1. Bõe wɛɛngẽ la kiris-ned segd n yɩ wa tɩɩga? (Ges-y fotã me.)

 YEL-BŨND a yembr yetame tɩ “sobg pa kaoogd tɩɩg sẽn tõe n sulg ye.” Yel-bũn-kãngã wilgdame tɩ sob-kãseng sã n fugda, yaa nana t’a kaoog tɩɩg sẽn yaa wɩsenga. Yɛlã sã n wa pa nana ne tõnd me, d sã n dat n kell n tũ a Zeova ne sũ-noogo, d pa segd n yɩ dem-dem ye. D segd n sakd n toeemdame tɩ zemsd ne d yɛlã sẽn yaa to-to wã, ne neb a taabã tagsa wã, la b yam-yãkr toor-toorã.

2. Zʋg-sõma-bʋs n tõe n sõng-d tɩ d tõog toogo, d yɛlã sã n wa toeeme? Bõe yell la d na n gom sõs-kãngã pʋgẽ?

² D sẽn tũud a Zeova wã, d pa rat n yɩ dem-dem ye. D ratame me n yɩ sik-m-mens rãmb la nimbãan-zoɛtba. Sõs-kãngã pʋgẽ, d na n yãa zʋg-sõma-kãensã sẽn sõng kiris-neb kẽer to-to tɩ b tõog toogo, b yɛlã sẽn wa n toeeme. D leb n na n yãa zʋg-sõma-kãensã sẽn tõe n sõng-d to-to. A Zeova ne a Zeezi pa dem-dem ye. Bɩ d reng n ges d sẽn tõe n dɩk b togs-n-taar to-to.

3. Bõe n wilgd t’a Zeova pa dem-deme?

³ B boonda a Zeova tɩ “Pĩig kugri,” bala a yasa kãn-kãe n pa vigsdẽ ye. (Tõo. 32:4) La a pa dem-dem me ye. Dũniyã yɛlã sẽn toeemdã, a Zeova me toeemda bũmb kẽere, sẽn na yɩl t’a raabã tõog n pidsi. A Zeova naana ninsaal a meng wõnego, t’a tõe n tõog toogo, baa yɛlã sã n wa toeeme. A kõ-d-la sagls sẽn be Biiblã pʋgẽ sẽn tõe n sõng-d tɩ d bãng n yãk yam, d sẽn wa n be zu-loɛɛg ning fãa taoore. A Zeova mengã mak-sõngã la sagl nins a sẽn kõt tõndã wilgdame tɩ baa a sẽn yaa wa “Pĩig kugrã,” a pa dem-dem ye.

4. Kõ-y makr sẽn wilgd t’a Zeova pa dem-dem ye. (Maan-kʋʋre 5:7, 11)

 ⁴ A Zeova noyã zemsa zãnga, n le pa dem-dem ye. A pa baood tɩ ninsaalbã maan tɩ yɩɩd b pãng ye. Wala makre, d ges a sẽn wilg Israyɛll nebã to-to t’a yaa wʋmda. A pa yeel tɩ naong rãmbã la rakãag-rãmbã fãa segd n kõo maoong sẽn zem taab ye. Bũmb kẽer wɛɛngẽ, a kõo ned kam fãa sor t’a tõe n kõ maoong sẽn zems a nugu.—Karm-y Maan-kʋʋr 5:7, 11.

