1-2. Bõe yĩng tɩ yaa sõma tɩ d zãms a Sãmsõ kibarã?

 YÃMB sã n wʋm tɩ b gomd a Sãmsõ yelle, bõe n wat y yamẽ? Tõe tɩ y na n tagsa ned sẽn da tar pãng wʋsg yelle. Rẽ yaa sɩda. La a Sãmsõ yãka yam sẽn pa zemse, tɩ wa ne zu-loees wʋsgo. Baasgo, a Zeova gesa a Sãmsõ sẽn da maand sɩd ne-a wã, n kɩt tɩ b gʋls a kibarã Biiblã pʋgẽ tõnd nafr yĩnga.

² A Zeova tũnuga ne a Sãmsõ n maan bõn-kãsems n sõng Israyɛll nebã sẽn da yaa a nin-buiidã. Yʋʋm kobs a Sãmsõ kũumã poore, a Zeova vẽnega tẽn-tʋmd a Poll t’a gʋls a Sãmsõ yʋʋrã n naag neb sẽn tall tẽeb wʋsg sʋka. (Ebre. 11:32-34) A Sãmsõ kibarã tõe n kenga d raoodo. A teega a Zeova baa zu-loe-kɛgems sasa. Bɩ d ges a kibarã sẽn tõe n kõ-d raood to-to, la yam ning d sẽn tõe n dɩk a mak-sõngã pʋgẽ.

3. Tʋʋm-bʋg la b kõ a Sãmsõ?

³ A Sãmsõ rogmã sasa tɩ Filisti nebã n da so Israyɛll nebã n weoogd-ba. (Bʋ. 13:1) B wẽnemã kɩtame tɩ Israyɛll nebã ra namsd wʋsgo. A Zeova yãka a Sãmsõ t’a “na n sɩng Israyɛll nebã fãagr Filisti nebã nugẽ.” (Bʋ. 13:5) Yɩɩ tʋʋmd sẽn da yaa toogo. Ra yaa tɩlɛ t’a Sãmsõ teeg a Zeova sẽn na yɩl n tõog n tʋm tʋʋm-kãngã sẽn pa nana wã.

4. Bõe la a Zeova maan n sõng a Sãmsõ t’a põs Filisti nebã nugẽ? (Bʋ-kaoodbã 15:14-16)

 ⁴ D ges bũmb sẽn wilgd t’a Sãmsõ ra kɩsa a Zeova sɩda, n teeg-a t’a sõng-a. Daar a ye, Filisti tãb-biis n wa n na n yõk a Sãmsõ Leyi. Wõnda Leyi yaa Zida tẽnga. Rabeem yõka Zida nebã, tɩ b yãk yam n na n yõk a Sãmsõ n kõ bɛɛbã. A Sãmsõ meng buudã neb yõk-a lame n sẽb sõma ne wĩ-paal a yiibu, n tall-a n tɩ kõ Filisti nebã. (Bʋ. 15:9-13) “La a Zeova vʋʋsmã kõo a Sãmsõ pãnga,” t’a tõs wĩyã. Rẽ poore, a “yãa bõn-daoog sẽn ki paalem yeer kõbre,” n dɩk n tall n kʋ Filisti neb tusri.—Karm-y Bʋ-kaoodb 15:14-16.

5. Bõe la a Sãmsõ maan tɩ wilg t’a teega a Zeova?

⁵ Bõe yĩng t’a Sãmsõ rɩk bõang yeer kõbr n kʋ neba? Pa zab-teoog b sẽn wae n tar n zabd ne ye. Sãmbg kae t’a Sãmsõ ra miime t’a tõogrã bee ne a Zeova, la pa zab-teoog ning a sẽn na n tall n zabã ye. Sɩda, nin-kãngã sẽn maand sɩd ne Wẽnnaamã talla bũmb ning a sẽn paame, n maan a Zeova raabo. Vẽenega, a Zeova sõnga a Sãmsõ t’a tõog a bɛɛbã fãa, a sẽn teeg-a wã yĩnga.

6. Yam-bʋg la d tõe n dɩk a Sãmsõ kibarã pʋgẽ?

⁶ A Zeova tõe n kõo tõnd me pãng tɩ d tõog n tʋm tʋʋmd ning fãa a sẽn kõ-do, baa tʋʋm nins sẽn wõnd yɩɩda d pãngã. A Zeova tõe n sõnga tõnd hal tɩ ling-du. Bas-y y yam tɩ y sã n teeg a Zeova sẽn yaa soab ning sẽn kõ a Sãmsõ pãngã, a na n sõng-y lame tɩ y tõog n maan a raabã.—Yel. 16:3.

