1. Bõe yĩng tɩ y sũur noom ne neb nins sẽn maand sũ-marã?

 NEB a taabã sã n maand sũ-mare, noom-d lame. Bõe yĩng tɩ yaa woto? D nanda neb nins sẽn tõe n gũ bũmb n pa yik b sũurã. D sã n tudg tɩ neb a taabã maan sũ-mar ne-do, noom-d lame. D sũur yaa noog me ne d Biibl karen-saambã, bala d sẽn wa n maood n na n wʋm Biiblã zãmsg ning võore, n sak n deeg wall d tũ wã, a maana sũ-mar ne-do. La sẽn yɩɩd fãa, d sũur yaa noog ne Wẽnnaam a Zeova sẽn maan sũ-mar ne-dã.—Rom. 2:4.

2. Bõe n tõe n wa kɩt tɩ yɩ toog tɩ d maan sũ-mare?

² Baa ne d sẽn nong neb a taabã sẽn maand sũ-marã, tõnd mengã tõe n getame tɩ pa wakat fãa la yaa nana tɩ d maan sũ-mar ye. Wala makre, y sã n tong n na n da bũmb tɩ nebã yaa wʋsg tɩ y yaool n yãgdẽ, tõe n yɩɩ toog tɩ y maan sũ-mare. Neb a taab sã n maan bũmb tɩ pa noom-do, tõe n yika d sũur wʋsgo. Wakat ninga, d tõe n getame tɩ yaa toog tɩ d gũ dũni-paalgã a Zeova sẽn pʋlmã. Yãmb nongẽ lame n bɩɩs sũ-mar n paas bɩ? Sõs-kãngã pʋgẽ, d na n yãa d sẽn tõe n wilg to-to tɩ d tara sũ-mare, la bõe yĩng tɩ sũ-mar tar yõodo. D leb n na n yãa bũmb ning sẽn tõe n sõng-d tɩ d ket n bɩɩsd sũ-mare.

3. B sã n maan sũ-mar soab bũmb sẽn yikd sũuri, a manesem yaa wãna?

³ D gom bũmb a naas sẽn wilgd tɩ ned maanda sũ-mar yelle. Pipi, ned sẽn yaa sũ-mar soab sũur pa yikd tao-tao ye. B sã n maan-a bũmb sẽn sãamd sũuri, a tõogda a meng n pa maan n lebs ye. Baa sã n wa pa nana ne-a, a pa yikd a sũur ne neb a taabã ye. Pipi b sẽn pʋd goam  nins sẽn yaa “sũur sẽn pa yikd tao-tao” Biiblã pʋgẽ, yɩɩ b sẽn gom a Zeova yell n yeel t’a yaa “Wẽnnaam sẽn yaa nimbãan-zoɛta, la sõmblem soaba, sũur sẽn pa yikd tao-tao, la sẽn pid ne maan-neer la sɩdã.”—Yik. 34:6.

4. Sã n wa yaa tɩlɛ tɩ sũ-mar soab gũ bũmbu, a manesem yaa wãna?

⁴ Yiibu, sũ-mar soab tõe n maaga a yĩng n gũ bũmbu. Ned a woto sã n gũud bũmb tɩ wa kaoosd n yɩɩd a sẽn da tagsdã, a pa yikd a sũur ye. (Mat. 18:26, 27) Bũmb wʋsg wɛɛngẽ, d segd n talla sũ-mare. Wala makre, ned sã n wa gomda, d segd n maaga d yĩng n kelg-a n da kʋʋg a goamã ye. (Zoob 36:2) D sã n wa sõngd Biibl karen-biig sẽn na yɩl t’a wʋm Biiblã zãmsg ning võore, wall a bas minim-wẽnga, d segd n talla sũ-mare.

5. Bõe me la d tõe n maan n wilg tɩ d yaa sũ-mar soaba?

⁵ Tãabo, sũ-mar soab pa yɩt yãg-yãg n maan bũmb ye. Yaa sɩd tɩ yɛl kẽer taoore, d segd n maana bũmb zĩig pʋgẽ, la ned sẽn yaa sũ-mar soab sã n wa segd n maan bũmb sẽn tar yõodo, a pa maand rẽ ne yãgb ye. A rengd n tagsa bũmb ning a sẽn segd n maanã zug tɩ bɩ. Rẽ poore, a baooda sẽk n maan bõn-kãng sõma.

6. Sũ-mar soab sã n wa segd zu-loeese, a manesem yaa wãna?

⁶ Naase, sũ-mar soab maooda ne zu-loees n pa yẽgemdẽ ye. Rẽnd sũ-mar ne tõog-toog tũuda taaba. Yaa sɩd tɩ pa wẽng tɩ d pelg d pʋg n togs d zoa zu-loɛɛg sẽn namsd tõnd to-to ye. La sũ-mar soab na n tagsda bõn-sõma nins a sẽn paamdã yelle, la a maan a sẽn tõe fãa n kell n tũ a Zeova ne sũ-noogo. (Kolo. 1:11) D sẽn yaa kiris-nebã, d segd n maanda sũ-mar bõn-kãensã a naasã fãa wɛɛngẽ. Bõe yĩnga? D gom bũmb a wãn yelle.

