1. Bõe yĩng tɩ d tõe n yeel t’a Zeova yaa yagd sẽn ka to?

YƲƲMD 2010 soab sɩpaolg kiuugã, rʋk la b ra koosd Lõndr sẽn be Ãngeletɛɛr soolmẽ wã, n saagd-a dolaarã ligd milyõ 70. Yaool n yaa yagd rʋk b sẽn maan pĩnd wẽndẽ, Sin soolmẽ wã. Woto wilgdame tɩ ned tõe n talla yagd paoong sẽn pa toogã n maan bũmb sẽn yaa neer wʋsgo, tɩ b koos-a toogo. A Zeova me yaa wa yagda, la a yaa yagd sẽn ka to. Sɩd me, Biiblã yeelame t’a Zeova “yãka tẽngã tom n maan ninsaala,” rat n yeel tɩ d yaab a Ãdma. Dẽnd a tʋma wa yagda. (Sɩng. 2:7) La a Zeova naana a Ãdem t’a ra zems zãnga, n tõe n dɩk yẽ togs-n-taare. Rẽ n so t’a Ãdem ra yaa “Wẽnnaam biiga.”—Luk 3:38.

2, 3. Bõe la d tõe n maane, n dɩk Israyɛll neb nins sẽn da wa n tek yam n kos sugrã togs-n-taare?

² A Ãdem sẽn kɩɩs a Naandã tɛka, a ra pa le yaa a biig ye. La pĩnd wẽndẽ n tãag masã, ãdem-biis wʋsg n sak a Zeova, tɩ wilgdẽ tɩ b miime tɩ yẽ n yaa yĩngr la tẽng Naaba. (Ebre. 12:1) B sẽn sik b mens n sak b Naandã wilgdame tɩ b ratame t’a yɩ b Ba, tɩ bãmb yɩ wa yagd a nugẽ, la tɩ b pa rat n zĩnd a Sʋɩtãan nugẽ tɩ yẽ yɩ b ba ye. (Zã 8:44) B sẽn sak Wẽnnaam ne b sũur fãa wã tẽegda tõnd bũmb Israyɛll nebã sẽn yeele, b sẽn da wa n tek yam n kos sugrã. B yeela woto: “Soaala-Wẽnde, yãmb bala la tõnd ba. Tõnd yaa yagdo, tɩ yãmb ya d  yagda, tõnd yaa yãmb nug tʋʋmde.”—Eza. 64:7, Sebr Sõngo.

³ Rũndã-rũndã me, a Zeova nin-buiidã fãa maanda b sẽn tõe n sikd b mens n sakd-a. B getame tɩ b sẽn paam n tõe n bool a Zeova tɩ b Ba wã, n leb n yaa wa yagd a nugẽ wã yaa zu-zẽkre. La yɩta sõma tɩ ned kam fãa sok a meng woto: Rẽ yĩnga, m yaa wa yagd a Zeova sẽn tõe n tall n maan bõn-neer bɩ? M getame tɩ m tẽed-n-taasã ned kam fãa yaa wa yagd a Zeova nugẽ t’a tʋmdẽ, n dat n maan teoog sẽn yaa sõma bɩ? Sẽn na yɩl n sõng-d rẽ wɛɛngẽ, d na n yãa bũmb a tãab a Zeova sẽn maand tɩ kɩt t’a wõnd yagda: A sẽn maand to-to n tũusd neb nins sẽn na n yɩ wa yagd a nugẽ wã, a sẽn demsd-bã võore, la a sẽn pʋd n demsd-b to-to.

4. Wãn to la a Zeova tũusd neb nins sẽn na n yɩ wa yagd a nugẽ wã? Rɩk-y makre.

⁴ A Zeova geta sẽn be ned sũurẽ, a pa wa ninsaal sẽn get nif sẽn ne wã ye. (Karm-y 1 Sãmwɛll 16:7.) A sẽn maan to-to a sẽn wa n na n lugl kiris-nebã tigingã wilgda rẽ vẽenega. A sẽn tũus-b rãmb tɩ b na n lebg yẽ ne a biigã nin-buiidã sʋka, wʋsg ra wõnda nin-yood nebã nifẽ. (Zã 6:44) Wala makre, a Soll sẽn da yaa fariziẽ wã ra “yaa ned sẽn paoogd Wẽnnaam, la sẽn namsd Kiris tẽedbã, la ned sẽn maand a taab pãnga.” (1 Tɩm. 1:13) La a Zeova sẽn “makd ninsaalbã sũyã” gesa a Soll sũurã, n yã t’a pa wa yagd sẽn ka yõod ye. (Yel. 17:3) A pʋd n yãame t’a yaa wa yagd a sẽn tõe n tall n maan bõn-neere. Sɩd me, a “yãka rao-kãngã” n na n kɩt t’a taas koe-noogã “bu-zẽmsã la rĩm-dãmbã, la Israyɛll nebã.” (Tʋʋ. 9:15) Neb a taab me ra yaa neb sẽn yũud rãam n tuumdẽ, nin-yoaadb la wagda, la a Zeova yãame tɩ b ned kam fãa tõe n yɩɩ wa “yagd teoogo,” a sẽn tõe n tall n tʋm “tʋʋm sẽn be waoogre.” (Rom. 9:21; 1 Kor. 6:9-11) Nin-kãensã sẽn da zãmsd Biiblã n bãngd a Zeova, tɩ b tẽebã paamd pãng n paasdẽ wã, kɩtame tɩ b ra sakdẽ t’a rems-ba.

