1. Dhithu baani nahinanganyedhihu?

 IYO nili nlogo na Yehova Mulugu. Teto, nihinona wi oliye onofuna wihina nikale athu ohagalala. (Rom. 8:35-39) Naarive dhigaali ndo, iyo nihinona wi oparihedha mabasa malagano a mBibiliyani enonikavihera vanlubale. (Isa. 48:17, 18) Ki nafwanyiwa makathamiho nahajhehedhihu mwigumini mwehu nnere ddi?

2. Iyo podi ofwanyiwa makathamiho baani? Ki eyo podi onitatamulela makoho baani?

² Adhaari aatene a Yehova enofwanyiwa makathamiho. Motajhiha, Podi wera vemudhini vehu, akala awogile ethu enipihile mbani obe nihikanna oredda onanihiha wapara mabasa a Yehova naadhivelihu. Podi wera nihifwanyiwa ngovi obe ninna oharahariwa mwaha ndhe nnarumedhihu. Nafwanyiwaga makathamiho ninga yaala podi wera nnowikoha negi: “Mwahaya bwaddi egagipadduwelaga ethu ninga yeela? Githeegile ddi? Eyo enatapulela wi kagidha gawakela mareeliho a Yehova?” Podi were we oniwoona ndala. Akala siyeyo kukwerebeye, adhaari owinjhiva a Yehova yowiwona ndala. — Sal. 22:1, 2; Hab. 1:2, 3.

3. Salmo 34:19 ananihudhiha ddi?

³ Omwileri Salmo 34:19. Versu ela enowoga dhithu biili dhathima: (1) Athu apama enofwanyiwa makathamiho. (2) Yehova ononikavihera nafwanyiwaga makathamiho. Oliye ananikavihera nimakalelo baani? Ekalelo emodha, fuudhela onikavihera okanna moonelo wapama wodhela egumi yehu mwilaboni ela nnakalihu. Yehova ononipaganya wi naamulabelaga oliye nnere okanna egumi yohagalasa.  Mbwenye oliye, kawogile wi egumihu kinakanne makathamiho mwilaboni ela yabure. (Isa. 66:14) Yehova ononikongomedha osugwa osogolo, wengo nnakanihu egumi oliye ananifuniyena — eli egumi yohagalala ni yamukalakala. (2 Cor. 4:16-18) Mbwenye nijheehaga nlabo nno ofiya, Yehova anerege onikavihera kadda labo, naarive nifwanyiwaga makathamiho ohiyana-iyana. — Lam. 3:22-24.

4. Ohudhera wula nnone ddi?

⁴ Vano nnere woona dhithu baani nnafunihu ohudhera ni dhotajhiha dha adhaari ororomeleya a Yehova akale ni amudhidhi yoola. Teto, nnere woona wi aatene iyo podi ofwanyiwa makathamiho nahajhehedhihu mwigumini mwehu. Mbwenye namuroromela Yehova, oliye aneere onikavihera. (Sal. 55:22) Wahudheraga dhotajhiha ndha, we podi wikoha: “Yahere epadduwaga ni miyo geere ddi? Dhotajhiha ndha dhinalibiha aavi nroromelo naaga ni Yehova? Dhithu baani gihudherimi ginahowelimi oparihedha mabasa mwigumini mwaga?”

5. Makathamiho baani yanfwannye Jako mwaha wa Labawu? (Osugwe fotu yavakapani.)

⁵ Adhaari ororomeleya a kale yahifwanyiwa makathamiho yahajhehedhiwa. Kasugwa yotajhiha ya Jako. Ababe omwaddela oliye wi amusakule ninga mwariye mwana a Labawu, ali mmudhi ni amwebedha Yehova. Ababe Jako omwaddela wi ahere erena ndho eere oreelihiwa ni Yehova. (Gén. 28:1-4) Vano Jako wawiwelela ababe. Oliye ohiya elabo wakaliye ni otamela vaade va Labawu, anna anaaye abiili anahiyana — Leya ni Rakeli. Jako obajha omudhivela mwaanaye amung’oya Rakeli, mwaha wa yeyo, oliye orumedha olaba vaade va Labawu yaka tanu nabiili wihina amutele Rakeli. (Gén. 29:18) Mbwenye kahi yeyo yapadduwe. Labawu omuleketha Jako wodhela omuteliha mwanaye apogoya Leya. Vano nuuvira sumana emodha Labawu weenya wihina Jako amutele Rakeli, mbwenye Labawu wera oliye alabeve yaka tanu nabiili. (Gén. 29:25-27) Labawu kali ororomeleya yaweeddihaga malondda ni Jako. Mwa dhatedhene Labawu ohumoniha goyi Jako muwari mwa yaka makumi menli (20)! — Gén. 31:41, 42.

