1. Bõe la saam-bi-pogsã maand n teend a Zeova siglgã, la zu-loe-bʋs la wʋsg segda? (Ges-y sebrã pipi neng fotã)

D SŨUR nooma d sẽn tar saam-bi-pogs wʋsg sẽn tʋmd ne yẽesem tigingã pʋgẽ wã. Wala makre, b kẽesda b toog tigissã sasa, la koɛɛgã mooneg pʋgẽ. Kẽer sõngd n manegda Rĩungã roogo, la b wilgdẽ tɩ b tẽed-n-taasã yell pak-b lame. La sãmbg kae tɩ b segda zu-loees me. Kẽer geta b roagdb sẽn kʋʋl yelle. Sãnda zak rãmb namsd-b-la b tẽebã yĩnga. A taab me yaa b ye n wubd b kamba, n tʋmd wʋsg sẽn na yɩl n ges b yelle.

2. Bõe yĩng tɩ d segd n modg n teel d saam-bi-pogsã?

² Bõe yĩng tɩ d segd n teel d saam-bi-pogsã? Bala dũniyã neb wʋsg pa waoogd pagbã wa sẽn segd ye. Sẽn paase, Biiblã sagendame tɩ d segd n teenda pagbã. Wala makre, tʋm-tʋmd a Poll ra yeela Rom kiris-nebã tɩ b reeg b saam-bi-poak a Feebe sõma, la b “sõng-a ne sõngr ning fãa a sẽn date.” (Rom. 16:1, 2) A Poll sẽn da yaa Fariziẽ wã, a tog n da naaga sull ning sẽn da tagsd tɩ pagbã ka võorã, tɩ kɩt tɩ b ra sãbsd-bã. La a sẽn wa n lebg kiris-nedã, a rɩka a Zeezi togs-n-taar n da waoogd pagbã, la a maand-b neere.—1 Kor. 11:1.

3. A Zeezi manesem ra yaa wãn to ne pagbã, la wãn to la a ra get pagb nins sẽn da maand Wẽnnaam daabã?

³ A Zeezi ra waoogda pagbã. (Zã 4:27) A ra pa get pagbã wa zʋɩf-rãmbã tũudum taoor dãmb sẽn da get-b to-to wã ye. Sɩd me, sebr a yembr sẽn wilgd Biiblã gom-biis võor yeela woto: “A Zeezi zɩ n gom n paoog paga, wall a sãbs-a ye.” Pagb nins sẽn da maand a Ba wã raabã la a ra nand n yɩɩda. A sẽn wa n wilgd sẽn yaa neb nins n yaa a zakã nebã, pagb me ra naagame.—Mat. 12:50.

4. Bõe yell la d na n gom sõs-kãngã pʋgẽ?

⁴ Sẽn yaa wakat ning fãa, a Zeezi ra sõngda pagb nins sẽn  tũud Wẽnnaamã. A ra nand-b lame, la a ra gomd n sõngd-ba. D ges d sẽn tõe n dɩk a togs-n-taar to-to, n wilg tɩ d nanda d saam-bi-pogsã.

