1-2. a) Sogs-bʋs la d na n leok sõs-kãngã pʋgẽ? b) Bõe n wilgd t’a Zeova tʋlla ne a sũur fãa n sõng-do?

 A ZEOVA tõe n sõnga tõnd tɩ d mao ne d zu-loeesã, n ket n tũud-a ne sũ-noogo. Wãn to la a sõngd tõndo? Bõe la d tõe n maan t’a sõngrã sɩd naf-do? D na n paama sogs-kãensã leoor sõs-kãngã pʋgẽ. La nananda, bɩ d reng n bao n bãng a Zeova sã n sɩd tʋll n sõng-d lame.

² Lɛtr ning tẽn-tʋmd a Poll sẽn tool Ebre kiris-nebã pʋgẽ, a yeela bũmb sẽn tõe n sõng-d tɩ d paam sokrã leoore. A yeelame yaa: “A Zeova yaa mam sõangda. Mam pa na n zoe rabeem ye. Ninsaal tõe n maana maam bõe?” (Ebre. 13:6) Sɛb kẽer sẽn bilgd Biiblã goamã wilgame tɩ gom-bil ning b sẽn lebg tɩ “sõangdã,” gomda ned sẽn zoet n na n tɩ sõng ned sẽn kelemd n baood sõngr yelle. Mams-y y yamẽ a Zeova sẽn yãgd n na n tɩ sõng ned sẽn be yell pʋgẽ. Woto sõngda tõnd tɩ d bãng t’a Zeova sɩd tʋllame n yɩ d sõangda. Dẽnd ne a Zeova sõngre, d na n tõog n maoo ne d zu-loeesã, n ket n tar sũ-noogo.

3. Wilg-y bũmb a tãab a Zeova sẽn maand n sõngd tõnd tɩ d tõogd toog ne sũ-noogã.

³ Bõe la a Zeova maand n sõngd tõnd tɩ d maood ne d zu-loeesã, n ket n tar sũ-noogo? Ezayi sebrã na n sõnga tõnd tɩ d bãng bũmb kẽer a sẽn maande. Bõe yĩng tɩ d yet woto? Bala bãngr-goam wʋsg a Ezayi sẽn togs pidsda wẽn-sakdbã zug rũndã-rũndã. Sẽn paase, a Ezayi goma a Zeova yell naoor wʋsg ne gom-biis võor wʋmb sẽn yaa nana. Wala makre, Ezayi sak 30 wã pʋgẽ, a tũnuga ne gom-biis sẽn tar yamleoogo, n wilg t’a Zeova sɩd sõngda  a nin-buiidã. Wala makre, 1) a Zeova maagda a yĩng n kelgd d pʋʋsgã la a leokdẽ, 2) a wilgda tõnd sore, la 3) a ningda tõnd bark masã menga, n na n le ning-d bark beoog sẽn wate. Bɩ d gom bõn-kãensã a tãabã a Zeova sẽn maand n sõngd tõndã yelle.

4. a) A Ezayi wakatẽ wã, a Zeova goma Zʋɩf-rãmbã yell n yeel tɩ bõe, la bõe la a bas tɩ paam-ba? b) Bõe la a Ezayi yeel t’a Zeova na n maan n kõo wẽn-sakdbã? (Ezayi 30:18, 19)

⁴ Ezayi sak 30 wã sɩngrẽ, a Zeova goma Zʋɩf-rãmbã yelle, n yeel tɩ b yaa ‘kom-tõtse,’ n “paasd bãmb yel-wẽnã waooglem.” A paasame yaa: “Bãmb yaa nin-tõtse, b yaa zĩrẽ-be-neb kamba, n yaa neb sẽn ka rat n kelg Sẽn-Ka-Saab tõogã ye.” (Eza. 30:1, 9) B sẽn zãgs tɩ b kõn kelg a Zeova wã yĩnga, a Ezayi pĩnd n togsame t’a Zeova na n basame tɩ toog paam-ba. (Eza. 30:5, 17; Zer. 25:8-11) La sɩd yɩɩ woto, Babilon nebã sẽn wa n tall-b n kẽng yembd Babilonnã. Zʋɩf-rãmb kẽer kell n saka a Zeova. A Ezayi togs-b-la bũmb sẽn kɩt tɩ b bãng tɩ manegr n wate. A yeelame tɩ daar n wat t’a Zeova na n kɩt tɩ b leb Zerizalɛm. (Karm-y Ezayi 30:18, 19.) La sɩd yɩɩ woto bal kɛpɩ. A Zeova yiis-b-la yembdẽ wã Babilon, la pa yɩ zĩig pʋgẽ ye. B sẽn yeel t’a ‘Zeova gũuda wakat n na n ning yãmb barkã,’ wilgdame tɩ ra na n kaoosa bilf t’a yaool n fãag wẽn-sakdbã. Sɩd me, Israyɛll nebã zĩnda yembd n kaoos yʋʋm 70, tɩ b kẽer yaool n wa paam n leb Zerizalɛm. (Eza. 10:21; Zer. 29:10) B sẽn wa n yi be yembd Babilon n wa wã, b sũ-sãangã lebga sũ-noogo.

