1. Ohudhere ddi wodhela Mpaddusi ehu?

WE OBALIWE murala wekiristawu? Akala waakule hee podi wera wambele ohudhera wodhela Yehova ogari mwanene. Ababo wuhudhiha wihina Yehova di Mpaddusi, oliye ohukanna dhikalelo dhotikiniha teto ohukanna efunelo yapama ni athu enilibihedha werana opama. — Gén. 1:1; Atos 17:24-27.

2. Athu amodha enawona avi ale enarumedha wi ohukala Mpaddusi?

² Athu owinjhiva kinarumedha wi Mulugu ohukalawo, thabwathabwa onona wi oliye Mpaddusi. Ohiya eyo aliwa enarumedha wi egumi kinna omambelelo mbwenye yere oruthuwa mwamakalelo ohunoneya pama vano wambela wunnuwa vang’no-vang’no ofiyera woneleyamo. Athu owinjhiva enarumedha ndo ehudhera vanlubale. Aliwa enokala nuwogawa wihina Siyensiya onotonyihedha wihina Bibliya kanawoga ebaribari, mbwenye ale eli azimoola oolodhowa obe yahinna thotho binarumedha wi ohukalawo Mpaddusi.

3. Ekalele ddi yathima wenjhedhedha nroromelo nehu?

³ Monelo waathu ala ehudhere vanlubale, podi ovolowela nde nnarumedhihu wihina Yehova Mpaddusi odhivela? Eyo enenyeye wodhela makalelo nnakulihu nikoho nna, mwahaya bwaddi nigarumedha wi Yehova Mpaddusi? Mwaha nere waddeliwa wi nrumedhege ndo, obe nere okarati iyo ohudhera wihina noone akala eyoya ebaribari? (1 Cor. 3:12-15) Naarive nigari Anamona a Yehova yaka dhowinjhivadhene iyo atene nnohowela olibiha nroromelo nehu. Nerana eyo kannadha nlekethiwa naathu enahudhiha ni ‘thotho, dhendho dhiri dhimanya’ dhinaaviriganiha madhu a Mulugu. (Col. 2:8; Heb. 11:6) Wihina nikavihereye wenjhedhedha nroromelo nehu wodhela dhopaddusiwa, yohudhera ela enere osoriha (1) mwahaya bwaddi athu owinjhiva ehirumedhaga wihina ohukalawo Mpaddusi?,  (2) onenjhedhedhe addi nroromelo nawo ni Yehova Mpaddusi awo?, (3) onaawedhe addi okanna nroromelo nooliba?

4. Mowiwanana ni Hebreus 11:1 ni notana, nikoma na nroromelo neebaribari thivi?

⁴ Athu amodha enihina okanna nroromelo fuuhukanna ethu enoniha wi ele enarumedhiwa ebaribari. Mbwenye mowiwanana ni Bibliya nno kahiyo nroromelo neebaribari. (Omwileri Hebreus 11:1 ni notana.) Nroromelo neebaribari na dhithu dhahinoneya ninga Yehova, Yesu ni Omwene wa Mulugu, dhithu dhahinanganyedheya wihina dhihikalawo. (Heb. 11:3) Muliba anamuhudhera Kimika ali Namona a Yehova onosoriha egi: “Nroromelo nehu kahiyo nroromelo nohona nahinarumedha dhithu dhiliwo Siyensiya anawogiye wi ebaribari.”

5. Mwahaya bwaddi athu owinjhiva egubuwelaga wihina egumi yambele ehinna Mpaddusi?

⁵ Podi wera we onowikoha, ‘akala dhihikalawo dhithu dhowinjhiva dhinatonyihedha wi ohukalawo Mpaddusi, mwahaya bwaddi athu amodha egarumedha wi Mulugu kanapaddusege ethu?’ Ebaribariya sowi athu amodha kinarajhihege opendda wodhela Mpaddusi. Motajhiha Robert peeno ali Namona a Yehova onosoriha egi: “Woona wi oskola kinahudhihege wodhela opaddusiwa miyo gere kahiyo ebaribari. Gambele wonelamo eyo nuwakwaniha yaka 20 nuuthapanya ni Anamona a Yehova aliwa nugihudhiha mwamakalelo owoneleyamo, Bibliya anawogiye wodhela opaddusiwa.” * — Osugwe kwaduru “ Muthenga wathima waababi.”

