Ges-y sẽn be pʋgẽ wã

Ges-y sẽn be sebrã pʋgẽ

ZÃMSGÃ YĨNGA 51

‘A Zeova fãagda sũ-pa-noaang rãmbã’

‘A Zeova fãagda sũ-pa-noaang rãmbã’

“Sẽn-Ka-Saab pẽe sũ-sãang rãmbã, la b fãagda sũ-pa-noaang rãmbã.”—YƖƖN. 34:19.

YƖƖLL 30 Mam Wẽnnaam, mam Ba, la m zoa

D SẼN NA N Yà Wà*

1-2. Bõe yell la d na n gom sõs-kãngã pʋgẽ?

WAKAT ninga, d tõe n tagsda d vɩɩmã sẽn yaa koɛɛg n ‘pid ne yɩɩrã’ yelle. (Zoob 14:1) Dẽnd d bee bʋʋm, d sẽn mi n koms raood wakat ningã. Pĩnd wẽndẽ wã, wẽnd-sakdb wʋsg me ra mi n komsa raood woto. Kẽer yeelame meng tɩ b sẽn kiid n são. (1 Rĩm 19:2-4; Zoob 3:1-3, 11; 7:15, 16) La b sẽn kell n kɩs a Zeova sɩdã, naoor wʋsgo a bels-b lame la a keng b raoodo. B sẽn gʋls b kibayã Biiblã pʋgẽ wã yaa sẽn na n keng d raoodo, la kɩt tɩ d rɩk yam.—Rom. 15:4.

2 Sõs-kãngã pʋgẽ, d na n yãa wẽn-sakdb kẽer sẽn mao to-to ne zu-loees sẽn komsd raoodo. Wala makre, a Zakoob biig a Zozɛfe, pʋg-kõor a Naomi ne a bi-pag a Ruti, Levi ned ning yell b sẽn gom Yɩɩn-sõamyã 73 pʋgẽ wã, la tʋm-tʋmd a Pɩyɛɛre. Wãn to la a Zeova keng b raoodo? La yam-bʋg la tõnd ned kam fãa tõe n dɩk b mak-sõngã pʋgẽ? Sogs-kãensã leoorã na n sõng-d lame tɩ d bas d yam t’a Zeova “pẽe sũ-sãang rãmbã,” la t’a “fãagda sũ-pa-noaang rãmbã.”—Yɩɩn. 34:19.

B MAANA A ZOZƐF PÃNGA, LA B TƲM-A WẼNEM

3-4. Bõe n paam a Zozɛfe, a sẽn wa n yaa bi-bɩɩgã?

3 A Zozɛf sẽn wa n tar yʋʋm 17, a zãmsa zãmsd a yiibu. Fãa ra yita Wẽnnaam nengẽ. Zãmsd-kãensã ra wilgdame t’a Zozɛf na n wa paama ziiri, hal t’a zakã rãmb waoogd-a. (Sɩng. 37:5-10) La a Zozɛf sẽn zãms a zãmsdã poore, pa yã n kaoos la a vɩɩmã tiig n lebg toog ye. A kẽem-dãmbã ra pa waoogd-a baa-baa. B pʋd n koos-a lame t’a tɩ lebg yamba, n be Ezɩpt soda-naab a ye yʋʋr sẽn boond t’a Potifaar zakẽ. (Sɩng. 37:21-28) A Zozɛf vɩɩmã tiig n toeema fasɩ. A ra pa le be ne a ba wã sẽn da nong-a wã ye. A ra lebga yamb b sẽn pa nande, n tʋmd Ezɩpt soda-naab sẽn pa tũud a Zeova zakẽ.—Sɩng. 39:1.

