Ges-y sẽn be pʋgẽ wã

Yãmb tagsg yaa wãn ne Biiblã?

Yãmb tagsg yaa wãn ne Biiblã?

Biiblã sẽn yete

 Yaa sɛb 66 n be Biiblã pʋgẽ. B rɩka na maan yʋʋm tusr la kobs-yoob n gʋls-a. Biiblã yaa “Wẽnnaam gomde,” rat n yeel tɩ Wẽnnaam koɛɛg n be a pʋgẽ.—1 Tesalonik rãmbã 2:13.

Ad bũmb kẽer yell d sẽn na n gom sõs-kãngã pʋgẽ:

 Kibay Biiblã zugu

  •   Ãnd n gʋls Biiblã? Biiblã yaa Wẽnnaam n so. Yaa sẽn ta rap 40 la a yãk tɩ b gʋlse. B sʋkã neb kẽer yaa a Moyiiz, rĩm a Davɩɩd, a Matiye, a Mark, a Luk la a Zã. a Wẽnnaam ninga a tagsa wã b yamẽ wã tɩ b gʋls a koɛɛga.— 2 Tɩmote 3:16.

     D rɩk makre: Nin-kẽem sã n kɩt t’a yageng gʋls lɛtre, yaa nin-kẽemã tagsa la a noy n be lɛtrã pʋgẽ. Dẽnd yaa nin-kẽemã la lɛtrã soaba, pa a yagengã ye. Woto me, yaa Wẽnnaam koɛɛg n be Biiblã pʋgẽ, la pa neb nins sẽn gʋls-a wã koɛɛg ye. Dẽnd Biiblã tõrã yaa Wẽnnaam koɛɛga.

  •   Gom-bil ning sẽn yaa “Biiblã” võor yaa bõe? Gom-bil ning sẽn yaa “Biiblã” yaa Gɛrk buud-gomd sẽn yaa biblia, t’a võorã yaa “seb-bõonese.” Tarẽ-n-tarẽ, biblia wã wa n makda seb-bõones toor-toorã sẽn naag taab tɩ b boond tɩ Biiblã.

  •   Wakat-bʋg la b gʋls Biiblã? B sɩnga Biiblã gʋlsg yʋʋmd 1513 sẽn deng a Zeezi rogmã, n baas-a yʋʋm tusr la kobs-yoob poore, rat n yeel tɩ yʋʋmd 98 wã sẽnese, a Zeezi rogmã poore.

  •   Biibl ning Wẽnnaam sẽn vẽneg neb tɩ b gʋls ne nugã bee yɛ? Baa a ye pa le ket ye. B sẽn da gʋls a goamã bũmb ning zug wakat kãnga yaa bũmb sẽn sãamde. Wala makre, b ra gʋlsda gãnd zutu, la moog b sẽn manege, tɩ b boond tɩ papirus zugu. Seb-gʋlsdb sẽn tar minim gesa pĩnd wẽndẽ Biiblã n lebg n gʋls-a n yɩlem naoor wʋsg n kaoos yʋʋma. Yaa sẽn na yɩl t’a ket n beẽ, tɩ nebã tõe n paam-a n karem sẽn yaa wakat ning fãa.

  •   “Kãab-kʋdgã” ne “Kãab-paalgã” yaa bõe? Nebã sẽn boond a soab tɩ Kãab-kʋdgã yaa Biiblã babg ning b sẽn da gʋls ne Ebre buud-gomdã. b B sẽn boond a soab tɩ Kãab-paalgã yaa a babg ning b sẽn da gʋls ne Gɛrk buud-gomdã. Babs a yiibã sẽn naag taab la b sẽn boond tɩ Biiblã, bɩ Gʋls-sõamyã. c

  •   Bõe n be Biiblã pʋgẽ? Yaa kʋdemd yɛla, noya, bãngr-goama, yel-bũna, yɩɩla, la lɛta b sẽn tool neb n be Biiblã pʋgẽ.—Ges-y “ Biiblã sɛbã yʋya.”

