1. Zĩig sẽn wõnd arzãnã yaa bõe, la yam-bʋg la d segd n yãk zĩ-kãng wɛɛngẽ?

 ZĨIG n be tẽngã zug rũndã-rũndã n pa wõnd a taabã, tɩ neb ka tɛk be a pʋgẽ n tʋmd wʋsgo. Neb milyõ-rãmb n be a pʋgẽ, n tar bãan hakɩɩka. Neb nins sẽn zoe n be be wã yãka yam n pa na n tol n yi a pʋgẽ ye. B ratame me tɩ neb wʋsg wa naag-b zĩ-kãng sẽn pa wõnd a taabã pʋgẽ. Zĩ-kãng yaa bõe? Yaa zĩig sẽn wõnd arzãna. a

2. Bõe yĩng tɩ d tõe n yeel t’a Zeova sẽn maan zĩig sẽn wõnd arzãnã yaa bõn-kãsenga?

² A Zeova maana bõn-kãsenga. Baa a Sʋɩtãan sẽn kɩt tɩ dũniyã lebg wẽng wʋsgo, zĩig sẽn pid ne neb sẽn kis taab la nin-wẽnsã, a Zeova kɩtame t’a nin-buiidã zemsd taaba, n zĩ ne bãane. (1 Zã 5:19; Vẽn. 12:12) Tõnd Wẽnnaamã sẽn nong-dã mii zu-loees nins dũni-kãngã sẽn wat ne wã, n sõngd tõnd sẽn na yɩl tɩ d yamã gãand bãane, tɩ d tõog n kell n tũ-a ne sũ-noogo. A Gomdã pʋgẽ, b maka zĩig sẽn wõnd arzãnã ne “soondg zĩiga,” la “zẽed zĩig sẽn paamd koom sõma.” (Eza. 4:6; 58:11) Neb nins sẽn be zĩ-kãngã tõogame n vɩ ne bãan la sũ-noogo, yaoolem wakatã sẽn pa nana wã sasa, a Zeova sẽn ningd-b barkã yĩnga.—Eza. 54:14; 2 Tɩm. 3:1.

3. Pĩnd wẽndẽ wã, wãn to la Ezayi sak 65 sẽn gomd bũmb ning yellã pids-yã?

³ A Zeova tũnuga ne no-rɛɛs a Ezayi, n wilg neb nins sẽn na n vɩɩmd zĩig sẽn wõnd arzãnã pʋgẽ wã yɛl sẽn na n yɩ to-to. B goma rẽ yell Ezayi sak 65 wã pʋgẽ.  Bũmb ning b sẽn yeel be wã reng n pidsa yʋʋmd 537 sẽn deng a Zeezi rogmã. Yʋʋm-kãnga, Zʋɩf-rãmbã sẽn tek yam n kos sugrã paama b mens ne Babilon yembdã, n lebg b leb b ba-yirã. A Zeova ninga a nin-buiidã barka, n sõng-b tɩ b lebs n me Zerizalɛm tẽngã b sẽn da sãamã t’a le lebg neere, la b lebs n me wẽnd-doogã tɩ Israyɛll nebã tigimd taab be n waoogd Wẽnnaam.—Eza. 51:11; Zaka. 8:3.

4. Wãn to la Ezayi sak 65 goamã pidsd rũndã-rũndã?

⁴ A Ezayi bãngr-gomdã le sɩnga pidsg yʋʋmd 1919 wã tɛka. Wakat kãnga, a Zeova yiisa a nin-buiidã Babilon-kãsengã yembdẽ. Rẽ tɛka zĩig sẽn wõnd arzãnã sɩnga yalgr dũniyã gill zugu. Rĩungã koe-moondb sẽn tar yẽesem lugla tigims wʋsgo, la b bɩɩs zʋg-sõma. Pagb la rap sẽn da yaa nen-kɛglem dãmb la tʋʋm-dẽgd dãmb toeemame n “yeelg nin-paalgã sẽn naan tɩ zems Wẽnnaam daabã.” (Efɛɛ. 4:24) Yaa sɩd tɩ bõn-sõma nins a Ezayi sẽn togsã wʋsg na n pidsa dũni-paalgã sẽn watã pʋgẽ. La baa masã menga, d paamda bark toor-toore. Bɩ d ges zĩig sẽn wõnd arzãnã sẽn nafd tõnd to-to, la bũmb ning sẽn kɩt tɩ d pa segd n yi a pʋgẽ wã.