6. Makathamiho mamodha yafwanye Jako baavi?

⁶ Ohiya eyo Jako ahifwanyiwa makathamiho mamodha. Oliye ahikanna emudhi enlubale, mbwenye anaaye kiyiwanana. Aliwa yahifiyedha omuguliha ddibiliwa mmodha obaliwana, Juze, ninga mudhaari. Teto, ahima abili a Jako, Simiyawu ni Levi, yahitakaliha ndina na emudhi ni na Yehova. Ohiya eyo, Rakeli mwadha Jako akwile okodde mudhidhi ambalaga mwana anabili. Mwaha wa dala yaali oKana, naarive aguluvale, Jako owaddihedhiwa odhowa elabo yo Wijipitu. — Gén. 34:30; 35:16-19; 37:28; 45:9-11, 28.

7. Yehova amonihe avi Jako wihina omukavihera?

⁷ Naarive dhigampadduwele dhatedhene dhendha, Jako kanahiyege okala ororomeleya wa Yehova ni mpaganyo dhaye. Teto, Yehova omooniha Jako wi omurumedha vamentoni vaye. Motajhiha, naarive Labawu axixaga omuleketha Jako, Yehova kaahiya omureeliha Jako ni dhithu dhomwilini. Teto Jako, ahimutamalela vanlubale Yehova nuugumana ni mwanaye Juze — yamulekethiwa wi ohukwa yakadhene mundduli! Wandana woliba Jako aaniyena ni Yehova fwamukavihere ovilelana makathamiho matene yanfwanye. (Gén. 30:43; 32:9, 10; 46:28-30) Nihiyowa nadidelave okanna wandana woliba ni Yehova, nnere wanda wagojhiha makathamiho nahinajhehedhihu.

8. Mwene Davidi afuna eere ddi?

 ⁸ Mwene Davidi kakwanihe werana dhatedhene nde afuniye mmabasani mwa Yehova. Motajhiha, oliye oofuna oomagela Mulugu tempulu. Teto oliye omwaddela namavuhulela Nata efunelo ela. Vano, Nata omwakula egi: ‘Werena ele enafuna murimawo, mwaha Mulugu oli ni nyu Nabwiya.’ (1 Cró. 17:1, 2) Madhu ala, podi wihina yahimulibiha vanlubale Davidi. Teto, podi wera mohilegela oliye ahibajha omukosa porogarama wihina awambele mabasaya.

9. Davidi erile ddi nuwakela muselu ole wowukula?

⁹ Mbwenye vasogolova namavuhulela a Yehova ohogolowa ni muselu wowukula. Emahiyu yele, Yehova omwaddela Nata wihina Davidi kaamage tempulu, mbwenye mwanaye daamage tempulu. (1 Cró. 17:3, 4, 11, 12) Davidi nuwakela muthenga ola erile ddi? Oliye ahisaddula yofuna yaye. Davidi obajha okoya korowa ni wegeredha dhipano mwanaye Salomawu ahowelegiye wihina aaparena mabasa ale. — 1 Cró. 29:1-5.

10. Yehova amureelihe Davidi nimakalelo baani?

¹⁰ Nuumala omwaddela Davidi wi kaamage tempulu, Yehova werana nipangano ni Davidi. Oliye ompaganya wi mmodha wa odhuulu waye erege athonge ni mukalakala. (2 Sam. 7:16) Mwilaboni exa, muwari mwa yaka txikwi (1000), Davidi anere ohagalala vanlubale, anona wi Yesu ali mmodha wa odhuulu waye! Yopadduwa ela enonikavihera woonelamo wi naarive nahadaga wapara mabasa aamatene nadhivelihu omparela Yehova, Mulugu ehu podi onikoyela mareliho mamodha. Mareeliho nahajhehedhihu wawakela.