5. Togs-y kibar sẽn wilgd t’a Zeova yaa sik-m-meng soab la nimbãan-zoɛta.

⁵ A Zeova sik-m-mengã la a nimbãan-zoeerã kɩtame t’a yaa wʋmda. Wala makre, a Zeova wilgame t’a yaa sik-m-meng soaba, a sẽn wa n dat n sãam Sodom nebã sẽn da yaa nin-wẽnsã. A Zeova kɩtame t’a malɛkã yeel nin-tɩrg a Lot t’a zoe n tees tãensẽ wã. A Lot ra yɛɛsdame n pa rat n kẽng be ye. Rẽ kɩtame t’a kos tɩ b kõ yẽ ne a zakã rãmb sor tɩ b zoe n tɩ soond Zowaar sẽn da yaa tẽn-bilã. Zowaar yaool n da naaga tẽns nins a Zeova sẽn da rat n sãamã. A Zeova ra tõe n yeelame tɩ yaa tɩlɛ t’a Lot tũ noy nins yẽ sẽn kõ wã zãnga. La a saka a Lot kosgã, baa sẽn da na n kɩt t’a pa sãam Zowaarã. (Sɩng. 19:18-22) Yʋʋm kobs poore a Zeova zoee Niniiv nebã nimbãanega. A tʋma no-rɛɛs a Zonas t’a tɩ togs Niniiv nebã tɩ ra pa na n kaoos la a sãam tẽngã ne a nebã sẽn yaa nin-wẽnsã ye. La Niniiv nebã teka yam n kos sugri, t’a Zeova zoe-b nimbãaneg n pa saam tẽngã ye.—Zon. 3:1, 10; 4:10, 11.

6. Togs-y kibar sẽn wilgd t’a Zeezi rɩka a Zeova togs-n-taar n yaa wʋmda.

⁶ A Zeezi rɩka a Zeova togs-n-taare, n yaa wʋmda. B tʋm-a-la tẽngã zugu, t’a wa moon Israyɛll buudã neb sẽn wõnd piis sẽn menemã koɛɛgã. La a sẽn wa n moond koɛɛgã a wilgame t’a yaa wʋmda. Daar a ye, pag sẽn pa Israyɛll ned n wa n yõk a sɛɛga, t’a sãoog a bi-pugl ‘zĩn sẽn da tar n nams wʋsgo.’ A Zeezi zoee pagã nimbaanega, n sãoog a bi-puglã wa a sẽn kosã. (Mat. 15:21-28) D gom kibar a to yelle. Sẽn deng rẽ, a Zeezi sẽn wa n zãmsd nebã, a yeelame yaa: “Ned sã n yeel . . . , t’a pa mi maam, ma-me na n yeelame . . . tɩ m pa mi-a ye.” (Mat. 10:33) La a Pɩyɛɛr sẽn kɩɩs hal naoor a tãab t’a pa mi a Zeezi wã, a Zeezi raag-a lame n bas bɩ? Ayo. A Zeezi ra miime t’a Pɩyɛɛr teka yam n kos sugri, la t’a ra yaa ned sẽn maand sɩda. A Zeezi vʋʋgrã poore, a vẽnega a meng ne a Pɩyɛɛre. Sãmbg kae t’a wilg-a lame t’a kõ-a-la sugri, la t’a nong-a lame ye.—Luk 24:33, 34.

7. D rat n yɩɩ nin-bʋs buudu, tɩ zems ne Filip rãmb 4:5 sẽn yetã?

⁷ D yãame tɩ Wẽnnaam a Zeova ne a Zeezi Kirist yaa wʋmdba. La tõnd yẽ? A Zeova pa rat tɩ d yɩ dem-dem ye. (Karm-y Filip rãmb 4:5.) Biibl a ye pʋgẽ,  b lebga vɛrse-kãngã yaa: “Wilg-y ne y manesmã tɩ y yaa wʋmda.” D tõe n soka d meng yaa: ‘Nebã getame tɩ m yaa wʋmd la ned sẽn basd taal bɩ, bɩ b getame tɩ m yaa ned sẽn yaa dem-deme, nin-toaaga, wall ned sẽn pa sakd n toeem a tagsgo? Mam modgda neb a taabã n dat tɩ b maand yɛlã wa mam sẽn get tɩ segdame wã bɩ, bɩ mam kelgda neb a taabã tɩ sã n tõe bɩ m sak b raabã?’ D sã n yaa wʋmda, wilgdame tɩ d rɩkda a Zeova ne a Zeezi togs-n-taare. Bɩ d ges bũmb a yiib wɛɛngẽ d sẽn segd n yɩ wʋmdba. Yaa d yɛlã sã n wa toeeme, la neb a taabã sẽn get yɛlã to-to wã la b yam-yãkr sã n wa yaa toor ne tõnd dẽndã.

