ഇക്വ​റേ​റാ​റി​യൽ ഗിനി​യിൽ വളർച്ചക്ക്‌ അനുകൂ​ല​മായ ഒരു കാലാവസ്ഥ

ഇക്വ​റേ​റാ​റി​യൽ ഗിനി​യി​ലെ അന്താരാ​ഷ്‌ട്ര വിമാ​ന​ത്താ​വ​ള​ത്തിൽ ഒരു സഞ്ചാരി​യു​ടെ വിമാനം ഇറങ്ങു​മ്പോൾ അയാൾക്കു ലഭിക്കുന്ന ആദ്യധാ​രണ വർധമാ​ന​മായ വളർച്ച​യു​ടേ​താണ്‌. റൺവേക്കു ചുററും ഗംഭീര വൃക്ഷങ്ങൾ വിമാ​ന​ത്താ​വള കെട്ടി​ട​ങ്ങ​ളു​ടെ ഉയരം കുറച്ചു​കൊ​ണ്ടു തലയു​യർത്തി​നിൽക്കു​ന്നു. സമൃദ്ധ​മായ മഴയാ​ലും വർഷത്തി​ലു​ട​നീ​ളം 80-കളുടെ മധ്യത്തിൽ വരുന്ന താപനി​ല​യാ​ലും ഉത്തേജി​ത​മാ​യി സമു​ദ്ര​തീ​രം​മു​തൽ പർവത​ശി​ഖ​ര​ങ്ങൾവരെ സസ്യങ്ങൾ ഇടതൂർന്നു തഴച്ചു​വ​ള​രു​ന്നു.

ഇക്വ​റേ​റാ​റി​യൽ ഗിനി​യിൽ മറെറാ​രു​തരം വളർച്ച​യും നടക്കു​ക​യാണ്‌, “ദൈവി​ക​മായ വളർച്ച.” (കൊ​ലൊ​സ്സ്യർ 2:19) ഫിലി​പ്പോ​സിൽനി​ന്നു സഹായം തേടിയ എത്യോ​പ്യൻ ഉദ്യോ​ഗ​സ്ഥ​നെ​പ്പോ​ലെ, ഇവിടെ അനേകർ തിരു​വെ​ഴു​ത്തു​കൾ ഗ്രഹി​ക്കാൻ ആകാം​ക്ഷ​യു​ള്ള​വ​രാണ്‌. (പ്രവൃ​ത്തി​കൾ 8:26-39) തെരു​വിൽ ഒരാൾ യഹോ​വ​യു​ടെ സാക്ഷി​ക​ളിൽ ആരെ​യെ​ങ്കി​ലും സമീപിച്ച്‌ ഒരു ബൈബി​ള​ധ്യ​യ​ന​ത്തിന്‌ അഭ്യർഥി​ക്കു​ന്നത്‌ അപൂർവമല്ല. ഇക്വ​റേ​റാ​റി​യൽ ഗിനി​യി​ലെ ഏതാണ്ട്‌ 325 സാക്ഷികൾ ആയിര​ത്തിൽപരം ബൈബി​ള​ധ്യ​യ​നങ്ങൾ നടത്തു​ന്നുണ്ട്‌.

ആദിമ​നാ​ളു​ക​ളിൽ വിത്തു​വി​ത​യ്‌ക്കു​ന്നു

ആഫ്രി​ക്ക​യി​ലെ ഏററവും ചെറിയ രാജ്യ​മായ ഇക്വ​റേ​റാ​റി​യൽ ഗിനി നൈജീ​രി​യ​യു​ടെ​യും കാമറൂ​ണി​ന്റെ​യും തെക്കു​ഭാ​ഗ​ത്താ​ണു കിടക്കു​ന്നത്‌. (ഭൂപടം കാണുക.) കൊ​ക്കോ​ത്തോ​ട്ട​ങ്ങ​ളിൽ ജോലി കണ്ടെത്താൻ എത്തിയ നൈജീ​രി​യൻ സാക്ഷി​ക​ളാണ്‌ ഇവിടെ സുവാർത്ത ആദ്യം എത്തിച്ചത്‌. ഇംഗ്ലീഷ്‌ സംസാ​രി​ക്കുന്ന  അനേകം സഭകൾ സ്ഥാപി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടെ​ങ്കി​ലും ഈ സഹോ​ദ​രൻമാർക്കു നൈജീ​രി​യ​യി​ലേക്കു മടങ്ങി​പ്പോ​കേ​ണ്ടി​വ​ന്ന​പ്പോൾ അവ പിന്നീടു നിർത്ത​ലാ​ക്ക​പ്പെട്ടു. ഏതായാ​ലും, 1968-ൽ ഈ രാജ്യ​ത്തി​നു സ്വാത​ന്ത്ര്യം കൊടു​ക്ക​പ്പെ​ട്ട​പ്പോൾ മൂന്നു വാച്ച്‌ടവർ മിഷനറി ദമ്പതികൾ ഇവിടെ നിയമി​ക്ക​പ്പെട്ടു. രാഷ്‌ട്രീയ അസ്വസ്ഥ​തകൾ നിമിത്തം അവർക്കു ദീർഘ​നാൾ ഇവിടെ കഴിയാൻ സാധി​ച്ചില്ല, എന്നാൽ അവരുടെ സാക്ഷീ​ക​രണം നല്ല ഫലങ്ങൾ ഉളവാക്കി.

