1. Mulugu onanifunana ddi?

MULUGU vampaddusiliye mulobwana ni mwihiyana oobajha, Adawu ni Eva, oliye afuna wi ekanne egumi yapama. Yehova ahavaha mundda wa Ideni wi ekalegemo ni afuna wi ekanne ahima ni yasamalelege anenyama. Aliwa yere owomihedha elabo yatene ekale parayizu ninga mundda wa Ideni. Siyeyo Mulugu afuniye ni onanifuniyena nivano.—Génesis 1:28; 2:8, 9, 15; Osugwe wonelamo 6.

2. (a) Mwahaya bwaddi nihanganyedhaga wi nnere okala mparayizu? (b) Baani onakalege elabo yela yavati? Enakalegemo mudhidhi mungasi?

² Ononamo wi nnere ofiya labo nikale mparayizu? Yehova ohupaganya wi hee. Mulugu onowerana dhatedhene ampaganyiye. (Isaías 46:9-11; 55:11) Ele Mulugu ‘afuniye kadduwalile’ ebaribarene anere werana. Mulugu ohukanna mwahaya apadduseliye elabo. Oliye ‘kapaddusele ebewene.’ (Isaías 45:18) Oliye ohupaddusa elabo yavati wi athu ekalegemo. Mbwenye athu baani enakalege elabo yavati? Ni ekalegemo mudhidhi mungasi? Bibliya onowoga: ‘Athu owoma murima [obe owiwelela] enere ovahiwa elabo yavati wihina ekalegemo malabo amatene.’—Salmos 37:29; Apocalipse 21:3, 4.

3. Nikoho baani nnakuliwa ni Bibliya baahi?

³ Mbwenye peeno nnobulela ni nnokwa. Mburo dhowinjhiva, athu enowana ni enopanana. Mwebaribarene kahiyo ndo Mulugu afuniye. Kivano, mwahaya bwaddi dhego ndha dhidhe dhahipadduwege ninga Mulugu afuneliye? Bibliya podi waakula nikoho nna.

4, 5. (a) Mujardi a Ideni awogile ni Eva alabihedhaga nowa baani? (b) Enandeya addi muthu apama osadduwa okala mbava?

⁴ Bibliya onowoga wi Mulugu ohukanna mwiddani ‘onithaniwa Ddiyabo, Saddana.’ Mwiddani ola ohulabihedha nowa wi awoge ni Eva mmunddani mwa Ideni. (Apocalipse 12:9; Génesis 3:1) Saddana ohumuleketha Eva ubuwelaga wi nowa sawoga.—Osugwe wonelamo 7.

⁵ Ki mwiddani ola odhele wuvi? Ompaddusile Saddana Ddiyabo di Mulugu? Naari! Mulugu aapadduse angero apama baahi odhulu, mudhidhi apaddusaga elabo yavati wihina Adawu ni Eva ekalegemo. (Jó 38:4, 7) Vano mungero mmodha ari apama osaddula emuthu yaye nuubure okala Ddiyabo. Enandeya addi ethu ninga yela ompadduwela mungero? Kubuwela: Enandeya addi muthu apama osadduwa okala mbava? Kavo onabaliwa agari mbava. Mbwenye muthu abajha okalela nrima ethu yahili yaye ni adidelave wubuwela ethu yeyo, nrima naye nnowambela wunnuwa. Vano, ethuya yamukweyela oliye onowiya. Muthu apama onosadduwa okala mbava nimukalelo yola.—Omwileri Tiago 1:13-15; Osugwe wonelamo 8.

6. Yandeyile addi mungero ola widdana ni Mulugu?

⁶ Osadduwa wa mungero apama okala abure wereyile ndala. Yehova agampaddusile Adawu ni Eva, ahawaddela wi yabaalege ahima ‘edhale elabo yatene yavati.’ (Génesis 1:27, 28) Athu atene yamwebedhege Yehova baahi. Podi wera mungero ole ahubuwela ayi: ‘Ohiya athu atene omwebedhaga Yehova, yagebedhege miyo!’ Mubuwelo yola wali wabure. Mbwenye mungero ole oodhowave ubuwelaga ethu emodhave. Oliye oogana webedhiwa omuhiya Yehova. Bumwahaya oliye adhe ootege afiyedha omuleketha Eva. (Omwileri Génesis 3:1-5.) Mwaha  wa eyo eriliyena , mungero ole ohusadduwa okala Saddana Ddiyabo, mwiddani a Mulugu.