11. Mudhidhi wa arumiwi, makiristawu yareelihiwe aavi naarive Omwene wahifile mudhidhi yajhehedhiwa? (Atos 6:7)

¹¹ Mudhidhi wa makiristawu obajha, arumiwi yahifwanyiwa makathamiho yahajhehedhiwa. Motajhiha, Aliwa yofuna vanlubale wi Omwene wa Mulugu odhe, mbwenye aliwa kiyanonne mudhidhi baani Omwene oyo waafiyiwa. (At. 1:6, 7) Ki vano aliwa yerile ddi? Aliwa othoma oviheyana ni mabasa olaleya. Mudhidhi yaparaga mabasa ala olaleya, aliwa yowanda woona nikavihero na Yehova. — Omwileri Atos 6:7.

12. Ethu baani yerile makiristawu akale nuufwanyiwa dala enlubale?

¹² Yaka dhaala, dala ofiya ‘wapela elabo yaatene.’ (At. 11:28) Teto, makiristawu amudhidhi yole yahifwanyiwa dala yela. Podi wera aliwa yahoona goyi vanlubale mwaha wa dala yele. Mohaganyedha anamasogolela emudhi yahithuwathuwa vanlubale evedaga makalelo ojhiha emudhi yewa. Kubuwela makalelo dala ela yathuwathuwihiwa azombwe yerilena yothoma wihina edhowegeve yaparaga mabasa olaleya. Podi wera aliwa yowubuwela wahiya mabasa ala. Naarive kadda muthu awoonaga makathamiho ale mwa makalelo aye, makiristawu ale yahiveda makalelo owalemelela. Teto, aliwa obajha olaleya mwamakalelo yandiwa ni yahihagalala ogawa dhithu yanniwana ni makiristawu oJudeya. — At. 11:29, 30.

13. Mudhidhi ole wa dala makiristawu yarelihiwe ni makalelo baani?

¹³ Mudhidhi yole wa dala, makiristawu yawakele mareeliho baani? Ale yaakaviheriwe ni dhithu dhomwilini yahoona pamadhene nikavihero na Yehova. (Mat. 6:31-33) Mwaha wa nikavihero nne yakeliwa, eyo yahaathukulela wawaddamela addibila. Ale yakavihere ni korowa obe ni dhithu dhimodha, yahoona ohagalala onadha mwaha wowakavihera athu amodha. (At. 20:35) Yehova ahareeliha vanlubale mwaha aliwa osayela makalelo owalemelela makathamiho ala orusa.

14. Yapadduwe ddi ni Pawulo vamodha ni Bernabe, ki mareeliho baani yakumenlevo? (Atos 14:21, 22)

 ¹⁴ Mudhidhi wa arumiwi, mwebaribarene makiristawu yahiharahariwa dila dhowinjhivadhene mwamakalelo yahajhehedhiwa. Kasugwa makalelo eyo yapadduwiliwa ni Bernabe vamodha ni murumiwi Pawulo mudhidhi elaleyaga Olistara. Omabajhowene athu yowawakela pama ni yovuruwana ndhe yawogiwa. Mbwenye vasogolova, labo nenne, ale yaharahara ‘oleketha muthithi waathu.’ Mwaha wa yeyo, ale vobajhavene yavuruwana vano warugunuwela ni obajha oonvonya Pawulo ofiyedha omuhiya neena ni okwa. (At. 14:19) Naarive dhigali ndho, Pawulo ni Bernabe kiyaselele walaleya athu amodha mburo dhohiyana-iyana. Mareeliho baani yakumelelevo? Aliwa yahahudhiha ‘athu owinjhiva ofiyedha okala anamahara’ a [Yesu]. Ohiya eyo, madhu ewa ni dhowera dhewa dhahalibiha addibila amudhidhi yole. (Omwileri Atos 14:21, 22.) Pawulo ni Bernabe kiyahile olaleya naarive eharahariwaga. Mwaha wa yeyo owinjhiva yahaawakela mareeliho. Nahaselela mabasa Yehova anilobiliye wihina naapare, mohanganyedha ni iyoya nnere oreelihiwa.