മിഷന​റി​മാ​രിൽ ഒരാളായ സാൻറി​യാ​ഗോ, ബ്വന​വെ​ന്തൂ​റയെ കണ്ടുമു​ട്ടി, അയാൾ സ്ഥലവാ​സി​കൾക്കു സൂപ്പർമാൻ എന്നറി​യ​പ്പെട്ട പൊക്ക​മുള്ള ഒരു തടിച്ച മനുഷ്യ​നാ​യി​രു​ന്നു. അയാൾ ബൈബി​ളി​നെ ആദരിച്ച ഒരു മതഭക്ത​നാ​യി​രു​ന്നെ​ങ്കി​ലും ഉഗ്ര​കോ​പ​മു​ള്ള​വ​നാ​യി​രു​ന്നു. ആരെങ്കി​ലും അൽപ്പം അവഹേ​ളി​ച്ചാൽ മതി, അയാൾ അടിക്കു​മാ​യി​രു​ന്നു. ഒരു മദ്യശാ​ല​യിൽവെച്ച്‌ അയാൾ കുപി​ത​നാ​യാൽ ഹാജരുള്ള എല്ലാവ​രും ഓടി​മാ​റും, അടി​കൊ​ള്ളാ​തെ രക്ഷപ്പെ​ടാൻ ജനാല​ക​ളി​ലൂ​ടെ പുറത്തു കടക്കു​ക​പോ​ലും ചെയ്യു​മാ​യി​രു​ന്നു. യഥാർഥ​ത്തിൽ അയാൾ സാൻറി​യാ​ഗോ​യെ ശ്രദ്ധി​ച്ച​പ്പോൾ, അദ്ദേഹം പറഞ്ഞതി​നു ബോധ്യ​പ്പെ​ടു​ത്തുന്ന തിരു​വെ​ഴു​ത്തു​തെ​ളി​വു കൊടു​ക്കാൻ കഴിഞ്ഞി​ല്ലെ​ങ്കിൽ അദ്ദേഹത്തെ പ്രഹരി​ക്കാൻ തുനി​ഞ്ഞി​രി​ക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു. ‘ആരും സൂപ്പർമാ​നെ പററി​ക്കാൻപോ​കു​ന്നില്ല’ എന്ന്‌ അയാൾ തന്നോ​ടു​തന്നെ പറഞ്ഞി​രു​ന്നു. അയാൾ കേട്ട കാര്യ​ങ്ങ​ളിൽ ആകൃഷ്ട​നാ​യി, വിശേ​ഷിച്ച്‌ ഒരു പറുദീ​സാ​ഭൂ​മി​യി​ലെ നിത്യ​ജീ​വന്റെ പ്രത്യാ​ശ​യിൽ. തന്നിമി​ത്തം അയാൾ ഒരു ബൈബി​ള​ധ്യ​യ​ന​ത്തി​നു സമ്മതിച്ചു.

അധ്യയനം പുരോ​ഗ​മി​ച്ച​പ്പോൾ, പറുദീ​സ​യിൽ എന്നേക്കും ജീവി​ക്കാ​നുള്ള ബ്വന​വെ​ന്തൂ​റ​യു​ടെ ആഗ്രഹം കൂടുതൽ ബലിഷ്‌ഠ​മാ​യി​ത്തീർന്നു. അത്തര​മൊ​രു സമ്മാനം നേടു​ന്ന​തി​നു തന്റെ ജീവി​തത്തെ ദൈവ​ത്തി​ന്റെ നിലവാ​ര​ങ്ങ​ളോട്‌ അനുരൂ​പ​പ്പെ​ടു​ത്തേ​ണ്ടി​വ​രു​മെന്ന്‌ അയാൾ മനസ്സി​ലാ​ക്കി. സത്യ​ക്രി​സ്‌ത്യാ​നി​കൾ “തിൻമെക്കു പകരം തിൻമ” ചെയ്യരു​തെന്നു തിരി​ച്ച​റി​ഞ്ഞു​കൊണ്ട്‌ അയാൾ തന്റെ കോപത്തെ നിയ​ന്ത്രി​ക്കാൻ ആത്മാർഥ​ശ്രമം ചെയ്‌തു​തു​ടങ്ങി.—റോമർ 12:17.

അയാൾ യാദൃ​ച്ഛി​ക​മാ​യി ഒരു ബാറിൽവെച്ച്‌ ഒരു പതിവു​കാ​രന്റെ ഗ്ലാസ്‌ തട്ടിമ​റി​ച്ച​പ്പോൾ ഒരു യഥാർഥ പരി​ശോ​ധന നേരിട്ടു. ആ മനുഷ്യൻ കുപി​ത​നാ​യി അയാളെ അടിച്ചു. തത്‌ക്ഷണം ബാറി​ലു​ണ്ടാ​യി​രുന്ന മററു​ള്ളവർ ഒരു വഴക്കു പൊട്ടി​പ്പു​റ​പ്പെ​ടു​മെന്നു പ്രതീ​ക്ഷിച്ച്‌ ഓടി​മാ​റി. എന്നാൽ ബ്വന​വെ​ന്തൂറ സൗമ്യ​മാ​യി ഉടഞ്ഞു​പോയ ഗ്ലാസിന്റെ വില​കൊ​ടു​ക്കു​ക​യും ആ മനുഷ്യ​നു മറെറാ​രു കുടി വാങ്ങി കൊടു​ക്കു​ക​യും തന്റെ അനൗചി​ത്യ​ത്തി​നു ക്ഷമായാ​ചനം നടത്തു​ക​യും ചെയ്‌തു. ബൈബി​ളി​ന്റെ പഠനം അയാളിൽ അത്തരം മാററങ്ങൾ വരുത്തി​യത്‌ അയൽക്കാർ കണ്ടപ്പോൾ അയാ​ളോ​ടു​കൂ​ടെ പഠിക്കാൻ പലരും സന്നദ്ധരാ​യി. ബ്വന​വെ​ന്തൂറ സ്‌നാ​പ​ന​മേററ സമയമാ​യ​പ്പോ​ഴേക്ക്‌ അയാൾ അഞ്ചു ബൈബി​ള​ധ്യ​യ​നങ്ങൾ നടത്തു​ന്നു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. കഴിഞ്ഞ അഞ്ചുവർഷം അയാൾ ഒരു മൂപ്പനാ​യി സേവി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നു, ആളുകൾ ഇപ്പോ​ഴും അയാളെ സൂപ്പർമാൻ എന്നു വിളി​ക്കു​ന്നു​വെ​ങ്കി​ലും, ഇപ്പോൾ അവർ തമാശ​യാ​യി​ട്ടാണ്‌ അങ്ങനെ ചെയ്യു​ന്നത്‌.