5. Ezayi 30:19 wã sõngda tõnd tɩ d bãng bõe?

⁵ A Ezayi sẽn yeel bũmb ningã tõe n kenga d raood wʋsg rũndã-rũndã. A yeelame: ‘Yãmb sã n kelme, b na n wʋmame, la b na n zoee yãmb nimbãanega.’ (Eza. 30:19) A Ezayi wilgame tɩ d sã n wa kelemd n kot sõngre, a Zeova wʋmdame, la a na n yɩɩ tao-tao n leok-do. A paasame yaa: “Bãmb sã n wʋm yãmb kelemsã bala, b na n leoka yãmba.” Gom-kãensã tẽegda tõnd tɩ d Ba wã rata ne a sũur fãa n sõng neb nins sẽn kot-a sõngrã. D sẽn mi woto wã sõngda tõnd tɩ d tõogd toog ne sũ-noogo.

6. Bõe la Ezayi yeel tɩ wilgdẽ t’a Zeova kelgda a nin-buiidã yembr-yembr pʋʋsgo?

⁶ Bõe me la vɛrse-kãngã sõngd tõnd tɩ d bãng pʋʋsgã wɛɛngẽ? A Zeova maagda a yĩng n kelgd d ned kam fãa pʋʋsgo. Bõe yĩng tɩ d tõe n yeel woto? Ezayi sak 30 wã sɩngrẽ, b sẽn yeel tɩ ‘yãmbã,’ wilgdame t’a Zeova gomda ne a nin-buiidã gilli. La vɛrse 19 wã pʋgẽ, Ebre gom-bil ning b sẽn lebg tɩ ‘yãmbã,’ b tog n lebg-a lame tɩ “foo,” tɩ wilgd t’a Zeova gomda ne a nin-buiidã yembr-yembre. A Ezayi yeelame: “Fo ka na n leb n yãb yɛs ye. B na n zoee fo nimbãanega. B na n leoka foo.” A Zeova sẽn yaa d Ba sẽn nong-dã, a pa na n yeel a biig sũur sẽn sãam yaa: “Fo segd n talla raood wa f kẽemã, bɩ f yaoã ye.” A Zeova geta d ned kam fãa yembr-yembr yelle, la a kelgd d ned kam fãa pʋʋsgo.—Yɩɩn. 116:1; Eza. 57:15.

7. Bõe la a Ezayi ne a Zeezi yeel tɩ wilgdẽ tɩ d segd n pẽdgda ne pʋʋsgo?

⁷ D sã n wa tar zu-loɛɛg n pʋʋs a Zeova n kos-a sõngre, a tõe n deng n kõ-d-la pãng sẽn na yɩl tɩ d tõog n mao. La zu-loɛɛgã sã n ket n namsd tõndo, d tõe n pʋʋs-a lame n yɩlme, n kos-a t’a  kõ-d pãng tɩ d tõog toogo. A ratame tɩ d maan woto. A Ezayi sẽn yeel bũmb ningã wilgda rẽ. Ad a sẽn yeelã: “Da bas-y [a Zeova] tɩ b vʋʋs ye.” (Eza. 62:7) Woto rat n yeelame tɩ bõe? D segd n pẽdgda ne a Zeova pʋʋsgo, tɩ yaa wa d pa basd-a t’a vʋʋs ye. A Ezayi sẽn yeel bũmb ningã tẽegda tõnd a Zeezi yel-bũnd ning sẽn gomd pʋʋsgã yellã, sẽn be Luk 11:8-10, 13. Beenẽ, a Zeezi yeelame tɩ d sã n pʋʋsdẽ, bɩ d “pẽdgd n kot n pa basdẽ,” la tɩ d ‘ket n kot’ vʋʋsem sõngã. D tõeeme me n kos a Zeova t’a sõng-d tɩ d yãkd yam-sõngo.