SẼN BE-B ZĨIG SẼN WÕND ARZÃNÃ PƲGẼ WÃ YƐL SẼN YAA TO-TO

5. Bõe la d paamd zĩig sẽn wõnd arzãnã pʋgẽ wa Ezayi 65:13 sẽn yetã?

⁵ B paamda rɩɩb la koom tɩ sekdẽ. A Ezayi bãngr-gomdã wilgdame tɩ neb nins sẽn be zĩig sẽn wõnd arzãnã pʋgẽ wã yɛl yaa toor fasɩ ne neb nins sẽn pa be be wã. (Karm-y Ezayi 65:13.) A Zeova sõngda neb nins sẽn tũud-a wã tɩ b paamd bũmb nins sẽn yaa tɩlɛ b tẽebã kengr yĩngã tɩ sekdẽ. A kõo tõnd a Gomdã, la a kõt tõnd a vʋʋsem sõngã ne bũmb toor-toor sẽn tik a Gomdã zug sẽn na yɩl tɩ d “rɩ, . . . n yũ, . . . [la] d maan sũ-noogo.” (Ges-y Vẽnegr 22:17.) La neb nins sẽn pa be zĩig sẽn wõnd arzãnã pʋgẽ wã kẽnda ne “kom . . . la ko-yũud . . . [tɩ] yãnd tar-ba.” B pa paamd baa fʋɩ sẽn na n keng b tẽebã ye.—Amos 8:11.

6. Wãn to la Zowɛll 2:21-24 bilgd bũmb nins d sẽn paamd d tẽebã kengr yĩngã, la bõe la d tõe n maan n dɩ b yõodo?

⁶ No-rɛɛs a Zowɛll tũnuga ne bũmb toor-toor sẽn yaa tɩlɛ ne ninsaal vɩɩmã, wala makre koodo, divẽ la oliiv kaam n na n wilg t’a Zeova geta a nin-buiidã yell sõma, n kõt-b bũmb nins sẽn yaa tɩlɛ wã tɩ sekdẽ, la a kõt-b bũmb toor-toor sẽn sõngd-b tɩ b tẽebã pãng paasdẽ. (Zow. 2:21-24) A tũnugda ne Biiblã, d sɛbã sẽn tik Biiblã zugã, tõnd sɩt wɛɛbã, d tigissã la d tigis-kãsemsã n maand woto. D tõe n dɩɩ bõn-kãensã yõod daar fãa. Rẽ la kom la ko-yũud pa na n yõk-d ye.

7. Bõe n kɩt tɩ d ‘sũy noome’? (Ezayi 65:14)

⁷ B tara sũ-noogo. Wẽnnaam nin-buiidã tõe n “kaasa ne sũ-noogo,” bala b sũur nooma ne bũmb nins a Zeova sẽn maand n kõt-bã. (Karm-y Ezayi 65:14.) Sɩdã sẽn kengd raoodã la Wẽnnaam pʋlemsã sẽn be Biiblã pʋgẽ wã, n paas a Zeezi sẽn ki tɩ yɩ maoongã sẽn kɩt tɩ d tẽed manegrã kɩtame tɩ d ‘sũy noome.’ D sã n gomd bõn-kãens yell ne d tẽed-n-taasã, paasda d sũ-noogã.—Yɩɩn. 34:8; 133:1-3.

8. Bõn-kãsems a yiib n wilgd tɩ d bee zĩig sẽn wõnd arzãnã pʋgẽ. Bãmb la bʋse?

⁸ Nonglem la zems-n-taar ning sẽn be a Zeova nin-buiidã sʋkã yaa bõn-kãsems  a yiib sẽn wilgd tɩ b bee zĩig sẽn wõnd arzãnã pʋgẽ. Nonglem-kãng sẽn kɩt tɩ d “zemsd taab sõma” wã wilgda vɩɩmã sẽn na n yɩ to-to dũni-paalgã pʋgẽ, a Zeova nin-buiidã sẽn na n nong taaba, la b maneg n zemsd taab n yɩɩd rũndã-rũndã wã. (Kolo. 3:14) Saam-bi-poak a ye goma bũmb ning sẽn yɩ-a noog a sẽn wa a Zeova nin-buiidã sʋk pipi wã yelle, n yeel yaa: “M da pa mi m sẽn na n maan to-to n paam sũ-noogo, baa m zakã pʋgẽ ye. Pipi mam sẽn yã neb sẽn wilgd tɩ b sɩd nonga taab yɩɩ a Zeova Kaset rãmbã sʋka.” Ned ning fãa sẽn dat n paam sũ-noog hakɩɩk segd n wa naaga tõnd zĩig sẽn wõnd arzãnã pʋgẽ. A Zeova tʋm-tʋmdbã tara yʋ-noog a Zeova nifẽ la sẽn waoogd-b a Zeova wã fãa nifẽ, baa dũniyã neb tagsg sẽn yaa a soab b zugu.—Eza. 65:15.