5. Bõe yĩng tɩ yaa toog ne saam-bi-pogs kẽer tɩ b paam n be ne b tẽed-n-taasã?

⁵ D yaa saam-biig tɩ d yaa saam-bi-poaka, d fãa nongẽ lame n be ne d taabã. La wakat ninga, yaa toog ne saam-bi-pogsã tɩ b paam rẽ. Bõe yĩnga? Ad neb kẽer sẽn yeele. Saam-bi-poak a ye yʋʋr sẽn boond t’a Zordan * yeelame: “Mam sẽn pa kẽ kãadmã yĩnga, m mi n tagsdame tɩ m pa tar yõod tigingã pʋgẽ ye.” Saam-bi-poak a Kristen sẽn yaa so-pakd sẽn yik n tɩ moon koɛɛgã b tẽngã zĩig a to yeelame: “F sã n ta tiging pʋgẽ paalem, f getame tɩ f lebga f yembre.” Saam-biis kẽer me tõe n tagsda woto. Ned sã n yaa a ye n tũud a Zeova a zakã pʋgẽ, a tõe n wa tagsdame t’a pa le naag a zakã rãmba, la a tagsdẽ me t’a yaa a ye tigingã pʋgẽ. Ned sã n ka laafɩ n pa tõe n yi, bɩ ned sã n segd n ges a zak ned sẽn ka laafɩ yelle, a tõe n getame t’a yaa a ye. Saam-bi-poak a ye yʋʋr sẽn boond t’a Annette yeelame: “Mam pa tõe n mi n yi n tɩ naag m tẽed-n-taasã n kok pemsem ye. Bala yaa maam n get m ma wã yell n tɩ yɩɩda.”

6. Wa Luk 10:38-42 sẽn wilgdã, a Zeezi maana bõe n sõng a Mart ne a Maari?

⁶ A Zeezi ra nong n bee ne pagb nins sẽn yaa wẽn-sakdbã, n da yaa b zoa hakɩɩka. Tẽeg-y yẽ ne a Maari la a Mart zoodã yelle. Tõe tɩ pʋg-kãensã ra pa kẽ kãadem ye. (Karm-y Luk 10:38-42.) Yaa vẽeneg t’a Zeezi no-goamã la a manesmã kɩtame tɩ b ra nong a zĩigẽ. Wala makre, a Maari ra nong n zĩi a Zeezi sɛɛgẽ n kelgd-a wa a karen-biiga. * Daar a ye, a Mart sũur pa yɩ noog ne a Maari sẽn bas n pa sõng-a ne rɩɩbã seglgã ye. A Mart basa a yam n togs a Zeezi sẽn da be a sũurẽ. A Zeezi tũnuga ne segb-kãng n kell n sõng pagb a yiibã, tɩ b bãng bũmb wʋsgo. A leb n tɩ kaaga pʋg-kãensã ne b tão a Lazaar sasa a taaba, tɩ wilgdẽ tɩ b yell ra pak-a lame. (Zã 12:1-3) Rẽ wã, a Lazaar yĩnsã sẽn wa n zabdẽ wã, a Maari ne a Mart ra mii vẽeneg tɩ b tõe n paama sõngr a Zeezi nengẽ.—Zã 11:3, 5.

7. Bõe la d tõe n maan n keng d saam-bi-pogsã raoodo?

⁷ Saam-bi-pogs kẽer nengẽ, yaa tigissã sasa la b paamd n be ne b tẽed-n-taasã n tɩ yɩɩda. Rẽ n so tɩ d segd n deeg-b sõma tigissã sasa, n sõs ne-ba, la d wilg-b tɩ b yell sɩd pak-d lame. A Zordan, saam-bi-poak ning yell d sẽn gomã yeelame: “Ned sã n pẽg maam m sẽn kõ leoor tigissã sasa yĩnga, bɩ n yãk yam n na n moon koɛɛgã ne maam, wall a wilg tɩ m yell sɩd pak-a lame, kengda m raood wʋsgo.” D segd n wilga d saam-bi-pogsã tɩ b yell pak-d-la wʋsgo. Saam-bi-poak a ye yʋʋr sẽn boond t’a Kiya yeelame: “M sã n pa tõog n kẽng tigsg daare, m miime tɩ m tẽed-n-taasã na n gʋlsa maam mesaaz n bao n bãng m sã n keemame. Woto kɩtdame tɩ m bãng tɩ m yell sɩd pak-b lame.”

