1. Zu-loe-bʋs n namsd d tẽed-n-taas dũniyã gill zugu?

DŨNIYÃ gill zugu, a Zeova Kaset rãmb wʋsg paamda zu-loe-kɛgems sẽn sãamd sũur wʋsgo. Tõe tɩ yãmb tigingã neb kẽer nengẽ yaa woto. Kiris-neb kẽer maooda ne bã-kɛgemse. Sãnda yaa ned b sẽn nong wʋsg n maan kaalem, tɩ b sũur sãamd hal wʋsgo. Kẽer yaa b zakã ned bɩ b zoa n bas a Zeova tũubu, tɩ namsd-b wʋsgo. D tẽed-n-taas a taab me namsda sabab-wẽns yĩnga. Nin-kãensã fãa rata belsg la raood kengre. Bõe la d tõe n maan n sõng-ba?

2. Bõe yĩng tɩ ra yaa tɩlɛ tɩ b keng tʋmd-tʋmd a Poll raood wakat ninga?

² Tʋm-tʋmd a Poll paama zu-loees naoor wʋsgo, hal tɩ ra tõe n tũ ne a yõore. (2 Kor. 11:23-28) Sẽn paase, a ra tara ‘gõaag a yĩngã pʋgẽ,’ n maood ne rẽ. Tog n yaa bãag n da namsd-a. (2 Kor. 12:7) A Poll sũur sãama wʋsg me, a tʋmd-n-taag a Demas sẽn wa n loog n bas-a, “a sẽn nong dũni-kãnga wã yĩngã.” (2 Tɩm. 4:10) A Poll ra yaa kiris-ned sẽn paam vʋʋsem sõngã zaeebo. A ra tara raoodo, n da sakd n sõngd a taabã me. Baa ne rẽ, a ra mi n komsa raoodo.—Rom. 9:1, 2.

3. Bõe la a Zeova maan n bels a Poll la a keng a raoodo?

³ A Poll paama belsg la raood kengr sõma. Wãn to? Yaa vẽeneg t’a Zeova tũnuga ne a vʋʋsem sõngã, n kõ-a pãnga. (2 Kor. 4:7; Fili. 4:13) A Zeova leb n tũnuga ne kiris-neb a taab n bels-a, la a keng a raoodo. A Poll meng wilgame t’a tʋmd-n-taas kẽer ra ‘belsda yẽ wʋsgo.’ (Kol. 4:11) Wala makre, a goma a Aristark ne a Tisik la a Mark yelle. B kenga a Poll raoodo, tɩ sõng-a t’a kell n tõog toogo. Bõe n  sõng b ned kam fãa t’a ra tõe n keng a taabã raood la a bels-b sõma? Bõe la tõnd me tõe n maan n dɩk b togs-n-taare, n tõog n belsd d taabã la d kengd b raoodo?

4. Bõe la a Aristark maan-yã, tɩ wilgdẽ t’a yɩɩ a Poll zoa hakɩɩka?

⁴ A Aristark ra yaa kiris-ned sẽn yit Masedoan sẽn yaa Tesalonik tẽngã. A yɩɩ a Poll zoa hakɩɩka. Yɩɩ a Poll sẽn wa n kaagd Efɛɛz tigingã, a so-taok a tãab-n-soabã sasa wã la b gom a Aristark yell Biiblã pʋgẽ. A wa n yãagda a Polle, tɩ neb sũ taab n wa yõk-a. (Tʋʋ. 19:29) B sẽn wa n bas-a wã, a pa bao a meng ye. A kell n paa ne a Polle. Kiis a wãn poore, a Aristark ra ket n bee ne a Poll Gɛrɛse, baa ne bɛɛbã sẽn da baood a Poll n na n kʋ wã. (Tʋʋ. 20:2-4) Yʋʋmd 58 wã sẽnese, b sẽn wa n tall a Poll n dabd Rom n na n tɩ kẽes bãens roogã, a Aristark yãag-a-la baa ne sorã sẽn yaa wokã, hal tɩ b batayo wã tek n bõr menga. (Tʋʋ. 27:1, 2, 41) B sẽn wa n ta Rommã, wõnda a zĩnda bãensã roogẽ bilf ne a Polle. (Kol. 4:10) Dẽnd d tõe n yeelame t’a Poll sɩd paamame t’a zoa hakɩɩk sẽn kell n maan sɩd ne-a keng a raood la a bels-a.