5, 6. D sẽn sak n deeg tɩ d yaa wa yagd a Zeova nugẽ wã segd n kɩtame tɩ d tall manesem bʋg a) ne koe-moonegã zĩigẽ nebã? b) ne d tẽed-n-taasã?

⁵ Woto wilgda tõnd bõe? Wilgdame tɩ tigingã pʋgẽ wall koe-moonegã sasa, d pa segd n kaood d taabã bʋʋd ye. Bala, d kɩsa sɩd t’a Zeova geta nebã sũyã n boond-b tɩ b wat n naagd a nin-buiidã. D gom rao a ye yelle. A yʋʋr la a Michael. Ad a sẽn yeele: “B sã n da wa wẽ m zakã noor tɩ m pak n mik tɩ yaa a Zeova Kaset rãmbã, m lebsd n paga wa m pa yã ned ye. M da pa nong-b baa bilfu. La m wa n bãnga zak a ye rãmba, n da nand-b wʋsgo, b sẽn zãad b mens sõma wã yĩnga. Daar a ye, bũmb la m bãng hal tɩ ling-m wʋsgo. M mikame tɩ b yaa a Zeova Kaset rãmba! B sẽn da zãad b mens sõma wã kɩtame tɩ m maneg n tags m sẽn da pa nong a Zeova Kaset rãmbã võore. Sõnga maam tɩ m bãng tɩ yaa zɩɩlem, n paas nebã goamã n kɩt tɩ m da pa nong-bã.” Sẽn na yɩl n bãng sɩdã a Zeova Kaset rãmbã zugu, a Michael sak n sɩnga Biiblã zãmsgo. A wa n deega lisgu, hal n wa lebg wakat fãa so-pakda.

⁶ D sã n sak n deeg tɩ tõnd ned kam fãa yaa wa yagd a Zeova nugẽ, t’a sõngd tõnd tɩ d lebgd sõma n paasdẽ, na n kɩtame tɩ d tall tagsg sẽn zems d tẽed-n-taasã zug me. Rẽ yĩnga, y tẽegdame tɩ y tẽed-n-taasã fãa be a Zeova nugẽ t’a remsd-ba, la tɩ remsgã nan pa sa bɩ? A mii ned fãa sẽn sɩd yaa a soab a sũurẽ, la a mi a soab sẽn na n wa lebg to-to yẽ remsgã maasem yĩnga. A yãka yam n pa get b pãn-komsmã, bala a tẽegdame tɩ b pa na n pa woto ye. (Yɩɩn. 130:3) Tõnd me sã n tar tagsg sẽn zems d tẽed-n-taasã zugu, d rɩkda a Zeova togs-n-taare. D pʋd n tõe n naaga a Zeova n sõng d tẽed-n-taasã sẽn maood n dat n toeemã. (1 Tes. 5:14, 15) Kãsem-dãmbã n segd n kõ mak sõng rẽ wɛɛngẽ n yɩɩda.—Efɛ. 4:8, 11-13.

7. Bõe yĩng t’a Zeova sẽn kibind yãmbã noom-yã?

⁷ Tõe tɩ y zoe n wʋma ned sẽn yeel tɩ sã n pa a sẽn wa n dog kambã, a ra pa wʋmd a roagdbã sẽn kibind-a wã võor ye. D sã n bɩtẽ, d wat n bãnga kiblgã yõodo, n miẽ masã tɩ wilgdame tɩ b nonga tõndo. (Karm-y Ebre-rãmb 12:5, 6, 11.) A Zeova nonga tõnd wa a kamba. Rẽ n so t’a kibind tõnd ne bʋgsem. A ratame tɩ d yɩ neb sẽn tar yam la sũ-noogo, n nong yẽ. (Yel. 23:15) A pa rat tɩ d namse, pa rẽ bɩ n yɩ neb sẽn na n paam sɩbgre, b sẽn pa rat n tek yam yĩng ye.—Efɛ. 2:2, 3.