8. Bõe me la d tõe n maan n dɩk a Zeezi togs-n-taare?

⁸ Wa a Zeezi, tõnd me segd n modgame n mi n be ne d saam-bi-pogsã. D tõe n bool-b lame tɩ b wa rɩ, wall b wa naag-d n  kok pemsem. D sã n wa be ne-ba, bɩ d modg tɩ d goamã kengd raoodo. (Rom. 1:11, 12) Kãsem-dãmbã segd n talla a Zeezi yamã buudu. A ra miime tɩ yaa toog ne neb kẽere, b sẽn pa kẽ kãadmã yĩnga. La a wilga vẽeneg tɩ pa f sẽn na n kẽ kãadem wall f tar kamb la f paamd sũ-noog hakɩɩk ye. (Luk 11:27, 28) Yaa f sã n lʋɩɩsd a Zeova raabã taoor la f paamd sũ-noog hakɩɩka.—Mat. 19:12.

9. Bõe la kãsem-dãmbã tõe n maan n sõng saam-bi-pogsã?

⁹ Sẽn yɩɩd fãa, kãsem-dãmbã n segd n get saam-bi-pogsã wa b tãopa, la b ma-rãmba. (1 Tɩm. 5:1, 2) Kãsem-dãmbã segd n modgame n yãt sẽk n sõsd ne saam-bi-pogsã nand tɩ tigissã sɩnge, wall tigissã poore. Saam-bi-poak a Kristen yeelame: “Kãsem-soab n gũus n ges tɩ m pa tar sẽk baa bilfu, t’a bao n na n bãng sẽn yaa bũmb ning yĩngã. La mam sũur yɩɩ noog wʋsgo, a sẽn wilg tɩ m yell pak-a lame wã.” Kãsem-dãmbã sã n mi n baood sẽk n sõsd ne saam-bi-pogsã, wilgdame tɩ b yell pak-b lame. * A Annette, saam-bi-poak ning yell d sẽn gomã wilga a sẽn nong n  sõsd ne kãsem-dãmbã sẽn naf-d yẽ to-to. A yeelame: “M paamd n bãngd-b-la sõma, tɩ bãmb me bãngd maam sõma. Woto wã, m sã n wa tar zu-loɛɛga, yɩta nana tɩ m kos-b sõngre.

10. Bõe n tõe n sõng d saam-bi-pogsã tɩ b paam sũ-noogo?

¹⁰ D yaa pag tɩ d yaa raoa, d sã n maan bũmb tɩ neb a taabã yã n pẽg-do, noom-d lame. La d sã n tall d minimã n maan bũmbu, bɩ n tʋm tʋʋmd sõma tɩ neb a taabã pa pẽg-do, sãamda d sũuri. Saam-bi-poak a ye yʋʋr sẽn boond t’a Abigayille, n yaa so-pakd sẽn pa kẽ kãadem wilgame tɩ wakat ninga, a tagsdame tɩ b yĩma yẽ yelle. Ad a sẽn yeele: “Nebã geta maam wa a zagl tão, wall a zagl bi-pugl bala. M mi n tagsdame tɩ yaa wa b pa mi meng tɩ m beeme ye.” La ad saam-bi-poak a ye yẽ sẽn yeele. A yʋʋr la a Pam. A yɩɩ misioneer n kaoos yʋʋm wʋsgo, n pa kẽ kãadem ye. La a wa n leba a ba-yiri, n na n tɩ ges a roagdbã yelle. A tara yʋʋm 70 masã, n yaa so-pakda. Ad a sẽn yeele: “Bũmb sẽn sõngd maam n tɩ yɩɩd yaa neb a taabã sã n wilgdẽ tɩ b sũur nooma ne m tʋʋmdã.”

