Ges-y sẽn be pʋgẽ wã

Ges-y sẽn be sebrã pʋgẽ

ZÃMSGÃ YĨNGA 40

Sɩd tek yam n kos sugr rat n yeelame tɩ bõe?

Sɩd tek yam n kos sugr rat n yeelame tɩ bõe?

“Mam waame n na n sagl yel-wẽn-maandbã tɩ b tek yam n kos sugri.”—LUK 5:32.

YƖƖLL 36 D gũus ne d sũurã

D SẼN NA N Yà Wà*

1-2. Welg-bʋg n be a Akaab ne a Manase sʋka? Sogs-bʋs la d na n leoke?

D GOM rĩm-dãmb a yiib sẽn zĩnd pĩnd wẽndẽ wã yelle. A ye ra yaa Israyɛll buud piigã rĩma, t’a to wã ra yaa Zida buud a yiibã rĩma. Baa ne b sẽn pa vɩɩmd wakat-yɛngã, yɛl wʋsg la b maan tɩ wõnd taaba. B ned kam fãa kɩɩsa a Zeova, la b pirs a Zeova nin-buiidã tɩ b maan yel-wẽnde. B fãa pʋʋsa bõn-naandse, la b kʋ neb me. La bũmb n da kɩt tɩ ra-kãensã pa wõnd taab ye. A yembr tʋma tʋʋm-wẽns n tãag n yõor tɛka. La a to wã teka yam tɩ Wẽnnaam sak n kõ-a sugri, yel-wẽn-kãsems nins a sẽn da maanã yĩnga. Yaa ãnd dãmba?

2 Yaa Israyɛll rĩm a Akaabe, ne Zida rĩm a Manase. Bũmb ning sẽn kɩt tɩ nin-kãensã pa wõnd taabã tõe n sõnga tõnd tɩ d bãng bũmb wʋsgo, tek yam n kos sugrã wɛɛngẽ. (Tʋʋ. 17:30; Rom. 3:23) Tek yam n kos sugr rat n yeelame tɩ bõe? La bõe n wilgd tɩ ned sɩd teka yam n kos sugri? D segd n bãnga rẽ, bala d ratame tɩ d sã n wa maan yel-wẽnd bɩ a Zeova kõ-d sugri. Sẽn na yɩl n paam sogs-kãensã leoore, d na n goma rĩm-kãensã sẽn maan bũmb ninsã yelle, la d ges yam ning d sẽn tõe n dɩk rẽ pʋgẽ. Rẽ poore, d na n gesa a Zeezi sẽn wilg bũmb ning tek yam n kos sugrã wɛɛngẽ.

YAM NING D SẼN TÕE N DƖK RĨM A AKAAB KIBARÃ PƲGẼ

3. A Akaab ra yaa rĩm-bʋg buudu?

3 A Akaab yɩɩ Israyɛll buud piigã rĩm a yopoe-n-soaba. A kẽe kãadem ne a Zezabɛlle, Sɩdõ rĩmã bi-puglã. Sɩdõ ra yaa tẽng sẽn be Israyɛll nug-goabga, n da tar arzɛgs wʋsgo. A Akaab sẽn kẽ kãadem ne a Zezabɛllã, ra tõe n yɩɩ sabab tɩ Israyɛll lebg tẽng sẽn tar ligd wʋsgo. B kãadmã pʋd n kɩtame tɩ Israyɛll nebã maneg n kɩɩs a Zeova n yɩɩda. A Zezabɛll sẽn da pʋʋsd a Baallã yĩnga, a pirsa a Akaab t’a kɩt tɩ ziri tũudmã paam pãng Israyɛll. B pʋd n da pʋʋsda bõn-naandsã a Zeova roogẽ wã, la b yõogd b kamb bugum meng n maand maando. A Zezabɛll sẽn da yaa rĩmã pagã yĩnga, yell n da yɛgd Wẽnnaam no-rɛɛsdbã fãa. A kɩtame meng tɩ b kʋ no-rɛɛsdb wʋsgo. (1 Rĩm. 18:13) A Akaab mengã “maana sẽn yaa wẽng Sẽn-Ka-Saab nifẽ n yɩɩd rĩm-dãmb nins fãa sẽn deng-b yẽnda n zĩndã.” (1 Rĩm. 16:30) A Zeova ra nee tʋʋm-wẽns nins a Akaab ne a Zezabɛll sẽn da tʋmdã. A nimbãan-zoeerã yĩnga, a tʋma no-rɛɛs a Eli t’a tɩ keoog a Akaab ne a Zezabɛll la nin-buiidã, sẽn na yɩl tɩ b bas b tʋʋm-wẽnsã, t’a ra wa sãam-b ye. La a Akaab ne a Zezabɛll zãgsame n pa kelg ye.

