1. Bõe la a Zeova tõe n maane, a raabã pidsg yĩnga?

A ZEOVA tõe n yɩɩ a sẽn dat a soab fãa, a raabã pidsg yĩnga. Wala makre, a Zeova yɩɩ Karen-saamba, Ba sẽn mi a kamb belsgo, la Koe-no-taasda. (Eza. 48:17; 2 Kor. 7:6; Gal. 3:8) La baa ne rẽ, a wae n kɩtdame tɩ ninsaalb maand bũmb kẽer a raabã pidsg yĩnga. (Mat. 24:14; 28:19, 20; 2 Kor. 1:3, 4) A Zeova tõe n kõo ned buud fãa yam la pãnga, t’a yɩ yẽ a Zeova sẽn dat a soaba, n tõog n pids yẽ raabã. Wa Biibl-mitb wʋsg sẽn yetã, woto fãa bilgda a Zeova yʋʋrã võore.

2. a) Bõe yĩng tɩ d mi n sãmbd d sã n sɩd tʋmda a Zeova tʋʋmã wa a sẽn datã? b) Bõe yell la d na n gom sõs-kãnga pʋgẽ?

² D fãa nongẽ lame t’a Zeova sõng-d tɩ d tʋm a raabã pidsg yĩnga. La kẽer tõe n sãmbda b sã n tʋmda a Zeova tʋʋmã wa a sẽn datã. Bala b getame tɩ b pa tõe n tʋm wa bãmb sẽn datã, n tagsdẽ tɩ yaa b yʋʋmã, b yɛlã sẽn yaa to-to wã, bɩ b minimã sẽn paood yĩnga. Kẽer me tagsdame tɩ b sẽn zoe n maandã sekame, la tɩ pa le yaa tɩlɛ tɩ b bao n na n tʋm n yɩɩg rẽ ye. Sõs-kãngã pʋgẽ, d na n yãa a Zeova sẽn tõe n maan n sõng tõnd ned kam fãa, t’a tõog n tʋm a raabã pidsg yĩnga. Rẽ poore, d na n tẽega Biiblã kibay a wãn sẽn wilgd a Zeova sẽn kɩt tɩ rap la pagb tʋlg n maan a raabo, la a kõ-b tõog rẽ yĩnga. Sẽn na n baase, d na n bao n bãnga d sẽn tõe n maan to-to, n sak t’a Zeova kõ-d raab la tõogo.

3. Wa b sẽn wilg Filip rãmb 2:13 pʋgẽ wã, wãn to la a Zeova tõe n kõ tõnd raab tɩ d tʋlg n maan a sẽn date?

³ Karm-y Filip rãmb 2:13. * A Zeova tõe n kõo tõnd raabo, rat n yeel tɩ n kɩt tɩ d tʋlg n maan a sẽn date. Wãn to? Wala makre, d tõe n wʋmame tɩ nina n dat sõngr d tigingã pʋgẽ, wall tʋʋmd la b rat tɩ b tʋme. Tõe me tɩ yaa Betɛllã n tool lɛtr n kotẽ tɩ koe-moondb tɩ sõng n tʋm zĩig a to, tɩ tigingã kãsem-dãmbã karem tɩ d kelge. D sẽn wʋm rẽ wã, d tõe n sokda d meng yaa: ‘Bõe la m tõe n maan n sõnge?’ Tõeeme me tɩ yaa tigingã tʋʋmd sẽn pa nana la b rat tɩ d tʋme, tɩ d pa mi d sã n na n bãng n tʋma sõma ye. Wakat ning me, d karemda Biiblã vɛrse sẽn gomd d taabã sõngr yelle, n sokd d meng d sẽn tõe n maan to-to n tũ b sẽn yetã. A Zeova pa modgd tõnd tɩ d maan bũmb ye. La a sã n yã tɩ d tagsd n baooda d sẽn tõe n maane, a kɩtdame tɩ d tʋlg n maan wa d sẽn tagsdã, la a sõng-d tɩ d tõoge.