“തങ്ങളുടെ ആത്മീയാ​വ​ശ്യ​ങ്ങ​ളെ​ക്കു​റി​ച്ചു ബോധ​മു​ള്ളവർ”

1970-കളിൽ ചുരു​ക്കം​ചില തദ്ദേശ​സാ​ക്ഷി​കൾ തങ്ങളുടെ പരമാ​വധി പ്രസം​ഗി​ക്കു​ന്ന​തി​ലും യോഗങ്ങൾ നട ത്തുന്നതി​ലും തുടർന്നു. പിന്നീട്‌, പല സ്‌പാ​നിഷ്‌ മിഷനറി ദമ്പതികൾ സഹായ​ത്തി​നെത്തി. ഇക്വ​റേ​റാ​റി​യൽ ഗിനി​യിൽ 12 വർഷം സേവിച്ച ആൻ​ഡ്രെസ്‌ ബോട്ടേയ വന്നെത്തിയ ശേഷം താമസി​യാ​തെ ആളുകൾ യഥാർഥ​ത്തിൽ “തങ്ങളുടെ ആത്മീയാ​വ​ശ്യ​ങ്ങ​ളെ​ക്കു​റി​ച്ചു ബോധ​മു​ള്ളവർ” ആയിരു​ന്ന​തിൽ തനിക്കു മതിപ്പു​ള​വാ​യ​താ​യി അനുസ്‌മ​രി​ക്കു​ന്നു. (മത്തായി 5:3, NW) “വിലമ​തി​പ്പുള്ള അത്തരം ആളുക​ളു​മാ​യി ബൈബിൾ പഠിക്കു​ന്നത്‌ ഒരു യഥാർഥ ഉല്ലാസ​മാ​യി​രു​ന്നു,” അയാൾ പറയുന്നു.

ഒരു സ്‌പാ​നിഷ്‌ സഹോ​ദ​രി​യായ മേരി, മാരിയാ എന്നു പേരുള്ള ഒരു യുവതി​യു​മാ​യി ബൈബിൾ പഠിച്ചു​കൊ​ണ്ടി​രു​ന്നു. തന്റെ മാതാ​പി​താ​ക്ക​ളായ ഫ്രാൻസി​സ്‌കോ​യും ഫൗസ്‌റ​റാ​യും പഠിക്കു​ന്ന​തിൽ തത്‌പ​ര​രാ​ണെന്ന്‌ അവൾ പറഞ്ഞു. മേരി 15 അധ്യയ​നങ്ങൾ നടത്തി​ക്കൊ​ണ്ടി​രു​ന്ന​തി​നാ​ലും മാരി​യാ​യു​ടെ മാതാ​പി​താ​ക്കൾ കുറെ അകലെ പാർത്തി​രു​ന്ന​തി​നാ​ലും അവരെ അവൾക്കു സന്ദർശി​ക്കാൻ കഴിയു​ന്ന​തി​നു മുമ്പ്‌ പല വാരങ്ങൾ കടന്നു​പോ​യി.

ഒടുവിൽ മേരി​യും അവളുടെ ഭർത്താ​വായ സെറാ​ഫീ​നും മാരി​യാ​യു​ടെ മാതാ​പി​താ​ക്കളെ കണ്ടുമു​ട്ടി​യ​പ്പോൾ, അവർക്ക്‌ അപ്പോൾത്തന്നെ നിങ്ങൾക്കു ഭൂമി​യി​ലെ പറുദീ​സ​യിൽ എന്നേക്കും ജീവി​ക്കാൻ കഴിയും a എന്ന പുസ്‌ത​ക​വും ഒരു ബൈബി​ളും ഉണ്ടായി​രു​ന്നു. അവർ പഠിച്ചു​തു​ട​ങ്ങാൻ ആകാംക്ഷ നിറഞ്ഞ​വ​രാ​യി​രു​ന്നു. അതു​കൊണ്ട്‌ അവർ ഉടൻതന്നെ തുടങ്ങി. മാരി​യാ​യു​ടെ മാതാ​പി​താ​ക്കൾക്കു വിവരങ്ങൾ അപ്പോൾത്തന്നെ സുപരി​ചി​ത​മാ​യി​രു​ന്നു​വെന്നു സെറാ​ഫീൻ കണ്ടെത്തി. രണ്ടാമത്തെ സന്ദർശ​ന​ത്തി​ലും അതുതന്നെ സംഭവി​ച്ചു, അന്ന്‌ അവർ രണ്ടാം അധ്യായം പഠിച്ചു​തീർത്തു. “അതു മിക്കവാ​റും സ്‌നാ​പ​ന​മേററ രണ്ടു സാക്ഷി​ക​ളു​മാ​യി അധ്യയനം നടത്തു​ന്ന​തു​പോ​ലെ​യാ​യി​രു​ന്നു” എന്നു സെറാ​ഫീൻ അനുസ്‌മ​രി​ക്കു​ന്നു. മൂന്നാ​മത്തെ സന്ദർശ​ന​വേ​ള​യിൽ, അവർക്കു വിവരങ്ങൾ വളരെ നന്നായി അറിയാ​മെന്നു തോന്നി​യ​തു​കൊ​ണ്ടു യഥാർഥ​ത്തിൽ അവർക്ക്‌ എന്തു മനസ്സി​ലാ​യി​ട്ടു​ണ്ടെന്നു തിട്ട​പ്പെ​ടു​ത്താൻ ഒരു ചോ​ദ്യോ​ത്ത​ര​പ​രി​പാ​ടി നടത്താ​മെന്നു സെറാ​ഫീൻ നിർദേ​ശി​ച്ചു. ഫ്രാൻസി​സ്‌കോ​യും ഫൗസ്‌റ​റാ​യും സ്വയം മുഴു പുസ്‌ത​ക​വും പഠിച്ചു​ക​ഴി​ഞ്ഞി​രു​ന്നു​വെന്ന്‌ അയാൾ കണ്ടെത്തി!