4. Bõe la a Zeova yeel t’a na n maana a Akaabe, la a Akaab manesem yɩɩ wãna?

4 A Zeova sũ-marã wa n taa a tɛka. A tʋma a Eli t’a tɩ togs a Akaab ne a Zezabɛll a sẽn na n sɩbg-b to-to wã. A yeelame t’a na n kɩtame tɩ b kʋ a zakã neb fãa gilli. A Eli sẽn taas a Akaab koɛɛgã, a sũur sãama wʋsgo. Nin-kãngã sẽn da yaa wuk-m-meng soabã sika a menga. Sɩd yɩɩ lingri!—1 Rĩm. 21:19-29.

Rĩm a Akaab sẽn kɩt tɩ b kẽesd Wẽnnaam no-rɛɛsã bãens roogo, tɩ wilgd t’a pa tek yam n kot sugr ye (Ges-y sull a 5-6) *

5-6. Bõe n wilgd t’a Akaab sɩd da pa tek yam n kos sugri?

5 Baa ne a Akaab sẽn sik a mengã, a sẽn maan bũmb ning rẽ poorã wilgdame t’a sɩd ra pa tek yam n kos sugr ye. A pa bao n na n menes a Baal tũudmã a soolmã pʋgẽ ye. Sẽn paase, a pa sõng neb a taabã sẽn na yɩl tɩ b tũ a Zeova ye.

6 Kaoosg zugẽ, a Akaab wa n boola a Zozafat sẽn da yaa Zida rĩm-sõngã, n dat t’a wa naag yẽ tɩ b tɩ zab ne Siiri neba. La a Zozafat yeel-a lame t’a bas tɩ b reng n sok a Zeova no-rɛɛs n bãng b sẽn segd n maanega, n yaool n kẽng zabrã. Sɩngrẽ wã, a Akaab zãgsame n yeel yaa: “Nin-yend bal n ket tõnd sẽn tõe n kɩt t’a sok Sẽn-Ka-Saab n gese, la mam yaool n kisa no-rɛɛs-kãnga, bala a zɩ n togs maam koe-noog ye, yaa koe-beed bala.” B wa n baas n soka no-rɛɛs a Miise. A Akaab sɩd ra bee bʋʋm. Bala Wẽnnaam daoã sẽn taas-a koɛɛg ningã pa yɩ koe-noog ye. A Akaab sẽn da yaa nin-wẽngã pa tek yam ye. A pʋd n yõka Wẽnnaam no-rɛɛsã n kẽes bãens roogo. (1 Rĩm. 22:7-9, 23, 27) Baa ne a sẽn kẽes no-rɛɛsã bãens roogã, a pa tõog n gɩdg no-rɛɛsã gomdã tɩ pa pids ye. B sɩd kʋʋ a Akaab zabrã sasa.—1 Rĩm. 22:34-38.