7. Sã n yaa ne sẽn zems ne Zak 5:7, 8 wã, bõe yĩng tɩ sũ-mar tar yõodo? (Ges-y fotã me.)

⁷ Sẽn na yɩl n wa paam fãagre, yaa tɩlɛ tɩ d tall sũ-mare. Tõnd me segd n talla sũ-mar wa pĩnd wẽndẽ wẽn-sakdbã, n gũ tɩ Wẽnnaam wa pids a pʋlemsã. (Ebre. 6:11, 12) Biiblã maka tõnd ne ka-koaada. (Karm-y Zak 5:7, 8.) Ka-koaad tõe n tʋma wʋsg n bʋd kood la a zãgs koom, la a pa mi wakat ning takɩ koodã sẽn na n bɩ wã ye. Rẽ n so t’a maag a yĩng n gũudẽ, n kɩs sɩd t’a na n wa kẽeba koodo. Woto me, d tʋmda tũudmã tʋʋm wʋsgo, baa ne d sẽn pa mi “Zu-soabã sẽn wat daar ningã.” (Mat. 24:42) D maaga d yĩng n gũudẽ, n kɩs sɩd tɩ wakatã sã n ta, a Zeova na n pidsa a pʋlemsã fãa. D sã n pa sũ-mar soaba, d yamã tõe n wa yii ne gũubã, tɩ d zãagd d meng ne a Zeova bilf-bilfu. Tõe n wa lebga bũmb ning sẽn na n kõ tõnd sũ-noog zĩig pʋgẽ wã n pak tõnd n yɩɩda. La d sã n tar sũ-mare, d tõe n tõoga toog n tãag saabã, n paam fãagre.—Mis. 7:7; Mat. 24:13.

8. Wãn to la sũ-marã sõngd tɩ zems-n-taar be d sʋka? (Kolos rãmbã 3:12, 13)

⁸ Sẽn na yɩl tɩ zems-n-taar zĩnd d sʋka, yaa tɩlɛ tɩ d tall sũ-mare. Sũ-marã sõngd-d lame tɩ d maagd d yĩng n kelgd d taabã, b sã n wa gomda. (Zak 1:19) Sũ-marã sõngdame me tɩ laafɩ be d sʋka. A sõngd-d lame tɩ baa yɛlã sã n wa pa nana ne-do, bɩ d ra yɩ yãg-yãg n maan bũmb wall d togs gomd sẽn na n sãam d to sũur ye. D sã n yaa sũ-mar soaba, ned sã n wa maan-d bũmb sẽn sãamd sũuri, d pa na n yik d sũur tao-tao ye. Wall tɩ d maan n lebsã, d na n ‘maanda sũ-mar ne taaba, la d sakd n kõt taab sugri.’—Karm-y Kolos rãmb 3:12, 13.

9. D sã n wa segd n yãk yam, wãn to la sũ-marã tõe n sõng-do? (Yel-bũnã 21:5)

⁹ Sũ-marã tõe n sõng-d lame me tɩ d yãkd yam sẽn yaa sõma. D sã n yaa sũ-mar soaba, d pa na n yɩt yãg-yãg n maand bũmb ye. D na n baoo sẽk n tags bũmb nins d sẽn tõe n maanã zugu, n bãng n yãk yam ning sẽn yaa sõma n tɩ yɩɩdã. (Karm-y Yel-bũn 21:5.) Wala makre, d sã n baood tʋʋmde, d tõe n yɩɩ yãg-yãg n sak tʋʋmd b sẽn kõ-do, baa tʋʋmdã na n kɩtame tɩ d vaand tigissã, la d pa le moond koɛɛgã sõma ye. La d sã n yaa sũ-mar soaba, d na n maaga d yĩng n tags tʋʋmdã zugu, wala makre, sẽn yaa zĩig ninga, wakat ninga, la tʋʋmdã sã n pa na n kɩt tɩ tõnd ne d zakã rãmb pa le tõe n naagd taab n maand bũmb kẽere, wall n sãam tõnd ne a Zeova zoodã. Dẽnd d sã n tar sũ-mare, tõe n sõng-d lame tɩ d ra yãk yam sẽn pa sõma ye.