8. D yɛlã sã n wa toeeme, bõe n tõe n sõng-d tɩ d ra yɩ dem-deme? (Ges-y notã me.)

⁸ D yɛlã sã n wa toeeme, d pa segd n yɩ dem-dem ye. D yɛlã sã n toeeme, tõe n waa ne zu-loees d sẽn da pa tẽede. Yɛlã toeengã tõe n yɩɩ bã-kɛgenga, pa rẽ bɩ laogã yɛl wall politikã yɛl tõe n tiig n toeema d tẽngã pʋgẽ, tɩ kɩt tɩ d vɩɩmã lebg toogo. (Koɛ. 9:11; 1 Kor. 7:31) Baa bũmb kẽer b sẽn toeem d tũudmã wɛɛngẽ tõe n yɩɩ toog ne-do. Ad bũmb a naas sẽn tõe n sõng-d tɩ d tõog toogo, sẽn wa n yaa toeeng ning fãa sasa: 1) D sak tɩ yɛlã sɩd toeemame. 2) D tagsd bũmb nins d sẽn tõe n maanã yelle. 3) D tags n ges nafa nins d sẽn paamd yɛlã sẽn toeemã pʋgẽ, la 4) d sõngd d taabã. b D na n yãa kibay sẽn wilgd bõn-kãensã sẽn tõe n sõng-d to-to.

9. Bõe la misioneer-dãmb maan tɩ sõng-b tɩ b mao ne zu-loeese?

⁹ Sak-y tɩ yɛlã sɩd toeemame. A Emanuwɛll ne a Farãnsɛska yaa misioneer-dãmb tɩ b tʋm-b tẽn-zẽnga. B sẽn ta b tigin-paallẽ wã n sɩng buud-gomdã zãmsgã la koronavirisã bã-loangdgã sẽn sɩnge, tɩ lebg tɩlɛ tɩ b pa b zakẽ wã n pa yit ye. A Farãnsɛska ma wã tiig n maana kaalem. A ra rata ne a sũur fãa n tɩ ges a zakã rãmba, la bã-loangdgã yĩnga, a ra pa tõe n tog sor ye. Bõe n sõng-a t’a tõog n mao ne zu-loe-kãensã sẽn komsd raoodã? Pipi, a Emanuwɛll ne a Farãnsɛska naaga taab n pʋʋs Wẽnnaam n kos t’a kõ-b yam tɩ b ra maand yɩɩr ne sẽn wat beoog ye. A Zeova tũnuga ne a siglgã n leok b pʋʋsgã tɩ zems a wakate. Wala makre, b gesa video a yembr tɩ keng b raoodo. Video wã pʋgẽ, saam-biig a ye n yeel yaa: “F sã n sak n deeg tao-tao tɩ f yɛlã toeemame, tao-tao bala f sũurã na n le yɩɩ noogo, tɩ f tõog n tũud a Zeova, la f tũnug ne rẽ n sõng f taabã.” c Yiibu, b yãka yam n na n paas b minimã koɛɛgã mooneg ne telefõnnã wɛɛngẽ, hal n sɩng Biiblã zãmsg ne neda. Tãabo, b sakame tɩ b tigingã nebã sẽn nong-bã keng b raood la b sõng-ba. Saam-bi-poak a ye n tags b yelle, n da tikd Biiblã zug n toond-b mesaaz-koees daar fãa n maan yʋʋmde. Tõnd me sã n sak n deeg tɩ d yɛlã toeemame, d sũur na n yɩɩ noog ne bũmb nins d sẽn tõogd n maandẽ wã.