4 A Zozɛf zu-loeesã ra tara paasg bala. A Potifaar pagã rõda a Zozɛf t’a baoome n na n yõg-a. A Potifaar pa bao n na n bãng sã n yaa sɩd ye. A kɩtame tɩ b kẽes a Zozɛf bãens roogo, la b balg-a bãense. (Sɩng. 39:14-20; Yɩɩn. 105:17, 18) Tags-y n ges-y bi-bɩɩg a Zozɛf sũur sẽn sãam to-to, b sẽn dõd-a t’a baoome n na n yõg ned pagã. Leb-y n tags-y n ges-y rẽ sẽn da tõe n sãam a Zeova yʋʋr to-to wã. Sãmbg kae t’a Zozɛf ra bee bʋʋm n tõe n koms raoodo.

5. Bõe n sõng a Zozɛf t’a pa koms raoodo?

5 A Zozɛf sẽn wa n yaa yambã, tɩ b le wa kẽes-a bãens roogã, wakat-kãng fãa, a ra pa tar a sẽn na n maaneg yel-kãng wɛɛngẽ ye. La bõe n sõng a Zozɛf t’a pa koms raoodo? A ra pa nong n tagsd a sẽn pa le tõe n maan bũmb ninsã yell ye. A pʋd n da tʋmda tʋʋm nins b sẽn da kõt-a wã ne a sũur fãa. Sẽn yɩɩd fãa, a Zozɛf ra getame tɩ yaa a Zeova sakrã n tar yõod n yɩɩd bũmba fãa. Rẽ n so t’a Zeova ning a Zozɛf tʋʋmã fãa barka.—Sɩng. 39:21-23.

6. Tõe tɩ yaa bõe la a Zozɛf maan t’a zãmsdã keng a raoodo?

6 Tõe tɩ bũmb a to a Zozɛf sẽn maan tɩ keng a raood yaa a sẽn da tagsd a zãmsdã yell wakat fãa wã. Zãmsdã ra wilgdame t’a na n le yãa a zakã rãmba, la t’a yellã na n manegame. La sɩd yɩɩ woto kɛpɩ. A Zozɛf sẽn wa n zems yʋʋm 37, a zãmsdã sɩnga pidsgu, hal tɩ yɩ lingri.—Sɩng. 37:7, 9, 10; 42:6, 9.

7. Wa 1 Pɩyɛɛr 5:10 sẽn wilgdã, bõe n tõe n sõng-d tɩ d tõog toog namsg sasa?

7 D sẽn tõe n dɩk yam ningã: A Zozɛf kibarã wilgdame tɩ dũni-kãngã pida ne wẽnem, la tɩ nebã tõe n maan-d-la pãnga. Baa d tẽed-n-taag tõe n maana bũmb n sãam d sũuri. La a Zeova sã n yaa d pĩig bɩ d soondg zĩiga, d pa na n koms raoodo, wall d bas a tũub ye. (Yɩɩn. 62:7, 8; karm-y 1 Pɩyɛɛr 5:10.) Tẽeg-y t’a Zozɛf ra zemsa yʋʋm 17, a Zeova sẽn wa n kɩt t’a zãms zãmsdã. Rẽnd a Zeova kɩsa kom-bɩɩs nins sẽn tũud-a wã sɩda. Rũndã-rũndã, kom-bɩɩs wʋsg n yaa wa a Zozɛfe. Bãmb me kɩsa a Zeova sɩda. B kẽer la b maan pãng n kẽes bãens roogo, b sẽn dat n kell n maan sɩd ne Wẽnnaamã yĩnga.—Yɩɩn. 110:3.

