Pĩnd Israyɛll nebã ra kẽnda zabre. Bõe yĩng tɩ tõnd yẽ pa maand woto?
DŨNI gill zabr a yiib-n-soabã sasa, Nazi soda-naab a ye kelmame n yeel a Zeova Kaset rãmbã yaa: “Yãmb nin-yend bal sã n zãgs n pa tɩ zab ne Farens la Ãngeletɛɛre, y fãa na n kiime.” La d saam-biig baa a ye pa sak n kɩɩs a Zeova noore, baa ne Nazi sodaasã sẽn da yas ne bug-raad n dat n kʋ-bã. Ad yaa raood tɛkẽ! Woto wilgda a Zeova Kaset rãmbã manesem sẽn yaa to-to ne zabã sẽn be dũni-kãngã pʋgẽ wã. D pa kẽesd d toog dũni-kãngã zabã pʋsẽ, baa b sã n yeel tɩ d sã n pa maan woto b na n kʋ-d lame.
La pa neb nins fãa sẽn yet tɩ b yaa kiris-nebã n get tɩ woto zemsame ye. Neb wʋsg tagsdame tɩ kiris-ned tõe n zab n sõnga a tẽnga, la t’a pʋd n segd n maana woto. B yetame yaa: “Pĩnd wẽndẽ Israyɛll nebã sẽn da yaa Wẽnnaam nebã sã n da kẽnda zabre, bõe yĩng tɩ kiris-nebã yẽ pa maand woto rũndã-rũndã?” Y na n leoka sok-kãngã tɩ bõe? Y tõe n wilg-b lame tɩ pĩnd Israyɛll nebã yɛlã ra yaa toor fasɩ ne Wẽnnaam nin-buiidã yɛl rũndã-rũndã. D gom bũmb a nu yelle:
1. WẼNNAAM NIN-BUIIDÃ RA YAA BUUD A YE NEBA
Pĩnd wẽndẽ wã, Wẽnnaam ra yãka buud a ye neb tɩ b yaa a nin-buiidu. Yaa Israyɛll buudã. A yeelame tɩ Israyɛll nebã yaa yẽ “mengã paoong buudã fãa sʋka.” (Yik. 19:5) Sẽn paase, Wẽnnaam ra kõ-b-la zĩis takɩ, tɩ yaa b soolem. Dẽnd Wẽnnaam sã n da yeel tɩ b tɩ zab ne tẽns a taaba, b ra pa na n tɩ zabd ne b tẽed-n-taase, wall n kʋ-b ye. *
Rũndã-rũndã, sẽn tũud-b a Zeova wã yaa neb sẽn “yit tẽnsã fãa pʋsẽ, buud fãa pʋsẽ, la sẽn gomd buud-goamã fãa.” (Vẽn. 7:9) Wẽnnaam nin-buiidã sã n kẽes b toog zabã pʋsẽ, b na n zaba ne b tẽed-n-taase, hal n kʋ-b menga.
2. A ZEOVA N KÕ ISRAYƐLL NEBÃ NOOR TƖ B KẼNG ZABRE
Pĩnd wẽndẽ wã, a Zeova n da yãkd wakat ninga, la bũmb ning yĩng sẽn kɩt tɩ Israyɛll nebã ra segd n kẽng zabrã. Wala makre, Wẽnnaam kaoo Kana nebã bʋʋdo, n yeel Israyɛll nebã tɩ b tɩ zab ne-ba. Bala b ra waoogda zĩn-dãmba, n tʋmd raglem tʋʋma, la b yõogd b kamb bugum n maand maoong n kõt wẽn-faado. A Zeova yeela Israyɛll nebã tɩ b menes nin-kãensã sẽn da be tẽng ning a sẽn pʋlem-bã pʋgẽ wã, n da wa maan wa bãmb ye. (Maan. 18:24, 25) Israyɛll nebã sẽn wa n be Kãabg tẽngẽ wã, Wẽnnaam ra mi n kõ-b-la sor tɩ b zab ne bɛɛb nins sẽn da rat n deeg tẽngã. (2 Sãm. 5:17-25) La a Zeova zɩ n kõ-b sor tɩ b tõe n yãk yam n kẽng zabr ye. Naoor wʋsgo, b sã n da kɩɩs n maan woto, baasda wẽnga.—Sõd. 14:41-45; 2 Kib. 35:20-24.
