1. Wãn to la a Zeova nin-buiidã wilgd tɩ b nonga taaba?

A ZEOVA nin-buiidã sẽn be dũniyã gill zugã yaa wa zak a ye rãmb sẽn nong taaba. (1 Zã 4:16, 21) B mi n maana bõn-kãsems b tẽed-n-taasã yĩnga. La naoor wʋsgo, yaa bõn-kɩds ka tɛkã b sẽn maand b yĩngã n wilgd tɩ b nong-b lame. Wala makre, nina tõe n yeela a tẽed-n-taag gomd n keng a raoodo, wall a maan bũmb n sõng-a. D sã n maand d tẽed-n-taasã neer woto, tɩ wilgdẽ tɩ d nand-b lame, d yaa “Wẽnnaam togs-n-taase, wa kom-nongdse.”—Efɛ. 5:1.

2. Wãn to la a Zeezi wilg t’a nonga nebã wa a Ba wã?

² A Zeezi rɩka a Ba wã togs-n-taar kɛpɩ. Ad a sẽn yeele: “Bɩ y wa mam nengẽ yãmb-dãmb fãa sẽn yɛ, la sẽn tʋk zɩɩb sẽn yaa zɩsgo, la mam na n kõo yãmb vʋʋsgo. . . . Bala mam yaa nin-bʋgsgo, la m yaa sũ-mar soaba.” (Mat. 11:28, 29) D sã n dɩk a Zeezi togs-n-taare, n tagsd pãn-komsem dãmbã yelle, d Ba sẽn be saasẽ wã na n ning-d-la barka, d na n paama sũ-noog me. (Yɩɩn. 41:2) Sõs-kãnga pʋgẽ, d na n yãa d sẽn tõe n wilg  to-to tɩ d nanda d zakã neba, d tigingã neba, la koɛɛgã mooneg zĩigẽ nebã.

3. Wãn to la pʋg-sɩd wilgd t’a yaa wʋmda? (Ges-y fotã sẽn be yĩngrã.)

³ Rapã segd n wilgdame tɩ b nanda b zakã rãmba, n kõ zakã neb a taabã mak-sõng rẽ wɛɛngẽ. (Efɛ. 5:25; 6:4) Wala makre, Biiblã yeelame tɩ b segd n zĩnda ne b pagbã wa sẽn zems bãmb sẽn mi-b sõma wã. (1 Pɩy. 3:7) Woto rat n yeelame tɩ b segd n yɩɩ wʋmdba, la b nand b pagbã. Rao sẽn yaa wʋmd miime tɩ bũmb wʋsg pʋgẽ, yẽ ne a pagã pa yembre, la tɩ pa rat n yeel tɩ yẽ sãoo a pagã ye. (Sɩng. 2:18) A pa maand a toog kae ne a pagã tagsgo, la bũmb nins sẽn noom-a wall sẽn sãamd a sũurã ye. A pa paoogd-a ye. Ad pag a ye sẽn be Kanada sẽn yeele: “M zɩ n togs m sɩdã m sũur gomd t’a sãbs m goamã, wall a yeel tɩ pa sek m na sãam m sũur ye. A kelgd-m-la neer me. A sã n na n sõng-m tɩ m dems m tagsgo, yaa ne bʋgsem.”

4. Wãn to la rao tõe n maan t’a manesmã ne pagb a taabã wilg t’a nanda a pagã?

⁴ Rao sẽn pa maand a toog kae ne a pagã tagsg pa na n tall rolsem manesem ne pagb a taab ye. A leb n pa na n tũnug ne rezo sosiyo rãmbã n maan woto, wall a kẽed sɩt wɛɛb rãmbẽ n get yel-yood ye. (Zoob 31:1) A na n maana sɩd ne a pagã. La pa a sẽn nong-a wã yĩng bal ye. Yaa a sẽn nong Wẽnnaam la a kis sẽn yaa wẽngã me yĩnga.—Karm-y Yɩɩn-sõamyã 19:15; 97:10.