7. (a) Adawu ni Eva ekwele ddi? (b) Ki iyo nnuluvalela ddi nigakwa?

⁷ Mulugu ahimukoddiha Adawu ni Eva ojha yowima ni ahawaddela wi yajha yere okwa. Aliwa kiyamwiwelele Mulugu. (Génesis 2:17; 3:6) Eyo yaari yothega yeriliwana. Egathegile, aliwa ohiya okala oologomana, ni ogavinre mudhidhi aliwa okwa, ninga Mulugu mwawogeliye. (Génesis 3:17-19) Adawu ni Eva yambele wabala ahima egathegile. Bumwahaya edhe yahilogomanege ni enookwa. (Omwileri Romanos 5:12.) Wihina nonelemo pama mwahola none yotajhiha emodha: Kubuwela forma enubiwana boloku enna nihonya. Boloku dhatedhene dhinubiwege ni forma yela, dhinerege okanna nihonya. Ni mukalelo mmodhave, Adawu vahamwiweleliwa Mulugu, yahifiyedha otheega. Yakala ninga oliye ahikanna nihonya. Bumwahaya iyo atene nigabaliwana ‘nihonya’ na yothega, mwaha wi nidhele wa Adawu. Nnowuluvala ni nnokwa mwaha wi niri athu ohilogomana ni nnothega.—Romanos 3:23; Osugwe wonelamo 9.

8, 9. (a) Saddana afuna wi Adawu ni Eva yere ddi? (b) Mwahaya bwaddi Yehova adhe ahaguvelege wapa amwiddani aye?

⁸ Saddana afuna wi Adawu ni Eva erumeedhe wi Mulugu muliba woota. Afuna wi Adawu ni Eva yubuwelege wi Mulugu namathonga abure ahinaapwatha athu newene ahinafunana opama. Oliye wera athu kinahowela othongiwa ni Mulugu mbwenye Adawu ni Eva yerege wanda osakula yekiwa yapama ni yabure. Adawu ni Eva yahamwiweleliwa Mulugu, aliwa yahitaganyihedha ni Saddana ofiyedha omurugunuwela Mulugu. Yehova awerilena ddi? Mudhidhi yole oliye eere wapa atene yale yamurugunuwele. Mbwenye oliye kerilena ndo.  Mwahaya? Mwaha wi kiyanoneye akala Saddana era woota obe naari.

⁹ Nuwindo Yehova onihiyedha mudhidhi wowinjhiva wi noone enapadduwa ddi nahirumedhaga othongiwa nuliye. Nimukalelo yola yere woneya wi Saddana muliba woota, Yehova dinonile ele eri yapama wodhela  athu. Nnere ohudhera muselu yola nafwanya musolo 11. Ononamo addi ele erilena Adawu ni Eva? Yehova ahavaha dhatedhene yahoweliwa. Yahikanna egumi yologomana, yakala mburo wapama ni yahikanna mabasa yaadhivela. Mbwenye Saddana kanaavahege yego. Ononamo wi yahiwomela omurumedha Saddana ohiya omwiwelela Mulugu? Wahakale we were ddi?

10. Yosakula baani yofuneya nnahowelihu werana?

¹⁰ Enohoweleya iyo atene osakula nnafunihu, ninga Adawu ni Eva yeriliwana. Nsakule akala nnakale epaddi ya Yehova obe ya Saddana. Akala nnere okanna egumi obe naari, enadhele wa yosakula yehu. Nasakula omwiwelela Yehova ni nahiya wi oliye anithongege, nnere woniha wi Saddana muliba woota. (Salmos 73:28; Omwileri Provérbios 27:11.) Athu owinjhiva kinafuna okala mpaddi wa Yehova. Aliwa enasakula okala epaddi wa ole onalamulela elabo ela yavati. Kahiyo Mulugu onathonga elabo ela? Naari.