7. A Akaab kũumã poore, bõe la a Zeova yeel a zugu?

7 A Akaab kũumã poore, a Zeova wilga a tagsg sẽn da yaa a soab nin-kãngã zugu. Rĩm-sõng a Zozafat sẽn lebg n wa ne laafɩ wã, a Zeova tʋma a no-rɛɛs a Zehu t’a tɩ togs-a t’a sẽn teel a Akaabã yaa wẽng wʋsgo. A Zeova no-rɛɛsã yeelame: ‘B tog n sõnga nin-wẽng la? Bɩ fo nonga neb nins sẽn kis Sẽn-Ka-Saabã?’ (2 Kib. 19:1, 2) Masã, tags-y n ges-y: A Akaab sã n da sɩd teka yam n kos sugri, yaa vẽeneg t’a Zeova no-rɛɛsã ra pa na n yeel t’a yaa nin-wẽnga, la ned sẽn kis a Zeova ye. Baa ne a Akaab sũur sẽn da sãam ne a yel-manesmã, yaa vẽeneg t’a ra pa sɩd tek yam n kot sugr ye.

8. A Akaab kibarã wilgda tõnd bõe, tek yam n kos sugrã wɛɛngẽ?

8 Yam-bʋg la d tõe n dɩk a Akaab kibarã pʋgẽ? A Eli sẽn wa n togs a Akaab t’a Zeova yeelame t’a na n sɩbga yẽ ne a zakã rãmbã, a Akaab sika a menga. Woto zemsame. La a sẽn maan bũmb ning rẽ poorã wilgdame t’a ra pa tek yam ye. Dẽnd pa ned sũur sẽn na n sãam ne a sẽn maan bũmb ningã bal la wilgd t’a sɩd teka yam n kot sugr ye. D gom a Manase yell masã. A kibarã wilgda sɩd tek yam n kos sugr sẽn dat n yɛɛlga.

YAM NING D SẼN TÕE N DƖK RĨM A MANASE KIBARÃ PƲGẼ

9. A Manase ra yaa rĩm-bʋg buudu?

9 Sẽn zems yʋʋm kobs-yi poore, a Manase lebga Zida rĩma. Wõnda yel-wẽn nins a sẽn maanã wẽnem yɩɩda a Akaab rẽndã hal zĩig sẽn zãre. Biiblã yetame: “A Manase kell n kẽnga taoor n maand sẽn yaa wẽng Sẽn-Ka-Saab nifẽ, n kɩt tɩ Sẽn-Ka-Saab sũurã yiki.” (2 Kib. 33:1-9) Sɩd me, a mee tẽn-kug wẽn-faadã pʋʋsg yĩnga, la a maan bõn-naandg n ning a Zeova ro-sõngã pʋgẽ menga. Ra yaa wẽn-poak bõn-naandga, sẽn da makd rogem. A bʋga bagre, a sokame n na n bãng beoog yelle, la a maan sõodo. Sẽn paase, a “kʋʋ neb wʋsg sẽn ka tar yelle, n daag b zɩɩm n pid Zerizalɛm tẽngã fãa.” A pʋd n “yõoga a kom-dibli bugum” n maan maoong n kõ wẽn-faado.—2 Rĩm. 21:6, 7, 10, 11, 16.

10. Bõe yĩng t’a Zeova sɩbg rĩm a Manase, la a Manase manesem yɩɩ wãna?

10 Wa a Akaabe, a Manase me zãgsame t’a kõn kelg a Zeova sẽn tũnug ne a no-rɛɛsdbã n keoog-a wã ye. La a Zeova “kɩtame tɩ Asiiri tẽngã tãb-biis nanambsã wa zab ne bãmb n yõk a Manase, n gaag a lemdã ne leoose, n balg-a ne bãens n tall-a n kẽng Babilonde.” A Manase sẽn wa n be bãensã roogẽ Babilonnã, a maaga a yĩng n tags tʋʋm-wẽns nins a sẽn tʋmã zug neere. ‘A sika a mengã wʋsg a ba rãmbã Wẽnnaam taoore.’ A pʋd n maana sẽn yɩɩd rẽ. A ‘baoome n na n sigs a Zeova sẽn yaa yẽnda Wẽnnaamã sũuri.’ Woto wilgdame t’a pʋʋsa a Zeova naoor wʋsgo, la pa vugr bal ye. Ra-kãngã sẽn da yaa nin-wẽngã ra toeemdame. A boola a Zeova masã ‘t’a Wẽnnaam,’ la a kell n wɩng ne a pʋʋsgo.—2 Kib. 33:10-13.