4. Wãn to la a Zeova tõe n kõ tõnd tõog tɩ d maan a sẽn date?

⁴ A Zeova tõe n kõo tõnd tõog me tɩ d maan a sẽn date. (Eza. 40:29) Ne a vʋʋsem sõngã maasem, a tõe n kɩtame tɩ bãngr la minim nins d sẽn zoe n tarẽ wã maneg n paase. (Yik. 35:30-35) A tõe n tũnuga ne a siglgã n wilg tõnd d sẽn na n tʋm tʋʋm kẽer to-to. B sã n kõ-y tʋʋmde, tɩ y sẽn segd n tʋm to-to wã pa vẽeneg y yamẽ, bɩ y bao sõngre. Yɩta sõma me tɩ y kos d saasẽ Ba wã sẽn yaa kõatã, t’a kõ-y ‘pãng sẽn yɩɩd ninsaal rẽndã.’ (2 Kor. 4:7; Luk 11:13) Biiblã pʋgẽ, kibay n be n wilgd a Zeova sẽn sõng pagb la rapa, n kõ-b raab la tõog tɩ b maan a sẽn date. D na n tẽega kibay a wãna, la yaa sõma tɩ y tags n ges a Zeova sẽn tõe n sõng yãmb me to-to tɩ y maan a sẽn datã.

5. A Zeova sẽn maan to-to ne a Moyiizã, la sẽn yɩ wakat ning la a tʋm-a wã wilgda tõnd bõe?

⁵ A Zeova kɩtame t’a Moyiiz yɩ Israyɛll nebã fãagda. La rẽ yĩnga, yɩɩ b sẽn “zãms a Moyiiz Ezɩpt nebã bãngrã fãa” wã poore, t’a ra tagsdẽ t’a tõe n fãaga a buudã nebã masã wã bɩ? (Tʋʋ. 7:22-25) Ayo! Yaa a Zeova sẽn wa n sõng-a t’a lebg sik-m-meng soaba, la sũ-bʋgsem soabã poor la a yaool n tʋm-a. (Tʋʋ. 7:30, 34-36) A Zeova kõo a Moyiiz raood t’a tɩ taas Ezɩpt rĩm-toaagã a koeese. (Yik. 9:13-19) A Zeova sẽn maan to-to ne a Moyiizã, la sẽn yɩ wakat ning la a tʋm-a wã wilgda tõnd bõe? Wilgdame tɩ yaa neb nins sẽn bɩɩsd zʋg-sõma, la sẽn teegd-b yẽ a Zeova n na n paam pãngã la a yãkd tɩ b tʋm a tʋʋmã.—Fili. 4:13.

6. A Zeova sẽn tũnug ne a Barzilayi tɩ rĩm a Davɩɩd ne a nebã paam sõngrã kõta tõnd yam-bʋgo?

⁶ Yʋʋm kobs poore, a Zeova tũnuga ne a Barzilayi tɩ rĩm a Davɩɩd ne a nebã paam sõngre. Yaa a Davɩɩd biig a Absalom sẽn wa n dat n deeg naamã t’a zoetẽ wã. “Kom ne yaamse, la ko-yũud” n da tar a Davɩɩd ne a nebã. Rẽ t’a Barzilayi kʋʋlame. La yẽ ne neb a taab n gẽneg b yõyã, n wa kõ a Davɩɩd ne a nebã rɩɩb la teed buud toor-toore. A Barzilayi pa tags t’a yʋʋmã sẽn vẽsgã, a Zeova pa le tõe n tũnug ne-a n maan bũmb ye. A yãka a sẽn da tarã zembal n sõng Wẽnnaam neb sẽn da rat sõngre. (2 Sãm. 17:27-29) Yam-bʋg la woto kõt tõndo? D yʋʋm sẽn yaa to-to fãa, a Zeova tõe n tũnuga ne tõnd n sõng d tẽed-n-taas tɩ b paam sẽn yaa tɩlɛ ne-bã, baa sẽn be-b tẽn-taase. (Yel. 3:27, 28; 19:17) D sã n pa tõe n paam bãmb mensã n kõ bũmb me,  d tõe n kõta ligd dũni gill tʋʋmdã sõngr yĩnga. Woto, siglgã tõogd n sõngda d tẽed-n-taas sabab-wẽns sẽn paame.—2 Kor. 8:14, 15; 9:11.