6. Mwahaya bwaddi athu amodha yahirumedhaga wihina ohukalawo Mpaddusi?

 ⁶ Athu amodha kinarumedha wi ohukalawo Mpaddusi mwaha enawoga wi iyo kannamonege. Mbwenye ebaribariya sowi aliwa enorumedha dhithu dhowinjhiva ehinoniwa, motajhiha aliwa enorumedha wi nihikalawo nlamulo na gravidadi naari egaali ethu ehinonegiwa ni mentwiwa. Emodhave nroromelo nnasorihiwa mBibliyani ejhehero ‘yebaribari ninnihuna naarive yahoneyaga.’ (Heb. 11:1) Opendda dhithu nda onohoweleya mudhidhi ni wilibihera, teto siyela athu owinjhiva yahinawedhiwa werana. Athu yahinafuna osayela ebaribari enoniha wi ohukalawo Mpaddusi podi wambelaga wubuwela wi Mulugu kaawo.

7. Athu atene ehudhere vanlubale enokodda wihina Mulugu dipadduse elabo Yavati ni yodhulu? Kawogamo.

⁷ Numala ohudhera dhithu dhinoniha wi ohukalawo Mpaddusi, aSiyentista amodha enorumedha wi elabo yavati ni yodhulu yere opaddusiwa. Ninga Robert, amodha podi  wera kinarumedha wi ohukalawo Mpaddusi mwaha kinahudhihiwege wodhela opaddusiwa Wuniversidadi. Naarive dhigari ndo aSiyentista owinjhiva ehiwedha omunona Yehova ni enomudhivela. * Ninga yereye ni maSiyentista ala, iyo atene nnofwanelela olibiha nroromelo nehu ni Mulugu, podi akala nihisuza vanlubale obe nisuzale vang’no. Kavo muthu anerena eyo vamburoni vehu.

8-9. a) Nikoho baani nnaakuliwe dhino vevala? b) ekaleleddi yapama ohudhera wodhela dhopaddusiwa?

⁸ Onande addi wenjhedhedha nroromelo nawo ni Mpaddusi? Nnafuna nawone makalelo mannayi owerana yeyo.

⁹ Ohudhere dhopaddusa. We podi wenjhedhedha nroromelo nawo ni Mpaddusi wodhela wasugwa anenyama, muthanko ni thendderi. (Sal. 19:1; Isa. 40:26) Wajaga mudhidhi wihina ohudhere dhithu nda onerege othabwa wonelamo wihina Yehova mwebaribarene Mpaddusi. Malivuru ehu enodhana muselu dhinatapulela makalelo ohiyana-iyana wodhela opaddusiwa. Podi wera muselu nda dhinuwurusa wonelamo, naari dhigari ndo wafwanya muselu ndha kulupege osuzege mwamakalelo onawedhiwe. Kudduwalege osugwa vidiyu dhehu dhowoma dhinawoga wodhela dhopaddusa dhili mu site jw.org, dhonihiwe vamusonkanoni dha malabo mararu dhivirile ovanene.

10. Owoge yotajhiha enoniha wi ohukalawo Mpaddusi. (Romanos 1:20)

¹⁰ Wahudheraga wodhela dhopaddusa opwasedhege dhithu dhinoniha wihina mwebaribarene ohukalawo Mpaddusi. (Omwileri Romanos 1:20.) Motajhiha, we ohunona wi nduwa nnodhana oviha winakavihera dhigumi dhili velaboni yavati, ohiya eyo nduwa nimodhave nnokumiha oviha wimodha onithaniwa ultraviyoleta, oli oviha wowopiha. Iyo naathu nnohowela obareliwa mwaha oviha wewula. Teto nnobareliwa. Nimakalelo baani? Elabo yehu yavati ehikanna ethu enanibarela, anithaniwa gaji a ozoniyu ananula oviha watewene wowopiha. Oviha wula wathabwa, gaji a ozoniyu ola onowenjhedhedheya. Kunonelamo wi ekalelo ela yobareliwa akala apaddusile teto muthu ole apaddusile dodhivela ni dathotho?

11. Onafwanye wuvi muselu dhinenjhedhedhe nroromelo nawo wodhela Mpaddusi? (Osugwe kwaduru “ Muselu dhimodha dhinukavihere wenjhedhedha nroromelo nawo.”)