9. Bõe la Ezayi 65:16, 17 yet zu-loeesã wɛɛngẽ?

⁹ B paamame tɩ b yam gãe bãane. Ezayi 65:14 yetame tɩ neb nins sẽn pa rat n kẽ zĩig sẽn wõnd arzãnã pʋgẽ wã ‘kelemda sũ-toog yĩnga, la b wiisd sũ-pa-noaang yĩnga.’ La bũmb nins fãa sẽn kɩt tɩ Wẽnnaam nin-buiidã tar toog la b namsdẽ wã yẽ? B na n wa “yĩma [bõn-kãens] yelle.” “Bãmb na n menema [Wẽnnaam] taoore.” (Karm-y Ezayi 65:16, 17.) A Zeova na n kɩtame tɩ d zu-loeesã fãa sa. D na n wa yĩma b yell fasɩ!

10. Bõe yĩng tɩ y sũur noom y sẽn paam n be ne y tẽed-n-taasã? (Ges-y fotã me.)

¹⁰ Baa rũndã-rũndã menga, d sã n wa be d tigissã zĩigẽ d yam gãee bãane, tɩ d pa tagsd zu-loees nins dũni-kãngã sẽn wat ne wã yell ye. D sã n wilgdẽ tɩ d tara nonglem, sũ-noogo, laafɩ, maan-neer la sũ-bʋgsem sẽn naag Wẽnnaam vʋʋsem sõngã biis sʋkã, d sõngdame tɩ d tẽed-n-taasã yam gãe bãane. (Gal. 5:22, 23) D sẽn paam n be Wẽnnaam siglgã pʋgẽ wã yaa bark tɛkẽ! Neb nins sẽn na n kell n pa zĩig sẽn wõnd arzãnã pʋgẽ wã na n yãa Wẽnnaam sẽn pʋlem “sa-paals la tẽn-paalgã” pidsg zãng-zãnga.

11. Sã n yaa ne Ezayi 65:18, 19 wã, d tagsg segd n yɩɩ wãn ne zĩig sẽn wõnd arzãnã a Zeova sẽn maanã?

¹¹ B sũur yaa noog ne b sẽn tarã, tɩ b kɩdemdẽ. A Ezayi wilga bũmb ning sẽn kɩt tɩ d tar bʋʋm n na n maan “sũ-noog la d kɩdem” zĩig sẽn wõnd arzãnã pʋgẽ wã. Yaa a Zeova n maan zĩ-kãnga. (Karm-y Ezayi 65:18, 19.) Dẽnd pa lingr la a Zeova sẽn tũnugd ne tõnd n  sõngd nebã sẽn na yɩl tɩ b yi n bas dũniyã siglsã sẽn pa zãmsd-b sɩdã, n kẽ zĩig sẽn wõnd arzãnã sẽn be rasãndã pʋgẽ wã ye. D sũur nooma wʋsg ne bark nins d sẽn paamd d sẽn be sɩdã pʋgẽ wã, n tʋll n gom bark-kãens yell ne neb a taabã.—Zer. 31:12.

12. Yãmb tagsg yaa wãn ne pʋlems nins sẽn be Ezayi 65:20-24 pʋgẽ wã, la bõe yĩnga?

¹² Sẽn paase, d sũur nooma ne saagr ning d sẽn tare, d sẽn be zĩig sẽn wõnd arzãnã pʋgẽ wã yĩnga. Tags-y bũmb nins fãa d sẽn na n yã la d maan Wẽnnaam dũni-paalgã pʋgẽ wã yelle. Biiblã yeelame: “B pa na n le yã bi-pɛɛlg . . . sẽn vɩɩmd rasem a wãn bala, pa rẽ bɩ nin-kẽem sẽn ki t’a raar pa ta ye.” D “na n mee rot n zĩnd b pʋsẽ. D] na n sela viyn tɩɩs n dɩ b biisi.” D “pa na n tʋm n nams zaalem yĩnga,” bala d na n yɩɩ neb ‘a Zeova sẽn ning barka.’ A pʋlmame tɩ d na n vɩɩmda bãane, la d tall vɩɩm sẽn tar barka. A na n zoe n mii ned fãa sẽn dat “nand meng t’a] boole,” “n kõt bõn-vɩɩg buudã fãa a sẽn dat tɩ sekdẽ.”—Eza. 65:20-24; Yɩɩn. 145:16.