7. A Zeova kɩtame t’a Sɩmeyõ maan bõe? Wãn to la d sẽn bãng rẽ wã kengd d raoodo?

⁷ Nin-kẽem a ye n da be Zerizalɛm t’a yʋʋr yaa a Sɩmeyõ. A ra tũuda a Zeova ne a sũur fãa, t’a pʋlem-a t’a na n yãa Mesi wã n yaool n maan kaalem. Tog n kenga a raood sõma, bala a ra sɩng n gũuda Mesi wã na maan yʋʋm wʋsgo. A Zeova sɩd keo-a-la a tẽebã la a sũ-marã yĩnga. Daar a ye, “vʋʋsem sõngã kɩtame t’a wa wẽnd-doogẽ wã,” n yã biig a Zeezi sẽn da na n wa lebg Kiristã. Baraarã, a Zeova kɩtame t’a Sɩmeyõ togs bãngr-gomde, n gom biigã yelle. (Luk 2:25-35) Yaa sɩd tɩ wõnda a Sɩmeyõ ra maana kaalem, a Zeezi sẽn wa n na n sɩng a tʋʋmdã tẽngã zugã. La a Sɩmeyõ sũur yɩɩ noog a sẽn yã biig a Zeezi, la a paam n togs bãngr-gomd a zugã. La bark a taab n nan ket taoore. Dũni-paalgã pʋgẽ, a na n paam n yãa a Zeezi naamã sẽn na n naf ãdem-biisã to-to wã. (Sɩng. 22:18) Sẽn yaa bũmb ning fãa la a Zeova tũnugd ne tõnd me n maand rũndã-rũndã, d sũur tog n yɩɩ noogo.

8. Wãn to la a Zeova tõe n sõng tõnd tɩ d yɩ wa a Barnabaase?

⁸ Pipi kiris-nebã wakatẽ me, rao a ye yʋʋr sẽn boond t’a Zozɛf sakame t’a Zeova tũnug ne-a n bels neb wʋsgo. (Tʋʋ. 4:36, 37) Wõnda yaa a sẽn da mi neb belsg sõma wã yĩng la tʋm-tʋmdbã sẽn pʋd-a t’a Barnabaase, sẽn dat n yeel tɩ “belsg biigã.” Wala makre, a Soll sẽn wa n lebg kiris-nedã, a tẽed-n-taas wʋsg ra yɛɛsdame n pa rat n pẽneg-a, b sẽn da wʋm t’a namsda kiris-nebã yĩnga. La a Barnabaas sẽn yaa ned sẽn da nong nebã tɩ sõnga a Solle. Ad a Soll sũur tog n yɩɩ noog wʋsgo, a sẽn maan-a neer woto wã. (Tʋʋ. 9:21, 26-28) Kãsem-dãmbã sẽn da be Zerizalɛmmã sẽn wa n dat ned sẽn na n kẽng hal Ãntiyoos sẽn be Siiri wã n tɩ keng saam-biisã raoodã, ãnda la b yãk-yã? A Barnabaase! B bãnga yãkre. Biiblã yeelame t’a Barnabaas “sɩngame n kengd b fãa raood sẽn na yɩl tɩ b kell n sak Zu-soabã ne b sũur fãa.” (Tʋʋ. 11:22-24) Rũndã-rũndã me, a Zeova tõe n sõnga tõnd tɩ d lebg ‘belsg biiga,’ n belsd d tẽed-n-taasã sõma. Wala makre, a tõe n tũnuga ne tõnd n bels sẽn be-b sũ-sãang pʋgẽ b ned kaalem yĩngã. A tõe n kɩtame me tɩ d yãk yam, n bool d tẽed-n-taag wall d tɩ kaag-a, n togs-a goam a wãn bal sẽn kengd raoodo. Tõe n yɩɩ d tẽed-n-taag sẽn pa keeme, wall a sũur n sãam wʋsgo. Y na n sakame t’a Zeova tũnugd ne yãmb n kengd y taabã wa a Barnabaas bɩ?—1 Tes. 5:14.