15. Yopadduwa ya ddibila Macmillan enanihudhiha ddi?

¹⁵ Yahinathi ofiya yaka ya 1914, nlogo na Yehova yajheha wi yere opadduwa ethu-sithu. Kasugwa yotajhiha ya ddibila Macmillan. Ninga owinjhiva a mudhidhi yole, oliye ubuwela wi mohilegela eere omwakeela padamari aye odhowa odhulu. Mweri wa Setembro wa yaka ya 1914 awogaga mwaha waye wa vathaddo, oliye owoga egi: “Ola podi weera mwaha waaga wogomihedha.” Ebaribari wihina ole kawali mwaha waye wogomihedha. Nuuvira mudhidhi wowinjhivene ddibila Macmillan oleba egi: “Owinjhiva wa iyo, nahithabwiha wubuwela wi nere odhowa mohilegela odhulu. Mbwenye neere oveda makalelo oviheyana ni mabasa a nabwiya.” Teto, ddibila Macmillan ahiviheyana ni mabasa. Oliye kaselele olaleya ni nuuviheya. Ddibila Macmillan ahikanna gari yowalibiha addibila yaharahariwa mwaha ohivolosiha mpulitikani. Naarive aguluvale, oliye kaajhomba omutugumanoni. Mwahaya bwaddi edhe ekalege yapama wa ddibila Macmillan oviheyana mabasa a Yehova wula ajhehaga omwakela padamari aye? Mudhidhi vang’ono ahinathi okwa yaka ya 1966, oliye oleba egi: “Nroromelo naaga nili nolibanene ninga naaliwa kale.” Ela yotajhiha yapama iyo aatene nnahowelihu ohara — thabwathabwa akala makathamiho ehu enna ogonela omala! — Heb. 13:7.

16. Ddibila Herbert Jennings ni mwariye yaafwanyiwe makathamiho baani yahajhehedhiwa? (Tiago 4:14)

¹⁶ Adhaari owinjhiva a Yehova ehifwanyiwa makathamiho owinjhiva yahajhehedhiwa. Motajhiha, va yopadduwa yaye, ddibila Herbert Jennings b owoga wi oliye ni mwariye yodhiveliwa okala amisiyonariyu a elabo yo Gana. Oliye waddeliwa wi ohukanna oredda wa distúrbio bipolar. Awogaga wodhela madhu enafwanyeya va Tiago 4:14, ddibila Jennings wawoga madhu ala ninga “mangwana kunonne makalelo enaakele egumawo.” (Omwileri.) Oliye oleba egi: “Iyo obajha owanana oredda ole mwaha wa yeyo nohowela ohiya elabo yo Gana ni akwihu naadhivelihu wihina ndhowe oKanada wi gajhege murombwe.” Yehova ohumukavihera ddibila Jennings ni mwariye odhowagave emulabelaga nuuroromeleya, naarive efwanyiwaga makathamiho yala.

17. Yopadduwa ya ddibila Jennings yakavihere addi addibila amodha?

 ¹⁷ Makalelo okweya awogile ddibila Jennings wodhela dhithu dhampadduwele dhihakavihera athu owinjhiva. Murogola dhaala ohuleba egi: “Kaginiwege yopadduwa egidahinnye murima ninga yela. . . . Wileri wi ddibila Jennings ohowela ohiya mutholo waye wihina asayele murombwe wa oredda waye, wihigikavihera okanna monelo wapama wodhela makathamiho enagifwanya.” Ddibila mmodha ohuleba egi: “Ngamanle yaka kumi (10) ninga namaholela mulogo, gohowela ohiya mutholo waaga mwaha oredda gannimina. Mubuwelo waaga wothabwa oginyemela mwaha wa yeyo wileri dhopadduwa dha addibila yakala ethu yorusa. . . . Mbwenye ovilela wa ddibila Jennings wihigikavihera.” Eyo enonubusedha wihina nafwanyiwaga makathamiho nihinajhehedhihu iyo podi wanda walibiha athu amodha. Malabo mamodha dhithudha kadhinedda ninga nafunelihu, mbwenye naarive dhigaali ndo, iyo podi okala yotajhiha yapama wodhela okala athu anroromelo ni ovilela. — 1 Ped. 5:9.