11. Bõe la a Zeezi maan n wilg t’a sũur nooma ne pagb nins sẽn da teend-a wã?

¹¹ A Zeezi wilgame t’a sũur noomame, pagb nins sẽn da yaa wẽn-sakdbã “sẽn da yãkd b paoong n sõngd” yẽ wã. (Luk 8:1-3) Yaa sɩd tɩ rẽ yɩɩ zu-zẽkr ne-ba, la a Zeezi sõng-b lame me tɩ b bãng bũmb wʋsg Wẽnnaam daabã wɛɛngẽ. Wala makre, a yeel-b lame tɩ nebã na n kʋʋ yẽ, la t’a na n vʋʋgame. (Luk 24:5-8) A sõnga pʋg-kãensã wa a sẽn da sõng a tʋm-tʋmdbã, sẽn na yɩl tɩ b tõog toogo, yɛl nins sẽn da watã yĩnga. (Mark 9:30-32; 10:32-34) Sẽn paase, b sẽn wa n yõk a Zeezi wã, baa ne tʋm-tʋmdbã sẽn zoe n bas-a wã, pagb nins sẽn da sõng-a wã kẽer kell n yalsa a sɛɛgẽ, t’a ra be ra-lukã zugu.—Mat. 26:56; Mark 15:40, 41.

12. Tʋʋm-bʋg la a Zeezi kõ pagba?

¹² A Zeezi kõo pagb tʋʋmd sẽn tar yõod wʋsgo. Wala makre, pagb sẽn yaa wẽn-sakdb n yɩ pipi n maan kaset ne a vʋʋgrã. A tʋma pʋg-kãensã tɩ b tɩ togs tʋm-tʋmdbã tɩ yẽ vʋʋgame. (Mat. 28:5, 9, 10) Yʋʋmd 33 Pãntekotã daarã, pagb tog n da naaga karen-biis nins sẽn paam vʋʋsem sõng zaeebã. Sã n yaa rẽ, pʋg-kãensã sẽn paam vʋʋsem sõngã zaeebã me sɩnga buud-goam toɛy-toɛy goama, n gomd “Wẽnnaam bõn-kãsemsã yelle.”—Tʋʋ. 1:14; 2:2-4, 11.

13. Bõe la d saam-bi-pogsã maand rũndã-rũndã? Bõe la d tõe n maan n wilg tɩ d sũur nooma ne b sẽn tʋmd tʋʋm ninsã?

¹³ D saam-bi-pogsã segda ne pẽgre, tʋʋm nins fãa b sẽn tʋmd a Zeova siglgã pʋgẽ wã yĩnga. Wala makre, b sõngd n meta siglgã rot la b manesdẽ, n teend sul toɛy-toɛy sẽn gomd buud-gom-zẽnga, bɩ n kẽnd n sõngd ne Betɛllã tʋʋmã. B naagd n sõngda d tẽed-n-taasã sabab-wẽns sasa, b sõngd n lebgda siglgã sɛbã, la b yaa so-pakdb wall misioneer dãmb me. Wa saam-biisã, saam-pi-pogsã me kẽnda so-pakdbã lekolle, Rĩungã koe-moondb lekolle, la Gileyaad lekollã me. Sẽn paase, pagbã sõngda b sɩdbã tɩ b tõogd n tʋmd tʋʋm nins b sẽn tar tigingã la siglgã pʋgẽ wã sõma. Saam-bi-kãensã sẽn yaa “kũun sẽn yaa rapã” ra pa na n tõog n tʋm b tʋʋmdã sõma, b pagbã sã n da pa sõngd-b ye. (Efɛ. 4:8) Bũmb bee yãmb sẽn tõe n maan n wilg tɩ y teenda saam-bi-pogsã, tʋʋm nins b sẽn tʋmdã yĩng bɩ?

