Pag a ye n bãng t’a sɩdã soosd n geta yoobã yɛla. A sɩdã kos-a-la sugr ne a sũur fãa, la a pʋlm-a t’a na n basame. A sɩd tõog n basame, la pa kaoos la a le soosd n get yoobã yɛl ye. A pagã sã n wa bãng fãa, a kot-a-a sugri, tɩ yaa woto wakat fãa.

 Yaa woto me ne yãmb bɩ? Sã n yaa rẽ, y segd n bãnga y sẽn get yoobã yɛlã sẽn sãamd y pagã wall y sɩdã sũur to-to, la y sẽn tõe n maan to-to n tõog n bas minim-wẽn-kãngã fasɩ. a

Ad bũmb kẽer yell d sẽn na n gom sõs-kãngã pʋgẽ:

•  Y sẽn segd n bãnge

•  Y sẽn tõe n maane

•  Y sɩdã sã n geta yoob yɛla

 Yoobã yɛl gesg tõe n sãama kãadem. Ned sã n get yoob yɛla, tõe n kɩtame t’a pagã wall a sɩdã wa tar sũ-kẽka, n pa le kɩs-a sɩd ye. b

 Rao sã n get yoob yɛla, tõe n kɩtame t’a pagã wa tar tagsa kẽere. Wala makre:

•   Tɩ b zãmb-a lame. Pag a ye yʋʋr sẽn boond t’a Saara yeelame: “Ne maam, yaa wa mam sɩdã zãmba maam naoor ka tɛka.”

•   T’a ka võor ye. Pag a to me yeelame t’a sɩdã sẽn get yoobã yɛlã yĩnga, kɩtame t’a tagsd tɩ “yẽ ka barka, tɩ yãnd me tar-a.”

•   N pa le kɩs a to wã sɩda. Pag a ye yʋʋr sẽn boond t’a Elɛn yeelame: “Woto kɩtame tɩ m gũusd m sɩdã n get a sẽn maand fãa.”

•   N maand yɩɩre. Pag a ye yʋʋr sẽn boond t’a Katerin yeelame: “Wa n lebga mam sɩdã minim-wẽngã yell bal la m tagsda, tɩ ra namsd maam wʋsgo.”

 Tags-y n ges-y: Biiblã sagenda pʋg-sɩd fãa t’a nong a paga. (Efɛɛz rãmbã 5:25) Rẽ yĩnga, rao wilgdame t’a nonga a paga, a sã n kɩt t’a pagã tar tagsg a woto sɩda?

 Yɩl n tõog n bas yoobã yɛl gesg fasɩ pa nana ye. Pag a ye yʋʋr sẽn boond t’a Stacey yeelame: “Mam sɩdã tõog n basa sɩgaarã, marizuana wã la rãamã yũubu. La a ket n nan pa tõog n bas yoobã yɛl gesg ye.”

 Sã n yaa woto ne yãmba, ad sagls sẽn tõe n sõng-y tɩ y tõog n bas minim-wẽng kãngã fasɩ:

•   Bao-y n bãng-y bũmb ning sẽn kɩt tɩ yoobã yɛl gesg yaa wẽngã. Ned sã n get yoob yɛla, a lebgda rat-m-yembr soaba, tɩ yaa a mengã tʋlsem pidsg bal n pak-a. Woto kɩtdame tɩ yẽ ne a pagã bɩ a sɩdã pa le nong taaba, pa le kɩs taab sɩda, la b pa le maand taab sɩd ye. Woto yaool n yaa bũmb sẽn tar yõod wʋsg kãadmã pʋgẽ. Ned sẽn get yoob yɛl paoogda Wẽnnaam a Zeova sẽn yaa kãadmã lugundã.

   Biiblã sẽn yete: “Bɩ kãadem zĩnd waoogre.”—Ebre-rãmbã 13:4.

•   Sak-y n deeg-y tɩ y tara taale. Ra yeel-y yaa: ‘M da pa na n get yoobã yɛla, m pagã sã n da wilgd wakat fãa t’a nong-m lame ye.’ Y sã n dɩk yellã n dogl y pagã, pa zems ye. Rẽ pʋd n na n yɩɩ padems y sẽn na n tikd n get yoobã yɛla, n pa tõog n bas ye.

   Biiblã sẽn yete: “Ned kam fãa paamda makr a mengã ratem sẽn tusd-a la a belgd-a wã yĩnga.”—Zak 1:14.

•   Pelg-y y pʋg ne y pagã bɩ y sɩdã. Rao a ye yʋʋr sẽn boond t’a Kevin yeelame: “M sõsda ne m pagã wakat fãa, n togsd-a m sã n gesa yel-yood bɩ m pa gese. Woto kɩtame t’a miẽ tɩ m pa solgd-a baa fʋɩ.”

   Biiblã sẽn yete: “D rat n zãa d mens ne pʋ-peelem bũmb fãa pʋgẽ.”—Ebre-rãmbã 13:18.

•   Maand-y gũusgu. Baa y sã n tagsdame tɩ y tõog n basa yoobã yɛl gesg hal sẽn kaoose, y tõe n le wa lʋɩɩ a pʋgẽ. A Kevin ning yell d sẽn gom tɩ loogã yeelame: “Mam maana yʋʋm piig n pa le ges yoobã yɛla, n da tagsdẽ tɩ m tõoga minim-wẽn-kãngã. Mik a ra solgame n gũud wakat sẽn zems n na n le puki.”

   Biiblã sẽn yete: “Bɩ ned ning sẽn tagsd t’a yasa yĩngr gũus n da wa lʋɩ ye.”—1 Korẽnt rãmbã 10:12.

•   Tʋlsmã sã n wa, bɩ y yõk y menga. Yaa sɩd tɩ y pa tõe n gɩdg tʋls-wẽnsã tɩ b ra wa ye. La y tõe n yãka y sã n na n sak n pidsa y tʋls-wẽnsã bɩ y pa na n sak ye. Y tʋls-wẽnsã tõe n looga tao-tao, y sã n bas b yell tagsg n tags bũmb a taab zugu.

   Biiblã sẽn yete: “Yãmb ned kam fãa segd n bãnga a sẽn na n tõog a meng yĩngã to-to, n zã-a t’a yɩ sõng la a tall waoogre. Da yɩ-y wa neb nins sẽn pa mi Wẽnnaamã ye. Bala b basame tɩ yoobã tʋlsem soog-ba, hal tɩ pa sekd-b ye.”—1 Tesalonik rãmbã 4:4, 5.

•   Zãag-y y meng ne bũmb ning fãa sẽn tõe n kɩt tɩ y le lʋɩ minim-wẽngã pʋgẽ. Sebr a yembr (Willpower’s Not Enough) pʋgẽ, b yeelame tɩ ‘f sã n wa be yell sẽn tõe n kɩt tɩ f le lʋɩ f minim-wẽng pʋgẽ taoore, yaa wa f sẽn kẽsg alimete. Kella esãens bal . . . tɩ zĩigã fãa kok bugum.”

   Biiblã sẽn yete: “Bɩ bũmb sẽn yaa wẽng baa a ye ra soog maam ye.”—Yɩɩn-sõamyã 119:133.

•   Da tags-y tɩ tɩɩm le kae ye. Tõe n kaoosa yʋʋm wʋsg tɩ y yaool n le wa paam tɩ y pagã bɩ y sɩdã kɩs-y sɩda. Neb wʋsg sẽn kẽ kãadem tɩ yel-kãngã buud paam-b wilgame tɩ yaa sɩda.

   Biiblã sẽn yete: “Nonglem maanda sũ-mare.”—1 Korẽnt rãmbã 13:4.