്‌പ്രിങ്‌, സൂക്ഷ്‌മ​ദർശി​നി, ഹിമപരലുകൾ: Images courtesy of the Posner Memorial Collection, Carnegie Mellon University Libraries

[27-ാം പേജിലെ ചിത്ര​ങ്ങൾക്ക്‌ കടപ്പാട്‌]

Images courtesy of the Posner Memorial Collection, Carnegie Mellon University Libraries

[28-ാം പേജിലെ ചിത്ര​ങ്ങൾക്ക്‌ കടപ്പാട്‌]

സ്‌പ്രിങ്ങിന്റെ ഡയഗ്രം: Image courtesy of the Posner Memorial Collection, Carnegie Mellon University Libraries; ലണ്ടൻ മെമ്മോ​റി​യൽ ടവർ: Matt Bridger/DHD Multimedia Gallery; റോയൽ വാനനിരീക്ഷണകേന്ദ്രം: © National Maritime Museum, London