പുതു​താ​യി കണ്ടെത്തിയ അവരുടെ പരിജ്ഞാ​നം അവരെ എങ്ങനെ ബാധി​ച്ചി​രു​ന്നു? അവർ പഠിച്ചി​രു​ന്ന​തി​നോ​ടുള്ള ചേർച്ച​യിൽ അവർ അപ്പോൾത്തന്നെ ആത്മവി​ദ്യാ​പ​ര​മായ യോഗ​ങ്ങ​ളിൽ സംബന്ധി​ക്കു​ന്നതു നിർത്തു​ക​യും കത്തോ​ലി​ക്കാ​സ​ഭ​യു​മാ​യുള്ള ബന്ധങ്ങൾ വിച്‌ഛേ​ദി​ക്കു​ക​യും ചെയ്‌തി​രു​ന്നു. കൂടാതെ, ഫ്രാൻസി​സ്‌കോ പുകവലി നിർത്തി​യി​രു​ന്നു, ഉചിത​മാ​യി രക്തം ചോർത്തി​ക്ക​ള​യാത്ത മാംസ​വും അവർ മേലാൽ ഭക്ഷിച്ചി​രു​ന്നില്ല. പഠിച്ചി​രു​ന്ന​തെ​ല്ലാം അവർ അപ്പോൾത്തന്നെ ബാധക​മാ​ക്കി​യി​രു​ന്ന​തു​കൊണ്ട്‌, അവരുടെ അറിവു മററു​ള്ള​വ​രു​മാ​യി പങ്കു​വെ​ച്ചു​തു​ട​ങ്ങാൻ അവർ പ്രോ​ത്സാ​ഹി​പ്പി​ക്ക​പ്പെട്ടു. ഉടൻതന്നെ അവർ അയൽക്കാ​രോ​ടു പ്രസം​ഗി​ച്ചു​തു​ടങ്ങി. വെറും മൂന്നു മാസം​കൊണ്ട്‌ അവർ സ്‌നാ​പ​ന​ത്തി​നു യോഗ്യത നേടി. ഫ്രാൻസി​സ്‌കോ ഇപ്പോൾ ഒരു ശുശ്രൂ​ഷാ​ദാ​സ​നാണ്‌. അവരുടെ നല്ല ദൃഷ്ടാ​ന്ത​വും പ്രസം​ഗ​ത്തി​ലുള്ള തീക്ഷ്‌ണ​ത​യും നിമിത്തം അവരുടെ പുത്രി​മാ​രിൽ മൂന്നു​പേർ ഇപ്പോൾ സാക്ഷി​ക​ളാണ്‌. രണ്ടു പുത്രൻമാർ യോഗ​ങ്ങൾക്കു ഹാജരാ​കു​ന്നു, വേറെ ആറു ബന്ധുക്കൾ പഠിച്ചു​കൊ​ണ്ടി​രി​ക്കു​ക​യാണ്‌.

ഫ്രാൻസി​സ്‌കോ സ്‌നാ​പ​ന​മേററ ശേഷം താമസി​യാ​തെ, പള്ളിയിൽ ഒരു ശുശ്രൂ​ഷ​ക്കാ​ര​നാ​യി സേവി​ക്കുന്ന ഒരു കത്തോ​ലി​ക്കാ​ഭ​ക്ത​നായ പാബ്ലോ​യെ കണ്ടുമു​ട്ടി. പുരോ​ഹി​തൻ ഇല്ലാത്ത​പ്പോ​ഴൊ​ക്കെ പാബ്ലോ പ്രഭാ​ഷണം നടത്തി​യി​രു​ന്നു. ഒരു പള്ളിയം​ഗം രോഗ​ബാ​ധി​ത​നാ​യി​ത്തീർന്നാൽ അയാൾ സന്ദർശി​ക്കും; ആരെങ്കി​ലും പള്ളിയിൽ വരാതി​രു​ന്നാൽ പ്രോ​ത്സാ​ഹനം കൊടു​ക്കാൻ പാബ്ലോ സന്ദർശി​ക്കു​ക​യാ​യി. ആരെങ്കി​ലും മരിച്ചാൽ കുടും​ബത്തെ ആശ്വസി​പ്പി​ക്കാൻ അയാൾ തന്നാൽ കഴിയു​ന്നതു ചെയ്‌തു​പോ​ന്നു. ഇടവക​ക്കാ​രെ​ല്ലാം പാബ്ലോ​യെ വളരെ​യ​ധി​കം സ്‌നേ​ഹി​ച്ചി​രു​ന്നതു മനസ്സി​ലാ​ക്കാ​വു​ന്ന​താണ്‌.

പാബ്ലോ​യി​ക്കു ബൈബി​ളി​നോട്‌ അഗാധ​മായ ആദരവു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്ന​തി​നാൽ അയാളു​മാ​യി അധ്യയനം നടത്താ​മെ​ന്നുള്ള ഫ്രാൻസി​സ്‌കോ​യു​ടെ വാഗ്‌ദാ​നം അയാൾ സത്വരം സ്വീക​രി​ച്ചു. ബൈബി​ളി​ന്റെ സന്ദേശം എത്ര ന്യായ​യു​ക്ത​മാ​ണെന്നു പെട്ടെ​ന്നു​തന്നെ പാബ്ലോ കണ്ടു, രോഗി​യായ ഒരു പള്ളിയം​ഗ​ത്തി​നു നടത്തിയ “ഇടയസ​ന്ദർശ​ന​ങ്ങ​ളിൽ” ഒന്നിൽ താൻ പഠിച്ച തിരു​വെ​ഴു​ത്തു​ക​ളിൽ ചിലത്‌ ഉപയോ​ഗി​ക്കാൻ അയാൾ തീരു​മാ​നി​ച്ചു. അതിനു​ശേഷം താമസി​യാ​തെ, തന്റെ ഞായറാഴ്‌ച പ്രഭാ​ഷ​ണ​ങ്ങ​ളിൽ ഒന്നിൽ യഹോ​വ​യെന്ന ദൈവ​നാ​മം ഉപയോ​ഗി​ക്കേ​ണ്ട​തി​ന്റെ പ്രാധാ​ന്യ​വും നാം പ്രതി​മകൾ ഉപയോ​ഗി​ക്ക​രു​താ​ത്ത​തി​ന്റെ കാരണ​വും പാബ്ലോ വിശദീ​ക​രി​ച്ചു.

സത്യം സ്വീക​രി​ച്ച​തു​കൊണ്ട്‌, തന്റെ മററു സഭാം​ഗങ്ങൾ അതു​പോ​ലെ പ്രതി​ക​രി​ക്കു​മെന്ന്‌ അയാൾ പ്രതീ​ക്ഷി​ച്ചു. എന്നാൽ മൂന്നോ നാലോ ബൈബി​ള​ധി​ഷ്‌ഠിത പ്രഭാ​ഷ​ണ​ങ്ങൾക്കു​ശേഷം, താൻ അവതരി​പ്പിച്ച വിവര​ങ്ങ​ളിൽ ആളുകൾ അസന്തു​ഷ്ട​രാ​ണെന്നു പാബ്ലോ കണ്ടു. തന്നിമി​ത്തം പള്ളി ഉപേക്ഷി​ക്കാ​നും ക്രമമാ​യി യഹോ​വ​യു​ടെ സാക്ഷി​ക​ളു​മാ​യി സഹവസി​ക്കാ​നും അയാൾ തീരു​മാ​നി​ച്ചു. ഏതാനും മാസങ്ങൾകൊണ്ട്‌ അയാൾ സ്‌നാ​പ​ന​ത്തി​നു യോഗ്യത നേടി. ഇപ്പോൾ അയാൾ സുവാർത്ത​യു​ടെ തീക്ഷ്‌ണ​ത​യുള്ള ഒരു പ്രസം​ഗ​ക​നാണ്‌. മുഴു​സ​മ​യ​വും പ്രസം​ഗി​ക്കാൻ  കഴിയു​ന്നി​ല്ലെ​ങ്കി​ലും ഇപ്പോൾ അയാൾ പത്തു ബൈബി​ള​ധ്യ​യ​നങ്ങൾ നടത്തു​ന്നുണ്ട്‌.