10. Bõe la kiris-ned tõe n maan n bɩɩs sũ-mar la a kell n yɩ sũ-mar soaba?

¹⁰ D pʋʋs n kos sũ-mare. Sũ-mar naaga vʋʋsem sõngã biisã sʋka. (Gal. 5:22, 23) Dẽnd d tõe n pʋʋsa a Zeova n kos vʋʋsem sõngã, la d kos t’a sõng-d tɩ d bɩɩs zʋg-sõma nins vʋʋsem sõngã sẽn sõngd ned t’a bɩɩsã. D sã n wa seg zu-loɛɛg sẽn kɩt tɩ yaa toog tɩ d tall sũ-mare, “bɩ d ket n kot” vʋʋsem sõngã, sẽn na yɩl tɩ sõng-d tɩ d kell n yɩ sũ-mar soaba. (Luk 11:9, 13) D tõe n kosa a Zeova t’a sõng-d me tɩ d get yɛlã wa a sẽn get-b to-to wã. Pʋʋsgã poore, d segd n maana d sẽn tõe fãa n yɩ sũ-mar soaba. D sã n ket n pʋʋsd n kot sũ-mare, la d modgd n na n yɩ sũ-mar soaba, a Zeova na n sõng-d lame, baa d sã n da pa sũ-mar soaba.

11-12. Wãn to la a Zeova wilg t’a yaa sũ-mar soaba?

 ¹¹ D bʋgs Biiblã kibay zutu. Biiblã gomda neb wʋsg sẽn tall sũ-mar yelle. D sã n bʋgsd nin-kãens kibayã zugu, tõe n sõng-d lame tɩ d bãng d sẽn na n wilg to-to tɩ d yaa sũ-mar soaba. Nand tɩ d gom nin-kãens yelle, d na n goma soab ning sẽn kõ mak-sõng sẽn ka to sũ-marã wɛɛngẽ wã yelle. Yaa a Zeova.

¹² Edɛn zẽedã zĩigẽ, a Sʋɩtãan sãama a Zeova yʋʋrã, n yeel t’a pa Rĩm sẽn dɩt a naamã ne tɩrlem la nonglem ye. A Zeova pa sãam tẽn-kãn-nedã zĩig pʋgẽ ye. A maana sũ-mar la a yõk a menga, n miẽ tɩ na n kaoosa bilf tɩ yaool n wa lebg vẽeneg t’a sẽn dɩt a naamã to-to wã la sõma n yɩɩda. La nananda, b ket n sãamda a yʋʋrã, t’a tõogd toogo. Sẽn paase, a Zeova maanda sũ-mare, sẽn na yɩl tɩ neb wʋsg wa tõog n paam vɩɩm sẽn ka sɛtã. (2 Pɩy. 3:9, 15) Rẽ kɩtame tɩ neb milyõ-rãmb tõog n bãng-a. D sã n get a Zeova sũ-marã sẽn wat ne bark ninsã, na n yɩɩ nana tɩ d gũ wakat ning a sẽn na n kɩt tɩ dũni-kãngã sa wã.

13. Wãn to la a Zeezi rɩk a Ba wã togs-n-taar sũ-marã wɛɛngẽ? (Ges-y fotã me.)

¹³ A Zeezi rɩka a Ba wã togs-n-taar kɛpɩ sũ-marã wɛɛngẽ. A sẽn wa n be tẽngã zugã, a wilgame t’a yaa sũ-mar soaba. Pa wakat fãa la yɩ nana ne-a t’a wilg t’a yaa sũ-mar soaba, sẽn yɩɩd fãa, ne gʋlsdbã la Fariziyẽ-rãmbã sẽn da yaa pʋ-lik rãmbã. (Zã 8:25-27) A Zeezi ra yaa wa a Ba wã. A sũur da pa yikd tao-tao ye. B sã n da tʋʋd-a wall b baood a noore, a ra pa maand wẽng n lebs ye. (1 Pɩy. 2:23) A Zeezi tõoga toog namsg taoor ne sũ-mar n pa yẽgem ye. Dẽnd pa  lingr la Biiblã sẽn sagend tõnd tɩ d ges “soab ning sẽn tõog toog woto yel-wẽn-maandbã kɩɩsg goam taoorã” ye! (Ebre. 12:2, 3) Ne a Zeova sõngre, tõnd me tõe n tõoga toog namsg buud fãa taoor ne sũ-mare.

