1-2. Abaabi ekalege aavi aniwa yakohaga wodhela muselu dha mBibiliyani ni wodhela Mulugu?

 ATHU owinjhiva enorumedha wi walela ahima winovaha mabasa. Akala oli baabi mwebaribarene onowilibihedha vanlubale wihina omukavihere mwanawo olibiha nroromelo naye, teto Yehova anohagalala vanlubale. (Deut. 6:6, 7) Mudhidhi mwanawo anunnuwegiye, oliye podi wambela wawerana makoho ninga mwahaya bwaddi Bibiliya agawogaga wi dhithu dhimodha sabure?

² Omambelelowene, we podi othuwathuwa wubuwelaga wihina mwanawo anawerana makoho ala mwaha kanna nroromelo nooliba ni kanamuroromela Mulugu. Ebaribariya sowihina ahima aatene enodhiveliwa wawerana makoho wihina yonelegemo ndhe eniwiwa. (1 Kor. 13:11) Bumwahaya kunahowela woova mwanawo ukohaga ethu-sithu. Oliye awerana makoho, opathe mudhidhi yoyo wihina omukavihere mwanawo wonelamo museluya omulabihedhaga Bibiliya wihina olibihe nroromelo naye ni Mulugu.

3. Ohudhera wula nnone ddi?

³ Ohudhera wula, nnere woona makalelo abaabi enakaviheriwa (1) aniwa okanna nroromelo nooliba wodhela Mulugu ni Bibiliya, (2) wawonelihamo mwahaya bwaddi sapama wawiwelela malagano a mBibiliyani wodhela ele eli yapama ni eli yabure ni (3) wanda wakihedha ndhe enarumedhiwa yawogaga naathu amodha. Teto nnere woona mwahaya bwaddi sapama ahima wawerana makoho ni nnere woona dhithu dhinaakavihere abaabi wihina yandege othapanya ni aniwa wodhela ndhe nnarumedhihu.

WAAKAVIHERE ANAWO OKANNA NROROMELO NOLIBA WODHELA MULUGU NI BIBILIYA

4. Anawo podi wawerana makoho baani, ki mwaha wa ddi?

⁴ Abaabi eli makiristawu ehinona wihina ahima kinabaliwa emuroromelaga Yehova. Sapama ohuddiwala wi nroromelo ethu yahinavaliwa. Bumwahaya malabo mamodha mwanawo podi wikohaga eegi: “Mwebaribarene Mulugu ohukalawo? Ginande aavi  orumedha wi ele enawoga Bibiliya ebaribari?” wikoha ndala kahi ethu yabure. Mwaha Bibiliya anonikongomedha olabihedha “makalelo ehu owubuwela” ni ‘opendda kadda ethu.’ (Rom. 12:1; 1 Tes. 5:21) Mbwenye onande aavi omukavihera mwanawo okanna nroromelo nooliba?

5. Abaabi enande aavi wakavihera aniwa okanna nroromelo nooliba? (Romanu 12:2)

⁵ Omukongomedhe mwanawo osayela dhithu dhinamukavihere orumedha wi Bibiliya anawoga ebaribari. (Mmwileri Romanu 12:2.) Abaabi, mwanawo awerana makoho, opwathe mudhidhi yoyo wihina omukavihere ofwanya yowakulaya. We podi werana eyo olabihedhaga dhipano ninga Índice das Publicações da Torre de Vigia ni Guia de Pesquisa para Testemunhas de Jeová. Motajhiha, Guia de Pesquisa epaddi vilebiwe Bibília ni mwana musolo onihina “Inspirada por Deus” oliye anere ofwanya dhithu dhinoniha wihina Bibiliya kahiyo livuru nilebiwe naathu, mbwenye ‘madhu a Mulugu.’ (1 Tes. 2:13) Teto oliye podi osayela onona wodhela luwani yoNinive. Mwaha yaka dha mundduli naarive Bibiliya awogaga wodhela luwani ela yoNinive, athu kayarumedha wi yahikalawo. Mbwenye yaka ya 1850, anamasanyiha ofwanya nddebe nooniha wi luwani ele yoNinive mwebaribarene yahikalawo. Ela enowoniha wihina ele enawoga Bibiliya wodhela Ninive ebaribari. (Sof. 2:13-15) Mwanawo omusayela artigu enafwanyeya mu Namasugwera a Novembro yaka ya 2021 epaddi enna musolo “We Wahinona?” oliye anere woona makalelo ogujhuliwa wa Ninive wakwanihedhiwa yovuhulela ya mBibiliyani. Omukongomedhege mwanawo oliganiha dhithu anahudheriye mmalivuruni mwehu ni ndhe dhinafwanyeya mmalivuruni amodha oororomeleya ninga enciclopédias enawogiwa. Werana eyo enere omukavihera mwanawo okanna ebaribari wi ndhe anawoga Bibiliya sebaribari.