5. Wãn to la pag tõe n wilg t’a yaa wʋmda?

⁵ Rao sã n dɩkd Kirist sẽn yaa a Zu-soabã togs-n-taare, na n yɩɩ nana ne pagã t’a “waoog a sɩdã.” (Efɛ. 5:22-25, 33) Rẽ na n kɩtame tɩ pagã yɩ wʋmda, n tall sũ-mare, sã n wa mik tɩ tigingã tʋʋm reegda a sɩdã sẽk wʋsgo, wall yaa yɛl kẽer n namsd-a. Ad Gãrãnd Bertayn rao a ye sẽn yeele: “M pagã sã n mi n ges m manesmã bala, a bãngdame tɩ bũmb n namsd-ma. Sã n wa yaa woto, a tũuda Yel-bũn 20:5 saglgã. Baa na n yɩɩ tɩlɛ t’a gũ wakat sẽn zemse, a na n gũume n yaool n wa sok-m tɩ m togs-a sẽn be m sũurẽ wã, sã n mik tɩ yaa yell m sẽn tõe n togs-a.”

6. Bõe la d fãa tõe n maan n sõng kambã tɩ b nand b taabã, la wãn to la rẽ na n naf-ba?

⁶ Roagdbã sã n nand taaba, n maand taab neere, b kõta b kambã mak-sõngo. Sẽn yɩɩd fãa, yaa bãmb n segd n zãms b kambã, n sõng-b tɩ b bãng b sẽn tõe n wilg to-to tɩ b nanda b taabã. Wala makre, roagdbã segd n sõnga b kambã tɩ b bãng tɩ b pa tog n zoe Rĩungã roogẽ ye. Y sã n wa tigim ne y tẽed-n-taas n na n kok pemsem, tɩ rɩɩbã wakat wa ta, wilg-y y kambã tɩ b segd n basame tɩ kãsembã reng n yãke. La tigingã ned kam fãa tõe n sõnga roagdbã ne b kambã wubri. Biig sã n maan bũmb n sõng-do, wala makre, a sã n pak roog tɩ d kẽ, yɩta sõma tɩ d pẽg-a. Woto tõe n yɩɩ biigã noog wʋsgo, hal tɩ sõng-a t’a bãng tɩ kũun wata ne sũ-noog n yɩɩd reegre.—Tʋʋ. 20:35.

7. Wãn to la a Zeezi wilg t’a nanda rao sẽn yaa wʋnga, la wãn to la d tõe n dɩk a togs-n-taare?

⁷ Daar a ye, a Zeezi wa n bee Dekapoll soolmẽ wã, tɩ b tall “wʋng sẽn yaa bidg” n wa a nengẽ. (Mark 7:31-35) La a Zeezi pa sãoog-a zãma wã taoor ye. A “peega yẽnda kʋʋngã sʋk n yi kɛɛnga,” n sãoog-a. Bõe yĩng t’a maan woto? Tõe tɩ raoã sẽn da yaa wʋngã, a sã n da be zamã sʋka, pa nana ne-a ye. A Zeezi bãnga rẽ, n tall-a n kẽng kɛɛng n tɩ sãoog a bãagã. Yaa sɩd tɩ tõnd pa tõe n maan yel-solemd  tɩ ned bãag sa ye. La d segd n tags n gesa bũmb nins sẽn namsd d tẽed-n-taasã, la sõngr ning b sẽn datã, n sõng-ba. Tʋm-tʋmd a Poll ra yeelame yaa: “Bɩ d ges taab yelle, tɩ d tõe n nek taab ratem tɩ nong taaba la maan tʋʋm-sõamyã.” (Ebre. 10:24) A Zeezi bãnga bũmb ning sẽn da namsd wʋngã, n ges a yell ne bʋgsem. Ad a kõo tõnd mak-sõng tɛkẽ!

8, 9. Bõe la d tõe n maan tɩ wilg tɩ d nanda sẽn kʋʋl-bã ne koms-rãmbã? Togs-y kibare.