PAGB A YIIB SŨY SẼN DA SÃAM WƲSGO

8. Bõe n paam a Naomi ne a Ruti?

8 A Naomi ne a zakã rãmb wa n yika b yirã Zida soolmẽ wã n tɩ zĩnd Moaabe, kom-kãseng sẽn da kẽ b tẽngã yĩnga. B sẽn wa n be Moaabã, a Naomi sɩd a Elimelɛk maana kaalem, n bas yẽ ne a kom-dibli a yiibã. Kaoosg zugẽ, a kom-dibli wã kẽe kãadem ne Moaab kom-pugli, a Rut ne a Orpa. Sẽn zems yʋʋm piig poore, a Naomi kom-dibli wã me maana kaalem, n pa paam kamb ye. (Rut 1:1-5) Tags-y n ges-y pagb a tãabã sũy sẽn da tog sãam to-to wã! Yaa sɩd t’a Rut ne a Orpa ra tõe n leb n kẽe kãadem. La ãnd n da na n ges a Naomi sẽn da kʋʋndã yelle? A Naomi sũurã ra tolg n sãamame, hal t’a yeel daar a ye yaa: ‘Da bool-y maam t’a Naomi ye, bool-y maam t’a Maara. Tɩ bala, Pãng-soabã kɩtame tɩ mam vɩɩmã lebg toog wʋsgo.’ Sũ-sãangã yĩnga, a Naomi yãka yam n na n leb Betlehɛm. La a Rut tũ-a lame.—Rut 1:6,7, 18-20.

Wẽnnaam wilga a Naomi ne a Rut t’a tõe n sõnga sẽn tũud-d yẽ wã tɩ b tõog n mao ne raood komsgo, la sũ-sãamse. A tõe n sõnga yãmb me (Ges-y sull a 8-13) *

9. Wa Rut 1:16, 17, 22 sẽn wilgdã, wãn to la a Rut keng a Naomi raoodo?

9 A Naomi sũ-sãangã tɩɩm yɩɩ a sẽn paam tɩ b wilg-a tɩ b nong-a-la ne nonglem hakɩɩkã. Wala makre, a Rut kell n paa ne-a n wilg t’a sɩd nong-a lame. (Karm-y Rut 1:16, 17, 22.) B sẽn wa n kẽng Betlehɛmmã, a Rut tʋma wʋsgo, n yiis kood n na n paam n ges yẽ mengã, la a Naomi yelle. A sẽn maan woto wã kɩtame t’a paam yʋ-noogo.—Rut 3:11; 4:15.

10. Bõe la a Zeova maan tɩ wilg t’a zoeta neb nins sẽn da yaa naong rãmb wa a Naomi ne a Rutã nimbãanega?

10 A Zeova ra kõo Israyɛll nebã noore, sẽn wilgd t’a ra zoeta neb nins sẽn da yaa naong rãmb wa a Naomi ne a Rutã nimbãanega. A ra yeela a nin-buiidã tɩ b sã n wa kẽebd b koodã, bɩ b ra kẽeb sẽn be pʋtã kɩremsã zãng ye. B ra segd n basa rẽ tɩ naong rãmbã wa yiisi. (Maan. 19:9, 10) Dẽnd a Naomi ne a Rut ra tõe n paama rɩɩbo, tɩ pa tũ ne bõosg ye.

11-12. Bõe la a Boaaz maan t’a Naomi ne a Rut paam sũ-noogo?

11 Rao ning pʋʋgẽ a Rut sẽn da kẽnd n yiisd koodã ra yaa ra-kãagre, t’a yʋʋr boondẽ t’a Boaaz. A Rut sẽn kell n maan sɩd ne a sɩd-ma a Naomi la a wilg t’a nong-a lame wã yɩɩ a Boaaz noog wʋsgo, hal t’a sak n yao n deeg b zakã rãmb rogem-pʋɩɩrã, la a kẽ kãadem ne a Ruti. (Rut 4:9-13) A Boaaz ne a Rut roga biiga, n pʋd a yʋʋr t’a Obɛɛde. A wa lebga a Davɩɩd yaaba.—Rut 4:17.

12 Tags-y n ges-y a Naomi sũur sẽn da noom to-to, a sã n da zãad biigã, la a pʋʋsd a Zeova bark ne a sũur fãa wã. La a Naomi ne a Rut na n wa paama bark sẽn yɩɩd rẽ. B sã n wa vʋʋge, b na n bãngame t’a Obɛɛd yɩɩ a Zeezi Kirist yaaba, Mesi wã b sẽn da pĩnd n togs t’a watame wã.