¹¹ Akala onofuna ofwanya muselu dhimodha dhinejhedhedhe nroromelo nawo wodhela Mpaddusi, osayele mu Índice de Publicações da Torre de Vigia obe odhowe mu jw.org. We podi wambela ni muselu obe vidiyu dhinawoga “Teve um Projeto?” Nda muselu dhokwiva dhinatonyihedha ebaribari wodhela opaddusiwa, dhinawoga anenyama ni dhithu dhimodha. Teto muselu nda dhinowoga dhithu maSiyentista esasanyiliwa etajhihaga dhopaddusiwa.

12. Naamuhudheraga Bibliya dhithu baani dhinahowelihu opwasedha?

¹² Omuhudhere Bibliya. Muliba omuhudhera Kimika nimuwogilihu mundduli karumedha wi ohukalawo Mpaddusi. Mbwenye nuuvira mudhidhi wambela okanna nroromelo. Oliye onosoriha egi: “Nroromelo naaga kanadhela baahi mwaha dhithu ginahudherimi mu Siyensiyani. Mbwenye nthabwile wunnuwa mwaha omuhudhera Bibliya moompwasedha.” Podi wera mwaha womwileri Bibliya ohukanna enonelo  vang’no. Naari dhigarive ndo wihina wenjhedhedhe nroromelo nawo wodhela Mpaddusi, enohoweleya odhowaganave wahudheraga madhu a Mulugu. (Jos. 1:8; Sal. 119:97) Kasugwa makalelo Bibliya anawogeye wodhela thalako dhereye. Opwasedhe dhovuhulela anasorihiye ni makalelo dhiniwananiwa. Werana eyo podi wenjhedhedha nroromelo nawo wi ohukalawo Mpaddusi odhivela ni athotho ni onere okanna ebaribari wi duliyene enyile wihina Bibliya alebiwe. * — 2 Tim. 3:14; 2 Ped. 1:21.

13. Madhu a Mulugu enanivaha yolaga baani yapama?

¹³ Wahudheraga madhu a Mulugu, kasugwa makalelo dholaga dhinadha mBibliyani dhinanikaviheriwa. Motajhiha Bibliya anaddele kale wihina odhivela korowa ethu yowopiha teto winodhana ‘makathamiho.’ (1 Tim. 6:9, 10; Pro. 28:20; Mat. 6:24) Nerege yolaga ela ofiyedha peeno ehikanna mabasa? Livuru A epidemia do narcisismo nnowoga negi: “Mwebaribarene athu enasayela dhorela kinahagalala teto enedda owukuwene. Mubuwelove ola wovihedheliwa korowa winomuthukulela muthu ohukanna mubuwelo wapama, ni winononga epaddaaye yomwilini.” Mohanganyedha yolaga ela ya mBibliyani enihina nihidhivelege korowa enonikavihera. Onowedha wubuwela dholaga dhimodha dha mBibliyani dhinukaviheraga? Nubuwela dholaga dhatedhene dha mBibliyani nnowonelamo wihina Mpaddusi ehu odhivela ohunona ethu yapama wa iyo, teto vadhuluva winere onithukulela oloba dhoholela dhaye. (Tia. 1:5) Nerana yeyo, marelihoya nnawakelihu fukanna egumi yohagalala. — Isa. 48:17, 18.

14. Omuhudhera Bibliya winuhudhihe ddi wodhela Yehova?

¹⁴ Ohudherege ni efunelo yapama yomunona Yehova. (João 17:3) Mudhidhi onamuhudherigiwe Bibliya we onere ohudhera emuthu ni dhikalelo dha Yehova, teto we ohufwanya dhikalelo dhenda ohudheraga dhopaddusa. Vano onere woona wi Yehova muthu ebaribari ohiya wubuwelaga wi ethu enakala ninga ehikalawo. (Êxo. 34:6, 7; Sal. 145:8, 9) Mudhidhi onamunonigiwe Yehova nroromelo nawo nnerege wunnuwa, odhivela wawo ni oliye winere wenjhedhedheya ni wandana weenyu winere oliba.

15. Ekalele ddi yapama owoga wodhela nroromelo nawo onniwena ni Mulugu ni athu amodha?

¹⁵ Wawaddelege athu amodha nroromelo nawo onniwena ni Mulugu. Eyo enere wukavihera nroromelo nawo okala nooliba. Onere ddi wanfwanya muthu ananganyedha wi Mulugu ohukalawo vano wahanda omwakulawa? Waaje makalelo ofwanya muselu dha mBibliyani dhitapuleliwe mmalivuruni ehu, nuwindo odhowe wathapanye ni muthu yole olabihedhaga muselu dhenda. (1 Ped. 3:15) We podi omuloba namalaleya okovelela wihina ukavihere. Naarive muthuya ahirumedhaga Bibliya anawogiye dhithu dhatedhene osanyihiliwe kunasanyihele ebewene. Dhinere wukavihera wenjhedhedha nroromelo nawo. Teto we kunadha olekethiwa ni athu enakala ninga bathotho ni booxaga ni enasoriha wihina Mpaddusi kaawo.