6. Abaabi enaakavihere aavi aniwa olabihedha ekalelo yopendda? Owogemo. (Osugwe fotu.)

⁶ Omukavihere mwanawo opendda ndhe anahudheriye. Abaabi, musayelege mudhidhi wothapanya ni aninyu wodhela muselu dha mBibiliyani munonninyu wi aninyu enohowela onona. Nyu podi werana eyo wodhela waredhela Beteli ni woona fotu dhakale dhinafwanyeya mmalivuruni mwehu obe odhowa mburo bu mburo naaninyu. Mwasugwaga fotu dhakale podi okala tho-tho obe mwinternetini, nyu podi omooniha mwaninyu ethu-sithu obe thalako enafwanyeya mmalivuruni mwehu, nindo omonelihemo makalelo eniwananiwa ni Bibiliya. Motajhiha, mwanawo ohunona wihina nihikalawo nibwe ninna yaka 3000 nlebiwe ndina na Yehova, teto ninoniwe ninga nibwe namowabita? Nibwe nno nnafwanyeya mmuzewu yo Lowuvre oParis elabo yoFransa. Ohiya eyo osede enlubale ya Anamoona Yehova enafwanyeya oWarwick Nova York, nyu podi ofwanya kopiya ya nibwe nno. Muselu mmodha onafwanyeya vanibweni  nno namowabita sowihina mamwene amowabita ahirugunuwela nlogo naamwaana Ezarayeli, teto siyeyo Bibiliya anawogiye. (2 Reis 3:4, 5) Mwanawo oonaga dhithu ndha ni mento aye, enere omukavihera ororomela wi Bibiliya anawoga ebaribari. Teto anere okanna nroromelo nooliba. — Omusugwe 2 Crónicas 9:6.

7-8. a) Nnahudhera ddi ni makalelo Yehova apaddusiliye dhithudha mwamakalelo owegeredheya? Owoge yotajhiha. (Osugwe fotu.) b) Nikoho baani nnaamukavihere mwanawo olibiha nroromelo naye?

⁷ Omukavihere mwanawo wubuwela dhopaddusa dhotikiniha dha Yehova. Weddaga ni mwanawo mukokolani obe ojardi, omukavihere mwanawo wonelamo makalelo Yehova eegeredhiliye dhopaddusa dhaye nnonihu mwilaboni. Mwahaya bwaddi? Mwaha makalelo dhili dhopaddusa, enowoiha wihina muliba eegeredhile dathotho. Motajhiha, dhithu dhowinjhiva dhipaddusiwe mwamakalelo a Espiral. Teto mansiyetista ehihudhera vanlubale wodhela Espiral. Biyofiziku dhaala anithaniwa Nicola Fameli, anihina muthu di muthu akontari manumero enafwanyeya kadda yopaddusa enna Espiral, anere wonelamo wi ehikanna mburo onambeliwa. Makalelo ala yegeredhiwe dhopaddusa ndha, enithaniwa Fibonacci. Wasugwa dhopaddusa dhowinjhiva, onere woona wihina ehikanna Espiral. Motajhiha, Galakisiya, nigurumba na kono, jirasoli ni makupu mamodha, ehikanna Espiral. a