10. Saam-bi-poak a ye yɛl sẽn wa n toeeme, bõe la a maan tɩ sõng-a?

¹⁰ Tags-y y sẽn tõe n maanã, la bark nins y sẽn paamdã yelle. A Kiristina yaa Rumani saam-bi-poak sẽn be Zapõ,  n da be Ãngilind tiging pʋgẽ. B wa n dɩka b tigingã n tɩ fãoog ne tiging sẽn gomd Zaponeemdo, t’a sũur sãame. La a ra pa tagsd bũmb ning sẽn maanã yell wʋsg ye. A yãka yam n tɩ naag Zaponeemdã tigingã, la a maand a sẽn tõe n moond koɛɛgã ne Zaponeemdo. A kosa a tʋmd-n-ta-kʋdg t’a sõng-a t’a bãng buud-gomdã. Pagã sakame n na n tall Biiblã la Vɩɩmd-y wakat sẽn kõn sa! borsiirã n zãms a Kiristina Zaponeemdã. A Kiristina wʋma Zaponeemdã sõma n paase, la pa rẽ bal ye. Pagã wa n dat n bãnga Biiblã sẽn yet bũmb ningã n paase. D sã n tagsd tõnd sẽn tõe n maanã yelle, la d get bark nins d sẽn paamdã, yɛl sẽn toeem tõe n waa ne bark d sẽn da pa tẽede.

11. Saam-biig a ye ne a pag sẽn wa n paam ligd zu-loeese, bõe la b maan tɩ sõng-ba?

¹¹ Sõngd-y y taabã. Saam-biig ne a pag n be tẽng b sẽn gɩdg d tũudmã pʋgẽ. B wa n paama ligd zu-loeese, tẽngã ligdã pãng sẽn boog wʋsg yĩnga. B maana a wãn n mao ne b zu-loɛɛgã? Pipi b yãka yam n na n boog b depãens-rãmbã. Sẽn paase, wall tɩ b tagsd b zu-loeesã yell wʋsgã, b yãka yam n na n wɩng ne koɛɛgã moonego, n sõng neb a taabã. (Tʋʋ. 20:35) Saam-biigã yeelame yaa: “D sẽn da wɩngd ne koɛɛgã moonegã kɩtame tɩ d ra pa tar sẽk n tagsd d zu-loeesã yell wʋsg ye. Sẽn da pak tõnd n yɩɩd yaa Wẽnnaam daabã maanego.” D yɛlã sã n wa toeeme, d segd n ninga d yamẽ tɩ tara yõod tɩ d ket n sõngd d taabã, sẽn yɩɩd fãa, ne koe-moonegã maasem.

12. Wãn to la tẽn-tʋmd a Poll mak-sõngã tõe n sõng-d tɩ d sakd n toeemdẽ, d sã n wa moond koɛɛgã?

¹² Koe-moonegã sasa d pa segd n yɩ dem-dem ye. Tõnd segda neb tũudum, manesem la yɛl sẽn yaa toor-toore. Tẽn-tʋmd a Poll ra sakd n toeemdame tɩ zemsd ne nebã yɛlã. Tõnd me segd n dɩka a togs-n-taare. A Zeezi yãka a Poll t’a ra yaa bu-zẽmsã tẽn-tʋmda. (Rom. 11:13) Rẽ n so t’a Poll moon Zʋɩf-rãmba, Gɛrɛk-rãmba, bãngdba, ka-koaadba, nanambs la rĩm-dãmba. Sẽn na yɩl n taas nin-kãensã sẽn yaa toor-toorã koɛɛgã tɩ kẽ-ba, a Poll “lebga bũmb fãa neb buud fãa yĩnga.” (1 Kor. 9:19-23) A ra geta neb nins a sẽn taasd koɛɛgã sẽn yaa buud ning neba, b yɛlã sẽn yaa to-to, la b sẽn tẽed bũmb ninga, n moond koɛɛgã tɩ zemsd ne rẽ. Tõnd me sã n pa dem-deme, n sakd n toeemdẽ tɩ zemsd ne d kɛlgdbã yɛlã sẽn yaa to-to wã, d koe-moonegã sõmblem na n paasdame.