16. Enereye ddi nahiwaraliha nroromelo nehu?

¹⁶ Naarive nimulabelaga Yehova kale, kaniselele owaraliha nroromelo nehu. Mwahaya bwaddi? Mwahaya bowi naherana ndho podi okerekeheya. Kuddiwale wi nroromelo sijhehero ninnihuna wa dhithu dhahinoneya. Teto  ndhe dhahinoneya kadhinaliba odduwaleya. Bumwahaya Pawulo adhe awogege wi ohukanna nroromelo ‘yothega enanikwakwathusa.’ (Heb. 12:1) Nere ddi wihina murako ola wahinimage? — 2 Tes. 1:3.

17. Nikavihero baani ninnihuna wihina nahiyelele nroromelo nehu?

¹⁷ Yobajha, okanne elemelelo yoloba muzimu waye wotxena. Mwahaya bwaddi? Mwaha nroromelo siyoowima ya muzimu wotxena. (Gál. 5:22, 23) Nahikaviheriwa ni muzimu wotxena, kanawedhe okanna nroromelo ni Mpaddusi. Nadidela olobela nilobaga muzimu wotxena, Yehova anere wakula yoloba yehu. (Luc. 11:13) Iyo podi oloba nawogaga madhu ninga: ‘Nenjhedhedheni nroromelo.’ — Luc. 17:5.

18. Mowiwanana ni Salmo 1:2, 3, oneti baani ninnihuna peeno?

¹⁸ Yanabili, kujhobelege ohudhera wawo wavayeka. (Omwileri Salmo 1:2, 3.) Salmo ola nuulebiwa, amwaana Ezarayeli vang’nove banna kopiya yanterwene ya malamulo a Mulugu. Mbwenye mamwene ni anamakutha yahivahiwa ofuru wokanna kopiya ya nlamulo, dhavira yaka tanu nabili, ‘alobwana, ahiyana ni anamwaniya’ ni anyawedda yakala wi Ezarayeli yotugumaniwa wihina yiwe nileriwaga nlamulo na Mulugu. (Deut. 31:10-12) Mudhidhi wa Yesu, athu vang’no banna kopiya a dholebela ndha; rolu dhowinjhiva dhapwehiwa musinagoga. Mbwenye peeno dhithudha dhihisadduwa, athu owinjhiva ehikanna Bibliya epaddi emodha obe owakwanelene. Ola oneti munlubale. Nnonihe addi wi nnovaha thima Bibliya?

19. Nnahowela ddi wihina nroromelo nehu nikale nooliba?

¹⁹ Iyo nnowoniha wihina nnotamalela oneti ola wokanna Madhu a Mulugu, wodhela wawileri malabo amatene. Kanijhombelege ohudhera wavayeka, nubuwelaga: ‘Gakanna mudhidhi ginowerana.’ Iyo naajege mudhidhi wihina nimwileri ni nimuhudhere Bibliya, teto kanimujhombelege porogarama nimukugilihu. Nerana ndo, nnere owedha okanna nroromelo nooliba.

20. Nikome wihina nere ddi?

²⁰ ‘Aliba thotho naathu ohudhera vanlubale’ kinna nroromelo ni Madhu a Mulugu, mbwenye iyo kannaligana naliwa. Iyo nnomuroromela Bibliya. (Mat. 11:25, 26) Mwaha wa Bibliya nihinona mwahaya bwaddi elabo ela edhe edhaalege makathamiho, ki Yehova anere ddi wihina amarihe makathamiho ala. Bumwahaya, wikome wenjhedhedha nroromelo nawo ni wakavihera athu owinjhiva okanna nroromelo ni Mpaddusi. (1 Tim. 2:3, 4) Onaselele ojhehera nlabo athu atene a velaboni yavati enadhiwa yoona wakwanela wa madhu a Apocalipse 4:11: ‘Yehova, Mulugu ehu, nyu difwanelele wakela nthithimiho . . . mwaha wi muhupaddusa dhego dhatedhene.’