 Koe-bʋg la Biiblã taasd tõndo?

 Biiblã goamã sɩngrẽ, b wilga Wẽnnaam Sẽn-tõe-a-fãa wã sẽn naan saasã la tẽngã to-to. Ne Biiblã maasem, Wẽnnaam wilgame t’a yʋʋr la a Zeova, la t’a ratame tɩ ninsaalbã bao n bãng yẽ.—Yɩɩn-sõamyã 83:18.

 Biiblã wilgdame tɩ b sãama Wẽnnaam yʋʋre, la a togsd Wẽnnaam sẽn na n maan to-to t’a yʋʋrã lebs n paam waoogre.

 Biiblã togsda Wẽnnaam raabã ne ãdem-biisã la ne tẽngã sẽn yaa a soaba. A wilgda Wẽnnaam sẽn na n wa maan bũmb ning n menes yɛl nins fãa sẽn kɩt tɩ ninsaalbã namsdẽ wã.

 Biiblã kõta saglse, daar fãa vɩɩmã wɛɛngẽ. Wala makre:

  •   Zems-n-taarã wɛɛngẽ. “Yãmb sẽn dat tɩ nebã maan bũmb nins yãmb yĩngã, yãmb me segd n maana bãmb bõn-kãense.”—Matiye 7:12.

     A võorã: Tõnd sẽn dat tɩ d taabã tall manesem ning ne-dã, tõnd me segd n talla manesem-kãng ne-ba.

  •   Yɩɩrã wɛɛngẽ. “Ra maan-y yɩɩr a bada ne beoog yelle, bala beoog me na n talla a meng zu-loeese.”—Matiye 6:34.

     A võorã: D pa segd n maan yɩɩr tɩ loog noore, bũmb ning sẽn tõe n maan beoogã wɛɛngẽ ye. Sẽn são yaa d ket n maood ne d zu-loeesã daar ne a to fãa.

  •   Kãadmã wɛɛngẽ. “Yãmb ned kam fãa segd n nonga a pag wa a sẽn nong a meng to-to wã. La pagã me segd n waoogda a sɩdã ne a sũur fãa.”—Efɛɛz rãmbã 5:33.

     A võorã: Sẽn na yɩl tɩ sũ-noog zĩnd kãadem pʋgẽ, nonglem la waoor yaa tɩlɛ.

 B toeema Biiblã goamã bɩ?

 Ayo. Biibl-mitb n dɩk pĩnd wẽndẽ Biiblã b sẽn da gʋls ne nugã n mak ne Biibl nins d sẽn tar rũndã-rũndã wã n mik tɩ goamã yaa a ye. Woto pa lingr ye. Bala Wẽnnaam sã n dat tɩ nebã paam a gomdã n karem la b wʋm a võore, a pa na n ges tɩ b ra toeem bũmb a pʋgẽ wã sɩda? dEzayi 40:8.

 Bõe yĩng tɩ b lebg Biibl toor-toore?

 Neb wʋsg sẽn karemd Biiblã rũndã-rũndã pa wʋmd buud-goam nins pʋsẽ b sẽn gʋls-a pĩnd wẽndẽ wã ye. Biiblã yaool n tara “koe-noog” n na n taas “neb sẽn yit buud fãa pʋsẽ, sẽn gomd buud-goam toɛy-toɛya, la sẽn yit tẽns toɛy-toɛy pʋsẽ.” (Vẽnegre 14:6) Woto yĩnga, rẽnda b lebg-a ne buud-goam nebã sẽn wʋmde, tɩ b sã n karem bɩ b tõe n wʋm koɛɛg ning Wẽnnaam sẽn taasd-bã võor sõma.