7. Kiba-bʋg n wilgd tɩ tara yõod tɩ d sak t’a Zeova wilg-d sore?

⁷ Saam-biis la saam-bi-pogs wʋsg sẽn sõngd n met siglgã rot wilgame tɩ b teega a Zeova. Pĩndã, b sã n da na n me Rĩung ro-paall wall roog a to, yaa saam-biisã n da wae n maand pãlã wã la b metẽ. La a Zeova nin-buiidã sõor sẽn fɩɩgdã, yɩɩ tɩlɛ tɩ siglgã toeem bũmb kẽere.  Saam-biis nins sẽn lʋɩt taoorã pʋʋsa a Zeova n kos t’a wilg-b sore, la b toeem b sẽn tʋmd to-to wã. Wala makre, b raada rot sẽn zoe n me, n lebs n manege. A Robɛɛr yaa saam-biig sẽn sõng n me siglgã rot wʋsg dũniyã gill zug yʋʋmã noorã. A yeelame: “Sɩngrẽ wã, pa yɩ nana ne neb kẽer tɩ b sak manesem-paallã ye. Ra yaa toor fasɩ ne d sẽn da maand to-to yʋʋm wʋsg pʋgẽ wã. La saam-biisã sak n tũu b sẽn yeelã. Wa n lebga vẽeneg t’a Zeova ningda toeen-kãngã barka.” Woto yaa bũmb a ye sẽn wilgd a Zeova sẽn wilgd a nin-buiidã sor to-to tɩ b maand a raabã. Wakat-wakate, yɩta sõma tɩ tõnd ned kam fãa sok a meng yaa: ‘M sakdame t’a Zeova wilgd-m sore, la m sakd n toeemd sẽn na yɩl n maan a raabã sõma n paas bɩ?’

8. Ko-yũud sẽn wa n yõk a Sãmsõ bõe la a maan-yã?

⁸ Tõe tɩ y tẽra bõn-kãsems a taab a Sãmsõ sẽn maan yelle. A kʋʋ gɩgemde, tɩ rẽ poor t’a kʋ neb pis-tã Askelon sẽn yaa Filisti tẽngẽ wã yẽ a yembre. (Bʋ. 14:5, 6, 19) A Sãmsõ ra miime tɩ sã n da pa tũ ne a Zeova sõngre, a pa tol n tõe n maan bũmb a woto ye. Rẽ yɩɩ vẽeneg a sẽn wa n kʋ Filisti neb tusri, tɩ ko-yũud yõk-a wã. Bõe la a maan-yã? A pa teeg a meng sẽn na yɩl n bao koom n yũ ye. A kosa a Zeova sõngre.—Bʋ. 15:18.

9. A Sãmsõ sẽn pʋʋs a Zeova n kos sõngrã, bõe la a maan-yã? (Bʋ-kaoodbã 15:19)

⁹ A Zeova kelga a Sãmsõ kosgã, n maan yel-solemd tɩ ko-bundg zĩig puki. A Sãmsõ sẽn yũ koomã, “a pãngã leb n waame t’a nengã yẽege.” (Karm-y Bʋ-kaoodb 15:19.) Wõnda ko-bundg-kãng kell n paa yʋʋm wʋsg poore, hal n tãag wakat ning Wẽnnaam sẽn vẽneg no-rɛɛs a Sãmwɛll t’a gʋls Bʋ-kaoodb sebrã. Israyɛll nebã sã n da yã ko-kãng sẽn bundã, tõe tɩ ra tẽegd-b lame tɩ neb nins sẽn maand sɩd ne a Zeova wã sã n teeg-a, a na n sõng-b-la b sẽn wat n dat sõngr wakate.

10. Bõe la d segd n maan n paam a Zeova sõngre? (Ges-y fotã me.)

¹⁰ Tõnd me segd n teega a Zeova, baa d sẽn tar minim ninga, wall d sẽn tõog n maan bũmb ning a tũudmã pʋgẽ. D segd n sika d mens n sak n deeg tɩ yaa d sẽn na n teeg a Zeova bal la d na n tõog n maan a sẽn datã. A Sãmsõ sẽn yũ koomã a Zeova sẽn kõ-a wã, a le paama pãnga. Sẽn na yɩl tɩ d tẽebã kell n tall pãnga, tõnd me segd n dɩɩ bũmb nins a Zeova sẽn kõt tõndã yõod wa a Sãmsõ.—Mat. 11:28.