13. Wãn to la Ezayi 65:25 bilgd neb kẽer sẽn toeem to-to, b sẽn wa n sɩng a Zeova tũubã?

¹³ Laafɩ la bãan bee b sʋka. Ne Wẽnnaam vʋʋsem sõngã sõngre, neb kẽer sẽn da tar zʋg-wẽns tɩ kɩt tɩ b ra tõe n mak-b ne we-rũn-toos toeema fasɩ! (Karm-y Ezayi 65:25.) B modga wʋsg n bas b zʋg-wẽnsã. (Rom. 12:2; Efɛɛ. 4:22-24) Yaa sɩd tɩ Wẽnnaam nin-buiidã ket n yaa neb sẽn pa zems zãnga, n ket n tudgdẽ. La a Zeova tigma “neb buud fãa” sẽn nong-a la b nong taaba, tɩ kɩt tɩ laafɩ la zems-n-taar hakɩɩk be b sʋka. (Tɩt 2:11) Woto yaa yel-solemd Wẽnnaam sẽn tõe fãa wã bal sẽn tõe n maane.

14. Bõe yĩng tɩ d tõe n yeel tɩ Ezayi 65:25 goamã pidsa saam-biig a ye zugu?

¹⁴ Ned tõe n sɩd toeema zʋg bɩ? Ad kibar sẽn wilgd tɩ tõeeme. Bi-bɩɩg a ye sẽn da tʋmd tʋʋm-dẽgd buud toor-toor la a yaa nen-kɛglem soab la b kẽes bãens roog naoor wʋsg a sẽn wa n tar yʋʋm 20 wã tɛka. B yõk-a lame n kẽes bãens roog a sẽn da zũud mobila yĩnga, a sẽn da kaood roto, la bi-be-tʋʋm a taab yĩnga. A ra nonga zaba. A sẽn wa n wʋm sɩdã sẽn be Biiblã pʋgẽ wã, n sɩng a Zeova Kaset rãmbã tigissã kẽndã, a kɩsa sɩd t’a yãa bũmb a sẽn segd n maan t’a vɩɩmã tall barka. A bãngame t’a segd n kẽe zĩig sẽn wõnd arzãnã pʋgẽ, n tũ a Zeova. A sẽn deeg lisg n lebg a Zeova Kaset soabã poore, a mi n tagsa Ezayi 65:25 goamã sẽn pids a zug to-to. A sẽn da yaa wa gɩgemdã, rat n yeel tɩ nen-kɛglem soabã, a toeemame n lebg wa pe-bila, rat n yeel tɩ ned sẽn nong laafɩ.

15. Bõe yĩng tɩ d rat tɩ neb a taabã wa naag tõnd zĩig sẽn wõnd arzãnã pʋgẽ, la wãn to la d tõe n maan dẽ?

¹⁵ Ezayi 65:13 sɩngrẽ wã b yeelame yaa: “Ad Zu-soab sẽn ka to a Zeova sẽn yeele.” Vɛrse 25 wã baasgẽ b yeelame: “Yaa a Zeova n yeele.” A Zeova gomd fãa pidsdame. (Eza. 55:10, 11) Zĩig sẽn wõnd arzãnã zoe n beeme. A Zeova tigma neb sẽn tũud-a tɩ b yaa sull sẽn pa wõnd a taabã ye. D sã n be a nin-buiidã sʋka d yam gãee bãane, baa d sẽn be dũni sẽn pid ne nen-kɛglem pʋgẽ wã. (Yɩɩn. 72:7) Rẽ n so tɩ d tʋll n maan d sẽn tõe fãa n sõng neb wʋsg tɩ b wa naag tõndo. Rẽ baoodame tɩ d sõng nebã tɩ b wa lebg a Zeezi karen-biisi.—Mat. 28:19, 20.