14. Bõe la Yɩɩn-sõamyã 68:12 yet saam-bi-pogsã zugu, la bõe la kãsem-dãmb nins sẽn tar yamã maanda?

 ¹⁴ Kãsem-dãmb nins sẽn tar yamã sak n deegame tɩ saam-bi-pogsã sẽn tʋmd ne yamleoogã yaa wa “tãb-bi-kʋʋngo,” la tɩ b naaga neb nins sẽn tar minim wʋsg koɛɛgã mooneg pʋgẽ wã. (Karm-y Yɩɩn-sõamyã 68:12.) Dẽnd kãsem-dãmbã segd n modgame n dɩ saam-bi-pogsã minimã yõodo. A Abigayille, saam-bi-poak ning yell d sẽn gomã wilgame t’a sũur noomame, saam-biisã sã n mi n sok yẽ n na n bãng a sẽn maand to-to n paamd n sõsd ne nebã sõma koɛɛgã mooneg sasa. Ad a sẽn yeele: “Woto sõngda maam tɩ m bãng tɩ m tara yõod a Zeova siglgã pʋgẽ.” Sẽn paase, kãsem-dãmbã segd n sak n deegame tɩ saam-bi-pogs nins tẽeb sẽn tar pãngã tara minim wʋsgo, n tõe n sõng kom-pugli wã tɩ b tõog n mao ne yɛl kẽere. (Tɩt 2:3-5) Sɩd-sɩdã, d saam-bi-pogsã segda ne pẽgre!

15. Wakat bʋg la saam-bi-poak tõe n dat tɩ ned gom n sõng-a?

¹⁵ Wakat ninga, saam-bi-pogsã tõe n datame tɩ ned gom n sõng-b yɛl kẽer wɛɛngẽ. (Eza. 1:17) Wala makre, pʋg-kõor wall pag kãadem sẽn kao tõe n data ned sẽn na n gom n sõng-a, t’a paam sor n maand bũmb kẽer a sɩdã sẽn da maande. Saam-bi-poak sẽn kʋʋl tõe n datame tɩ ned sõng-a, t’a tõog n gom ne logtoɛɛmba. Saam-bi-poak me sẽn yaa so-pakda, n leb n tar tʋʋm a taab a Zeova siglgã pʋgẽ tõe n datame tɩ ned gom n sõng-a, sã n mikame tɩ neb a taab n wɩt-a t’a pa wae n yit koe-moonegã wa so-pakdb a taabã ye. Bõe me la d tõe n maan n sõng saam-bi-pogsã? Bɩ d gom a Zeezi mak-sõng a to yelle.

16. Wa Mark 14:3-9 sẽn wilgdã, wãn to la a Zeezi gom n sõng a Maari?

¹⁶ A Zeezi ra yɩta tao-tao n gomd n sõngd pagb nins sẽn yaa wẽnd-sakdbã, nebã sã n da pa wʋmd b yel-manesem kẽer võore. Wala makre, a Mart sũur sẽn wa n pa yɩ noog ne a Maari wã, a Zeezi gom n sõnga a Maari. (Luk 10:38-42) Daar a to me, a Zeezi gom n sõnga a Maari, neb kẽer sẽn wa n sãbs-a n yeel t’a yam-yãkrã pa yɩ sõma wã. (Karm-y Mark 14:3-9.) A Zeezi wʋma a Maari yel-manesmã võore, hal n pẽg-a n yeele: “A maana maam neere. . . . A maana a sẽn tõe.” A pʋd n togsa bãngr-gomd rẽ wɛɛngẽ, n yeel “tɩ b sẽn na n moon koe-noogã dũniyã zĩig ning fãa,” b na n goma pʋg-kãngã sẽn maanã yelle. La yaa woto la sõs-kãngã sẽn maandã. A Zeezi sẽn gom koɛɛgã sẽn na n moon dũni gill zugã yelle, la a kell n pẽg pʋg-kãngã sẽn maanã sɩd yaa bõn-kãsenga. Sãmbg kae tɩ gom-kãensã kenga a Maari raoodo, la kõ-a sũ-noogo.

17. Togs-y makr sẽn wilgd wakat ning d sẽn tõe n gom n sõng saam-bi-poaka.

¹⁷ Yãmb me gomd n sõngda y saam-bi-pogsã bɩ? D rɩk makre. Saam-bi-poak n tar sɩd sẽn pa tũud a Zeova ye. Pagã nong n wata tigissã retaare. La sẽn sa ne a sẽn looge. Koe-moondb a taabã gũus n gesame t’a pa nong n wat ne a kambã ye. B sokda b meng bõe yĩng t’a pa na n modg n kos a sɩdã t’a sak t’a wat tigissã ne kambã, tɩ rẽ kɩt tɩ b ningd-a taale. La b sẽn pa mi wã yaa tɩ pagã yaool n maanda a sẽn tõe fãa. A pa tar sor n maand a sẽn date, a leb n pa tar noor kambã zug ye. Yãmb sã n wʋm tɩ neb wɩt saam-bi-poak a woto buudu, bõe la y tõe n maane? Y sã n gom n pẽg saam-bi-poakã, la y togs nebã a sẽn maand bũmb nins tɩ sek pẽgrã, tõe n kɩtame tɩ b pa le wɩd-a ye.