 Noy a tãab la Biiblã lɛbgdbã tũ Biiblã lebgr yĩnga:

  •   B lebgd-a lame tɩ gom-biisã tong taab kɛpɩ wa b sẽn da gʋls-a to-to pĩnd wẽndẽ buud-goamã pʋsẽ wã.

  •   B lebgd-a lame t’a võorã zems ne Biibl ning b sẽn da gʋls ne nus pĩnd wẽndẽ wã goamã.

  •   B lebgd-a lame n paas goam kẽer bɩ n booge, sẽn na yɩl t’a karengã noomẽ bala. B sẽn maand woto wã mi n kɩtame tɩ goamã võor toeeme.

 Biibl lebgr sẽn yaa sõma yaa b sẽn lebg gom-biisã yembr-yembr tɩ sakd buud-gomd ning pʋgẽ b sẽn lebg-a wã, tɩ nebã sã n karemdẽ bɩ b wʋmd a võor sõma, n tõe n bãng Wẽnnaam sẽn sɩd rat n taas ãdem-biisã koɛɛg ningã. e

 Ãnd n yãk b sẽn segd n ning bũmb ning Biiblã pʋgẽ?

 Sẽn mik tɩ yaa Wẽnnaam n so Biiblã, yaa yẽ n yãk b sẽn segd n ning bũmb ning a pʋgẽ. Sɩngrẽ wã, ra yaa pĩnd wẽndẽ Israyɛll buudã neb la b “gũnug Wẽnnaam koeesã,” tɩ b ra yaa Biiblã babg ning b sẽn da gʋls ne Ebre wã gũudba.—Rom dãmbã 3:2.

 Biiblã sɛb kẽer menemame bɩ?

 Ayo. D sẽn tarã yaa Biiblã tõre. A sebr baa a ye pa “menem” ye. Neb kẽer tõe n tagsdame tɩ b segd n dɩka seb-kʋd nins b sẽn da solg hal pĩnd wẽndẽ wã n naag Biiblã sɛbã. La Biiblã meng wilgdame t’a goamã yaa kɛpɩ, tɩ d tõe n tẽ. (2 Tɩmote 1:13) Woto kɩtame tɩ Biiblã sɛb nins Wẽnnaam sẽn vẽneg neb tɩ b gʋlsã goam pa kɩɩsd taab ye. La pa woto ne pĩnd wẽndẽ seb-kʋd nins nebã sẽn yet tɩ b segd n dɩk n paasa Biiblã sɛbã sʋkã ye.

 Y sẽn tõe n bao Biiblã vɛrse to-to

  Biiblã sɛbã yʋya

a Y sã n dat n bãng Biiblã sɛbã fãa yʋy, neb nins sẽn gʋls-bã, la sẽn yɩ zĩig ningã, bɩ y ges “Biiblã sɛbã yʋya.”

b Biiblã sɛb a wãn bal la b gʋls ne Arameyẽ buud-gomdã. Yaa buud-gomd sẽn wõnd Ebre buud-gomdã.

c Neb wʋsg sẽn karemd Biiblã nong n yetame tɩ “Biiblã babg ning b sẽn da gʋls ne Ebre wã,” ne “Biiblã babg ning b sẽn da gʋls ne Gɛrkã.” Woto kɩtdame tɩ nebã ra wa tẽed tɩ b sẽn yet tɩ “Kãab-kʋdgã” ne “Kãab-paalgã,” rat n yeelame tɩ Kãab-paalgã wa n ledga Kãab-kʋdgã zĩig ye.

d Karm-y sõsg ning gom-zug sẽn yaa: “B toeema Biiblã goamã bɩ, bɩ b golem-b lame?

e Neb wʋsg nong n karemda Gʋls-sõamyã: Dũni-paalgã lebgre, a goamã võor sẽn yaa kɛpɩ t’a karengã me yaa nana wã yĩnga. Karm-y sõsg ning gom-zug sẽn yaa: Gʋls-sõamyã: Dũni-paalgã lebgrã zemsa kɛpɩ bɩ?