13. A Naomi ne a Rut kibarã sõngda tõnd tɩ d bãng bõe?

13 D sẽn tõe n dɩk yam ningã: D sã n wa maood ne zu-loeese, d tõe n komsa raoodo, d sũurã me tõe n sãama wʋsgo. D tõe n getame tɩ d yellã pa tar tɩɩm ye. Sã n wa yaa woto, d segd n teega d saasẽ Ba wã zãng-zãnga, la d ket n baood d tẽed-n-taasã zĩig me. Yaa sɩd tɩ pa wakat fãa la a Zeova kɩtd tɩ d zu-loɛɛg sa ye. Wala makre, a Zeova pa vʋʋg a Naomi sɩdã ne a kom-dibli a yiibã ye. La a na n sõng-d lame tɩ d tõog toogo. Tõe t’a na n tũnuga ne d tẽed-n-taasã n maan bũmb kẽer n wilg t’a sɩd nong-d lame.—Yel. 17:17.

KELLẼ LA BILF TƖ LEVI NED BAS A ZEOVA TŨUBU

Kellẽ-la bilf tɩ Yɩɩn-sõamyã 73 soabã gʋlsdã bas a Zeova tũubu, sẽn da wõnd nin-wẽnsã vɩɩm tara barkã yĩnga. A buud tõe n paama tõnd me (Ges-y sull 14-16)

14. Bõe yĩng tɩ Levi nedã ra koms raoodo?

14 Yɩɩn-sõamyã 73 soabã gʋlsdã yaa Levi neda. Rẽnd a ra paamame n tʋmd a Zeova roogẽ wã. Ra yaa zu-zẽkr bũmbu. Baa ne rẽ, wakat n zĩnd t’a koms raoodo. Bõe yĩnga? A wa n maanda sũ-kiir ne nin-wẽnsã la wilg-m-mens rãmbã. Pa b tʋʋm-wẽnsã yĩng ye. Yaa sẽn da wõnd b vɩɩmã yaa sõma n yɩɩd yẽ vɩɩmã yĩnga. (Yɩɩn. 73:2-9, 11-14) Ra wõnda b tara fãa, arzɛka, vɩ-noogo, n pa tol n maand yɩɩr ye. Sẽn da wõnd b yɛlã neeme wã kɩtame tɩ yɩɩn-gʋlsdã koms raoodo, hal n yeel yaa: “Mam sẽn yɩlg m mengã yaa zaalem, la mam sẽn nudg m nus tɩ m ka tar yellã yaa zaalem bala.” Yaa vẽeneg tɩ yell n da yɛgd-a, bala ra tõe n kɩtame t’a bas a Zeova tũubu.

15. Sẽn zems ne Yɩɩn-sõamyã 73:16-19, 22-25 wã, bõe n sõng Levi ned ning sẽn gʋls yɩɩn-kãngã wã t’a tõog raood komsgo?

15 Karm-y Yɩɩn-sõamyã 73:16-19, 22-25. Levi nedã ‘wa n kẽe Wẽnnaam do-sõngẽ wã.’ Tõe t’a ra bee beenẽ ne a tẽed-n-taasã, tɩ rẽ kɩt t’a paam n maag a yĩng n tags a yellã zug neere, la a pʋʋs a Zeova rẽ wɛɛngẽ. Woto sõng-a lame t’a bãng t’a tagsgã yaa yalemdo, la t’a rɩka sor sẽn da tõe n kɩt t’a zãag ne a Zeova. A leb n bãngame tɩ nin-wẽnsã bee “soay sẽn yaa sals zutu,” la tɩ b baasgã na n yɩɩ wẽnga. Sẽn na yɩl n tõog sũ-kiirã la raood komsgã, Levi nedã ra segd n gesa yɛlã wa a Zeova sẽn get-b to-to wã. A sẽn maan woto wã, a le paama sũur pʋgẽ bãane, la sũ-noogo. A yeelame: “Mam ka maand sũ-noog dũniyã zugu, sã n ka [a Zeova] pʋgẽ.”