18. Ninga enoniha fotu, ohudhere ddi ni murogola oNijeriya?

¹⁸ Makathamiho orusa ovilelana ninga mutipa wa korona viru, uhafwanya addibila owinjhiva. Motajhiha, Maamukwele dhaala anakala elabo yo Nijeriya kanna korowa wihina agulena yoojha. Nlabo dhaala mambesi, mwanaye omukoha wodhela ethu baani yafuniwa ojha, wamala mbuga vag’ono yaniwana mukoponi! Murogola ole omwaddela mwanaye wi kanna korowa newene yojha emodha. Bumwahaya aliwa yohowela omutajhiha maamukwele oSarefa — aliwa opiya mbuga ole ni ororomela wi Yehova eere wakavihera. (1 Reis 17:8-16) Nlabo nenne, yahinathi obajha wubuwela ethu yafuniwa ojha alimosu, aliwa wakela wa addibila dhoojha dhaamanle sumana  biili ejhaga. Murogola ola owoga wi mudhidhi yole oliye wonelamo wi Yehova eere onvuruwana awogaga ni mwanaye. Nnahudhera ddi ni yopadduwa ela? Ebaribariya sowi, naathabwaga omuroromela Yehova, naarive nifwanyiwaga makathamiho nahinajhehedhihu mwigumini mwehu podi onaddameliha ni Mulugu ehu Yehova. — 1 Ped. 5:6, 7.

19. Makathamiho baani yanfwanye ddibila Aleksey?

¹⁹ Makathamiho mamodha enaafwanya addibilihu peeno, fuharahariwa. Kasugwa empadduwele ddibila Aleksey Yershov, anakala elabo yoRusiya. Nubaddiziwa yaka ya 1994, ddibila ola owenyiwa werana dhithu dhowinjhiva elabo yele. Mbwenye nuuvira yaka modha dhithudha osadduwa. Yaka ya 2020, asupayi ovolowa mba mwaaye wi esayele dhithu dhohiyana-iyana, ohiya eyenove baahi aliwa othukulamo dhithu dhowinjhiva dhaali mba mwaaye. Nuuvira mweri, anamathonga a elabo yele, onfugula porosesu awoga wi oliye uherana ethu yabure. Wihina ethabwihe muladduya, aliwa olabihedha vidiyu ya muthu amanle yaka yantero ootaga wooniha efunelo yomuhudhera Bibiliya. Kubuwela makalelo aali ddibila Aleksey!

20. Nimakalelo baani ddibila Aleksey andiliye olibiha wandana waye ni Yehova?

²⁰ Oharahariwa wanfwanye ddibila Aleksey, wahimulibiha? Hee. Wandana waye ni Yehova vano wili wolibeene. Oliye onowoga egi: “Vano miyo ni mwaraga nnolobela malabo aamatene. Gihinona wi nahere nahikala nikavihero na Yehova miyo kagande waagonjhiha makathamiho ala meeka. Ohudhera waaga wavayeka ohugikavihera owanana wukuuwa. Miyo ginodhiveliwa opendda dhopadduwa dha adhaari a Yehova akale. Mbibiliyani dhihikalamo dhopadduwa dhinoniha thima enna okala oopwaseya ni omuroromela Yehova nafwanyiwaga makathamiho.”

21. Muwari mwa yohudhera ela nihudhere ddi?

²¹ Ofiyedha vala nihudhere ddi? Mwilaboni muna, mudhidhi enakaliwa ninga dhithudha dhihiwomela, finathabwiwa okumelela makathaho mamodha mwigumini mwehu. Mbwenye naarive dhigaali ndo, Yehova onowakavihera ale enamuroromela. Ninga enawogela musolo wa ohudhera wula: ‘Owinjhiva bimakathamiho aathu apama, mbwenye Yehova onowakaviherana makathamiho aamatene.’ (Sal. 34:19) Bumwahaya, ohiya wasugwaga makathamiho enanifwanya, nnohowela opwasedha osugwa kopolo Yehova anniyena wihina anikaviherena. Neera ndo, nnere owoga ninga murumiwi Pawulo awogile egi: ‘Mwadhatedhene gihikanna kopolo mwaha wa ole onagivaha guru.’ — Fil. 4:13.