കൂടി​വ​ന്നു​കൊ​ണ്ടു വളർച്ചയെ പ്രോ​ത്സാ​ഹി​പ്പി​ക്കു​ന്നു

ഇക്വ​റേ​റാ​റി​യൽ ഗിനി​യി​ലെ സാക്ഷികൾ കൂടി​വ​രവ്‌ ഉപേക്ഷി​ക്ക​രു​തെ​ന്നുള്ള ബൈബിൾ കൽപ്പന ഗൗരവ​മാ​യി എടുക്കു​ന്നു. (എബ്രായർ 10:25) വേലയ്‌ക്കു ഗവൺമെൻറ്‌ വീണ്ടും ഔദ്യോ​ഗിക അംഗീ​കാ​രം നൽകിയ 1994 മുതൽ സഹോ​ദ​രൻമാർ നല്ല രാജ്യ​ഹാ​ളു​കൾ നേടാൻ ആകാം​ക്ഷ​യു​ള്ള​വ​രാ​യി​രി​ക്കു​ന്നു. യഥാർഥ​ത്തിൽ, മിക്ക സഭകളും സ്വന്തം രാജ്യ​ഹാ​ളു​കൾ പണിതി​രി​ക്കു​ന്നു, അല്ലെങ്കിൽ അങ്ങനെ ചെയ്‌തു​കൊ​ണ്ടി​രി​ക്കു​ക​യാണ്‌.

മിക്ക​പ്പോ​ഴും രാജ്യ​പ്ര​സാ​ധ​ക​രു​ടെ രണ്ടര ഇരട്ടി ഞായറാഴ്‌ച യോഗ​ങ്ങൾക്കു ഹാജരുള്ള മോ​ങ്കോ​മോ​യിൽ ഒരു വലിയ യോഗ​സ്ഥലം നിർമി​ക്കു​ന്ന​തി​നു സഭ കഠിനാ​ധ്വാ​നം ചെയ്‌തു​കൊ​ണ്ടി​രി​ക്കു​ക​യാണ്‌. മോ​ങ്കോ​മോ​യി​ലെ മററു മതങ്ങൾ തങ്ങളുടെ പള്ളികൾ പണിയു​ന്ന​തി​നു സാധാ​ര​ണ​മാ​യി ജോലി​ക്കാ​രെ കൂലിക്കു നിർത്തു​ക​യാണ്‌, തന്നിമി​ത്തം സ്ഥലത്തെ സാക്ഷി​ക​ളു​ടെ പ്രവർത്തനം ശ്രദ്ധി​ക്ക​പ്പെ​ടാ​തെ പോയില്ല. ഒരു ദിവസം ഇഗ്ലസ്യാ ന്യൂവാ അപ്പോ​സ്‌ത​ലി​ക്കാ​യു​ടെ (പുതിയ അപ്പോ​സ്‌ത​ലിക സഭ) പാസ്‌ററർ പണിസ്ഥ​ലത്ത്‌ ഇറങ്ങി​യിട്ട്‌ ഈ കഠിനാ​ധ്വാ​നി​ക​ളായ പണിക്കാർക്ക്‌ എന്തു കൂലി കൊടു​ക്കു​ന്നു​ണ്ടെന്നു മൂപ്പൻമാ​രിൽ ഒരാ​ളോ​ടു ചോദി​ച്ചു. തന്റെ സ്വന്തം സഭയിലെ ചില ഇഷ്ടിക​പ്പ​ണി​ക്കാ​രെ പണിക്കു നിർത്തി​യി​ട്ടു​പോ​ലും പണി വളരെ സാവധാ​ന​ത്തി​ലാ​ണു നീങ്ങു​ന്ന​തെന്നു പാസ്‌ററർ പറഞ്ഞു. രാജ്യ​ഹാൾ പണിയുന്ന ജോലി​ക്കാ​രെ തനിക്കു കൂലിക്കു നിർത്താൻ കഴിയു​മോ​യെ​ന്ന​റി​യാൻ അയാൾ ആഗ്രഹി​ച്ചു. എല്ലാ സാക്ഷി​ക​ളും സൗജന്യ​മാ​യി​ട്ടാ​ണു ജോലി​ചെ​യ്യു​ന്ന​തെന്നു പറയ​പ്പെ​ട്ട​പ്പോൾ അയാൾ അതിശ​യി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടു നടന്നകന്നു.