5. Sẽn zems ne Yel-bũn 17:17 wã, bõe la d tõe n maan n wilg tɩ d zood yaa hakɩɩka?

⁵ Wa a Aristarke, tõnd me sã n be ne d tẽed-n-taasã noog wakat la baa “yel-pakr wakate,” wilgdame tɩ d yaa b zo-rãmb hakɩɩka. (Karm-y Yel-bũn 17:17.) Baa d tẽed-n-taag zu-loɛɛg sã n wa sa, a tõe n ket n data belsg la raood kengre. Saam-bi-poak a Farãnsɛs roagdbã ra bẽeda kãnsɛɛre. A ba wã wa n maana kaalem, t’a ma wã me maan kaalem kiis a tãab poore. Ad a sẽn yeele: “Zu-loe-kɛgeng namsda ned n kaoos wʋsgo. La m sũur noomame, m zo-rãmbã sẽn ket n tẽegdẽ tɩ baa sẽn yaa yʋʋm wʋsg la woto m roagdbã sẽn maan kaalmã, m tara toogã.”

6. D zood sã n yaa hakɩɩka, na n kɩtame tɩ d maan bõe?

⁶ D zood sã n yaa hakɩɩka, d na n mongda d meng n sõngd d tẽed-n-taasã. Wala makre, logtoɛɛmbã ra yeela  saam-biig a ye b sẽn boond t’a Pɩyɛɛr t’a bẽeda bã-kɛgeng sẽn na n tũ ne a yõor ka la ka bala. Ad a pag a Katerin sẽn yeele: “Yɩɩ tõnd tigingã saam-biig a ye ne a pag n dɩk tõnd n kẽng logtorã yiri. B sẽn wʋm logtoɛɛmbã sẽn yeelã, b yãka yam tɩ b pa na n bas tɩ d kẽnd logtorã yir d yembr ye. Sẽn yaa wakat ning fãa la d da rat b sõngre, b ra bee ne-do.” Sɩd-sɩdã, d sã n tar zo-rãmb hakɩɩk sẽn tõe n sõng-d tɩ d mao ne d zu-loeesã, kengda raood wʋsgo.

7-8. Sẽn zems ne Kolos rãmb 4:7-9 wã, bõe n wilgd t’a Tisik ra yaa ned b sẽn tõe n teege?

⁷ A Tisik ra yaa kiris-ned sẽn yit Aazi soolmã sẽn da yaa Rom n so wã. A yɩɩ a Poll tʋmd-n-taag a sẽn da tõe n teege. (Tʋʋ. 20:4) Yʋʋmd 55 wã sẽnese, a Poll kɩtame tɩ b na n lob ligd n tɩ sõng kiris-neb nins sẽn da be Zide wã. Tõe t’a yãka a Tisik t’a na n sõng ne ligdã reesgo. (2 Kor. 8:18-20) B sẽn wa n kẽes a Poll bãens roog Rom pipi wã, yaa a Tisik n da lebg a koe-taasda. A taasa tigims nins sẽn da be Aazi soolmẽ wã a Poll koeese, la a lɛta-rãmb a sẽn gʋls n na n keng b raoodo.—Kol. 4:7-9.

⁸ A Tisik kell n yɩɩ a Poll zoa, a sẽn da tõe n teege. (Tɩt 3:12) Pa pipi kiris-nebã fãa n da ya neb b sẽn tõe n teeg wa a Tisik ye. Bala a Poll so-toak a yiib-n-soabã sasa, rat n yeel tɩ yʋʋmd 65 wã sẽnese, a wilgame tɩ Aazi soolmã kiris-neb wʋsg raaga yẽ n base. Tog n yaa b sẽn da zoet bɛɛbã na n wa nams-bã yĩnga. (2 Tɩm. 1:15) La a Poll kell n teega a Tisike, hal n le kõ-a tʋʋmd a to. (2 Tɩm. 4:12) Sãmbg kae t’a Poll sũur da nooma wʋsgo, a sẽn paam t’a Tisik da yaa a zoa hakɩɩkã.