Rĩm a Manase menesa wẽn-faadã pʋʋsg a soolmã pʋgẽ, tɩ wilg t’a sɩd teka yam n kos sugri (Ges-y sull 11) *

11. Wa 2 Kibay 33:15, 16 sẽn yetã, wãn to la a Manase wilg t’a sɩd teka yam n kos sugri?

11 A Zeova wa n leoka a Manase pʋʋsgã. A yãame t’a sɩd toeemame, wã a pʋʋsgã sẽn da wilgdã. A Zeova sak n kelga a Manase, n kõ-a sugri, la a kɩt t’a le lebg rĩma. A Manase maana a sẽn tõe fãa, n wilg t’a sɩd teka yam n kos sugri. La a Akaab yẽ pa tol n maan woto ye. A Manase yẽ toeema a yel-manesmã. A menesa ziri tũudmã a soolmã pʋgẽ, la a sõng nebã sẽn na yɩl tɩ b tũ a Zeova. (Karm-y 2 Kibay 33:15, 16.) Woto sɩd ra baoodame t’a Manase tall tẽeb la raoodo. Bala nand t’a wa tek yam, na maan yʋʋm wʋsgo, a pa yɩ mak-sõng n kõ a zakã neba, a soolmã nin-kãsemsã, la a nin-buiidã ye. La masã, a Manase sẽn wa n kʋʋlã, a modgame n manes yɛl kẽer a sẽn da maan tɩ pa sõma. Sẽn paase, a yageng a Zozɩyas sẽn yɩ rĩm-sõngã rɩka a mak-sõngã.—2 Rĩm. 22:1, 2.

12. Yam-bʋg la d tõe n dɩk a Manase kibarã pʋgẽ?

12 Yam-bʋg la d tõe n dɩk a Manase kibarã pʋgẽ? A sika a menga, la a pʋd n maan sẽn yɩɩd rẽ. A pʋʋsa a Zeova n kos-a t’a zoe a nimbãanega. Sẽn paase, a toeema a yel-manesmã. A modgame n manes yɛl nins a sẽn da maan tɩ pa sõma wã, la a maan a sẽn tõe fãa n tũ a Zeova la a sõng neb a taabã tɩ bãmb me maan woto. A Manase kibarã tõe n sõnga neb nins sẽn maan yel-wẽn-kãsemsã. A Manase yellã sẽn baas to-to wã wilgdame t’a Zeova yaa ‘sõmblem soaba, la t’a kõta sugri.’ (Yɩɩn. 86:5) A Zeova kõta neb nins sẽn sɩd tek yam n kot sugrã sugri.

13. Rɩk-y makr sẽn wilgd bũmb ning sẽn tar yõod wʋsgo, tek yam n kos sugrã wɛɛngẽ?

13 A Manase sũur pa sãam bal ne yel-wẽn nins a sẽn maanã ye. Woto sõngda tõnd tɩ d bãng bũmb sẽn tar yõod wʋsgo, sɩd tek yam n kos sugrã wɛɛngẽ. D rɩk makr wa y sẽn kẽng n na n tɩ ra buri, tɩ b yãk bur-zom n kõ-yã. Y sũur pa na n yɩ noog ye. Bõe yĩnga? Bala yaa sɩd tɩ yaa zomã la b tall n maan burã, la pa rẽ la y rat ye. Yaa burã menga. Woto me, a Zeova ratame tɩ yel-wẽn-maand sɩd tek yam n kos sugri. A sũur sã n sãam ne yel-wẽnd ning a sẽn maanã, yaa sõma. Yaa sɩd tɩ sũ-sãamsã naaga tek yam n kos sugrã pʋgẽ, la rẽ bal pa sek ye. Bõe me la yel-wẽn-maandã segd n maane? Yel-bũnd la a Zeezi wẽ tɩ tar pãng wʋsgo, tɩ tõe n sõng-d tɩ d bãng rẽ.