രാജ്യ​ഹാ​ളിൽനി​ന്നു വളരെ​യ​കലെ പാർക്കു​ന്ന​വർക്കു യോഗ​ങ്ങൾക്കു ഹാജരാ​കു​ന്നതു ഗണ്യമായ ത്യാഗം ആവശ്യ​മാ​ക്കി​ത്തീർത്തേ​ക്കാം. 1994-ൽ സ്‌നാ​പ​ന​മേററ ഒരു യുവാ​വായ ക്വാൻ ഈ സാഹച​ര്യ​ത്തെ അഭിമു​ഖീ​ക​രി​ച്ചു. അയാൾ സത്യ​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചു കേട്ടതു ഗാബോ​ണിൽവെ​ച്ചാ​യി​രു​ന്നു. അവിടെ അയാൾ എന്നേക്ക ജീവി​ക്കാൻ പുസ്‌ത​ക​ത്തി​ന്റെ ആദ്യപ​കു​തി പഠിച്ചു. പിന്നീട്‌ അയാൾ ഇക്വ​റേ​റാ​റി​യൽ ഗിനി​യി​ലേക്കു മടങ്ങി​പ്പോ​യി, മോ​ങ്കോ​മോ​യിൽനിന്ന്‌ 100 കിലോ​മീ​ററർ അകലെ​യുള്ള തന്റെ സ്വന്തം ഗ്രാമ​ത്തി​ലേക്ക്‌. ഇതു തന്റെ പഠനം തുടരു​ന്ന​തിന്‌ അയാൾക്ക്‌ ഒരു വെല്ലു​വി​ളി ഉയർത്തി. എന്നാൽ അയാൾ പിൻമാ​റി​യില്ല. ഓരോ മാസവും അയാൾ മോ​ങ്കോ​മോ​യി​ലേക്കു സൈക്കി​ളിൽ എട്ടു മണിക്കൂർ യാത്ര ചെയ്‌തു, അവിടെ സ്ഥലത്തെ മൂപ്പൻമാ​രി​ലൊ​രാ​ളായ സാൻറി​യാ​ഗോ അയാ​ളോ​ടൊത്ത്‌ ഒരു അധ്യയനം നടത്തി. അയാൾ മോ​ങ്കോ​മോ​യിൽ ഏതാനും ദിവസം താമസി​ക്കു​ക​യും ആ സമയത്തു മൂന്നോ നാലോ പ്രാവ​ശ്യം പഠിക്കു​ക​യും ചെയ്‌തു. ഈ വിധത്തിൽ അയാൾക്കു തന്റെ പഠനം പൂർത്തി​യാ​ക്കാ​നും സ്‌നാ​പ​ന​ത്തി​നു യോഗ്യ​നാ​കാ​നും സാധിച്ചു.

മററു ക്രിസ്‌ത്യാ​നി​ക​ളു​മാ​യുള്ള ഇത്ര തീരെ കുറഞ്ഞ സഹവാ​സ​ത്തോ​ടെ ക്വാൻ ആത്മീയ​മാ​യി ശക്തനായി നില​കൊ​ള്ളു​ന്നത്‌ എങ്ങനെ​യാണ്‌? എല്ലാറ​റി​നു​മു​പ​രി​യാ​യി സുവാർത്ത​യു​ടെ ഒരു തീക്ഷ്‌ണ​ത​യുള്ള പ്രസം​ഗ​ക​നാ​യി​രു​ന്നു​കൊണ്ട്‌. അയാൾ തന്റെ ഗ്രാമ​ത്തി​ലെ സകല ആളുക​ളോ​ടും പ്രസം​ഗി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നു. അയാൾ സ്‌നാ​പ​ന​മേററ സമയമാ​യ​പ്പോ​ഴേക്ക്‌ 13 ബൈബി​ള​ധ്യ​യ​നങ്ങൾ നടത്തു​ന്നു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. അയാളു​ടെ അധ്യേ​താ​ക്ക​ളിൽ ആറുപേർ അയാളു​ടെ സ്‌നാ​പനം നേരിൽ കാണാൻ മോ​ങ്കോ​മോ​യി​ലെ പ്രത്യേക സമ്മേള​ന​ദി​ന​ത്തിന്‌ അയാളെ അനുഗ​മി​ച്ചു. അയാൾ ഇപ്പോൾ തന്റെ പ്രദേ​ശത്തെ താത്‌പ​ര്യ​ക്കാ​രു​മാ​യി ക്രമമായ ഒരു വീക്ഷാ​ഗോ​പുര അധ്യയനം നടത്തു​ന്നുണ്ട്‌, സാധാ​ര​ണ​മാ​യി 20 പേർ ഹാജരാ​കു​ന്നു​മുണ്ട്‌.

ക്ഷമയോ​ടെ വിത്തിനു വെള്ള​മൊ​ഴി​ക്കു​ന്നു

ആത്മീയ വളർച്ച​യെ​ല്ലാം നടക്കു​ന്നതു ശീഘ്രമല്ല. വിത്ത്‌ ഒടുവിൽ ഫലം കായി​ച്ചു​കാ​ണാൻ ചില​പ്പോൾ വളരെ ക്ഷമ ആവശ്യ​മാണ്‌. പാക്കാ​യു​ടെ കാര്യ​ത്തിൽ ഇതു സത്യമാ​യി​രു​ന്നു, ഒരു പയനിയർ സഹോ​ദ​രി​യായ എഡീററാ 1984-ൽ അവളോ​ടു ചന്തയിൽവെച്ചു സാക്ഷീ​ക​രി​ച്ച​പ്പോ​ഴാ​യി​രു​ന്നു അവൾ ആദ്യം സുവാർത്ത കേട്ടത്‌. അടുത്ത ആഴ്‌ച​യിൽ എഡീററാ അവളെ വീട്ടിൽ സന്ദർശി​ച്ച​പ്പോൾ പാക്കാ ഒരു ബൈബി​ള​ധ്യ​യ​ന​ത്തി​നു സമ്മതിച്ചു. അവൾ വളരെ​യ​ധി​ക​മാ​യി പുരോ​ഗ​മി​ക്കു​ന്നി​ല്ലാ​യി​രു​ന്നെങ്കി​ലും എഡീററാ തുടർന്നു, കാരണം പാക്കാ​യിൽ അവൾ നല്ല ഗുണങ്ങൾ കണ്ടു. “അവൾ ചെമ്മരി​യാ​ടു​തു​ല്യ വ്യക്തി​യാ​ണെന്നു തോന്നി, അവളുടെ ഹൃദയം തുറ​ക്കേ​ണമേ”യെന്നു ഞാൻ യഹോ​വ​യോ​ടു പ്രാർഥി​ച്ചു, എഡീററാ വിശദീ​ക​രി​ക്കു​ന്നു.

പാക്കാ നാലര​വർഷ​ക്കാ​ലം തീരെ കുറഞ്ഞ പുരോ​ഗ​തി​യോ​ടെ വല്ലപ്പോ​ഴു​മൊ​ക്കെ​യാ​യി തന്റെ അധ്യയനം തുടർന്നു. അതു​കൊണ്ട്‌, എന്നേക്കും ജീവി​ക്കാൻ പുസ്‌തകം പൂർത്തി​യാ​യ​പ്പോൾ സത്യത്തെ ഗൗരവ​മാ​യി എടു​ക്കേ​ണ്ട​തി​ന്റെ പ്രാധാ​ന്യം സംബന്ധി​ച്ചു എഡീററാ പാക്കാ​യു​മാ​യി ഒരു വെട്ടി​ത്തു​റന്ന സംസാരം നടത്തി. പാക്കാ​യു​ടെ ഹൃദയ​ത്തി​ലേക്ക്‌ ആണ്ടിറ​ങ്ങാ​നുള്ള ശ്രമത്തിൽ എഡീററാ കരഞ്ഞു​പോ​കു​ക​പോ​ലും ചെയ്‌തു.

