1-2. Bõe n kɩt t’a Zeezi ra maand yɩɩre?

A ZEEZI kũumã sẽn wa n ket tɩ beoogã, a ra maanda yɩɩr wʋsgo. Pa na n kaoos la yel-wẽn-maandbã yõk-a n nams-a nams-toaaga, hal n kʋ-a ye. La pa b sẽn na n kʋ-a wã yĩng bal la a sẽn da maand yɩɩrã ye. A ra nonga a Ba wã wʋsgo, n dat ne a sũur fãa n ta a yam. A Zeezi ra miime t’a sã n kell n maan sɩd ne a Zeova baa ne a sẽn na n yã nams-toaagã, rẽ na n sõngame tɩ b bãng tɩ b sẽn dõd a Zeova bũmb nins fãa wã pa sɩda, la leb n sõng tɩ b bãng t’a segda ne waoogre. A Zeezi nonga ninsaalbã wʋsg me. A ra miime tɩ yaa a sã n kell n maan sɩd ne a Zeova la ninsaalbã na n wa paam n vɩɩmd wakat sẽn kõn sa.

² Baa ne a Zeezi sẽn da maand yɩɩr wʋsgã, a yamã ra gãee bãane. A yeela a tʋm-tʋmdbã yaa: “Mam kõta yãmb m laafɩ wã.” (Zã 14:27) A ra tara “Wẽnnaam laafɩ” wã, rat n yeel tɩ sũur pʋgẽ bãane, a sẽn da tar zood sõma ne a Zeova wã yĩnga. Rẽ kɩtame t’a ra pa maand yɩɩr tɩ loog noor ye.—Fili. 4:6, 7.

3. Bõe yell la d na n gom sõs-kãnga pʋgẽ?

³ Yaa sɩd tɩ tõnd ned baa a ye pa na n tol n mao ne zu-loees nins buud a Zeezi sẽn mao ne wã ye. La neb nins fãa sẽn sakd a Zeezi wã na n paama zu-loeese. (Mat. 16:24, 25; Zã 15:20) Wa a Zeezi, tõnd me na n mi n maana yɩɩre. La bõe la d tõe n maane, tɩ d yɩɩrã ra wa loog nugu, n kɩt tɩ d pa le tar sũur pʋgẽ bãane? D na n goma bũmb a tãab a Zeezi sẽn maane, a sẽn wa n be tẽngã zug n tʋmd Wẽnnaam tʋʋmdã,  la d ges d sẽn tõe n dɩk a togs-n-taar to-to, tõnd me sã n wa maood ne zu-loeese.

4. Wa sẽn zems ne 1 Tesalonik rãmb 5:17 wã sẽn yetã, bõe n wilgd t’a Zeezi kũumã ket tɩ beoogo, n tãag a kũumã wakate, a wɩnga ne pʋʋsgo?

⁴ Karm-y 1 Tesalonik rãmb 5:17. A Zeezi kũumã ket tɩ beoogo, hal n tãag a kũumã wakate, a wɩnga ne pʋʋsgo. A sẽn na n wilg a karen-biisã b sẽn tog n tẽegd a kũumã yell to-to wã, a pʋʋsa burã la divẽ wã yĩnga. (1 Kor. 11:23-25) Rẽ poore, a naaga a karen-biisã tɩ b pʋʋse, tɩ b yaool n yi zĩig ning b sẽn maan Pakã, n looge. (Zã 17:1-26) Yẽ ne a karen-biisã sẽn ta Gɛtsemane zẽedẽ wã ne yʋngã, a le pʋʋs n yɩlmame. (Mat. 26:36-39, 42, 44) Baa a sẽn wa n na n ki wã, a yaoolem goamã yɩɩ pʋʋsgo. (Luk 23:46) Yɛl nins sẽn maan a kũumã ket tɩ beoog n tãag a kũumã wakatã, a pʋʋsa a Zeova rẽ fãa wɛɛngẽ.