BŨMB NINS SẼN WILGD TƖ NED SƖD TEKA YAM N KOS SUGRI

Biig ning sẽn da menemã yam sẽn vẽnegã poore, a toga so-wok n lebg n kuli (Ges-y sull 14-15) *

14. A Zeezi yel-bũndã pʋgẽ, bõe la biig ning sẽn da menemã maan pipi, tɩ wilg t’a teka yam n kot sugri?

14 A Zeezi wẽe yel-bũnd sẽn kengd pɛlga, n gom biig sẽn menem yelle, tɩ be Luk 15:11-32. Biigã kɩɩsa a ba wã, n yi zakẽ wã n tog sor “n kẽng tẽn-zãrgẽ.” A tɩ tʋma tʋʋm-dẽgd beenẽ. La yɛlã sẽn wa n lebg toog ne-a wã, a tagsa a manesmã zug neere. A bãngame t’a sẽn wa n be a ba wã zakẽ wã, a vɩɩmã ra noomame. Sɩd me, a Zeezi yeelame tɩ ‘biigã yam wa n vẽnegame.’ A yãka yam n na n lebg n kul n tɩ kos a ba wã sugri. Biigã sẽn sak n deeg t’a sẽn yãk yam n maan bũmb ninsã pa sõma wã tara yõod wʋsgo. La rẽ yĩnga, woto bal ra sekame bɩ? Ayo. A ra segd n toeema a yel-manesmã.

15. A Zeezi yel-bũndã pʋgẽ, bõe la biig ning sẽn da menemã yãk yam n maane, tɩ wilgdẽ t’a sɩd teka yam n kot sugri?

15 Biig ning sẽn da menemã wilgame t’a sɩd teka yam n kot sugri. A rɩka sor n lebg n kuli. A sẽn ta wã, a goma ne a ba wã n yeel yaa: “Mam beega Wẽnnaam sẽn be saasẽ wã, la m beeg yãmba. Mam pa le zems tɩ b bool-m tɩ yãmb bi-ribl ye.” (Luk 15:21) Biigã sẽn tek yam ne a sũur fãa wã, wilgdame t’a ratame n maneg zood ning a sẽn da tar ne a Zeova wã. A sak n deegame me t’a beega a ba wã. A sakame n na n maan a sẽn tõe fãa n le paam t’a ba wã nong-a. A pʋd n sakame n na n lebg a ba wã tʋm-tʋmdbã nin-yende. (Luk 15:19) Yel-bũn-kãngã pa kengd raood bal ye. Kibarã tõe n sõnga kãsem-dãmbã wʋsgo, b sã n wa rat n bãng ned sẽn maan yel-wẽn-kãseng sã n sɩd teka yam n kot sugri.

16. Bõe yĩng tɩ tõe n yɩ toog ne kãsem-dãmbã tɩ b bãng ned sẽn maan yel-wẽn-kãseng sã n sɩd teka yam n kot sugri?

16 Mi n yaa toog ne kãsem-dãmbã tɩ b bãng ned sẽn maan yel-wẽn-kãseng sã n sɩd teka yam n kot sugri. Bõe yĩnga? Bala kãsem-dãmbã pa tõe n bãng sẽn be ned sũurẽ ye. Rẽ wã, b modgdame n bao kaset sẽn wilgd vẽeneg tɩ sẽn maan-a yel-wẽndã maanda a bãngẽ ne a sẽn maan bũmb ninga. Wakat ninga, ned tõe n maana bũmb sẽn yaa wẽng wʋsgo, hal tɩ kãsem-dãmb nins sẽn na n kibl-a wã pa kɩs sɩd t’a sɩd teka yam n kot sugr ye.