⁸ Podi wera oskola mwanawo anohudhera obe anere ohudhera wodhela makalelo dhipaddusiwe dhithu dhaatedhene. Motajhiha, Muthanko dhowinjhiva dhipaddusiwe wihina dhimelege naarive dhigakakathiwe. Makalelo ala omela enithaniwa fractais. Ekalelo ela enofwanyeya mu dhopaddusa dhimodha. Mbwenye baani apadduse dhithu dhotikiniha ndala? Mwanawo awubuwelaga makoho ninga yaala, oliye enere olibiha nroromelo naye ni anere wonelamo wi dhithu dhatedhene dhipaddusiwe ni Yehova. (Ebe. 3:4) Mudhidhi waviraga, onere ohowela omukavihera mwanawo wonelamo wihina sathima wawiwelela malamulo a Yehova. Wihina wande omukavihera mwanawo wawiwela malamulo a Yehova onohowela omukoha: “Akala Mulugu dinipadduse, kunoonelamo wi oliye dinafwanelela onaddela ethu nnahowelihu werana wihina nikale athu ohagalala?” Vano we podi omwaddela wi dhithu dhatedhene anawoga Mulugu wihina nerena dhinafwanyeya mBibiliyani.

OMUKAVIHERE MWANAWO WAWIWELELA MALAGANO A MBIBILIYANI WODHELA ELE ELI YAPAMA NI ELI YABURE

9. Mwahaya bwaddi mwanawo podi wanganyedhaga ele Bibiliya anawogiye wodhela ele eli yapama ni yabure?

⁹ Akala mwanawo anowanganyedha ele Bibiliya anawogiye wodhela ele eli yapama ni yabure, osayele wonelamo ddiniyani enamuthukula oliye wanganyedha ndala. Nerege oliye kanarumedha ele enawoga Bibiliya obe kananda owoga ele anarumeedhiye? Omukavihere mwanawo wonelamo  mwahaya bwaddi sapama wahara malamulo a Yehova. We podi omukavihera wonelamo wodhela olabihedha livuru ninna musolo Ofwanye egumi yohagalasa ya malabo amatene! b

10. Onande aavi omukavihera mwanawo omoona Yehova ninga mukwihu ananidhivela?

¹⁰ Omukavihere mwanawo ovaha thima wandana anniyena ni Yehova. Wamulabihedhaga Bibiliya wihina ohudhere ni mwanawo, walabihedhege makoho ni dholaddaniha dhinafwanyeya mu livuru Ofwanye egumi yohagalasa ya malabo amatene wihina wandege woona akala mwanawo anowonelamo museluya. (Pro. 20:5) Motajhiha, ohudhera 8 enomuliganiha Yehova ninga mukwihu ananidhivela ni ananikavihera wihina anibarele. Vano mwamala wileri yolebela ya 1 Juwawu 5:3, we podi omukoha weegi: Akala Yehova di mukwihu ananidhivela ni makalelo yaala, oliye aniloba werana ethu-sithu, ddiniyani nnahowelihu werana? Nikoho nna podi okala nookweya, mbwenye nnere omukavihera mwanawo wonelamo wi Yehova awegeredhe malamulo ala mwaha odhivela anniyena ni iyo. — Isa. 48:17, 18.

11. Onaamukavihere aavi mwanawo wavahaga thima malagano a mBibiliyani? (Provérbios 2:10, 11)

¹¹ Othapanyege ni mwanawo wodhela mareeliho munaawakelinyu mwaharaga malamulo a Yehova. Mwamwilerigi Bibiliya obe yolebela ya kadda labo, muthapanyege wodhela makalelo malagano a mBibiliyani enakaviheriwa emudhi yenyu. Motajhiha, nerege mwanawo anowanda wonelamo mwahaya bwaddi sapama okala ororomeleya omabasani? (Ebe. 13:18) Mwanawo anowanda wonelamo wihina wawiwelela malagano a mBibiliyani enonikavihera okanna egumi yapama ni yohagalasa? (Pro. 14:29, 30) Podi wera wasayelaga mudhidhi wihina muthapanyedhege malagano ninga yaala, enere omukavihera mwanawo ovaha thima ndhe enahudhiha Bibiliya. — Mmwileri Provérbios 2:10, 11.