5. Bõe yĩng tɩ tʋm-tʋmdbã pa kell n tall raoodo?

⁵ Bũmb a ye sẽn sõng a Zeezi t’a tõog toogã, yaa a sẽn teeg a Ba wã, n pʋʋs-a naoor wʋsg n kos sõngrã. La a tʋm-tʋmdbã yẽ pa wɩng ne pʋʋsg baraar yʋngã ye. Kɩtame tɩ b sẽn wa be makr pʋgẽ wã, b pa tall raood ye. (Mat. 26:40, 41, 43, 45, 56) D sã n wa maood ne zu-loeese, yaa d sã n dɩk a Zeezi togs-n-taare, n “pʋʋsd wakat fãa” la d na n tõog n kell n maan sɩd ne a Zeova. Bõe la d tõe n pʋʋs n kose?

6. Wãn to la d tẽebã tõe n sõng-d tɩ d kell n tall sũur pʋgẽ bãane?

⁶ D tõe n pʋʋsa a Zeova, n kos-a t’a sõng-d tɩ d “tẽebã pãng paase.” (Luk 17:5; Zã 14:1) Yaa tɩlɛ tɩ d tall tẽebo, bala, a Sʋɩtãan na n maka tõndo, d sẽn yaa a Zeezi karen-biisã  yĩnga. (Luk 22:31) Baa d zu-loeesã sã n pʋgda taaba, wãn to la d tẽebã tõe n sõng-d tɩ d kell n tall sũur pʋgẽ bãane? D sã n maan d sẽn tõe fãa n na n welg zu-loɛɛga, d sẽn tar tẽeb t’a Zeova na n sõng-d lame wã na n kɩtame tɩ d bas yellã a nugẽ. D sẽn mi tɩ yaa yẽ bal n tõe n bãng n welg yellã sõma wã kɩtame tɩ d yam gãe, tɩ d tar sũur pʋgẽ bãane.—1 Pɩy. 5:6, 7.

7. Yam-bʋg la yãmb rɩk a Robɛɛr goamã pʋgẽ?

⁷ Pʋʋsgã sõngdame tɩ d kell n tall sũur pʋgẽ bãane, baa sẽn yaa zu-loɛɛg ning fãa la d maood ne. D gom a Robɛɛr yelle. Yaa kãsem-soab sẽn tar yʋʋm 80 la zaka. Ad a sẽn yeele: “Saglg ning sẽn be Filip rãmb 4:6, 7 wã sõnga maam tɩ m tõog n mao ne zu-loees ka tɛka. M da tara ligd zu-loeese. M da wa n pa le yaa kãsem-soab me ye.” Bõe n sõng a Robɛɛr t’a kell n tall sũur pʋgẽ bãane? Ad a sẽn yeele: “M sã n wa sɩng yɩɩr maaneg bũmb ning yĩnga, tao-tao bala, m pʋʋsdame. M tagsdame tɩ yaa m sã n wɩngd ne pʋʋsgo, n pʋʋsd ne m sũur fãa la m yamã maneg n gãe.”

8. Wa Zã 8:29 wã sẽn wilgdã, bõe me n da kɩt t’a Zeezi tar sũur pʋgẽ bãane?

⁸ Karm-y Zã 8:29. A Zeezi ra tara sũur pʋgẽ bãane, baa b sẽn da namsd-a wã, bala a ra miime t’a noogda a Ba wã sũuri. A kell n saka a Ba wã raabo, baa sẽn wa n pa nana wã. A ra nonga a Ba wã wʋsgo, tɩ sẽn da pak-a wã yaa a we n maan a raabã. Nand t’a wa tẽngã zugã, a ra yaa Wẽnnaam “tʋʋm-mita.”  (Yel. 8:30, Wẽnnaam Sebre, 1983) A sẽn wa n be tẽngã zugã, a ra moonda koɛɛgã ne yẽesem, n sõngd nebã tɩ b bãngd a Ba wã sõma. (Mat. 6:9; Zã 5:17) Koɛɛgã mooneg ra kõta a Zeezi sũ-noog meng-menga.—Zã 4:34-36.