17. a) Rɩk-y makr sẽn wilgd tɩ baa ned sã n sak n deeg a kongre, a tõeeme n pa tek yam n kot sugr ye. b) Wa 2 Korẽnt rãmb 7:11 sẽn wilgdã, bõe la yel-wẽn-maand segd n maan n wilg t’a sɩd teka yam n kot sugri?

17 D rɩk makr ne saam-biig sẽn na n yo yʋʋm wʋsg pʋgẽ. A ra segd n baoo sõngre, la a pa maan woto ye. A pʋd n solga yellã a pagã, a zo-rãmbã, la kãsem-dãmbã. Baasgo, yellã wa n vẽnegame. Kãsem-dãmbã sẽn togs-a tɩ b tara kaset sẽn wilgd t’a yoodame wã, a sak n deegame, hal tɩ wõnd a sũur sãama wʋsg ne a sẽn maanã. La rẽ yĩnga, woto bal wilgdame t’a sɩd teka yam n kot sugr bɩ? Kãsem-dãmb nins sẽn na n welg yellã pa segd n ges a sẽn wilg t’a sũur sãamame wã bal ye. Bala pa yel-wẽnd a sẽn tudg n maan vugr bal ye. Yaa yel-wẽn-kãseng a sẽn maan n yɩlem naoor wʋsgo. Sẽn paase, pa yẽ mengã n wa n vẽneg yellã n togs ye. Yaa ned n bãng n tɩ togs kãsem-dãmbã. Woto wã, kãsem-dãmbã segd n bao n bãnga sẽn maan-a yel-wẽndã yam-tagsgã, a tʋʋm-tʋmdɩ wã, la a yel-manesmã sã n wilgda vẽeneg t’a sɩd teka yam n kos sugri. (Karm-y 2 Korẽnt rãmb 7:11.) Yɩl n tõog n toeem yɛl kẽer n wilg t’a sɩd teka yam n kos sugr tõe n kaoosa wʋsgo. Yaa vẽeneg tɩ b na n yiisa nin-kãng kiris-neb tigingã pʋgẽ. La yaa a sã n wa wilg vẽeneg t’a sɩd teka yam n kot sugr la b na n yaool n lebs n deeg-a tigingã pʋgẽ.—1 Kor. 5:11-13; 6:9, 10.

18. Bõe la ned b sẽn yiis tigingã pʋgẽ tõe n maan tɩ wilg t’a sɩd teka yam n kot sugri, la wãn to la rẽ na n naf-a?

18 Ned b sẽn yiis tigingã pʋgẽ sã n dat n wilg t’a sɩd teka yam n kot sugri, a segd n wata tigissã n pa vaandẽ, n tũud kãsem-dãmbã sẽn sagend-a t’a pʋʋsd wakat fãa la a zãmsd Biiblã. Sẽn paase, a segd n modgame n zãag a meng ne yɛl nins sẽn tõe n wa kɩt t’a le lʋɩ a yel-wẽndã pʋgẽ wã. A sã n modg n le paam zood sõma ne a Zeova, a tõe n basa a yam t’a Zeova na n kõ-a-la sugri, la tɩ kãsem-dãmbã na n lebs n deeg-a-la tigingã pʋgẽ. Yaa vẽeneg tɩ kãsem-dãmbã sã n wa baood n na n bãng ned sẽn maan yel-wẽn-kãseng sã n sɩd teka yam n kot sugri, b ningda b yamẽ tɩ yɛlã pa taab ye. B pa yɩt yãg-yãg me n kaood bʋʋd ye.

19. Sɩd tek yam n kos sugr rat n yeelame tɩ bõe? (Ezekɩyɛll 33:14-16)

19 Wa d sẽn yã wã, sɩd tek yam n kos sugr pa d sẽn na n sak n deeg bal tɩ d sɩd maana yel-wẽnde, n maand d bãngẽ ye. D segd n toeema d yam-tagsgã la d tʋʋm-tʋmdɩ wã, la d maan bũmb sẽn wilgd vẽeneg tɩ d sɩd teka yam n kot sugri. Wala makre, d segd n basa tʋʋm-wẽngã la d modg n tũ a Zeova noyã la a saglsã. (Karm-y Ezekɩyɛll 33:14-16.) Sẽn tar yõod n yɩɩd yaa d modg n le paam zood sõma ne a Zeova.