8. Wãn to la goam nins sẽn be Ezayi 30:20, 21 wã pids pĩnd wẽndẽ wã?

⁸ Karm-y Ezayi 30:20, 21. Babilon sodaasã sẽn wa n karg n gũbg Zerizalɛm n kaoos yʋʋmd la pʋɩ-sʋkã, Zʋɩf-rãmbã vɩɩmã ra yaa namsg bala. La vɛrse 20 ne 21 wã pʋgẽ, a Zeova yeela Zʋɩf-rãmbã tɩ b sã n tek yam n kos sugr la b toeem b tʋʋm-tʋmdɩ wã, a na n fãag-b lame. A Ezayi sẽn yeel nin-buiidã t’a Zeova la b “Karen-saambã,” a ra ratame tɩ b bãng t’a Zeova na n wilg-b-la b sẽn segd n tũ-a to-to tɩ ta a yam. Gom-kãngã paama pidsgu, Zʋɩf-rãmbã sẽn wa n yi yembd n leb Zerizalɛmmã. A Zeova wilgame t’a yaa a nin-buiidã karen-saam-kãsenga, n sõng-b tɩ b lebs n lugl tũudum hakɩɩkã. D sẽn paam t’a Zeova yaa d karen-saam-kãseng rũndã-rũndã wã noom-d-la wʋsgo.

9. A Zeova tũnugda ne bõe n zãmsd tõnd rũndã-rũndã?

⁹ Vɛrse-kãensã pʋgẽ, a Ezayi wilgame tɩ tõnd yaa wa karen-biisi, t’a Zeova tũnugd ne manesem a yiib n zãmsd tõndo. Pipi, a Ezayi yeelame yaa: “Yãmb meng nin na n yãnda y Karen-saambã.” A Ezayi gomdã wilgdame tɩ karen-saambã yasa a karen-biisã taoore. D sẽn paam t’a Zeova zãmsd tõnd rũndã-rũndã wã yaa zu-zẽkr meng-menga. Wãn to la a Zeova zãmsd tõndo? A tũnugda ne a siglgã n maand rẽ. D sũur nooma wʋsgo, a Zeova siglgã sẽn kõt tõnd sagls la a wilgd tõnd d sẽn segd n maanã. Zãmsg nins d sẽn paamd tigissã la tigis-kãsemsã sasa, d sɛbã pʋsẽ, teledifisiyõ wã pʋgẽ wã la bũmb a taab sõngda tõnd tɩ d tõogd toog zu-loees sasa, n ket n tar sũ-noogo.

10. Wãn to la d wʋmd koɛɛg sẽn yit d poorẽ?

¹⁰ A Zeova tũnugda ne manesem a to  me n zãmsd tõndo. A Ezayi goma rẽ yell n yeel yaa: “Yãmb tʋbr na n wʋma koe-kãngã y poorẽ.” No-rɛɛsã gomdã wilgdame t’a Zeova yaa wa karen-saamb sẽn kẽnd a karen-biis poorẽ, n wilgd-b sor ning b sẽn segd n tũ. Rũndã-rũndã, d wʋmda Wẽnnaam koɛɛgã sẽn yit d poorẽ. Wẽnnaam kɩtame tɩ b gʋls a goamã Biiblã pʋgẽ hal sẽn kaoose. Dẽnd d sã n wa karemd Biiblã, yaa wa d sẽn wʋmd Wẽnnaam koɛɛg sẽn yit d poorẽ.—Eza. 51:4.

11. D sã n dat n ket n tũud a Zeova ne sũ-noogo, yaa tɩlɛ tɩ d maan bõe, la bõe yĩnga?

¹¹ Bõe la d tõe n maan t’a Zeova sẽn tũnugd ne a siglgã la ne a Gomdã n zãmsd tõndã naf-d sõma? Tẽeg-y t’a Ezayi goma bũmb a yiib yelle. A yeelame tɩ: “Ad sorã.” La a yeel me tɩ: “Tũ-y-yã-a.” (Eza. 30:21) D sã n mi “sorã” bala, pa sek ye. D segdame me n ‘tũ-a.’ A Zeova Gomdã ne a siglgã sẽn zãmsd tõnd bũmb ninsã sõngda tõnd tɩ d bãngd a Zeova sẽn dat tɩ d maane. D bãngda d sẽn tõe n tũ d sẽn zãmsdã me to-to. D sã n dat n kell n tũ a Zeova ne sũ-noogo, yaa tɩlɛ tɩ d maand bõn-kãensã a yiibã. Yaa d sã n maand woto la d tõe n paam t’a Zeova ning-d barka.