 D SẼN TÕE N MAAN TƖ NEB A TAABÃ YAM KẼ ZĨIG SẼN WÕND ARZÃNÃ

16. Bõe n tõe n kɩt tɩ neb a taab sak n wa naag tõnd zĩig sẽn wõnd arzãnã pʋgẽ?

¹⁶ Tõnd ned kam fãa tara bũmb a sẽn tõe n maane, tɩ zĩig sẽn wõnd arzãnã yamleoog kẽ neb a taabã. Sẽn na yɩl n maan dẽ, d segd n dɩka a Zeova togs-n-taare. A pa modgd nebã tɩ b wa a siglgã pʋgẽ ye. A ‘takd-b-la’ ne bʋgsem tɩ b wat a nengẽ. (Zã 6:44; Zer. 31:3) Pʋ-peelem dãmbã sã n bãng a Zeova nonglmã la a zʋg-sõma a taabã, b wata a nengẽ. Wãn to la d tõe n tũnug ne d zʋg-sõma wã la d manesem-sõngã n kɩt tɩ neb a taabã yam kẽ zĩig sẽn wõnd arzãnã?

17. Bõe la d tõe n maan tɩ zĩig sẽn wõnd arzãnã yamleoog kẽ neb a taabã?

¹⁷ Bũmb a ye d sẽn tõe n maan tɩ neb a taabã yam kẽ zĩig sẽn wõnd arzãnã, yaa d sẽn na n wilgdẽ tɩ d nonga d tẽed-n-taasã la d maand-b neere. Nin-paals sã n wa tõnd tigissã, d ratame tɩ b tags wa neb nins sẽn da pa tẽedbã sẽn da wat Korẽnt tigissã. Tõe tɩ b ra yetame yaa: “Wẽnnaam sɩd bee yãmb sʋka.” (1 Kor. 14:24, 25; Zaka. 8:23) Rẽ n so tɩ d segd n modg n tũ saglg ning sẽn yeel tɩ d ‘modg tɩ laafɩ kell n zĩnd tõnd ne taab sʋkã.’—1 Tes. 5:13.

18. Bõe n tõe n kɩt tɩ tõnd siglgã yamleoog yõk nebã?

¹⁸ D segd n modgda wakat fãa tɩ d sẽn get d tẽed-n-taasã to-to wã yɩ wa a Zeova sẽn get-bã. D maanda woto d sẽn na n get b zʋg-sõma wã, la pa b pãn-komsmã sẽn na n menem ka la bilfã ye. D tõe n welga mo-yõsr buud fãa sẽn be d sʋk ne nonglem, d sã n “maand taab neere, n kʋmd taab la d sakd n kõt taab sugr” wakat fãa. (Efɛɛ. 4:32) Dẽ, zĩig sẽn wõnd  arzãnã yamleoog na n kẽe neb nins sẽn dat tɩ b maan bãmb me woto wã. b

KELL-Y N PA-Y ZĨIG SẼN WÕND ARZÃNÃ PƲGẼ

19. a) Bõe la neb kẽer sẽn yi zĩig sẽn wõnd arzãnã pʋgẽ n lebg n wa wã yeel-yã? (Ges-y zĩ-gũbrã: “ B yiime n lebg n wa.”) b) Bõe la d segd n yãk yam n maane? (Ges-y fotã me.)

¹⁹ D sũur nooma wʋsg d sẽn be zĩig sẽn wõnd arzãnã pʋgẽ wã. A neermã tara paasgo, tɩ neb nins sẽn be a pʋgẽ n tũud a Zeova wã me sõor tar paasgo. D rat n ket n wilgdame tɩ d sũur nooma ne arzãnã a Zeova sẽn maan n kõ-dã. Ned ning fãa sẽn dat belsgo, sũ-noogo, sũur pʋgẽ bãan la koglg segd n waa zĩig sẽn wõnd arzãnã pʋgẽ, la a ra tol n yi a pʋgẽ ye. La d segd n maana gũusg wʋsgo, bala a Sʋɩtãan maanda a sẽn tõe fãa n na n belg-d tɩ d yi a pʋgẽ. (1 Pɩy. 5:8; Vẽn. 12:9) D pa segd n bas t’a tõog ye. Bɩ d maan d sẽn tõe fãa tɩ zĩig sẽn wõnd arzãnã kell n yɩ neer la yɩlemde, tɩ laafɩ me kell n zĩnd a pʋgẽ.