16. Yam-bʋg la d tõe n dɩk Levi nedã kibar pʋgẽ?

16 D sẽn tõe n dɩk yam ningã: Bɩ d ra tol n maan sũ-kiir ne nin-wẽnsã sẽn wõnd b vɩɩmã tara barkã ye. B sũ-noogã pa sũ-noog hakɩɩka, leb n pa kaoosd ye. B pa na n paam vɩɩm sẽn kõn sa wã ye. (Koɛ. 8:12, 13) D sã n maand sũ-kiir ne-ba, tõe n komsa d raoodo, la sãam tõnd ne a Zeova zoodã. Woto wã, sã n wa mik tɩ y maanda sũ-kiir ne nin-wẽnsã sẽn wõnd b vɩɩmã tara barkã, bɩ y maan wa Levi nedã. Kelg-y sagls nins Wẽnnaam sẽn kõt tɩ wilgdẽ t’a nong-d lame wã, la y ket n naagd y tẽed-n-taasã sẽn maand a Zeova raabã. Sã n yaa a Zeova la y nong n yɩɩd bũmba fãa, y na n paama sũ-noog hakɩɩka. Leb n na n sõng-y lame tɩ y kell n pa “vɩɩm hakɩɩkã” sor zugu.—1 Tɩm. 6:19.

A PƖYƐƐR PÃN-KOMSMÃ SÃAMA A SŨUR WƲSGO

D sã n tags a Pɩyɛɛr sũur sẽn da sãame, la a sẽn lebs n le wɩng ne Wẽnnaam tũubã, tõe n sõng-d lame. D leb n tõe n tika a kibarã n sõng neb a taabã (Ges-y sull 17-19)

17. Bõe ne bõe n da tõe n koms a Pɩyɛɛr raoodo?

17 Tʋm-tʋmd a Pɩyɛɛr ra tara yẽesem wʋsgo, la a ra mi n maanda yɛlã n pa reng n tags tɩ bɩ ye. Wakat ning me, a yɩta tao-tao n togs a tagsgo. Woto yĩnga, wakat n zĩnd t’a yeel bɩ n maan bũmb kẽer n wa maan a bãngẽ. Wala makre, a Zeezi sẽn wa n yeel a tʋm-tʋmdbã tɩ b na n namsa yẽ la b kʋ-a wã, a Pɩyɛɛr peeg-a lame n leb kɛɛnga, n yeel-a yaa: “Zu-soaba, ra yeel-y woto ye. Bõn-kãngã pa na n paam yãmb a bada.” (Mat. 16:21-23) A Zeezi remsa a Pɩyɛɛr tagsgã. Neb kʋʋng n da wa n na n yõk a Zeezi, la a Pɩyɛɛr yɩɩ tao-tao n kɛ maan-kʋʋdb kãsmã tʋm-tʋmd a ye tʋbre. (Zã 18:10, 11) So-kãngã yɛsa, a Zeezi remsa tʋm-tʋmd a Pɩyɛɛr tagsgã. Sẽn paase, daar a ye, a Pɩyɛɛr wuka a meng n yeel tɩ baa tʋm-tʋmdb a taabã sã n bas a Zeezi, yẽ kõn tol n maan woto a bada. (Mat. 26:33) La baa a sẽn da kɩs a meng sɩd tɩ loog noorã, a wa n baas n zoee ninsaala, n kɩɩs hal naoor a tãab t’a pa mi a Zu-soabã ye. La a Pɩyɛɛr sũur sãamame, hal t’a yi “yɩng n yãb wʋsgo.” (Mat. 26:69-75) Tõe t’a tagsame t’a Zeezi pa na n tol n kõ-a sugr ye.