14. Yam-bʋg la d tõe n dɩk a Abrahaam sũ-marã pʋgẽ? (Ebre-rãmbã 6:15) (Ges-y fotã me.)

¹⁴ La dũniyã saab sã n kaoosd n yɩɩd d sẽn da tẽedã, d manesem segd n yɩɩ wãna? Tõe tɩ d ra tẽedame tɩ woto tɩ dũniyã saa hal daar zãra. D tõe n yɛɛsda d na wa n maan kaalem, tɩ dũniyã saab nan pa ta ye. Bõe n tõe n sõng-d tɩ d kell n gũ ne sũ-mare? D gom a Abrahaam yelle. A Abrahaam sẽn wa n tar yʋʋm pis-yopoe la a nu n ket n nan pa tar biigã, a Zeova yeel-a lame yaa: “Mam na n kɩtame tɩ fo lebg bu-kãsenga.” (Sɩng. 12:1-4) A Abrahaam yãa pʋlen-kãngã pidsg bɩ? A pa yã a pidsg zãng ye. A Abrahaam sẽn dʋʋg Efrat kʋɩlgã yʋʋm 25 poore, a yãa a Zeova sẽn maan yel-solemd t’a rog a Izaake. Yʋʋm pis-yoob rẽ poore, a yãa a Izaak kamb a Ezayu ne a Zakoob rogem. (Karm-y Ebre-rãmb 6:15.) La a Abrahaam pa tol n yã a yagensã sẽn lebg bu-kãsenga, n so Kãabg tẽngã ye. Baa ne rẽ, a Abrahaam sẽn da maand sɩdã kell n talla zood sõma ne a Naandã. (Zak 2:23) A Abrahaam sã n wa vʋʋge, n bãng t’a tẽebã la a sũ-marã kɩtame tɩ buud toɛy-toɛyã fãa neb paam bark wʋsgo, a sũur sɩd na n yɩɩ noogo. (Sɩng. 22:18) Bõe la woto zãmsd tõndo? Tõnd me tõeeme n pa yã a Zeova pʋlemsã fãa pidsg rũndã-rũndã ye. La d sã n yaa sũ-mar soab wa a Abrahaam, d tõe n kɩsa  sɩd t’a Zeova na n keo-d-la masã menga, la sẽn yɩɩd fãa, dũni-paalgã a sẽn pʋlmã pʋgẽ.—Mark 10:29, 30.

15. Bõe la y tõe n bao n bãng y Biiblã zãmsg sasa?

¹⁵ Biiblã gomda neb a taab sẽn tall sũ-mar yelle. (Zak 5:10) Y tõe n baoo sẽk n zãms b kibayã. b Wala makre, b sẽn wa n yãk a Davɩɩd t’a na n lebg Israyɛll rĩmã t’a nan ket n paoodame. Yɩɩ tɩlɛ t’a gũ yʋʋm wʋsgo, n yaool n lebg rĩma. A Sɩmeyõ ne a Ann me kell n tũu a Zeova ne b sũur fãa, la b ra gũud Mesi wã b sẽn pʋlmã. (Luk 2:25, 36-38) Y sã n wa zãmsd kibay a woto buudu, y tõe n soka y menga: Yaa bõe n sõng nin-kãngã t’a kell n tall sũ-mare? A sẽn tall sũ-marã, bark-bʋs la a paam-yã? Wãn to la m tõe n dɩk a togs-n-taare? Y leb n tõe n dɩka yam neb nins sẽn pa tall sũ-marã kibay pʋsẽ. (1 Sãm. 13:8-14) Y tõe n soka y meng yaa: ‘Bõe n kɩt tɩ b pa tall sũ-mare? B sẽn pa tall sũ-marã waa ne zu-loe-bʋse?’

16. D sã n yaa sũ-mar soaba, bark nins d sẽn paamdã kẽer la bʋse?

¹⁶ Tags-y n ges-y sũ-marã sẽn tõe n naf-y to-to. D sã n yaa sũ-mar soaba, d sũ-noogã paasdame, tɩ d yamã me gãe bãane. Dẽnd sũ-mar tõe n kɩtame tɩ d yamã vẽenẽ, la paas d laafɩ wã me. D sã n maand sũ-mar ne d taabã, d zoodã na n noomame. D tigingã neb na n maneg n zemsda taab sõma. Ned sã n maan bũmb tɩ sãam d sũuri, d sũurã sẽn pa yikd tao-tao wã tõe n kɩtame tɩ yellã pa zẽn ye. (Yɩɩn. 37:8; Yel. 14:29) La sẽn yɩɩd fãa, d sã n maand sũ-mare, d rɩkda d saasẽ Ba wã togs-n-taare, tɩ tõnd ne yẽ zoodã pãng paasdẽ.

17. Bõe la d segd n yãk yam n maane?

¹⁷ Ad sũ-mar sɩd yaa zʋg-sõng sẽn be yamleoogo, la sẽn tar yõod wʋsgo! Pa wakat fãa la yaa nana tɩ d tall sũ-mar ye. La ne a Zeova sõngre, d tõe n ket n bɩɩsda zʋg-kãnga. D sẽn gũud dũni-paalgã ne sũ-marã, d tõe n kɩsa sɩd t’a “Zeova ninã geta sẽn zoet-b yẽ wã, rat n yeel tɩ neb nins sẽn gũud a maan-neerã.” (Yɩɩn. 33:18) Bɩ d fãa kell n yãk yam n yeelg sũ-mare.