⁸ D wilg tɩ d nanda sẽn kʋʋl-bã la koms-rãmbã. Sẽn tar yõod n yɩɩd kiris-neb tigingã pʋgẽ wã, pa d sẽn na n tõogd n maand bõn-kãsems ye. Yaa d sẽn na n nong taaba. (Zã 13:34, 35) Nonglmã yĩnga, d mongda d mens bũmb kẽere, n sõngd sẽn kʋʋl-bã la koms-rãmbã tɩ b wat tigissã la b yit koɛɛgã moonego. D sõngd-b lame, baa pa na n yɩ nana ne-do, wall d sẽn na n sõng-b tɩ b tõog n maanã na n yɩɩ bilfu. (Mat. 13:23) A Mikayɛll yaa saam-biig sẽn yaa koamsa, n kẽnd ne puus-puusi. A yeelame t’a sũur nooma wʋsg ne a zakã rãmba, la a koe-moonegã sull neb sẽn sõngd-a to-to. Ad a sẽn yeele: “B sẽn sõngd-m woto wã kɩtame tɩ m tõogd n kẽnd tigissã fãa la bala, la m wae n yit koɛɛgã moonego. Sẽn noom maam n yɩɩd yaa zãma wã zĩisẽ moonegã.”

⁹ Betɛll-dãmb wʋsg pʋgẽ, saam-biis sẽn kʋʋle, la sẽn lebg koms-rãmb n be be. Bũmb toor-toor la Betɛllã yel-gɛtb maand tɩ wilgdẽ tɩ b nanda nin-kãensã. Wala makre, b kɩtame tɩ b sõngd nin-kãensã tɩ b taasd nebã koɛɛgã ne lɛta wall telefõn maasem. A Bill tara yʋʋm 86. A gʋlsda lɛta n taasd koɛɛgã neb sẽn be zĩ-zãrsẽ. Ad a sẽn yeele: “D sẽn paam n tõe n gʋls lɛta wã noom-d-la wʋsgo.” A Nansi yʋʋm taa 90 la bala. A yeelame: “M pa get tɩ lɛta wã gʋlsg yaa zĩ n põt sɛb n suiid ãnvelop-rãmbẽ ye. Yaa koe-moonego. Segdame tɩ nebã wʋm koe-noogã!” A Etɛll roga yʋʋmd 1921. Ad a sẽn yeele: “Beoog sẽn vẽeg fãa, toog n tar-ma. Daar ninga, yɩl n yeelg fuug meng yaa toogo.” Baa ne rẽ, a nonga koɛɛgã mooneg ne telefõnnã maasmã, hal n tar neb a sẽn lebgd n boondẽ tɩ b sõsd sõma. A Barbara tara yʋʋm 85. A yeelame: “M bãasã yĩnga, yaa toog tɩ m yit koɛɛgã mooneg wakat fãa. La ne telefõnnã maasem, m tõogd n taasda neb koɛɛgã. M pʋʋsda a Zeova barka!” Kiis a wãn pʋgẽ bala, Betɛll a ye saam-biis la saam-bi-pogs sẽn kʋʋl moona lɛɛr 1228 ne lɛta wã la telefõnnã maasem. B gʋlsa lɛta 6265, la b bool sẽn yɩɩd naoor 2000. Sɛbã b sẽn kõ wã me taa bãmb 6315. Hakɩɩka, b sẽn maanã nooga a Zeova sũuri!—Yel. 27:11.

10. Wãn to la d tõe n sõng tɩ d tẽed-n-taasã paam n dɩ tigissã yõod sõma?

¹⁰ Tigissã sasa bɩ d wilg tɩ d nanda d taabã. D sã n nand d taabã, d na n sõngame tɩ b paam n dɩ tigissã yõod sõma. Wãn to? Bũmb a ye d sẽn tõe n maane, yaa d sẽn na n modg n wa tɩ tigissã nan pa sɩnge, sẽn na yɩl n da wa tiis-b ye. Yaa sɩd tɩ bũmb ning mi n tõe n kɩtame tɩ d pa ta pĩnd ye. La sã n lebga d minungu, segdame tɩ d tags n ges d sẽn tõe n dems yellã to-to, tɩ maneg n wilg tɩ d nanda d taabã. Yɩta sõma me tɩ d tẽegdẽ tɩ yaa a Zeova ne a Biigã n boond tõnd tigissã zĩigẽ. (Mat. 18:20) Segdame tɩ d wat lɛɛre, tɩ wilgdẽ tɩ d waoogd-b lame!