13. D sã n sak n deeg tɩ neb a taabã tagsg tõe n yɩɩ toor ne tõndo, zu-loe-bʋg la d na n gili, tɩ b gomd a yell 1 Korẽnt rãmb 8:9 pʋgẽ?

¹³ D sã n yaa wʋmda, na n sõng-d-lame tɩ d sak n deeg tɩ neb a taabã tagsg tõe n yɩɩ toor ne tõnd dẽndã. Wala makre, saam-bi-pogs kẽer nonga nagem, tɩ sãnda pa nong nagem woto ye. Kiris-neb kẽer mi n yũuda rãam, tɩ sãnda yãk yam n pa na n tol n yũ rãam ye. Kiris-nebã fãa rat n tara laafɩ, la tɩbsg nins b sẽn yãkdã yaa toor-toore. D sã n tagsd tɩ tõnd yam-yãkrã n yaa sõma n yɩɩda, n dat tɩ tigingã nebã maand wa tõndo, d tõe n sãama d taabã sũuri wall d wa ne welsg tigingã pʋgẽ. D pa tol n dat n maan a buud ye. (Karm-y 1 Korẽnt rãmb 8:9; 10:23, 24) D gom makr a yiib yelle. B wilgdame tɩ d sã n tũud Biiblã noyã na n sõng-d lame tɩ d yɩ wʋmdba, la kɩt tɩ laafɩ zĩnd d sʋka.

14. Biiblã sagl-bʋs la d segd n tũ fu-yerdɩ wã la zutã manegr wɛɛngẽ?

 ¹⁴ D fu-yerdɩ wã ne d zutã manegre. A Zeova pa kõ-d noy takɩ fu-yerdɩ wã wɛɛngẽ ye. La a kõ-d-la sagls d sẽn tõe n tũ. D segd n manega d menga, tɩ zems ne Wẽnnaam tʋm-tʋmd sẽn segd n maneg a meng to-to wã. Rat n yeel tɩ n manegd d meng ne “sik-m-meng la gũusgu,” la d wilgd tɩ d yaa wʋmdba. (1 Tɩm. 2:9, 10; 1 Pɩy. 3:3) Woto, pa na n yɩ d sẽn maneg d meng to-to wã la nebã na n get n yɩɩd ye. Biiblã saglsã tõe n sõnga kãsem-dãmbã me, tɩ b ra lugund b toorẽ noy fu-yerdɩ wã la zutã manegr wɛɛngẽ ye. Wala makre, tiging a ye kãsem-dãmb n da baood n sõng kom-bɩɩs sẽn dɩk b babgẽ wã neb togs-n-taar zutã wõrsg wɛɛngẽ. B ra wõrsda b zutã, la b pa manegd tɩ yaa sõma ye. Bõe la kãsem-dãmbã ra tõe n maan n sõng-ba, tɩ ra yɩ wa b kõt-b-la noya? Tigims sull yel-gɛtã sagla kãsem-dãmbã tɩ b yeel saam-biisã yaa: “Fo sã n be ɛstaraadã zug n gomda, tɩ nebã get fo yalẽ wã n pa kelgd f sẽn yetã, wilgdame tɩ f fu-yerdɩ wã wall f sẽn maneg f zugã to-to wã pa zems ye.” Woto sõnga kom-bɩɩsã tɩ b bãng b sẽn da segd n maanega, tɩ pa yɩ tɩlɛ tɩ kãsem-dãmbã lugl noor ye. d