8, 9. A Zeova maanda wãn n zãmsd tõnd la a remsd tõnd rũndã-rũndã? Bõe n wilgd tɩ arzãnã pʋgẽ, zãmsgã na n maneg n paama pãnga?

⁸ Tõnd sẽn wa n yaa neb sẽn segd ne sɩbgrã, d ra tara zʋgd toor-toor sẽn pa noom Wẽnnaam, n wõnd we-rũmsi. La ne a Zeova remsgã maasem, d ned kam fãa toeemame n lebg nin-bʋgsg wa pe-bila. (Eza. 11:6-8; Kol. 3:9, 10) A Zeova tigma tõnd a siglgã pʋgẽ, tɩ yaa wa d zoe n bee arzãna. A tigma tõnd be, n na n sõng-d tɩ d yɩ wa yagd a sẽn tõe n tall n maan bõn-sõngo. Rẽ kɩtame tɩ baa dũniyã sẽn pid ne wẽnemã, d yam gãee bãane. Tõnd sʋkã, kẽer pa paam b zakã rãmb nonglem b yãadmẽ ye. La masa wã, b paamame tɩ tõnd sɩd nong-ba. (Zã 13:35) A Zeova sõnga tõnd tɩ d tõe n wilg neb nins sẽn pa d tẽed-n-taasã me tɩ d nong-b lame. Sẽn noom tõnd n yɩɩd yaa d sẽn bãng a Zeova, n neẽ t’a nonga tõnd wa a kambã.—Zak 4:8.

⁹ Dũni-paalgã pʋgẽ, d na n paama bark nins d sẽn zoe n tar a Zeova tũudmã pʋgẽ wã hal tɩ seke. Wẽnnaam Rĩungã sẽn na n soog tẽngã gill t’a lebg arzãnã, d na n paama bark buud toor-toor a taaba, n vɩɩmd ne laafɩ la sũ-noogo. Sasa kãng sẽn na n yɩ bũmb fãa manegr wakatã, a Zeova na n ket n remsda tõnd la a zãmsd tõnd a raabã, hal tɩ d pa tõe n bãng n bilg rẽ sẽn na n kɩt tɩ d lebg sõma to-to wã ye. (Eza. 11:9) Sẽn paase, a Zeova na n kɩtame tɩ d lebg neb sẽn zems zãnga. D yĩngã ne d yamã fãa na n zemsa zãnga. Rẽ na n kɩtame tɩ lebg nana ne tõnd tɩ d wʋm a sẽn zãmsd tõnd bũmb ninsã võor sõma la d tũ neere. Bɩ d fãa kell n sak t’a Zeova sõng-d tɩ d toeemdẽ, tɩ wilgdẽ tɩ d sũur nooma a sẽn maand woto tɩ yaa kaset t’a nonga tõndã.—Yel. 3:11, 12.

10. Bõe la a Zeezi maan tɩ wilgdẽ t’a rɩka a Zeova sẽn yaa yagd sẽn mi a tʋʋmd sõma la sẽn maand sũ-marã togs-n-taare?

¹⁰ Yagd sẽn mi a tʋʋmd sõma sã n dɩk tãnd n na n yag bũmbu, a geta tãndã sõmblem, n mi a sẽn na n tall-a n tʋm to-to tɩ zemse. A Zeova yaa yagd sẽn mi a tʋʋmd hal sõma. A mii tõnd ned kam fãa sõma. (Karm-y Yɩɩn-sõamyã 103:10-14.) Sɩd me, a sã n na n sõng tõnd ned kam fãa, zemsda ne d sẽn yaa a soabã, rat n yeel tɩ d pãn-komsmã, d tõogã tɛka, la d tẽebã bɩʋʋng sẽn ta zĩig ningã. Wẽnnaam biigã sẽn da maand to-to ne a tʋm-tʋmdbã sɩd wilgda Wẽnnaam mengã manesem sẽn yaa to-to ne a nin-buiidã sẽn yaa neb sẽn pa zems zãngã. Wala makre, tʋm-tʋmdbã ra wɛ n wẽeda no-koɛɛm n dat n bãng sẽn yaa n kãseng n yɩɩd bãmb sʋka. La a Zeezi manesem yɩɩ wãn ne-ba? Yãmb sã n da zĩndẽ be, n yã tʋm-tʋmdbã manesem kãngã, tõe tɩ y na n yeela woto: ‘Bãmba pa yagd sẽn tõe n tall n maan bõn-tɩrg ye.’ La a Zeezi pa tags wẽng b zug ye. A ra miime tɩ b sã n sak n kelg saglsã a sẽn kõt-b ne bʋgsmã, la b rɩk yẽ togs-n-taar sik-m-mengã wɛɛngẽ, na n sõng-b lame tɩ b yɩ yagd sẽn tõe n tall n maan bõn-neere. (Mark 9:33-37; 10:37, 41-45; Luk 22:24-27) A Zeezi vʋʋgrã poore, tʋm-tʋmdbã paama vʋʋsem sõngã. La rẽ tɛka, ra lebga tʋʋmd ning a Zeezi sẽn kõ-bã n da pak-ba. B ra pa le wẽed no-koɛɛm n na n bãng sẽn yaa-a kãseng n yɩɩd ye.—Tʋʋ. 5:42.