11. Bõe la d tõe n maan n wilg tɩ d teega a Zeova, la bõe la saam-biig a ye ne a pag maan-yã?

¹¹ D gom a Alegsi yelle. Yaa Risi saam-biis nins b sẽn namsd wʋsg b tũudmã yĩngã nin-yende. Bõe n sõng-a t’a tõog toog zu-loe-kɛgems taoore? Yẽ ne a pagã ra naagda taab n zãmsd Biiblã la b tʋmd tũudmã tʋʋm a taabã n pa vaandẽ ye. A yeelame: “M modgame n pa vaand Biiblã zãmsgo, la m karemd Biiblã daar fãa. Yibeoog fãa, maam ne m pagã naagda taab n vaees daar vɛrse wã, la d pʋʋs a Zeova.” Yam-bʋg la d tõe n dɩk a sẽn yeelã pʋgẽ? D pa segd n teeg d mens ye. Yaa a Zeova la d tog n teege. Wãn to? Yaa d sẽn na n zãmsd Biiblã n pa vaandẽ, la d tʋmd  tũudmã tʋʋm a taabã tɩ paasd d tẽebã pãnga. Woto, a Zeova na n ninga d modgrã bark wʋsgo, tɩ d kell n tũ-a. A kõo a Sãmsõ pãnga. Yaa vẽeneg t’a tõe n kõo tõnd me pãnga.

12. Bõe la a Sãmsõ yãk yam n maan tɩ pa yɩ sõma, la tõe tɩ bõe n kɩt tɩ rẽ ra yaa toor ne a sẽn maan pĩndã?

¹² A Sãmsõ ra yaa ned sẽn pa zems zãng wa tõndo. Wakat ninga, a yãka yam sẽn pa yɩ sõma. Sẽn yɩɩd fãa, a wa n yãka yam n maan bũmb sẽn wa ne zu-loees wʋsgo. A Sãmsõ sẽn yɩ bʋ-kaood n kaoos bilf poore, a “yamã kẽe pag a yembr sẽn da be Sorɛk longã pʋgẽ. A yʋʋr la a Dalila.” (Bʋ. 16:4) Sẽn deng rẽ, a Sãmsõ ra rat n kẽe kãadem ne Filisti paga. “Yaa a Zeova n da rat t’a maan woto. Bala a da baooda weer n na n zab ne Filisti nebã.” Rẽ poore, a Sãmsõ wa n kẽnga Gaaza sẽn yaa Filisti nebã tẽngã, n tɩ gãand pʋg-yoodr a ye roogẽ. Daar-n-kãnga, Wẽnnaam kõo a Sãmsõ pãng t’a vigs tẽngã rignoorã kʋɩlense, tɩ tẽngã pa le tar koglg sõma ye. (Bʋ. 14:1-4; 16:1-3) La tõe t’a Dalila nengẽ wã ra yaa toore, bala wõnda a ra yaa Israyɛll neda.

13. Bõe la a Dalila maan a Sãmsõ?

¹³ A Dalila reega ligd wʋsg Filisti nebã nengẽ n na n zãmb a Sãmsõ. Tõe t’a sẽn da nong a Dalila wʋsgã luda a yamã, t’a pa ne a sẽn da rat n maanã ye. Sẽn yaa a soab fãa, a Dalila pẽdg-a-la naoor wʋsg sẽn na yɩl t’a togs-a a pãngã sẽn yitẽ, t’a wa kong n togs-a. Zu-bʋko, a Sãmsõ sẽn maan woto wã yɩɩ sabab t’a pãngã sa, t’a Zeova  me sũur sãam ne-a wakat bilfu.—Bʋ. 16:16-20.

14. A Sãmsõ sẽn kɩs a Dalila sɩdã, waa ne zu-loe-bʋse?

¹⁴ A Sãmsõ sẽn kɩs a Dalila sɩd n yɩɩd a Zeova wã, kɩtame t’a paam zu-loe-kɛgemse. Filisti nebã yõk-a lame n leo a ninã. B tɩ pag-a-la bãens roog Gaaza, tẽng ning kʋɩlens a sẽn da vigsã pʋgẽ. B kɩtame t’a lebg yamb n da werd zom. Rẽ poore Filisti nebã tall-a lame n kẽng tigr b sẽn da maand zĩigẽ, n na n paoog-a. B maana maand wʋsg n kõ b wẽn-faoog a Dagõ, tɩ yaa wa yẽ n sõng-b tɩ b yõk a Sãmsõ. B kɩtame tɩ b tɩ tall a Sãmsõ bãensã roogẽ n wa, tɩ b “yaal-a.”—Bʋ. 16:21-25.

15. Wãn to la a Sãmsõ le wilg t’a teega a Zeova? (Bʋ-kaoodbã 16:28-30) (Ges-y sebrã pipi neng fotã.)

¹⁵ A Sãmsõ tudga wʋsgo, la a pa bas a Zeova tũub ye. A ra ket n baooda segb n na n zab ne Filisti nebã wa a Zeova sẽn da ratã. (Karm-y Bʋ-kaoodb 16:28-30.) A Sãmsõ yõka a Zeova sɛɛg n yeele: “Bas-y tɩ m dok m sũur ne Filisti nebã.” Wẽnnaam leoka a Sãmsõ kosgã, n le kõ-a a pãn-kãsengã. Rẽ kɩtame t’a Sãmsõ tõog n kʋ Filisti neb n yɩɩg pĩndã.