9. Wãn to la d tõe n dɩk a Tisik togs-n-taare?

⁹ Tõnd me tõe n dɩka a Tisik togs-n-taare, n yɩ ned b sẽn tõe n teege. Wala makre, d pa yet ne noor bal tɩ d na n sõnga d tẽed-n-taasã ye. D maanda bũmb takɩ n sɩd sõngd-ba. (Mat. 5:37; Luk 16:10) Neb nins sẽn dat sõngrã sã n bãng tɩ b tõe n teega tõndo, kõt-b-la raood la belsg wʋsgo. Saam-bi-poak a ye yeelame:  “Ned sã n yeel t’a na n sõng-f lame, tɩ f mi t’a na n sɩd maana wa a sẽn yeelã, f yam gãeeme.”

10. Sẽn zems ne Yel-bũn 18:24, ãnd dãmb nengẽ la neb nins sũy sẽn sãame, bɩ sẽn namsdã tõe n paam belsg la raood kengre?

¹⁰ Naoor wʋsgo, ned sã n namsdẽ, bɩ a sũur sã n sãam t’a paam n togs a zoa hakɩɩk a yɛlã, belsd-a lame. (Karm-y Yel-bũn 18:24.) Saam-biig a ye yʋʋr sẽn boond t’a Bizayi sũur sãama hal wʋsgo, b sẽn wa n yiis a biigã tigingã pʋgẽ wã. Ad a sẽn yeele: “M sẽn da rat bal yaa m paam ned m sẽn tõe n teege, n togs-a sẽn be m sũurẽ wã.” Saam-biig a ye yʋʋr sẽn boond t’a Karlos wa n maana sẽn pa zemse, tɩ b reeg tigingã tʋʋmd a sẽn da nong wʋsg n bas-a. A yeelame: “M da rata ned m sẽn tõe n togs sẽn be m sũurẽ wã, n miẽ t’a pa na n ning-m taal ye.” A Karlos paamame tɩ kãsem-dãmbã kelg-a neere, n sõng-a t’a tõog n mao ne a zu-loɛɛgã. A sẽn da mi me tɩ b yaa yõk-m-mens rãmba, n pa na n dɩk a sẽn togs-bã n yelgã, kenga a raood wʋsgo.

11. Bõe la d tõe n maane, tɩ wilg tɩ d yaa ned b sẽn tõe n teege?

¹¹ Yɩl n yɩ ned b sẽn tõe n teege, yaa tɩlɛ tɩ d tall sũ-mare. A Zaana sɩdã sẽn wa n loog n bas-a, t’a togs a zo-rãmbã yellã sẽn namsd-a to-to wã, bels-a lame la keng a raood wʋsgo. Ad a sẽn yeele: “B kelga maam neer la b tall sũ-mar ne-ma, baa ne m sẽn da togsd bũmb wʋsg n yɩlemdẽ wã.” Tõnd me sã n maagd d yĩng n kelgd d taabã, wilgdame tɩ d yaa b zoa hakɩɩka.

12. A Mark yɩɩ ãnda, la bõe n wilgd t’a ra yaa ned sẽn sakd n sõngd a taabã?

¹² A Mark ra yaa kiris-ned sẽn yaa Zʋɩfe, n da be Zerizalɛm. A Barnabaas sẽn da kĩ ne-a wã ra yaa misioneer neb wʋsg sẽn da mi. (Kol. 4:10) Wõnda a Mark zakã rãmb nug ra zãadame, la a ra pa get tɩ yaa arzɛkã n tar yõod n yɩɩd ye. A yɩɩ ned sẽn da sakd n sõngd a taabã, tɩ ra kõt-a sũ-noogo. Wala makre, a ra wae n tũuda tʋm-tʋmd a Poll wall tʋm-tʋmd a Pɩyɛɛre, b sã n da wa gilgd n moond koɛɛgã. Tõe t’a Mark ra sõngd-b lame tɩ b paamd rɩɩbo, ro-gãaga, la bũmb a taab sẽn yaa tɩlɛ. (Tʋʋ. 13:2-5; 1 Pɩy. 5:13) A Poll wilgame t’a Mark naaga neb nins sẽn yaa a “tʋmd-n-taas Wẽnnaam Rĩungã yĩnga,” n da ‘belsd yẽ wʋsgã.’—Kol. 4:10, 11.