11, 12. (a) Mwahaya bwaddi Saddana adhe amuxixegena Yesu omwene dhatedhene dha mwilaboni? (b) Bibliya onatonyihedha addi wi onathonga elabo ela di Saddana?

¹¹ Yesu ahimunona namathonga elabo ela. Nlabo nimodha, Saddana ‘omoniha omwene watene wa elabo yela yavati ni othithimihiwa wewa.’ Nuwindo, Saddana wera: ‘Ginere wuvaha dhatedhene ndha wagikokorela ni wageebedha vag’ono.’ (Mateus 4:8, 9; Lucas 4:5, 6) ‘Onamathonga wula wahere wahikala waye, ere onvaha Yesu?’ Naari. Saddana ohanda ovaha omwene ola mwaha wi omwene watene oli mmadani mwaye.

¹² Podi wera onowikoha: ‘Enandeya addi Saddana okala namathonga elabo ela? Kahiyo Yehova Akopolo  dhatedhene, apaddusile dhithu dhatedhene?’ (Apocalipse 4:11) Hee, duliyene. Mbwenye Bibliya onawoga wi Saddana dinathonga elabo ela. Motajhiha, Yesu ohuwoga wi ‘Saddana dinathonga elabo ela.’ (João 12:31; 14:30; 16:11) Murumiwi Pawulo amutonyile Saddana Ddiyabo ninga ‘mulugu a elabo ela’. (2 Coríntios 4:3, 4) Murumiwi Juwawu ohuwoga wi ‘elabo yatene eli mmadani mwa mbure.’ Mbure ola di Ddiyabo.—1 João 5:19.

13. Mwahaya bwaddi nigahowela elabo exa?

¹³ Elabo ela enna othabwa woopiha. Nnowoona koddo ni otimbwini epaddi dhatedhene. Athu owinjhiva bohiroromeleya ni bowota. Naarive yerege ddi, kaavo onanda wamariha makathamiho yala. Mbwenye mohilegela, Mulugu anere otolosa obure watene mukoddoni enithaniwa Armagedom. Vano atikitere elabo exa. — Apocalipse 16:14-16; Osugwe wonelamo 10.

14. Yehova omusakunle aani wi akale mwene a omwene waye? Bibliya onawoga ddi wodhela othonga wa Yesu?

¹⁴ Yehova ohumusakula Yesu Kiristu wihina akale mwene a omwene waye. Mudhidhi kale, Bibliya ahiwoga wi Yesu anere othonga ninga ‘Mwene a murenddele’ ni omwene waye kunadha okanna omagomo. (Isaías 9:6, 7) Yesu ohahudhiha anamaharaye olobela egihina: ‘Omwene wenyu odhe, efunelo yenyu yereye, veelaboni yavati ninga odhulu.’ (Mateus 6:10) Nafwanya musolo 8, nnere ohudhera Omwene oyo wa Mulugu onande addi ogumaniha onamathonga watene okala mmodha baahi. (Omwileri Daniel 2:44.) Voharela, Omwene wa Mulugu onere osaddula elabo yatene ekale parayizu. — Osugwe wonelamo 11.

15. ‘Elabo exa’ ddi?

¹⁵ Bibliya ohupaganya: ‘Enodha ekalewo elabo yodhulu exa ni elabo yavati exa’ ni ‘munadha mukale wogowa.’ (2 Pedro 3:13; Isaías 65:17) Bibliya awogaga ‘elabo exa’, kanagana mburo mmodha muxa. (Génesis 11:1) Kito elabo exa ddi? Enawagana athu enamwiwelela Mulugu ni enawakele mareliho aye.