18. Bõe me la d tõe n maan n sõng d saam-bi-pogsã?

 ¹⁸ D wilgdame tɩ d saam-bi-pogsã yell pak-d lame, d sã n sõngd-b ne yamleoogo. (1 Zã 3:18) A Annette, saam-bi-poak ning sẽn da get a ma wã sẽn ka laafɩ wã yellã yeelame: “M tẽed-n-taasã mi n wa ledga maam n ges m ma wã yelle, wall b tall rɩɩb n wa kõ-do. Woto kɩtame tɩ m bãng tɩ b sɩd nonga maam, la tɩ m naaga tigingã.” A Jordan me paama sõngre. Saam-biig n wilg-a a sẽn tõe n maneg a mobillã a toor to-to. Ad a sẽn yeele: “M sẽn mi tɩ m tẽed-n-taasã pa rat tɩ yell paam maamã noom-m-la wʋsgo.”

19. Bõe me la kãsem-dãmbã tõe n maan n sõng saam-bi-pogsã?

¹⁹ Kãsem-dãmbã me modgd n sõngda saam-bi-pogsã. B miime t’a Zeova rata woto. (Zak 1:27) B rɩkda a Zeezi togs-n-taar n yaa wʋmdba, n pa dem-dem ye. (Mat. 15:22-28) Woto, b sõngda saam-bi-pogsã tɩ b bãng t’a Zeova sɩd nong-b lame. A Kiya koe-moonegã sull yel-gɛtã sẽn bãng t’a Kiya segd n toeema zakã, a yɩɩ tao-tao n bao neb tɩ b na n sõng-a. A Kiya yeelame: “Kɩtame tɩ m yɩɩrã boog wʋsgo. Kãsem-dãmbã sẽn keng-m raood la b ges tɩ m paam sõngrã, kɩtame tɩ m bãng vẽeneg tɩ m tara yõod tigingã pʋgẽ, la tɩ yɛlã sã n wa pa nana ne-ma, b na n sõng-m lame.”

20-21. Bõe la d tõe n maan n wilg tɩ d nanda d saam-bi-pogsã fãa?

²⁰ Rũndã-rũndã d yãta saam-bi-pogs ka tɛk tigimsã fãa pʋsẽ sẽn tʋmd ne yẽesem, sẽn dat d sõngre. Wa a Zeezi sẽn maanã, tõnd me tõe n sõng-b lame, d sã n mi n be ne-ba, la d baood n bãngd-b sõma. D tõe n wilg-b lame tɩ d sũur nooma ne-ba, tʋʋm nins b sẽn tʋmd a Zeova siglgã pʋgẽ wã yĩnga. D tõeeme me gom n sõng-ba, sã n wa yaa tɩlɛ.

²¹ Lɛtr ning tʋm-tʋmd a Poll sẽn gʋls n tool Rom kiris-nebã baasgẽ, a goma saam-bi-pogs a wɛ yelle, n pʋd b yʋyã. (Rom. 16:1, 3, 6, 12, 13, 15) Yaa vẽeneg tɩ saam-bi-pogs kãensã sũy yɩɩ noogo, b sẽn taas-b a Poll pʋʋsmã la a pẽgrã. Tõnd me segd n sõnga d saam-bi-pogsã fãa sẽn be d tigingẽ wã. Woto, d wilgdame tɩ bãmb me naaga tigingã neba.