13. Sẽn zems ne 2 Tɩmote 4:11 wã, bõe n wilgd t’a Poll sũur da nooma ne a Marke, a sẽn da tʋmd Wẽnnaam tʋʋmdã ne a sũur fãa wã yĩnga?

¹³ A Mark me wa n lebga a Poll zoa hakɩɩka. Wala makre, yʋʋmd 65 wã sẽnese, a Poll gʋlsa lɛtr a yiib-n-soab n tool a Tɩmote. Rẽ t’a ra bee bãens roog Rom. Yɩɩ a yaoolem bãens roog kõom. A lɛtrã pʋgẽ, a kosa a Tɩmote t’a peeg a Mark tɩ b wa Rom. (2 Tɩm. 4:11) Sãmbg kae t’a Poll sũur da nooma ne a Marke, a sẽn da tʋmd Wẽnnaam tʋʋmdã ne a sũur fãa wã yĩnga. Rẽ n so t’a kos tɩ b tall a Mark n wa wakat kãngã. A Mark maana bũmb toor-toor n sõng a Polle. Tõe t’a ra sõngd-a lame t’a paamd rɩɩbo, seb-pindem, la gʋls-koom. A Poll sẽn paam sõngr la raood kengr woto wã, kɩtame t’a tõog toog n tãag wakat ning b sẽn kʋ-a wã.

14-15. Maan bũmb takɩ sẽn na n sɩd sõng d to wã wɛɛngẽ, bõe la Matiye 7:12 sõngd tõnd tɩ d bãnge?

¹⁴ Karm-y Matiye 7:12. Sã n wa pa nana ne-do, tɩ d paam tɩ ned maan bũmb n sõng-do, kengda d raood wʋsgo. Saam-biig a ye yʋʋr sẽn boond t’a Riyan ba n maan kaalem, agsɩdã-toaag sasa.  A yeelame: “F sã n namsdẽ, bũmb wʋsg f sẽn da minim n maandẽ la f pa le tõe n maane. La ned sã n maan bũmb n sõng-fo, baa wõnd yaa bilfu, belsd-f lame la kengd f raood wʋsgo.”

¹⁵ D sã n yaa gũusdba, d na n yãa bũmb takɩ d sẽn tõe n maan n sõng d taabã. Wala makre, saam-bi-poak n yãk yam n na n sõng a Pɩyɛɛr ne a pag a Katerin tɩ b paamd n kẽnd b logtor-yir kẽnã fãa. A Pɩyɛɛr ne a pagã fãa sẽn da pa le tõe n wẽn mobillã yĩnga, saam-bi-poakã gesame tɩ tigingã neb a taab sẽn dat n sõng na n wẽnd mobillã n deesd taaba. Wãn to la rẽ sõng-ba? Ad a Katerin sẽn yeele: “Yɩɩ wa b sẽn sik zɩɩb kãseng d sẽn da tʋke.” Rẽ wã, bɩ d tẽegdẽ tɩ baa yaa bũmb bilf la d maan n sõng neda, tõe n bels-a lame la keng a raood wʋsgo.

16. Wãn to la tõnd tõe n dɩk a Mark togs-n-taare, neb a taabã belsg la b raood kengrã wɛɛngẽ?

¹⁶ Karen-biig a Mark sẽn zĩnd a Zeezi wakatẽ wã ra yaa ned sẽn tʋmd wʋsgo. Sɩd me, a ra tara tʋʋm wʋsg n segd n tʋm a Zeova tʋʋmdã yĩnga. Wala makre, a ra segd n gʋlsa Mark evãnzillã. Baa ne rẽ, a yãa sẽk n keng a Poll raoodo. A Poll me ra miime tɩ sẽn yaa wakat ning fãa, a tõe n kosa a Mark sõngre. Saam-bi-poak yʋʋr sẽn boond t’a Ãnzela sũur yɩɩ noog ne neb nins sẽn wa n bels-a, a yaab-poakã kaalmã sasa wã. Ad a sẽn yeele: “M sẽn da ne tɩ m zo-rãmbã sɩd rat n sõng-m lame wã, yɩɩ nana tɩ m gom ne-ba. Ra yaa vẽeneg tɩ b ra rat n sõnga maam, la tɩ b pa yɛɛsd m sõngr ye.” D tõe n soka d mens yaa: ‘Rẽ yĩnga, mam yaa ned sẽn maand bũmb takɩ n belsd m tẽed-n-taasã la m kengd b raood bɩ?’