18. Bõe la a Zeezi maan n sõng a Pɩyɛɛr t’a tõog raood komsgã?

18 La a Pɩyɛɛr pa bas tɩ sũ-sãangã koms a raood hal t’a bas a Zeova tũub ye. A kongrã poore, a kell n naaga tʋm-tʋmdb a taabã n da tũud a Zeova. (Zã 21:1-3; Tʋʋ. 1:15, 16) Bõe n sõng-a t’a tẽebã le paam pãnga? Wala makre, a Zeezi ra pʋʋsa a Zeova n kos-a t’a sõng a Pɩyɛɛr t’a tẽebã ra koms zãng ye. A Zeova sɩd leoka a pʋʋsgã. Sẽn paase, a Zeezi ra yeela a Pɩyɛɛr t’a tẽebã sã n le wa paam pãnga, bɩ a keng a saam-biisã raoodo. Kaoosg zugẽ, a Zeezi vẽnega a meng ne a Pɩyɛɛre. La sãmbg kae tɩ ra yaa sẽn na yɩl n keng a raoodo. (Luk 22:32; 24:33, 34; 1 Kor. 15:5) Tʋm-tʋmdbã sẽn wa n kẽng n na n tɩ yõg zĩm n pa paam baa fʋɩ wã, a Zeezi vẽnega a meng ne-b beenẽ. Wakat-kãnga, a Zeezi kõo a Pɩyɛɛr weer t’a paam n wilg-a t’a sɩd ket nong-a lame. Dẽnd a Zeezi ra kõo a zo-nongr a Pɩyɛɛr sugri, hal n kõ-a tʋʋm n paase.—Zã 21:15-17.

19. Bõe la Yɩɩn-sõamyã 103:13, 14 yeta, tɩ wilgd a Zeova manesem sẽn yaa to-to ne-do, d sã n wa beege?

19 D sẽn tõe n dɩk yam ningã: A Zeezi sẽn tall manesem ning ne a Pɩyɛɛrã wilgdame t’a sɩd yaa nimbãan-zoɛta, la t’a rɩka a Ba wã togs-n-taar kɛpɩ. Rẽ wã, d sã n wa konge, d pa segd n tags t’a Zeova pa na n tol n kõ-d sugr ye. D segd n tẽegame tɩ yaa a Sʋɩtãan n dat tɩ d tags woto. D pʋd n segd n maaga d yĩng n tags a Zeova sẽn nong tõnd la a mi d pãn-komsmã yelle, la d bãng t’a rata ne a sũur fãa n kõ-d sugri. Sẽn paase, neb a taabã sã n maan bũmb n sãam d sũuri, d segd n dɩka d saasẽ Ba wã togs-n-taare.—Karm-y Yɩɩn-sõamyã 103:13, 14.

20. Bõe yell la d na n gom sõsg ning sẽn pʋgdã pʋgẽ?

20 A Zozɛfe, a Naomi ne a Ruti, Levi nedã n paas a Pɩyɛɛr kibayã sõngda tõnd tɩ d bas d yam t’a Zeova “pẽe sũ-sãang rãmbã, la b fãagda sũ-pa-noaang rãmbã.” (Yɩɩn. 34:19) Wakat ninga a basdame tɩ d namse, wall d sũur sãame. La a Zeova sã n sõng-d namsg sasa tɩ d tõog toogo, d tẽebã manegd n paama pãnga. Sõsg ning sẽn pʋgdã pʋgẽ, d na n yãa a Zeova sẽn maand to-to n sõngd a neb nins raood sẽn komsã. Tõe tɩ yaa b pãn-komsem yĩnga, wall zu-loe-kɛgems yĩnga.

YƖƖLL A 7 Zeova, fo yaa tõnd pãng zĩiga

^ sull 5 A Zozɛfe, a Naomi ne a Ruti, Levi ned n paas tʋm-tʋmd a Pɩyɛɛr paama zu-loees sẽn sãam b sũy hal wʋsgo. Sõs-kãngã pʋgẽ, d na n yãa a Zeova sẽn maan bũmb ning n bels-b la a keng b raoodo. D na n yãa yam ning d sẽn tõe n dɩk b kibayã pʋgẽ, la Wẽnnaam sẽn zoe b nimbãaneg n sõng-bã sẽn wilgd tõnd bũmb ningã.

^ sull 56 FOTÃ BILGRI: A Naomi, a Rut ne a Orpa sũur da sãama wʋsgo, b sɩdbã sẽn maan kaalmã yĩnga. A Rut ne a Naomi la a Boaaz sũur yɩɩ noog ne a Obɛɛd rogmã.