11. Bõe yĩng tɩ sẽn tar-b sõss tigissã sasa wã segd n tũ saglg ning sẽn be 1 Korẽnt-rãmb 14:40?

¹¹ D sã n nand d tẽed-n-taasã, d na n tũu Biiblã saglg ning me sẽn yet tɩ d “maan bũmb fãa tɩ zemse, la tũud taab sõama” wã. (1 Kor. 14:40) Sẽn tar-b sõss  tigissã sasa wã segd n tũu sagl-kãngã, n pa yõsgd wakat ning b sẽn yãk b sõssã yĩngã ye. Woto, b wilgdame tɩ b tagsda sẽn na n pʋgl-a bãmb n sõsã yelle, la tigingã neb a taabã me yelle. D tẽed-n-taas kẽer yita zĩ-zãrsẽ ne wiidi wall ne nao n wat tigissã. Nina sɩd wall a pag pa a Zeova Kaset soaba, n gũud a lebgre. La tigsgã sã n pa sa a wakate, tõe n yɩɩ zu-loɛɛg ne-ba.

12. Bõe yĩng tɩ d segd n wilg tɩ d nanda kãsem-dãmbã, la d nong-b wʋsgo? (Ges-y zĩ-gũbrã  D wilgd tɩ d nanda sẽn lʋɩt-b tõnd taoorã.)

¹² Kãsem-dãmbã tʋmda wʋsg tigingã pʋgẽ, la b wɩngd ne koɛɛgã moonego. Rẽ n so tɩ d segd n wilg tɩ d nand-b lame, la d nong-b wʋsgo. (Karm-y 1 Tesalonik-rãmb 5:12, 13.) Sãmbg kae tɩ y sũur nooma ne b sẽn maand bũmb nins y neer yĩngã. Woto wã, sakd-y-ba, la y teend-b b tʋʋmdã pʋgẽ, tɩ wilg tɩ y sũur sɩd nooma ne-ba, bala b “geta yãmb sɩɩsã yelle, bãmb sẽn na n gom b yell Wẽnnaam taoorã yĩnga.”—Ebre. 13:7, 17.

13. A Zeezi manesem sẽn da yaa to-to ne nebã wilgda tõnd bõe?

¹³ A Ezayi bãngr-gomdã pʋgẽ, b ra goma a Zeezi yeele, n yeel yaa: “Yẽnda ka na n kaoog tãnwĩig ning sẽn gõdã ye. Yẽnda ka na n kiis fɩtl bugum sẽn dat n ki ye.” (Eza. 42:3) A Zeezi sẽn da nong nebã, a ra kʋmd-b lame, n ningd a meng b zĩigẽ. A ra kʋmda neb nins sẽn koms raood hal n lebg wa ‘tãnwĩig sẽn gõde,’ bɩ “fɩtl bugum sẽn dat n ki” wã. Rẽ n so t’a ra maand sũ-mar ne-ba, n wilgdẽ t’a nand-b lame, la a sõngd-ba. Baa  kom-bõonegã ra nonga a zĩigẽ. (Mark 10:14) Yaa sɩd tɩ d pa tõe n bãng sẽn be nebã sũyẽ wa a Zeezi, wall n bãng n zãms-b sõma wa yẽ ye. La d tõe n wilgdame tɩ d nand-b lame. Wala makre, d segd n gũusda ne d goamã, la d bãng n yãk wakat ning d sẽn na n tɩ sõs ne-bã, la d sẽn na n sõs ne-b n kaoos to-to wã.

14. Bõe yĩng tɩ koɛɛgã mooneg sasa bɩ d segd n gũusd ne d sẽn gomd ne nebã to-to wã?

¹⁴ Wãn to la tõnd segd n gomd ne nebã? Rũndã-rũndã, neb milyõ ka tɛk “yɛɛme tɩ b nensã yeege,” bala politikã rãmb ne ligd baoodbã la tũudmã taoor dãmb wẽgd-b lame, n pa zoet b nimbãaneg ye. (Mat. 9:36) Kɩtame tɩ neb wʋsg pa le kɩs ned baa a ye sɩda, la b pa tẽed manegr me ye. Yaa rẽ n so tɩ d segd n modg tɩ tõnd koe-zomã la d no-goamã wilg tɩ d kʋmd-b lame, n dat b neere. Neb wʋsg sẽn sakd n kelgd koɛɛgã, pa b sẽn ne tɩ d mii Biiblã sõma wã yĩng bal ye. Yaa d manesmã sẽn wilgd tɩ d sɩd rata b neere, la tɩ d waoogd-b lame wã yĩng me.