“ആ ഹൃദയം​ഗ​മ​മായ ബുദ്ധ്യു​പ​ദേശം യഥാർഥ​ത്തിൽ എന്നെ സ്‌പർശി​ച്ചു,” പാക്കാ അനുസ്‌മ​രി​ക്കു​ന്നു. “അന്നു മുതൽ ഞാൻ എന്റെ ജീവി​ത്തിൽ മാററങ്ങൾ വരുത്തി​ത്തു​ടങ്ങി. ഞാൻ ദിവ്യാ​ധി​പത്യ ശുശ്രൂ​ഷാ​സ്‌കൂ​ളിൽ പേർ ചാർത്തി. അതേ വർഷം ഞാൻ സ്‌നാ​പ​ന​മേൽക്കാത്ത ഒരു പ്രസാ​ധി​ക​യാ​യി. ഞാൻ ഒടുവിൽ  സ്‌നാ​പ​ന​മേററ ദിവസ​മാ​യി​രു​ന്നു എന്റെ ജീവി​ത​ത്തി​ലെ അത്യന്തം സന്തോ​ഷ​ക​ര​മായ ദിവസം!” പാക്കാ​യു​ടെ ഇപ്പോ​ഴത്തെ ഉത്സാഹം അവളുടെ മുൻ വിരക്തി അവാസ്‌ത​വ​മാ​യി​രു​ന്നു​വെന്നു തെളി​യി​ക്കു​ന്നു. ഇപ്പോൾ അവൾ 13 ബൈബി​ള​ധ്യ​യ​നങ്ങൾ നടത്തു​ന്നുണ്ട്‌. തീർച്ച​യാ​യും അവൾ സത്വര​പു​രോ​ഗതി വരുത്താ​ത്ത​വ​രോ​ടു ക്ഷമ പ്രകട​മാ​ക്കു​ന്നു.

തങ്ങളുടെ ജീവിതം മെച്ച​പ്പെ​ടു​ത്താൻ ആളുകളെ സഹായി​ക്കൽ

ബൈബിൾപ്ര​മാ​ണ​ങ്ങൾക്ക​നു​സൃ​ത​മാ​യി ജീവി​ക്കു​ന്ന​തി​നാൽ ഇക്വ​റേ​റാ​റി​യൽ ഗിനി​യി​ലെ യഹോ​വ​യു​ടെ സാക്ഷികൾ സത്യസ​ന്ധ​ത​യ്‌ക്കും മര്യാ​ദ​യ്‌ക്കും കീർത്തി സമ്പാദി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നു. പ്രത്യ​ക്ഷ​ത്തിൽ അവരുടെ നടത്തയിൽ മതിപ്പു​ള​വായ ഒരു മനുഷ്യൻ ബാററാ സഭയിലെ ഒരു മൂപ്പനെ സമീപി​ച്ചു ചോദി​ച്ചു: “നിങ്ങൾക്ക്‌ ഒരു ന്യായ​വാ​ദം പുസ്‌തകം ഉണ്ടോ? b ഞാൻ ഒരു ലൗകി​ക​മ​നു​ഷ്യൻ ആയിരി​ക്കു​ന്ന​തിൽ മടുത്തു. ഞാൻ യഹോ​വ​യു​ടെ സാക്ഷി​ക​ളി​ലൊ​രാ​ളാ​യി​രി​ക്കാൻ ആഗ്രഹി​ക്കു​ന്നു!”

മലാബോ സഭയിലെ ഒരു ശുശ്രൂ​ഷാ​ദാ​സ​നായ ആന്റോ​ണ്യോ ഒരു സാക്ഷി​യാ​യി​ത്തീർന്ന ഒരു ലൗകി​ക​മ​മ​നു​ഷ്യ​ന്റെ മുന്തിയ ദൃഷ്ടാ​ന്ത​മാണ്‌. അയാൾ ബൈബിൾ പഠിക്കു​ന്ന​തി​നു മുമ്പ്‌ ഒരു ദുർവൃ​ത്ത​നാ​യി​രു​ന്നു. ഒരു വാച്ച്‌ നന്നാക്കു​ന്നവൻ എന്ന നിലയിൽ സമ്പാദിച്ച പണത്തി​ല​ധി​ക​വും അയാൾ കുടിച്ചു മുടിച്ചു. അയാൾ ദുർമാർഗ​ജീ​വി​ത​വും നയിച്ചി​രു​ന്നു. തന്റെ ജീവി​ത​രീ​തി​ക്കു മാററം​വ​രു​ത്താൻ അയാളെ സഹായി​ച്ചത്‌ എന്തായി​രു​ന്നു? 1 കൊരി​ന്ത്യർ 6:9, 10-ൽ ശക്തമായി പറഞ്ഞി​രി​ക്കുന്ന കാര്യ​ങ്ങ​ളിൽ അയാൾക്ക്‌ അഗാധ​മായ ബോധ്യ​മു​ണ്ടാ​യി: “നിങ്ങ​ളെ​ത്തന്നേ വഞ്ചിക്കാ​തി​രി​പ്പിൻ; ദുർന്ന​ട​പ്പു​കാർ, . . . മദ്യപൻമാർ, . . . എന്നിവർ ദൈവ​രാ​ജ്യം അവകാ​ശ​മാ​ക്കു​ക​യില്ല.” ദൈവ​പ്രീ​തി ലഭിക്കു​ന്ന​തിന്‌ അയാൾ തന്റെ ജീവി​ത​രീ​തി​ക്കു മാററം വരു​ത്തേ​ണ്ട​താ​ണെന്ന്‌ അയാൾ തിരി​ച്ച​റി​ഞ്ഞു. ആ ഉദ്ദേശ്യ​ത്തിൽ അയാൾ തന്റെ സഹവാസം സൂക്ഷി​ച്ചു​തു​ടങ്ങി. (സദൃശ​വാ​ക്യ​ങ്ങൾ 13:20) കുടി​ക്കാൻ പോകു​ന്ന​തി​നു മുൻ സുഹൃ​ത്തു​ക്കൾ അയാളെ ക്ഷണിച്ച​പ്പോൾ അയാൾ അവരുടെ ക്ഷണം നിരസി​ച്ചു, പകരം അവർക്ക്‌ ഒരു സാക്ഷ്യം കൊടു​ത്തു. അധിക​നാൾ അവർ അയാളെ ശല്യ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യില്ല.