16. Yowakela baani yohagalasa Mulugu onaavahiye ale enakalege mwilaboni exa?, Ki nnere ddi wi naakele nvaho ola?

¹⁶ Yesu ohupaganya wi ale enaakale mwilaboni exa enere wakela ‘egumi yohimala.’ (Marcos 10:30) Nnere ddi wi naakele nvaho ola? Wi nfwanye yowakulaya podi omwileri João 3:16 ni 17:3 Vano kabeni none Bibliya anawogeye wodhela egumi mparayizu.

17, 18. Nnone addi wi onere okalawo murenddele ni obareleya elabo yatene yavati?

¹⁷ Obure, koddo, opanga ni otimbwini onere ovira. Kinakalewo athu abure elabo yela yavati. (Salmos 37:10, 11) Mulugu onere omariha ‘koddo elabo yatene yavati.’ (Salmos 46:9; Isaías 2:4) Mparayizu, athu aatene enakale owiwelela ni oomudhivela Mulugu. Nnere okanna murenddele wohimala.—Salmos 72:7.

¹⁸ Nlogo na Yehova nnakale nobareleyanene. Mudhidhi wa mundduli, Amwaana Izarayeli vamwiweleliwa Mulugu, oliye owabarela. (Levítico 25:18, 19) Mparayizu, iyo kannovege ethu. Nnakalege oobareleyene!—Omwileri Isaías 32:18; Miqueias 4:4.

19. Nnonne addi wi athu atene kinarameliwege dhoojha mparayizu?

¹⁹ Dhoojha dhinere odelebuwa. ‘Veelaboni yavati kaavo onahowelege yoojha, dhoojha dhinere odelebuwa veelaboni yavati.’ (Salmos 72:16) ‘Yehova Mulugu ehu, anere onireeliha’ vano ‘mathaka enerege okumiha dhoojha.’—Salmos 67:6.

20. Nnonne addi wi elabo yatene yavati enere okala parayizu?

 ²⁰ Elabo yatene enere okala parayizu. Athu atene enere okanna nyumba dhapama ni jardim owoma. Athu atene enanonga elabo yavati kinadha ekalawo. (Omwileri Isaías 65:21-24; Apocalipse 11:18.) Elabo yatene enere okala yoowoma, ninga mundda wo Ideni. Yehova onere onivaha dhatedhene nnahoweligihu. Bibliya onowoga wodhela Yehova egihina: ‘Nyu munootapula nlada nenyu ni munovaha dhatedhene dhiliwo.’—Salmos 145:16.

21. Nnonne addi wi athu ni anenyama enere okanna murenddele?

²¹ Athu ni anenyama enere okanna murenddele. Anenyama kinaahiddege athu. Mwana mug’ono kanawovege anenyama, naleya eri owopiha peeno.—Omwileri Isaías 11:6-9; 65:25.

22. Yesu onawerele ddi aredda?

²² Kavo onerege gili muredda. Yesu agaali elabo yela yavati ohavulumusa athu owinjhiva. (Mateus 9:35; Marcos 1:40-42; João 5:5-9) Mbwenye ninga mwene a omwene wa Mulugu, Yesu onere wavulumusa athu atene. Kavo onerege ‘gili muredda.’—Isaías 33:24; 35:5, 6.

23. Mulugu onawerele ddi anookwa?

²³ Anookwa enere ohogolowela okalawo. Yehova ohupaganya wi onere wavenyiha matxikwi ni matxikwi aathu ekwile. ‘Winoodha wikale ovenyihiwa waathu owogowa ni ohogowa.’—Omwileri João 5:28, 29; Atos 24:15.

24. We ononamo addi mpaganyo ola wokala mparayizu?

²⁴ Iyo atene nihikanna yosakula. Nasakula ohudhera wodhela Yehova ni omwebedha oliye, nnere okanna osogolo wapama. Mulobwana dhala ahimuloba Yesu wi amubuwele osogolo. Yesu ahimwakula eraga: ‘Onere okala ni miyo mparayizu.’ (Lucas 23:43) Kabeni nihudhere dhego dhimodha wodhela Yesu Kiristu ni mukalelo onandiye werana dhatedhene dhipaganyile Mulugu.