Makoho aanamileri
Mulago waali otempulu asasanye mwene Salomawu wanna malapelo a meturu mangasi?
Mulago waali mburo wakavihera ovolowa mburo wotaleleya wa mutempuluni. Mowiwanana ni Bibiliya Tradução do Novo Mundo da Bíblia Sagrada akumihiwe yaka ya 2023 ehinafiye, “mulago wakala osogolo wa nyumba wokanna marambalelo mamodhave ninga ya nyumbaya. Yaali opima guguno 20. Eyo enatapulela wi yanna malapelo a guguno 120.” (2 Cró. 3:4) Bibiliya mmodhaya anowoga wihina mulago wakannesa “guguno120” obe neere, yakanna malapelo owakwana mameturu 53!
Mbwenye Bibilia aTradução do Novo Mundo akumihiwe yaka ya 2023 anowoga wodhela tempulu ya Salomawu egi: “Malapeloya yaali a guguno 20.” Podi wera malapelo yowaddamela meturu 9. a Kasugwa dhithu dhinuthukulele wawerana masadduwo ala.
Yolebela ya 1 Reis 6:3 kinawoga mulapelo wa mulago. Va yolebela ela Jeremiya anowoga murabaleloya ni mutameloya, mbwenye kanawoga mulapeloya. Vano kapitulu dhinaharela oliye anowoga dhithu dhimodha wodhela tempulu. Yavolowelavo basiya nakobiri. Karinya dhowakwana 10 ni mabozo menli a kobiri yakala osogolo wamulago epaddi yoode. (1 Reis 7:15-37) Mwebaribarene wahere mulago wa tempulu ole okanna mameturu owakwana 50 eyo enatapulela wi tempulu ele yakale yolapa okwaranya dhatedhene, mbwenye Jeremiya kawogile mulapelo wa mulago ya tempulu ele. Nuuvira yaka dhowinjhiva anamaleba thalako yaali maJudewu, oleba wihina mulago kuwali wolapa okwaranya tempulu amange Salomawu.
Anamasanyiha enowanganyedha akala tempulu yere oliba yahakanne mulago waakanne guguno 120. Mulago dhakale, dhasasanyiwa ni mabwe vamodha ni boloku, ninga mulago waali Wijipitu, waali worambalala ni wakoromanne mowiwanana ni makalelo yamagiwa tempuluya. Mbwenye tempulu aamange mwene Salomawu yaali yohiyana. Anamasanyiha enawoga wi siri ya tempulu dhonyemela guguno 6 obe yakanna mameturu owakwana 2.7 amarabalelo. Namaleba thalako Tiyodori Businki anawoga eegi: “Nuubuwela makalelo yakala marabaleloya ya siri, kadhinenyeya mulago okanna malapelo a guguno 120.”
Yoleba ya 2 Crônicas 3:4, podi wera kiyakopiyariwe pama. Naarive kopiya dhimodha ya versu ela ewogaga wihina yaali 120, kopiya dhimodha dhororomeleya ninga Códice Alexandrino a sekulu tanu (5) ni Códice Ambrosiano a seekulu tanuna mmodha (6), dhinawoga wihina yaali “guguno 20.” Mbwenye dhinandeya aavi anamakopiyari oviriganiha ni oleba “120?” Mwaha madhu owi “100” ni “guguno” yaalebiwe ni ewogelo ya Ebarayiku. Bumwahaya yaali yokweya namakopiyari oviriganiha ni oleba “100” vamburoni va “guguno.”
Mbwenye naarive nigonelemo pama muselu ola ni niwogaga nahanganyedhaga wodhela tempulu ya Salomawu, ethu nnafunihu opwasedha, siithu yatapulela tempulu ele. Yotapulelaye si tempulu enlubale yomuzimuni. Iyo nnomutamalela vanlubale Yehova, mwaha wawithana adhaari aye wihina emwebedhege mu tempuluni mune! — Ebe. 9:11-14; Ovuhu. 3:12; 7:9-17.
a Nota dhaala nnawoga wi “kopiya dhimodha dha kale dhinihina yaali “guguno 120.” Ohiya eyo, kopiya dhimodha ni a Bibiliya amodha enihina yaali ‘guguno 20.’”