9. D sã n wɩngd ne koɛɛgã moonego, wãn to la sõngd tɩ d kell n tall sũur pʋgẽ bãane?

⁹ D sã n sakd n maand a Zeova raabã, n “tar tʋʋm wʋsg Zu-soabã tʋʋmdã pʋgẽ wakat fãa,” d rɩkda a Zeezi togs-n-taare. (1 Kor. 15:58) D sã n “moond koɛɛgã wʋsgo,” rẽ na n sõng-d-la sõma tɩ d tall tagsg sẽn zems d zu-loeesã zugu. (Tʋʋ. 18:5) Wala makre, naoor wʋsgo, neb nins d sẽn taasd koɛɛgã zu-loees yɩɩda tõndo. La b sã n bãng a Zeova sõma, n wa nong-a la b tũud a saglsã, manegda b vɩɩmã, tɩ b sũ-noogã me paase. D sã n ne rẽ fãa, kɩtdame tɩ d maneg n bas d yam t’a Zeova na n gesa d yelle. Woto sõngda tõnd tɩ d kell n tall sũur pʋgẽ bãane. Saam-bi-poak a ye mikame tɩ f sã n sɩd wɩngd ne koɛɛgã moonego, f manegd n paama sũur pʋgẽ bãane. A bẽeda deprɛsɩyõ la a wae n tagsdẽ t’a ka võore, tɩ namsd-a. Ad a sẽn yeele: “M sã n wɩngd ne koɛɛgã moonego, sõngdame tɩ m yamã gãe bãane, tɩ m sũ-noogã me paasdẽ. M tagsdame tɩ yaa koɛɛgã mooneg sẽn kɩtd tɩ m neẽ t’a Zeova yaa m zoa meng-mengã yĩnga.”

10. Yam-bʋg la yãmb rɩk a Brẽnda goamã pʋgẽ?

¹⁰ D gom saam-bi-poak a to me yelle. A yʋʋr la a Brẽnda. Yẽ ne a bi-pugl n bẽed bã-kɛgenga. A Brẽnda pa le tõe n kẽne, tɩ sã n pa ne puus-puus ye. A pãngã me pa waoog ye. A moonda koɛɛgã zak-zak wa a sẽn tõe, la sẽn yɩɩd fãa, yaa lɛta la a gʋlsd n taasd nebã koɛɛgã. Ad a sẽn yeele: “M sẽn wa n bãng tɩ m yellã pa tar tɩɩm dũni-kãnga pʋgẽ, la m sak rẽ wã, sõng-m lame tɩ m lʋɩɩs koɛɛgã mooneg taoore. Sɩd me, koɛɛgã mooneg sõngdame tɩ m pa tagsd m zu-loeesã yelle, n maand yɩɩr ye. Kɩtdame tɩ sẽn pak maam n yɩɩdã yaa m tõog n sõng neb nins m sẽn taasd koɛɛgã tõnd moonegã zĩigẽ wã. Leb n sõngda maam wakat fãa tɩ m tẽegdẽ tɩ manegr n wate.”

11-13. a) Bõe la tʋm-tʋmdbã la neb a taab maan-yã, tɩ wilgdẽ tɩ b ra yaa a Zeezi zo-rãmb meng-menga? b) A Zeezi sẽn da tar zo-rãmb woto wã, naf-a-la wãn-wãna?