12. Abaabi dhaala emukavihere aavi mwaniwa wonelamo wi malamulo a Yehova enowoniha wi oliye anonidhivela?

¹² Ddibila dhaala anakala elabo yo Fransa anithaniwa Steve, anowoga makalelo oliye ni mwadhiye emukaviheriwa mwaniwa, Etan, wonelamo wi malamulo a Yehova enowoniha wi oliye anonidhivela. Oliye onowoga wi iyo nomukohesa mwanihu neegi: “Mwahaya bwaddi Yehova agafuna wi nihare nlagano nna? Eyo enoniha aavi wi anonidhivela? Ddiniyani yapadduwe nahere nahihara nlagano nna?” Wawerana makoho ninga yaala yahimukavihera Etan okanna ebaribari wihina sapama wahara malagano a Yehova. Steve anihina: “Efunelo yehu yaari omukavihera Etan wonelamo wihina enonelo ya Bibiliya sapama opitha enonelo yaathu.”

13. Abaabi enaxagihe aavi aniwa oparihedha mabasa malagano a mBibiliyani? Owoge nladdaniho.

¹³ Omuxagihe mwanawo wihina andege waparihedha mabasa malagano a mBibiliyani. Makalelo oparihedha mabasa malagano a Yehova bu mudhidhi yarumiwa wi yapare mabasa ooskola. Mabasa podi ovolowelavo owoga muselu dhonyakavala, dhoowali obe werana ethu-sithu Yehova aniddiye. Aliwa podi olobiwa wihina ewoge muselu onakala ninga kahi wabure. Vano we podi omuxagiha mwanawo wihina ubuwele makalelo Yehova anawoniye athu enawoga obe enerana dhithu ninga dhendho. (Pro. 22:24, 25; 1 Kor. 15:33; Fil. 4:8) Omuxagiha mwanawo ni makalelo yaala enere omukavihera wonelamo wi sapama wawiwelela malagano a Yehova. Vano purusoraye amuloba wihina awoge monelo waye wodhela museluya, oliye anere wande owoga ndhe anarumedhiye.

 OMUKAVIHERE MWANAWO WANDA WAKIHEDHA NDHE ANARUMEDHIYE

14. Muselu baani onaarusa wakihedha azombwe amodha, ki mwahaya bwaddi?

¹⁴ Malabo mamodha azombwe owinjhiva enowarusa wakihedha ndhe enarumedhiwa. Motajhiha, Podi wera aliwa enowoova owoga ele enarumedhiwa yakohiwaga wodhela muselu bu muselu. Mwahaya bwaddi egovaga? Mwaha purusori podi owogaga wihina dhihikalawo dhithu dhinoniha wihina dhopaddusa dhere oruthuwa. Akala we oli baabi, onamukavihera aavi mwanawo wonelamo wi ele anarumeedhiye seebaribari?

15. Ethu baani enaamukavihere mwanawo ohanganyedhaga ele anarumeedhiye?

¹⁵ Omukavihere mwanawo ohanganyedhaga wi ele anarumeedhiye seebaribari. Omwaaddele mwanawo wi kanahowela okanna manyazo mwaha orumedha wi ohukalawo mpaddusi. (2 Tim. 1:8) Mwahaya bwaddi kanahowela okanna manyazo? Mwaha masiyentista owinjhiva kinarumedha wi elabo yere oruthuwa. Aliwa yahudheraga makalelo epaddusiwe egumi, enowoona wihina ohukalawo muthu athotho eegeredhile dhithu dhatedhene. Ndala enowarusa orumedha dhithu dhatedhene dhinahudhihiwa muskola dhowinjhiva, enawoga wi dhithudha dhere oruthuwa. Ethu emodha enaamukavihere mwanawo olibiha nroromelo naye, futhapanya ni addibila ni arogola yandile wonelamo wi dhithu dhatedhene kadhere oruthuwa, mbwenye dhere opaddusiwa. c