Rũndã-rũndã, a Zeova pa kõ ninsaalbã sor tɩ b kẽng zabr ye. Tẽnsã sẽn zabd ne taabã yaa sẽn na n pids b mens raabo, la pa Wẽnnaam raab ye. B sã n wa zabd taaba, yaa tẽng yĩnga, ligd yĩnga, wall politikã yɛl yĩnga. La neb a taab yetame tɩ b zabda Wẽnnaam yʋʋr yĩng n na n kogl b tũudmã, wall n kʋ Wẽnnaam bɛɛbã. Woto sakdame bɩ? A Zeova na n kogla neb nins sẽn tũud-a wã, n sãam a bɛɛbã Armagedõn zabrã sẽn wat ka la bilfã sasa. (Vẽn. 16:14, 16) Zab-kãng sasa, a Zeova tab-biisã na n yɩɩ malɛgsã sẽn be saasẽ wã bala, la pa a nin-buiidã sẽn be tẽngã zugã ye.—Vẽn. 19:11-15.
3. ISRAYƐLL NEBÃ RA PA KƲƲD SẼN TẼED-B A ZEOVA WÃ YE
Pĩnd wẽndẽ wã, Israyɛll tãb-biisã ra zoeta neb nins sẽn tẽed Wẽnnaamã nimbãanega. Yaa neb nins bal a Zeova sẽn yeel tɩ b segda ne kũumã la b ra kʋʋda. Ad kibay a yiib sẽn wilgd rẽ: Baa ne a Zeova sẽn da kõ noor tɩ b sãam Zeriko tẽngã, Israyɛll nebã Zoz. 2:9-16; 6:16, 17) Kaoosg zugẽ, Israyɛll nebã pa sãam Gabawõ tẽngã, Gabawõ nebã sẽn wilg tɩ b zoeta Wẽnnaamã yĩnga.—Zoz. 9:3-9, 17-19.
pa kʋ a Rahaab ne a zakã rãmba, a Rahaab tẽebã yĩnga. (Rũndã-rũndã, tẽnsã sẽn zabd ne taabã, b pa bakd neb nins sẽn tẽed Wẽnnaam n pa kʋ ye. Wakat ninga, b kʋʋda neb sẽn pa sodaas menga.
4. ISRAYƐLL NEBÃ RA TŨUDA NOY WẼNNAAM SẼN GÃNEG ZABÃ WƐƐNGẼ
Pĩnd wẽndẽ wã, a Zeova ra yeela Israyɛll nebã tɩ b tũ noy nins a sẽn gãneg zabã wɛɛngẽ wã. Wala makre, wakat kẽere, Wẽnnaam yeela a nin-buiidã tɩ b reng n bao tɩ laafɩ zĩnd bãmb ne b bɛɛbã sʋka. (Tõo. 20:10) A Zeova ra ratame tɩ Israyɛll tãb-biisã la b tãp-sikã zĩigẽ yɩ yɩlemde, la b zãag b mens ne wẽng buudã fãa. (Tõo. 23:10-15) Israyɛll tẽn-yagsã tãb-biisã sã n da tɩ zab ne tẽng a to n tõog-ba, b ra nong n yõgda pagbã. La a Zeova pa kõ Israyɛll nebã sor tɩ b maan wa bãmb ye. B sã n da tɩ zab ne tẽng a to n tõoge, b ra pa tar sor n na n kẽ kãadem ne tẽn-kãng pagba, sã n pa kiuug a ye loogr poore.—Tõo. 21:10-13.
Rũndã-rũndã, tẽns kẽer naaga taab n lugl noy sẽn wilgd bũmb kẽer b sẽn pa segd n maan zabr sasa. No-kãensã yaa sẽn na n kogl sẽn pa-b sodaasã. La bʋko, tẽns wʋsg pa tũud no-kãens ye.