¹¹ A Zeezi sẽn wa n gilgd n moond koɛɛgã, a tʋm-tʋmdbã sɩd yɩɩ a zo-rãmb meng-menga. Biiblã pẽgda zood a woto buudã. Ad Biiblã sẽn yete: “F zoa ning tõe n nong-f lame n yɩɩd f ma-biiga.” (Yel. 18:24) A Zeezi ra nonga a zo-rãmbã wʋsgo. A sẽn wa n gilgd n moond koɛɛgã, a ma-biisã baa a ye ra pa tẽed-a ye. (Zã 7:3-5) Wakat n zĩnd meng tɩ b ra tagsd t’a zugã lebgame. (Mark 3:21) La a tʋm-tʋmdbã yẽ kell n maana sɩd ne-a. A Zeezi kũumã ket tɩ beoogo, ne yʋngã, a yeel-b lame yaa: “Yãmb yaa neb nins sẽn pa ne maam m namsgã wakatã.”—Luk 22:28.

¹² Tʋm-tʋmdbã ra mi n sãama a Zeezi sũuri, la pa rẽ la a ra get ye. Yaa b sẽn da tar tẽeb ne-a wã la a ra get n yɩɩda. (Mat. 26:40; Mark 10:13, 14; Zã 6:66-69) Yʋng ning b sẽn na n yõk-a wã, a ra yeela a tʋm-tʋmdbã sẽn kell n maan sɩd ne-a wã yaa: “Mam boola yãmb tɩ m zo-rãmba, bala mam wilga yãmb bũmb nins fãa mam sẽn wʋm m Ba wã nengẽ wã.” (Zã 15:15) Hakɩɩka, a Zeezi zo-rãmbã sɩd ra kengda a raood sõma. B sẽn da sõngd-a koɛɛgã mooneg pʋgẽ wã ra kõt-a-la sũ-noog wʋsgo.—Luk 10:17, 21.

¹³ Tʋm-tʋmdbã sẽn yãk b toogo, a Zeezi ra tara zo-rãmb a taaba, pagb la rap sẽn da sõngd-a koe-moonegã pʋgẽ, la bũmb a  taab pʋgẽ. Kẽer ra mi n bool-a-la b zagsẽ, tɩ b naag taab n dɩ. (Luk 10:38-42; Zã 12:1, 2) Sãnda me ra tũud-a lame n gilgdẽ, la b yãkd b paoongã n sõngd-a. (Luk 8:3) A Zeezi ra tara zo-sõma, bala yẽ mengã ra yaa zo-sõngo. A ra maand-b-la neere, n da pa baood me tɩ b maan sẽn yɩɩd b pãng ye. Yaa sɩd t’a Zeezi ra yaa ned sẽn zems zãnga, la a sẽn da paamd t’a zo-rãmbã sõngd-a wã ra noom-a lame, baa bãmb sẽn da pa zems zãngã. Sãmbg kae tɩ b sõng-a lame t’a kell n tall sũur pʋgẽ bãane.

14-15. Bõe la d tõe n maan n paam zo-sõma, la wãn to la b na n sõng-do?

¹⁴ D sã n tar zo-sõma, b na n sõng-d lame tɩ d kell n maan sɩd ne a Zeova. D sã n dat zo-sõma, rẽnda tõnd mengã yɩ zo-sõngo. (Mat. 7:12) Wala makre, Biiblã sagenda tõnd tɩ d wɩngd ne d taabã sõngre, sẽn yɩɩd fãa, sẽn dat-b ‘sõngrã.’ (Efɛ. 4:28) Yãmb tagsdame tɩ y tõe n sõnga nina y tigingã pʋgẽ bɩ? Y tẽed-n-taag n gãe ne bãaga, wall a kʋʋla wʋsg n pa tõe n yi, tɩ y tõe n tɩ ra a teed n wa kõ-a bɩ? Zak rãmb n maood ne ligd zu-loeese, tɩ y tõe n sõng-b ne rɩɩb bɩ? Y tõe n sõnga y tigingã neb kẽer tɩ b bãng b sẽn tõe n maan to-to, n dɩ bũmb nins sẽn be jw.org^® la JW Library^® aplikasiyõ wã pʋgẽ yõod bɩ? D sã n wɩngd ne d taabã sõngre, na n kɩtame tɩ d sũ-noogã maneg n paase.—Tʋʋ. 20:35.