16. Abaabi enaamukavihere aavi mwaniwa wanda wakihedha nde anarumeedhiye? (1 Peduru 3:15) (Osugwe fotu.)

¹⁶ Omukavihere mwanawo onona owoga ethu enamuthukulela orumedha wi ohukalawo mpaddusi. (Mmwileri 1 Peduru 3:15.) Yere okala yapama ohudhera ni mwanawo artigu a seriye enna musolo “Os Jovens Perguntam— Criação ou evolução?” enafwanyeya mu jw.org. Ndo mwanawo podi osakula pontu ananoniye wihina anere wanda wakavihera amodha wonelamo wi ohukalawo mpaddusi. Wamala we podi omukavihera wi anone makalelo owakihedha muselu oyo akohiwaga naathu amodha. Akala ohukalawo muthu anafuna onona wodhela muselu oyo, omukavihere mwanawo onona othapanya mwamakalelo owoneleyamo, opwaaseya ni  ahikanganne ni muthuya. Motajhiha, Mukwaye ooskola podi owoga eegi: “Miyo ginarumedha baahi ele ginonimi ni mento aaga, miyo kaginamonege Mulugu.” Vano mwanawo podi omwakula muthuya eegi: “Kubuwela weddaga mukokolani, teto kaamo muthu. Nuwindo we woona ntxela nisasanyiwe ni boloku. Vano ethu baani wafuniwe wubuwele? Mohanganyedha we were wubuwela wi akala asasanye. Akala ethu yokweya ninga ntxela yere osasanyiwa, ki owoga wodhela elabo ela!”

17. Abaabi enakavihere aavi aniwa osayela makalelo othapanya naathu amodha wodhela muselu dha mBibiliyani? Owoge nladdaniho.

¹⁷ Omukavihere mwanawo osayela makalelo othapanya naathu amodha wodhela muselu dha mBibiliyani. (Rom. 10:10) Iyo podi owoga wi othapanya wodhela muselu dha mBibiliyani naathu amodha enaligana ni orumiha dhipano dha jhibo. Omambelelowene muthuya anabajha orumiha jhibo dhokweya. Mbwenye mudhidhi waviraga, oliye anohudhera orumiha jhibo dhimodha. Ni makalelo mamodhave, muzombwe podi wambela owoga ndhe anarumedhiya awogaga dhithu dhokweya. Motajhiha, oliye podi omukoha mukwaye ooskola eegi: “We wahinona wi mahenjinyero owinjhiva enatajhiha dhopaddusa? Kajheha guwoonihe vidiyu yoriya vanlubale. Amala woniha vidiyu ya seriye enna musolo “Teve um Projeto?” Oliye podi omukoha eegi: “Akala mahenjinyero enothithimihiwa mwaha wa dhopaddusa enatajhihiwa, baani anahowela wakela nthithimiho naatene mwaha wa dhopaddusa dhatedhene dhiliwo?” Omoonelihamo muthu ni makalelo yaala, podi omuthukulela ofunaga ohudhera dhithu dhimodha.

ODIDELE OMUKAVIHERA MWANAWO OLIBIHA NROROMELO NAYE

18. Abaabi enakavihere aavi aniwa odidela olibiha nroromelo newa?

¹⁸ Nnakala mwilaboni mwili athu owinjhiva ehinamororomela Yehova. (2 Ped. 3:3) Bumwahaya ababi, mwahudheraga ni aninyu mwakavihere wonelamo muselu enahudheriwa mBibiliyani wihina yenjhedhedhe nriho enniwana ni malagano a mBibiliyani. Teto muthapanyege naaninyu wodhela dhopaddusa dhotikiniha dha Yehova nnonihu mwilaboni wihina mulibihe nroromelo newa. Mwakavihere aniinyu wonelamo dhovuhulela dhotikiniha dhinafwanyeya mBibiliyani dhimale wakwanela. Teto yathimaya mulobelege ni aniinyu ni walobelelege. Weragana ndo, okanne ebaribari wi Yehova anere oreeliha wilibihedha wawo wihina wakavihere anawo olibiha nroromelo newa. — 2 Cró. 15:7.