9. A Zeova sẽn maan to-to n sõng a Vasili t’a lebg kãsem-soab sẽn tar minimã kõta tõnd yam-bʋgo?

⁹ A Zeova sõnga d tẽed-n-taag yʋʋr sẽn boond t’a Vasili t’a lebg kãsem-soab sẽn tar minim. A sẽn wa n tar yʋʋm 26 la a lebg kãsem-soaba, n da yɛɛsdẽ t’a pa na n bãng n sõng tigingã neba, sẽn yɩɩd fãa, sẽn tar-b zu-loees wʋsgã. La ne kãsem-dãmb a taab sẽn tar minim, la Rĩungã tʋʋmd lekoll b sẽn maand kãsem-dãmbã yĩngã maasem, a paama zãmsg sẽn sõng-a hal sõma. A Vasili modgame t’a minimã paase. Wala makre, a gʋlsa bũmb a wãn sẽn pa toog wʋsgo, a sẽn dat n modg n maane. A sã n wa ges t’a tõoga a ye fãa, a rabeemã boogdame. Ad a sẽn yeele: “Bũmb nins sẽn da kõt-m rabeemã kõt-m-la sũ-noog masã. A Zeova sã n sõng-m tɩ m bãng n yãk vɛrse n karme, tɩ keng tigingã ned raoodo, m sũ-noogã pa tõe n bilg ye.” Tigingã rapã, bãng-y tɩ y sã n sak  t’a Zeova na n sõng-y wa a Vasili, a tõe n kõ-y-la tõog la minim tɩ y tʋm tʋʋm wʋsg tigingã pʋgẽ.

10. Bõe la a Abigayill maan-yã? A mak-sõngã kõta tõnd yam-bʋgo?

¹⁰ A Sayull sẽn wa n baood a Davɩɩd ne a nebã n na n kʋ, tɩ b zoet n gilgdẽ wã, b ra rata sõngre. Daar a ye, a Davɩɩd rap n kẽng Israyɛll rao a Naball sẽn da yaa arzɛk soabã nengẽ, n tɩ kos-a rɩɩb bilfu, a sẽn paam tɛka. B tagsame tɩ pa wẽnga, bala b ra kogla a rũms we-raoogẽ wã. La a Naball sẽn yaa rat-m-yembr soabã zãgsame. A pa kõ-b baa fʋɩ! Kɩtame t’a Davɩɩd sũurã puugi, t’a yãk yam n na n tɩ kʋ a Naball ne a yirã rapã fãa. (1 Sãm. 25:3-13, 22) La a Naball pag a Abigayill ra yaa pag sẽn tar yam. A talla raood n kẽng a Davɩɩd nengẽ, n tɩ yĩgimd n kos-a t’a ra rok a sũuri, n wa paam zɩɩm samd ye. Ne bʋgsem, a sagla a Davɩɩde, n yeel-a t’a bas yellã a Zeova nugẽ. A Abigayill sẽn gom ne sik-m-mengã, la a sẽn tags neer n maan bũmb ningã yɩɩ a Davɩɩd noogo. A bãngame bal tɩ yaa a Zeova n tʋm pagã. (1 Sãm. 25:23-28, 32-34) A Abigayill ra tara zʋg-sõma, t’a Zeova tõog n tũnug ne-a n pids a raabo. Rũndã-rũndã me, saam-bi-poak sã n tõe n tags neere, la a tõe n bãng n sagl ned sõma, a tõe n paamame t’a Zeova tũnug ne-a n bels a zakã rãmba, la tigingã neb a taabã.—Yel. 24:3; Tɩt 2:3-5.