D SÕNG YEL-WẼN-MAANDBÃ TƖ B TEK YAM N KOS SUGRI

20-21. Bõe la d tõe n maan n sõng ned sẽn maan yel-wẽn-kãsenga?

20 A Zeezi wilga bũmb ning me sẽn kɩt t’a wa tẽngã zugã, n yeel yaa: “Mam waame n na n sagl yel-wẽn-maandbã tɩ b tek yam n kos sugri.” (Luk 5:32) Tõnd me segd n tʋll n maana woto. D sã n wʋm tɩ d zoa meng-meng n maan yel-wẽn-kãsenga, bõe la d segd n maane?

21 D sã n bao n solg yellã n pa togs kãsem-dãmbã, d pa wilgd tɩ d rata d zoa wã neer ye. (Yel. 5:21, 22; 28:13) D pʋd n pa tõe n solg yel-wẽndã ye. Bala a Zeova neeme. D sõngda d zoa wã, d sã n wilg-a tɩ kãsem-dãmbã rat n sõng-a lame. La a sã n zãgs t’a pa na n tɩ togs kãsem-dãmbã, d segd n tɩ togsame, tɩ wilg tɩ d sɩd rata a neere. Woto tara yõod wʋsgo, bala a sã n pa paam kãsem-dãmbã sõngr n tõog n tek yam n kos sugri, a pa tõe n le paam zood sõma ne a Zeova ye.

22. Bõe yell la d na n gom sõsg ning sẽn pʋgdã pʋgẽ?

22 La ned sã n maan yel-wẽn-kãseng n yɩlem yʋʋm wʋsg pʋgẽ, tɩ kãsem-dãmbã yãk yam n yiis-a tigingã pʋgẽ, rat n yeelame tɩ b pa zoe a nimbãaneg bɩ? Sõsg ning sẽn pʋgdã pʋgẽ, d na n yãa a Zeova sẽn kibind yel-wẽn-maandbã to-to tɩ wilgdẽ t’a yaa nimbãan-zoɛta, la tõnd me sẽn tõe n dɩk a togs-n-taar to-to.

YƖƖLL 103 Kãsem-dãmbã yaa Wẽnnaam kũuni

^ sull 5 Sɩd tek yam n kos sugr pa rat n yeel bal tɩ d yeel tɩ d kota sugri, yel-wẽnd d sẽn maan yĩng ye. D na n goma rĩm a Akaab ne rĩm a Manase kibarã yelle, la a Zeezi yel-bũnd ning sẽn gomd biig sẽn menemã me yelle, tɩ sõng-d tɩ d wʋm sɩd tek yam n kos sugr sẽn dat n yɛɛlga. D leb n na n yãa bũmb kẽer kãsem-dãmbã sẽn segd n tags a zug neere, n bãng d tẽed-n-taag sẽn maan yel-wẽn-kãseng sã n sɩd teka yam n kot sugri.

^ sull 60 FOT-RÃMBÃ BILGRI: Rĩm a Akaab sũur sẽn yiki, t’a kɩt t’a gũudbã yõk a Zeova no-rɛɛs a Miise n na n tɩ kẽes bãens roogo.

^ sull 62 FOT-RÃMBÃ BILGRI: Rĩm a Manase sẽn kɩt t’a tʋm-tʋmdbã sãamd bõn-naandsã a sẽn da ning a Zeova roogẽ wã.

^ sull 64 FOT-RÃMBÃ BILGRI: Biig ning sẽn da menemã sẽn kẽn kẽn-wok n yɛ zãnga, n wa tool n ne a ba wã zak n le paam raoodo.