12. Wa Ezayi 30:23-26 sẽn wilgdã, wãn to la a Zeova ningd a nin-buiidã barka?

¹² Karm-y Ezayi 30:23-26. Wãn to la bãngr-gom-kãngã pids Zʋɩf-rãmbã zugu, b sẽn wa n yi yembd Babilon n leb Israyɛll tẽngẽ wã. A Zeova kõ-b-la bũmb wʋsg sẽn na n sõng-b tɩ b tõog n vɩɩmde, la b kell n tũ-a. A Zeova kõo a nin-buiidã rɩɩb tɩ seke. La bũmb la a kõ-b tɩ tar yõod n yɩɩda. A sõng-b lame tɩ b le paam bũmb nins fãa sẽn na n sõng-b tɩ b le paam zood sõma ne a wã, la b le tũ-a wa a sẽn dat to-to wã. Bũmb nins a Zeova sẽn sõng-b tɩ b paamã yɩɩda bũmb nins fãa a sẽn da kõ-b pĩndã. Wa vɛrse 26 sẽn wilgdã, a Zeova kõ-b-la vẽenem n paase, rat n yeel t’a sõng-b lame tɩ b wʋm a Gomdã võor sõma n paase. (Eza. 60:2) A Zeova sẽn ning a nin-buiidã barkã, sõng-b lame tɩ b paam pãng n kell n tũ-a, b sũur sẽn da yaa noog yĩnga.—Eza. 65:14.

13. Wãn to la bãngr-gomd ning sẽn wilgd tɩ b na n lebs n lugla tũudum hakɩɩkã pidsd rũndã-rũndã?

¹³ Bãngr-gomd ning sẽn wilgd tɩ b na n lebs n lugla tũudum hakɩɩkã pidsda rũndã-rũndã bɩ? N-ye. Wãn to? Yʋʋmd 1919 wã tɛka, neb milyõ-rãmb  tõog n yii Babilon-kãsengã sẽn yaa ziri tũudmã fãa sẽn naag taabã yembd pʋgẽ. Nin-kãensã paamame tɩ b tall-b n kẽng zĩig sõmblem sẽn yɩɩd Israyɛll nebã kãabg tẽngã. B bee zĩig sẽn wõnd arzãn pʋgẽ. (Eza. 51:3; 66:8) Zĩ-kãng yaa yɛ?

14. Zĩig sẽn wõnd arzãnã yaa bõe, la ãnd dãmb n be be rũndã-rũndã? (Ges-y gomdã võore.)

¹⁴ Yʋʋmd 1919 wã tɛka, sẽn paam-b vʋʋsem sõng zaeebã sũur yaa noogo, b sẽn paam n be zĩig sẽn wõnd arzãn pʋgẽ wã. b Neb nins sẽn saagd n na n wa vɩɩmd tẽngã zugã, rat n yeel tɩ “piis a taabã” me kẽe zĩ-kãnga, n paam t’a Zeova ningd-b bark wʋsgo.—Zã 10:16; Eza. 25:6; 65:13.

15. Zĩig sẽn wõnd arzãnã bee yɛ?

¹⁵ Zĩig sẽn wõnd arzãnã bee yɛ rũndã-rũndã? Sẽn tũud-b a Zeova wã bee zĩig fãa dũniyã gill zugu. Dẽnd zĩig sẽn wõnd arzãnã bee zĩig fãa tẽngã zugu. Baa d sẽn vɩ zĩig ninga, d sã n modgd n tũud a Zeova ne d sũur fãa, d bee zĩig sẽn wõnd arzãnã pʋgẽ.