11. Bõe la a Salum kom-pugli wã sak n maane? Ãnd dãmb n maand wa bãmb rũndã-rũndã?

¹¹ Yʋʋm kobs poore, a Zeova sẽn wa n dat neb sẽn na n sõng tɩ b lebs n me Zerizalɛm lalsã, a Salum kom-pugli wã sak n naag n tʋmame. (Nee. 2:20; 3:12) B ba wã ra yaa na-biiga. La ne rẽ fãa, b sak n tʋma tʋʋmdã sẽn da yaa tʋʋm-toogo, la tõe n wa ne yellã. (Nee. 4:9-12) A Salum kom-pugli wã pa maan wa Tekoa nanambsã ye. Bãmb pa sak n na n sik b mens n naag n tʋm ye. (Nee. 3:5, MN) Tags-y n ges-y a Salum kom-pugli wã sũy sẽn yɩ noog to-to, tʋʋmdã sẽn sa rasem 52 pʋgẽ balã! (Nee. 6:15) Rũndã-rũndã me, saam-bi-pogs n sakd n naagd n tʋmd a Zeova tʋʋmã ne yamleoogo. Wala makre, siglgã rot toor-toorã meeb la b manegre. D tẽed-n-ta-kãensã minimã ne b yẽesmã, la b sẽn ket n wɩngd ne tʋʋmdã sõngda siglgã wʋsgo.

12. Wãn to la a Zeova tõe n sõng tõnd tɩ d yɩ wa a Tabita?

¹² A Zeova sõnga a Tabita me t’a ra tʋmd “tʋʋm-sõma wʋsgo, la a ra sõngd naong rãmbã,” sẽn yɩɩd fãa, pʋg-kõapã. (Tʋʋ. 9:36) A sẽn da yaa kõat la a ra nong n maand a taabã neerã, a sẽn wa n maan kaalmã, neb wʋsg yãbame. La b sũy wẽneg n yɩɩ noogo, bala, tʋm-tʋmd a Pɩyɛɛr vʋʋg-a lame. (Tʋʋ. 9:39-41) A Tabita kibarã kõta tõnd yam-bʋgo? D yaa pag tɩ d yaa raoa, la d yʋʋm sẽn yaa to-to fãa, d tara d sẽn tõe n maan n sõng d tẽed-n-taasã.—Ebre. 13:16.

13. Wãn to la a Zeova sõng d tẽed-n-taag yʋʋr sẽn boond t’a Ruti? A Rut wa n yeelame tɩ bõe?

¹³ Saam-bi-poak yʋʋr sẽn boond t’a Rut ra yaa yãn-zoɛta, n yaool n da rat n yɩ misioneere. A sẽn wa n nan yaa bi-bɩɩgã, a ra kẽeda zak-zak n pʋɩt seb-vãadã tʋʋl-tʋʋle. Ad a sẽn yeele: “M da nonga koɛɛgã mooneg ne m sũur fãa.” Yɩl n yals ned zak noor n gom ne-a, bɩ n pʋd n gom Wẽnnaam Rĩungã yell meng ne ned ra pa nana ne-a ye. La baa ne a yãn-zoeerã fãa, a lebga so-pakd a sẽn wa n tar yʋʋm 18. Yʋʋmd 1946, a paam n kẽnga Gileyaad lekollã. B wa n tʋm-a-la Hawayi, n le wa kɩt t’a kẽng  Zapõ. A Zeova tũnuga ne-a n taas neb wʋsg koɛɛgã Hawayi la Zapõ. A sẽn moon koe-noogã na maan yʋʋm 80 la bal poore, a yeelame yaa: “Wakat fãa, a Zeova ra kõt-m-la raoodo. A sõng-m lame tɩ m tõog m yãn-zoeerã. M kɩsa sɩd tɩ ned ning fãa sẽn teeg a Zeova, a tõe n kɩtame t’a tʋm a tʋʋmã.”