5. WẼNNAAM ZAB N SÕNGA A NIN-BUIIDÃ
Pĩnd wẽndẽ wã, a Zeova zab n sõnga Israyɛll nebã, hal n da mi n maan yel-soalem n sõng-b tɩ b tõog zabrã. Wala makre, bõe la a Zeova maan n sõng Israyɛll nebã tɩ b tõog n deeg Zeriko? Wa a Zeova sẽn da yeel-bã, b “kaasa ne pãnga, la lalgã lʋɩɩ a toor bala,” tɩ kɩt tɩ b tõog n deeg Zeriko tẽngã nana-nana. (Zoz. 6:20) La b maana wãn n tõog Amon nebã. A Zeova “kɩtame tɩ sapɩlem bɛd-bɛd yi yĩngr n lʋɩ n pãb bãmb . . . Neb nins sapɩlmã sẽn kʋ wã sõor yɩɩda Israyɛll nebã sẽn kʋ-b rãmb ne zabr sʋʋgã.”—Zoz. 10:6-11.
Rũndã-rũndã, a Zeova pa zabd n sõngd tẽng baa a ye. A Rĩungã, ne a Zeezi sẽn yaa Rĩungã rĩma “pa dũni-kãngã rẽnd ye.” (Zã 18:36) A Sʋɩtãan n yaool n so dũniyã goosneema-rãmbã fãa. Wẽnem nins nebã sẽn tʋmd zabã sasa wã wilgdame t’a Sʋɩtãan sɩd yaa wẽng soaba.—Luk 4:5, 6; 1 Zã 5:19.
KIRIS-NEB HAKƖƖKÃ YAA NEB SẼN BAOOD LAAFƖ
Wa d sẽn yã wã, tõnd yɛlã sẽn yaa to-to rũndã-rũndã wã yaa toor fasɩ ne pĩnd wẽndẽ Israyɛllã. La pa bõn-kãensã yĩng bal n kɩt tɩ d pa kẽnd zabr ye. Bʋʋm a taab me n be. Wala makre, Wẽnnaam ra pĩnd n togsame tɩ yaoolem wakatã, sẽn tũud-b yẽ wã “kõn leb n zãms zabr sẽn zabd to-to,” tɩ pa sokd b na n kẽes b toog zabr pʋgẽ ye. (Eza. 2:2-4) Sẽn paase, Kirist yeelame t’a karen-biisã “pa dũniyã rẽnd” ye. Dẽnd b pa kẽesd b toog dũni-kãngã zabr baa ye pʋgẽ ye.—Zã 15:19.
Kiristã leb n yeela a karen-biisã tɩ b maan bũmb sẽn yɩɩd woto. A yeel-b lame tɩ b zãag b mens ne manesem nins fãa sẽn wat ne sũ-kẽka, sũ-yikri, la zaba. (Mat. 5:21, 22) Sẽn paase, a yeela a karen-biisã tɩ b yɩ neb “sẽn nong laafɩ,” la b nong b bɛɛbã.—Mat. 5:9, 44.
La tõnd yembr-yembrã yẽ? Yaa sɩd tɩ d pa rat n kẽes d toog zabr baa a ye pʋgẽ ye. La rẽ yĩnga, d mi n wa getame tɩ tigingã pʋgẽ, ned n wõnd a yaa d bɛ bɩ? Bɩ d ket n maand d sẽn tõe n fãa n yiisd tagsa a woto d yamẽ.—Zak 4:1, 11.
D pa kẽesd d toog dũniyã zabã pʋsẽ ye. D pʋd n modgdame sẽn na yɩl tɩ laafɩ la nonglem zĩnd d sʋka. (Zã 13:34, 35) Bɩ d kell n modg n da kẽes d toog politikã la zabã pʋsẽ, n gũud wakat ning a Zeova sẽn na n kɩt tɩ zab nins fãa sẽn be dũniyã gill zugã sa wã.—Yɩɩn. 46:10.
^ Wakat kẽere, Israyɛll buudã neb wẽneg n zaba ne taaba. La zab a woto ra pa noom a Zeova ye. (1 Rĩm. 12:24) La wakat ninga, a Zeova ra sakda zab a woto, bala Israyɛll buudã neb kẽer ra basa a tũubu, wall b maana yel-wẽn-kãsemse.—Bʋk. 20:3-35; 2 Kib. 13:3-18; 25:14-22; 28:1-8.