16. Bõe la d tõe n maan tɩ d sũur ket n noom ne d sẽn paam n be zĩig sẽn wõnd arzãnã pʋgẽ wã?

¹⁶ D sã n dat n kell n pa zĩig sẽn wõnd arzãnã pʋgẽ, bũmb a taab la d segd n maane. Wala makre, d segd n ket n wilgdame tɩ d sũur nooma d sẽn tar tẽed-n-taas dũniyã gill zugã. Wãn to la d tõe n maan rẽ? D segd n geta neb nins sẽn be zĩig sẽn wõnd arzãnã pʋgẽ wã zʋg-sõma wã n yɩɩd b pãn-komsmã. (Zã 17:20, 21) Bõe yĩng tɩ rẽ tar yõod wʋsgo? D rɩk makre: D sã n wa kẽng zardẽ sẽn yaa neer pʋgẽ, d yãta tɩɩs buud toor-toore. D tõe n dɩka neb toor-toorã sẽn be zĩig sẽn wõnd arzãn pʋgẽ wã n mak ne tɩɩs buud toor-toore. (Eza. 44:4; 61:3) Tigingã pʋgẽ, d segd n geta d tẽed-n-taasã zʋg-sõma wã, la pa b pãn-komsmã ye. D pa segd n bas tɩ tõnd mengã pãn-komsmã bɩ tigingã neb a taabã pãn-komsem kɩt tɩ d sũur pa le noom ne d sẽn be zĩig sẽn wõnd arzãnã pʋgẽ wã ye.

17. Bõe la d ned kam fãa tõe n maane, n sõng tɩ zems-n-taar zĩnd tigingã pʋgẽ?

 ¹⁷ Bõe la tõnd ned kam fãa tõe n maane, n sõng tɩ zems-n-taar kell n zĩnd tigingã pʋgẽ? Yaa d sẽn na n yɩ neb sẽn baood laafɩ. (Mat. 5:9; Rom. 12:18) Wakat ning fãa d sẽn modg sẽn na yɩl tɩ zems-n-taar zĩnd tõnd ne d taabã sʋk tigingã pʋgẽ, d paasda zĩig sẽn wõnd arzãnã neerem. D ra yĩm tɩ neb nins fãa sẽn be zĩig sẽn wõnd arzãnã pʋgẽ wã yaa a Zeova n tak-b n wa a nengẽ, sẽn na yɩl tɩ b tũ-a ye. (Zã 6:44) A Zeova sã n neẽ tɩ d maanda d sẽn tõe fãa sẽn na yɩl tɩ laafɩ zĩnd a nin-buiidã a sẽn nand wʋsgã sʋka, noom-a-la wʋsgo.—Eza. 26:3; Aaze 2:7.

18. D segd n nong n bʋgsda bõe zugu, la bõe yĩnga?

¹⁸ A Zeova kõta a nin-buiidã bõn-sõma buud toor-toore. Bõe la d tõe n maan n dɩ rẽ fãa nafa? D sã n wa karemd Wẽnnaam Gomdã la d sɛbã sẽn tik Biiblã zugã, d tõe n maaga d yĩng n bʋgs d sẽn karmã zug neere. D sã n karemd Biiblã la d bʋgsd a zugu, d na n tõog n bɩɩsa zʋg-sõma nins kiris-ned sẽn segd n tallã, tɩ sõng-d tɩ d ‘nong taab wʋsg’ wa zag-yɛng neb tigingã pʋgẽ. (Rom. 12:10) D sã n bʋgsd bark nins d sẽn zoe n paamdã zugu, paasda tõnd ne a Zeova zoodã pãnga. D sã n tagsd bõn-sõma nins a Zeova sẽn na n maan n kõ-d ka la bilfã zugu, na n sõng-d lame tɩ d kell n kɩs sɩd tɩ d na n tõog n tũ-a-la wakat sẽn kõn sa yĩnga. Woto fãa na n sõng-d lame tɩ sũ-noog ning d sẽn paamd a Zeova tũubã pʋgẽ wã paase.

19. a) Wa Ezayi 30:18 wã sẽn wilgdã, d tõe n kɩsa sɩd ne bõe? b) Bõe n tõe n sõng-d tɩ d tõog toogo, n ket n tar sũ-noogo?

¹⁹ A Zeova “na n yik” n sõnga tõndo, a sã n wa na n sãam dũni-wẽn-kãngã. (Eza. 30:18) D kɩsa sɩd t’a Zeova sẽn yaa “bʋ-tɩrg soabã,” a pa na n bas tɩ wakat ning a sẽn yãk n na n sãam a Sʋɩtãan dũniyã loog t’a pa sãam-a ye. (Eza. 25:9) D naaga a Zeova n gũud fãagrã daare. La nananda, d modg n ket n wilgdẽ tɩ d sũur nooma d sẽn paam n tõe n pʋʋs-a wã, n karemd a Gomdã la d tũud bũmb nins d sẽn zãmsdã, la d bʋgsd bark nins d sẽn paamdã zugu. D sã n maand woto, a Zeova na n sõng-d lame tɩ d tõog toogo, n ket n tũud-a ne sũ-noogo.