¹⁵ D sã n wa maood ne zu-loeese, d zo-rãmbã na n teel-d lame, la b sõng-d tɩ d kell n tall sũur pʋgẽ bãane. Wa a Elihu sẽn maag a yĩng n kelg a Zoobe, a sẽn wa gomd a zu-loeesã yellã, bãmb me na n kelg-d-la  neere, d sã n wa pɩdgd d zu-loɛɛg n togsd-ba. (Zoob 32:4) Yell pʋgẽ, pa segd tɩ d rat tɩ d zo-rãmbã togs tõnd d sẽn tog n maan ye. La b sã n kõ-d sagls sẽn yit Biiblã pʋgẽ, yɩta sõma tɩ d sak n tũ. (Yel. 15:22) Wa rĩm a Davɩɩd sẽn sik a meng n sak a zo-rãmbã sõngrã, tõnd me segd n sakda d zo-rãmbã sõngre, n da tags tɩ d sã n sak tɩ b sõng-do, yaa d paoogr ye. (2 Sãm. 17:27-29) Zo-sõma a woto yaa Wẽnnaam kũuni.—Zak 1:17.

16. Filip rãmb 4:6, 7 wã wilgdame tɩ yaa ãnda maasem yĩng bal la d tõe n paam sũur pʋgẽ bãane? Wilg-y y leoorã võore.

¹⁶ Karm-y Filip rãmb 4:6, 7. Bõe yĩng t’a Zeova yeel tɩ yaa ne “Kirist Zeezi maasem” yĩng la d tõe n paam yẽ laafɩ wã? Bala, yaa d sã n bãng tʋʋmd ning a Zeezi sẽn tar a Zeova raabã pidsg pʋgẽ wã sõma, n kɩs sɩd ne rẽ la d na n paam sũur pʋgẽ bãan meng-menga, tɩ d yamã me gãe. Wala makre, ne a Zeezi maoongã maasem, d tõe n paama d yel-wẽnã fãa sugri. (1 Zã 2:12) D sã n tags rẽ yelle, yolsda tõnd hal sõma! A Zeezi sẽn yaa Wẽnnaam Rĩungã Rĩmã me, a na n kɩtame tɩ zu-loees nins a Sʋɩtãan ne a dũniyã sẽn wa ne wã fãa sa. (Eza. 65:17; 1 Zã 3:8; Vẽn. 21:3, 4) Woto kɩtame tɩ d miẽ tɩ manegr n wate! Baa ne tʋʋmd ning a Zeezi sẽn kõ tõndã sẽn pa nana wã, a bee ne tõnd daar fãa, n sõngd tõnd dũniyã yaoolem wakatã. (Mat. 28:19, 20) Woto kengda d pɛlg sõma! Yaa d sã n paamd yolsgo, pɛlg kengre, la d kɩs sɩd me tɩ manegr n wate, la d tõe n paam sũur pʋgẽ bãane.

17. a) Bõe la kiris-ned tõe n maan n kell n tall sũur pʋgẽ bãane? b) Wa Zã 16:33 sẽn wilgdã, bõe la d na n tõog n maane?

¹⁷ Woto wã, y sã n wa tar zu-loe-kɛgemse, hal tɩ yaa yɩɩre, y maanda wãn n kell n tall sũur pʋgẽ bãane? Y tõe n dɩka a Zeezi togs-n-taare. Pipi, pʋʋs-y-yã a Zeova, la y kell n wɩng ne pʋʋsgã. Yiib-n-soaba, tũ-y-yã a Zeova raabã, n moond koɛɛgã ne yẽesem, baa sã n yaa toogo. Tãab-n-soaba, bao-y y zo-rãmbã sõngre. Rẽ, Wẽnnaam laafɩ wã na n gũu yãmb sũyã la y tagsa wã. La wa a Zeezi, y na n tõog n maoo ne zu-loɛɛg buud fãa.—Karm-y Zã 16:33.