15. Togs-y bũmb kẽer d sẽn tõe n maane, n wilg tɩ d nanda neb nins d sẽn taasd koɛɛgã.

¹⁵ Bũmb wʋsg la d tõe n maane, n wilg tɩ d nanda neb nins d sẽn taasd koɛɛgã. Wala makre, segdame tɩ d sã n na n sok-b sokr bɩ d gũus tɩ yɩ ne waoogre, la ne bʋgsem. So-pakd a ye n moond koɛɛgã zĩig nebã sẽn zoet yãnde, n pa nong goam ye. A yeelame tɩ rẽ kɩtame t’a gũusd n pa sokd-b sogsg b sẽn pa na n bãng n leoke, tɩ lebg yãnd ye. A pa sokd sogsg wala ‘yãmb mii Wẽnnaam yʋʋr bɩ?’ pa rẽ bɩ ‘yãmb mii Wẽnnaam Rĩungã sẽn yaa a soab bɩ?’ Ad a sẽn yet-ba: “M karma Biiblã, n bãng tɩ Wẽnnaam tara yʋʋre. Y ratame tɩ m wilg-y bɩ?” Yaa sɩd tɩ pa zĩig fãa la d na n maan woto, bala nebã minimdã yaa toor-toore. La segdame tɩ wakat fãa bɩ d wilg tɩ d nanda koe-moonegã zĩigẽ nebã. Rẽ n so tɩ yaa tɩlɛ tɩ d bao n bãng b sẽn yaa to-to wã.

16, 17. D sã n nand nebã, wãn to la na n sõng-do, a) tɩ d bãng n yãk wakat ning d sẽn na n tɩ sõs ne-bã? b) tɩ d bãng d sẽn na n sõs n kaoos to-to wã?

¹⁶ Wakat-bʋg la d segd n tɩ sõs ne nebã? D sã n yi n moond zak-zaka, nebã pa mi d waoongã tiir ye. Woto wã, yɩta sõma tɩ zems wakat b sẽn tõe n sak nana-nana n sõs ne-do. (Mat. 7:12) Wala makre, sã n mik tɩ sibrã la hatã, yãmb moonegã zĩigẽ nebã pa wae n nekd pĩnda, y tõe n sɩnga koɛɛgã mooneg soayã noy, zãma wã zĩisẽ, wall y lebg n tɩ kaag neb y sẽn mi tɩ b na n sakame tɩ y sõse.

¹⁷ D sẽn na n sõs n kaoos to-to. Nebã tʋʋm waoogame. Rẽ n so tɩ d pa segd n sõs ne-b n kaoose, sẽn yɩɩd fãa sã n yaa pipi sõsga. D sõsgã sã n yɩ koɛɛg-koɛɛg n são sẽn na n kaoose. (1 Kor. 9:20-23) Nebã sã n neẽ tɩ d miime tɩ b sẽkã pa waooge, tõe tɩ b na n sakame tɩ d lebg n wa sõs ne-b nindaare. Tog n yɩɩ vẽeneg koe-moonegã sasa tɩ d bɩɩsda zʋg-sõma nins vʋʋsem sõngã sẽn sõngd ned t’a bɩɩsã. Woto la d na n sɩd yɩ “tʋmd-n-taas ne Wẽnnaam,” t’a tõe meng n tũnug ne tõnd n sõng ned t’a sak sɩdã.—1 Kor. 3:6, 7, 9.

18. D sã n nand d taabã, bark bʋs la d na n paame?

¹⁸ Bɩ d maan d sẽn tõe fãa, n wilgdẽ tɩ d nanda d zakã rãmba, d tigingã neba, la d koe-moonegã zĩigẽ nebã. Woto, d na n paama bark ka tɛk masã menga, la beoog sẽn wate. Ad Yɩɩn-sõamyã 41:2, 3 sẽn yete: “Bark bee sẽn tagsd-a pãn-komsem soab yell zugu! Bala, toog wakate, Sẽn-Ka-Saab fãagda yẽnda. . . . Yẽnda na n paama sũ-noog dũniyã zugu.”