16. Yam-bʋg la d tõe n dɩk a Sãmsõ tudgrã pʋgẽ?

¹⁶ Baa a Sãmsõ kongrã sẽn kɩt t’a paam zu-loe-kɛgemsã, a pa bas a Zeova raabã maaneg ye. Baa d sã n wa tudg tɩ yaa tɩlɛ tɩ b kibl-du, wall kɩt tɩ d bõn tʋʋmd d sẽn da tar siglgã pʋgẽ, d pa segd n bas a Zeova raabã maaneg ye. D tẽeg t’a Zeova kõta sugri. (Yɩɩn. 103:8-10) Baa ne d sẽn kongã, a Zeova ket n tõe n kõ-d-la pãng tɩ d maan a raabã, wa sẽn yɩ to-to ne a Sãmsõ wã.

17-18. Bõe n kengd yãmb raood a Mikayɛll kibarã pʋgẽ? (Ges-y fotã me.)

¹⁷ D gom saam-biig a ye sẽn yaa bi-bɩɩg t’a yʋʋr boondẽ t’a Mikayɛll yelle. A ra tʋmda tʋʋm wʋsg a Zeova tũubã pʋgẽ, n da yaa kãsem-sõangd la wakat fãa so-pakda. A wa n maana yel-wẽnde, tɩ kɩt tɩ b reeg tʋʋm nins a sẽn da tar tigingã pʋgẽ wã n bas-a. A yeelame: “Hal n tãag wakat kãnga, m da tara tʋʋm wʋsg a Zeova tũubã pʋgẽ. Zĩig pʋgẽ, lebga wa m pa le tõe n maan baa fʋɩ a Zeova yĩng ye. M zɩ n tags  t’a Zeova raag-m lame n bas ye. La m da sokda m meng maam ne a zoodã sã n na n le talla pãnga, wall m sã n na n le tõog n tʋma tʋʋm wʋsg tigingã pʋgẽ wa pĩndã.”

¹⁸ La a Mikayɛll pa bas a Zeova tũub ye. A yeelame: “M da modgdame n na n maneg maam ne a Zeova zoodã, n pʋʋsd-a wakat fãa n togsd-a sẽn be m sũurẽ, n zãmsd a Gomdã la m bʋgsdẽ.” A Mikayɛll le wa n paama tʋʋm tigingã pʋgẽ. Rũndã-rũndã a yaa kãsem-soaba, la wakat fãa so-pakda. A paasame: “Sẽn yɩɩd fãa, kãsem-dãmbã sẽn teel-m la b keng m daoodã sõng-m lame tɩ m bãng t’a Zeova ket n nong-m lame. M le paam n tõe n tʋma tʋʋm tigingã pʋgẽ, tɩ m sũur-kasetã pa ningd-m taal ye. Yel-kãngã sõnga maam tɩ m bãng tɩ ned sã n sɩd tek yam, a Zeova kõt-a-la sugri.” D tõe n basa d yam tɩ baa d sã n tudgi, a Zeova na n sakame tɩ d ket n tʋmd a tʋʋmã, la a ning-d barka. La rẽ yaa d sẽn na n maan d sẽn tõe fãa n dems yɛlã la d kell n teeg-a.—Yɩɩn. 86:5; Yel. 28:13.

19. Wãn to la a Sãmsõ kibarã kengd yãmb daoodo?

¹⁹ Sõs-kãngã pʋgẽ, d lebg n tẽega bõn-kãsems sẽn maan a Sãmsõ vɩɩmã pʋgẽ. A ra yaa ned sẽn pa zems zãnga. La baa a sẽn tudg a Dalila wɛɛngẽ wã, a pa bas a Zeova tũub ye. A Zeova me pa raag-a n bas ye. A le tũnuga ne a Sãmsõ n maan bõn-kãsenga. A Zeova ket n getame t’a yaa ned sẽn tall tẽeb sõma. A kɩtame tɩ b gʋls a Sãmsõ yʋʋrã n naag neb nins sẽn maan sɩd ne-a wã Ebre-rãmb sak 11 wã pʋgẽ. D sẽn mi tɩ d saasẽ Ba wã nonga tõnd woto, n tʋll ne a sũur fãa n kõ-d pãnga, sẽn yɩɩd fãa d sã n wa maood ne zu-loeesã kengda d raoodo. Bɩ tõnd me pʋʋs a Zeova wa a Sãmsõ, n yeel-a yaa: “M kot-y lame tɩ y tẽeg m yelle. M bõos tɩ y kõ-m pãnga.”—Bʋ. 16:28.