ഇതി​നെ​ല്ലാം ശ്രമത്തി​നു തക്ക മൂല്യ​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നോ? “എന്റെ ജീവി​ത​രീ​തി​ക്കു മാററം​വ​രു​ത്തി​യ​തിൽ ഞാൻ വളരെ സന്തുഷ്ട​നാണ്‌. ഞാൻ ഇപ്പോൾ എന്റെ 60-കളിലാ​ണെ​ങ്കി​ലും എന്റെ ആരോ​ഗ്യം വളരെ മെച്ചമാണ്‌, അതേസ​മയം എന്റെ മുൻ സുഹൃ​ത്തു​ക്കൾ ഒന്നുകിൽ മരിച്ചു, അല്ലെങ്കിൽ മോശ​മായ ആരോ​ഗ്യ​ത്താൽ കഷ്ടപ്പെ​ടു​ക​യാണ്‌. എനിക്ക്‌ ഇപ്പോൾ യഥാർഥ സുഹൃ​ത്തു​ക്ക​ളുണ്ട്‌, അവർ കേവലം അടുത്ത കുടിക്കു പണം മുടക്കാൻ ഒരുക്ക​മുള്ള ഒരു കൂട്ടകാ​രനെ ആഗ്രഹി​ക്കു​ന്ന​വരല്ല. സർവ​പ്ര​ധാ​ന​മാ​യി, എനിക്ക്‌ ദൈവ​വു​മാ​യി ഒരു നല്ല ബന്ധമുണ്ട്‌. ഞാൻ ഇപ്പോൾ ഒരു നിരന്തര പയനി​യ​റാ​യി സേവി​ക്കു​ക​യാണ്‌. കുടി​യു​ടെ പ്രശ്‌ന​മുള്ള ഒരു മനുഷ്യ​നു​മാ​യും എനിക്ക്‌ ഒരു ബൈബി​ള​ധ്യ​യ​ന​മുണ്ട്‌, അതു​കൊണ്ട്‌ എനിക്ക്‌ എന്റെ അനുഭവം അയാളെ സഹായി​ക്കു​ന്ന​തിന്‌ ഉപയോ​ഗി​ക്കാൻ കഴിയും.”

ദൈവ​ത്തി​ന്റെ അടിമ​ക​ളാ​യി​ത്തീ​രു​ന്നു

ഏതാണ്ട്‌ 200 വർഷം മുമ്പ്‌, ഇക്വ​റേ​റാ​റി​യൽ ഗിനി​യു​ടെ തീരത്തു​നി​ന്നുള്ള ആളുകളെ പിടി​കൂ​ടി അമേരി​ക്ക​യി​ലേക്ക്‌ അടിമ​ക​ളാ​യി കപ്പലിൽ അയച്ചി​രു​ന്നു. ഇന്ന്‌ അനേകർ സ്വമേ​ധയാ അടിമ​ക​ളാ​യി​ത്തീ​രു​ക​യാണ്‌—ദൈവ​ത്തി​ന്റെ അടിമകൾ. ഇത്തരം അടിമത്തം അവർക്കു യഥാർഥ സ്വാത​ന്ത്ര്യം കൈവ​രു​ത്തി​യി​രി​ക്കു​ന്നു, അവരെ ബാബി​ലോ​ന്യ ഉപദേ​ശ​ങ്ങ​ളിൽനി​ന്നും ആത്മവി​ദ്യാ​പ​ര​മായ നടപടി​ക​ളിൽ നിന്നും സ്വത​ന്ത്ര​രാ​ക്കി​ക്കൊ​ണ്ടു​തന്നെ. അതു സംതൃ​പ്‌തി​ക​ര​വും സഫലവു​മായ ജീവിതം നയിക്കു​ന്ന​തി​നും അവരെ പഠിപ്പി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നു. അവർ യേശു വാഗ്‌ദത്തം ചെയ്‌തത്‌ അനുഭ​വി​ക്കാ​നി​ട​യാ​യി​രി​ക്കു​ന്നു: “നിങ്ങൾ സത്യം അറിക​യും സത്യം നിങ്ങളെ സ്വത​ന്ത്ര​രാ​ക്കു​ക​യും ചെയ്യും.”—യോഹ​ന്നാൻ 8:32, NW.

1995-ലെ സ്‌മാ​ര​കാ​ഘോ​ഷ​ത്തി​നു രാജ്യത്തെ പ്രസാ​ധ​ക​രു​ടെ എണ്ണത്തിന്റെ ആറോളം ഇരട്ടി​യായ 1,937 പേർ ഹാജരാ​യ​തി​നാൽ കൂടു​ത​ലായ ആത്മീയ വളർച്ച​യ്‌ക്ക്‌ വിശി​ഷ്ട​മായ പ്രതീ​ക്ഷ​ക​ളുണ്ട്‌. ഇക്വ​റേ​റാ​റി​യൽ ഗിനി​യി​ലെ സാക്ഷികൾ സത്യത്തി​ന്റെ വിത്ത്‌ തീക്ഷ്‌ണ​മാ​യി നടുക​യും നനയ്‌ക്കു​ക​യും ചെയ്യു​ന്ന​തിൽ തുടരു​മ്പോൾ ‘ദൈവം വളരു​മാ​റാ​ക്കു’മെന്ന്‌ അവർക്ക്‌ ഉറപ്പുണ്ട്‌. (1 കൊരി​ന്ത്യർ 3:6) സംശയ​ലേ​ശ​മ​ന്യേ, ഇക്വ​റേ​റാ​റി​യൽ ഗിനി​യിൽ ആത്മീയ​വ​ളർച്ച​യ്‌ക്കു പററിയ ഒരു കാലാവസ്ഥ ഉണ്ട്‌!

[അടിക്കു​റി​പ്പു​കൾ]