15. D sã n wa rat n yãk yam tɩbsgã wɛɛngẽ, Biiblã noy la sagl-bʋs n tõe n sõng-do? (Rom dãmbã 14:5)

¹⁵ Laafɩ wã baoobo. Yaa kiris-ned fãa n segd n yãk a sẽn na n ges a laafɩ yell to-to. (Gal. 6:5) Noy takɩ pa be Biiblã pʋgẽ tɩbsgã wɛɛngẽ ye. La Biiblã wilgdame tɩ kiris-ned segd n zãaga a meng ne zɩɩmã la zĩn-dãmb yɛla. (Tʋʋ. 15:20; Gal. 5:19, 20) Sẽn zʋʋg rẽ, ned fãa n yãkd tɩbsg ning a sẽn date. Neb kẽer yãka yam  tɩ yaa logtor yir tɩbsg bal la b rata, tɩ sãnda sakd tɩbsg buud a taaba. Baa d sã n kɩs sɩd tɩ tɩbsg ning yaa sõma n yɩɩda, d segd n sak n deegame tɩ d tẽed-n-taasã me tara sor n na n yãk tɩbsg ning b sẽn date. Rẽ wɛɛngẽ, d segd n ninga bũmb a naas d yamẽ: 1) Yaa Wẽnnaam Rĩungã bal n na n wa ne laafɩ hakɩɩka. (Eza. 33:24) 2) Kiris-ned fãa segd n kɩsa sɩd zãng ne bũmb ning sẽn yaa sõma ne-a n yɩɩdã. (Karm-y Rom dãmb 14:5.) 3) D pa kaood d taabã bʋʋdo, wall n ning kug-lakdg b taoor ye. (Rom. 14:13) 4) Kiris-nebã nonga b taabã, la b miẽ tɩ tigingã neb zems-n-taar n tar yõod n yɩɩd bãmb mengã raabo. (Rom. 14:15, 19, 20) D sã n ning bõn-kãensã d yamẽ, na n sõngame tɩ zems-n-taar kell n zĩnd tõnd ne d tẽed-n-taasã sʋka, la kɩt tɩ laafɩ kell n zĩnd tigingã pʋgẽ.

16. Wãn to la kãsem-soab tõe n wilg t’a yaa wʋmda, a manesem sẽn yaa to-to ne kãsem-dãmb a taabã wɛɛngẽ? (Ges-y fot-rãmbã me.)

¹⁶ Kãsem-dãmbã segd n kõo mak-sõngo, n yaa wʋmdba. (1 Tɩm. 3:2, 3) Wala makre, kãsem-soab pa segd n tagsd tɩ yaa tɩlɛ tɩ kãsem-dãmb a taabã sakd yẽ sẽn yet bũmb ningã wakat fãa, yẽ yʋʋm sẽn yɩɩd-bã yĩng ye. A miime t’a Zeova vʋʋsem sõngã tõe n sõnga sẽn yaa kãsem-soab ning fãa, t’a togs bũmb tɩ b tõog n tik rẽ n yãk yam-sõngo. Kãsem-dãmbã sã n naag taab n yãk yam tɩ pa kɩɩsd Biiblã noyã, kãsem-soab sẽn yaa wʋmd teenda yam-yãk-kãnga, baa a sã n getame tɩ yam-yãkr a to n yaa sõma n yɩɩda.

17. Kiris-nebã sẽn yaa wʋmdbã paamda bark-bʋse?

¹⁷ D sã n yaa wʋmdba, d paamda bark buud toor-toore. D na n paamame tɩ zems-n-taar kell n zĩnd tõnd ne d tẽed-n-taasã sʋka, la kɩt me tɩ laafɩ kell n zĩnd tigingã pʋgẽ. D sẽn ne neb nins sẽn tũud a Zeova wã zʋgã la b manesem sẽn yaa toor-toor tɩ b baas n zemsd taab n tũud a Zeova wã, d sũur yaa noogo. Sẽn yɩɩd fãa, d sũur nooma d sẽn mi tɩ d rɩkda d Wẽnnaam a Zeova sẽn yaa wʋmdã togs-n-taarã.