14. Kolos rãmb 1:29 wã wilgdame tɩ bõe la d segd n maane, d sã n dat t’a Zeova tũnug ne-d n pids a raabo?

¹⁴ Hal pĩnd wẽndẽ n tãag masã, a Zeova kõo wẽn-sakdb tõog tɩ b maan bũmb wʋsg a raabã pidsg yĩnga. La yãmb yẽ? A na n kõ-y-la tõog tɩ y maan bõe? Bee ne yãmb sã n na n sak n modgame n tʋm ne y sũur fãa. (Karm-y Kolos rãmb 1:29.) Y sã n sake, a Zeova tõe n kɩtame tɩ y lebg koe-moond sẽn tar yẽesem, ned sẽn mi neb zãmsg sõma, ned sẽn tõe n bãng n bels a taaba, tʋʋm-mita, ned sẽn mi a zo-rãmb teelg sõma, wall y yɩ a sẽn dat a soab fãa, a raabã pidsg yĩnga.

15. Wa b sẽn yeel 1 Tɩmote 4:12, 15 pʋgẽ wã, kom-bɩɩs nins sẽn yaa rapã tog n yõka a Zeova sɛɛg t’a sõng-b tɩ b maan bõe?

¹⁵ La kom-dibli nins sẽn nan bɩte, n na n lebg kãsemb ka la ka wã yẽ? Tigims wʋsg pʋgẽ, d rata rap sẽn tar keelem sõma, n tõe n lebg kãsemb-sõngdba, n sõng ne tigingã tʋʋmã. Zĩis wʋsgo, kãsem-dãmbã sõor yɩɩda kãsemb-sõngdbã. Kom-bɩɩs nins sẽn yaa rapã, sok-y y meng yaa: ‘Rẽ yĩnga, m pa tar m sẽn tõe n maan sẽn na yɩl n tʋlg n tʋm tigingã tʋʋm n yɩɩg m sẽn zoe n maandẽ wã sɩda?’ Kẽer mi n yetame yaa: “M sẽn yaa koe-moondã zoe n sekame.” Y sã n tagsda woto bɩ y yõk a Zeova sɛɛg t’a sõng-y tɩ y tʋlg n tʋm a tʋʋmã n paase, n wa paam n lebg kãsemb-sõngda, la a kõ-y tõog tɩ y tʋm a tʋʋmã wa y sẽn tõe fãa. (Koɛ. 12:1) D kota yãmb tɩ y sõng-d ne tʋʋmã!—Karm-y 1 Tɩmote 4:12, 15.

16. D segd n kosa a Zeova t’a sõng-d tɩ d maan bõe, la bõe yĩnga?

¹⁶ A Zeova tõe n kɩtame tɩ y yɩ a sẽn dat a soab fãa, a raabã pidsg yĩnga. Rẽ wã, kos-y-yã-a t’a kõ-y raab tɩ y tʋlg n tʋm a tʋʋmã, la a kõ-y tõog tɩ y sɩd tʋm ne y sũur fãa. Y nan yaa bi-bɩɩg tɩ y yʋʋmã vẽsgame, kẽes-y y sẽka, y pãnga, y minim la y sẽn tar fãa n tʋm masã menga, a Zeova waoogr yĩnga. (Koɛ. 9:10) Y sã n paam n tõe n tʋm a tʋʋmã n yɩɩg y sẽn zoe n maandẽ wã, baa rabeem tar yãmba, wall y tagsdame tɩ y minimã pa waooge, ra n bas-y tɩ rẽ kɩt tɩ y pa tʋm wa y sẽn tõe fãa ye. D ned kam fãa sẽn paam n tõe n naag n tʋm d Ba a Zeova sẽn nong-dã tʋʋmã wa d sẽn tõe fãa, t’a paam waoogr wa sẽn segdã, yaa zu-zẽkr tɛkẽ!