17. D sã n bʋgs 2 Korẽnt rãmb 1:3, 4 sẽn yetã zugu, wãn to la tõe n sõng-d tɩ d tʋlg n bels d taabã?

¹⁷ Yaa vẽeneg tɩ neb sẽn dat belsg la raood kengr pa kongd tõnd tigingã pʋgẽ ye. Tõnd tõe n dɩka belsg ning d sẽn paamd d taabã nengẽ wã, n belsd neb a taab me. Saam-bi-poak a ye yʋʋr  sẽn boond t’a Nino yaab-poak n maan kaalem. A yeelame: “D sã n sak bala, a Zeova tõe n tũnuga ne tõnd n bels neb a taabã.” (Karm-y 2 Korẽnt rãmb 1:3, 4.) Saam-bi-poak a Farãnsɛs yell d sẽn gomã yeelame: “Yiib Korẽnt rãmb 1:4 sẽn yeel bũmb ningã yaa gõaag zugu. D sɩd tõe n belsa neb a taabã ne belsg ning d sẽn paamdã.”

18. a) Bõe yĩng tɩ neb kẽer mi n yɛɛsdẽ, n pa rat n bels b taabã? b) Bõe n na n sõng-d tɩ d tõogd n belsd d taabã sõma? Togs-y kibare.

¹⁸ Baa d sã n yɛɛsdame, d segd n baooda d sẽn tõe n maan n sõng d taabã. Wala makre, tõe tɩ d pa mi d sẽn na n yeel bɩ n maan bũmb ning n sõng ned sẽn dat belsg la raood kengr ye. Kãsem-soab yʋʋr sẽn boond t’a Poll ket n tẽra saam-biisã sẽn bels yẽ to-to, a ba wã sẽn wa n maan kaalmã. Ad a sẽn yeele: “Pa yɩ nana ne-b tɩ b gom ne-m ye. B ra pa mi b sẽn na n yeel ye. La m sẽn da ne tɩ b rata ne b sũy fãa, n bels-m la b sõng-mã, ra noom-m-la wʋsgo.” Tẽn-digimdg-kãseng a ye poor me, saam-biig yʋʋr sẽn boond t’a Tazõ yeelame: “Togs sɩdã, m pa le tẽr saam-biisã sẽn yeel-m bũmb nins b mesaaz-rãmbã pʋgẽ wã ye. La m tẽrame bal tɩ m yell ra pak-b lame, tɩ b baood n na n bãng m keelem.” D sã n wilgd d taabã tɩ b yell pak-d lame, d na n tõogd n belsd-b-la sõma.

19. Bõe n kɩt tɩ yãmb rat n modg n belsd y taabã wʋsgo?

¹⁹ Dũni-kãngã saabã sẽn tar kolgrã, d miime tɩ yɛlã na n tara kengre, tɩ vɩɩmã me lebgd toog n paasdẽ. (2 Tɩm. 3:13) D sẽn pa zems zãngã sẽn kɩt tɩ d paamd zu-loees buud toor-toorã, d na n ket n data belsg la raood kengre. Yaa tʋm-tʋmd a Poll sẽn paam t’a tẽed-n-taasã keng a raood la b bels-a wã yĩng la a sẽn tõog n mao ne zu-loeesã, n kell n tũ a Zeova a yõor tɛkã. Bɩ d wilg tɩ d zood yaa hakɩɩk wa a Aristarke, tɩ d yaa ned b sẽn tõe n teeg wa a Tisike, la tɩ d yaa ned sẽn sakd n sõngd a taabã wa a Marke. Yaa woto la d na n tõog n sõng d tẽed-n-taasã, tɩ b kell n tũ a Zeova ne b sũy fãa.—1 Tes. 3:2, 3.