11. Bõe la a Davɩɩd maan-yã, tɩ d tõe n yeel t’a sɩd ra yaa wa yagd b sẽn tõe n tall n maan bõn-sõngo? Bõe la d tõe n maan n dɩk a togs-n-taare?

 ¹¹ Rũndã-rũndã, a Zeova maanda wãn n sõngd neb nins sẽn tũud-a wã tɩ b toeemdẽ? Sẽn yɩɩd fãa, yaa ne a Gomdã maasem, la ne a vʋʋsem sõngã la tigingã maasem. Wãn to la Biiblã tõe n sõng-d tɩ d toeeme? Yaa tɩlɛ tɩ d karemd-a, n bʋgsd d sẽn karemdã zugu, la d kos a Zeova t’a sõng-d tɩ d tũ d sẽn bãngã. Rĩm a Davɩɩd ra yeela a Zeova woto: “Mam sã n tẽeg yãmb yell m gãagẽ, mam tagsda yãmb yell yʋngã tõre.” (Yɩɩn. 63:7) A ra yeela woto me: “Mam pʋʋsda Sẽn-Ka-Saab sẽn yaa m sagendã barka. Baa yʋngo, mam sũ-bãngrã keoogda maam.” (Yɩɩn. 16:7) A Davɩɩd ra sɩd bʋgsda a Zeova saglsã zugu, n basdẽ t’a goamã toeemd a tagsa wã la a manesmã, baa a sã n getẽ tɩ saglsã tũub yaa toogo. (2 Sãm. 12:1-13) Hakɩɩka, a Davɩɩd ra sikd a meng n sakd Wẽnnaam, tɩ yaa mak-sõng n kõ tõndo. Bɩ y sok y meng woto: ‘Mam sã n karemd Biiblã, m bʋgsda goamã zug la m basdẽ tɩ saglsã kẽed m sũurẽ, n toeemd m tagsa wã la m manesmã bɩ? Rẽ wɛɛngẽ, m segd n modg n paasame bɩ?’—Yɩɩn. 1:2, 3.

12, 13. Wãn to la a Zeova tũnugd ne tigingã la kãsem-dãmbã n sõngd tõnd ned kam fãa t’a toeemdẽ?

¹² Wãn to la Wẽnnaam vʋʋsem sõngã sõngd tõnd tɩ d toeemdẽ? A tõe n sõng-d-la bũmb wʋsg pʋgẽ. Wala makre, zʋgd nins vʋʋsem sõngã sẽn sõngd tõnd tɩ d bɩɩsdẽ wã kɩtdame tɩ d wõnegd Kiristã. (Gal. 5:22, 23) D rɩk makr ne nonglmã. D sẽn nong Wẽnnaamã kɩtame tɩ d rat ne sũy fãa n sak-a la d bas t’a sõng-d tɩ d toeeme. Bala, d kɩsa sɩd t’a noyã sakr pa yɩɩd tõnd pãng ye. Vʋʋsem sõngã leb n tõe n kõ-d-la pãng tɩ d ra bas tɩ dũniyã ne a nebã yamã tõog tɩ d wõneg-b ye. (Efɛ. 2:2) Tʋm-tʋmd a Poll sẽn wa n yaa bi-bɩɩgã, a ra tara zʋɩf-rãmbã tũudum taoor dãmb yamã buudu, n da yaa tɩtaam soaba. La vʋʋsem sõngã sõng-a lame t’a toeeme. Ad a sẽn yeel kaoosg zugẽ: “Tõnd pãnga yita Wẽnnaam nengẽ, a ka tõnd meng pãng ye.” (2 Kor. 4:7, Sebr Sõngo) Bɩ d rɩk a Poll  naoore, n ket n kot vʋʋsem sõngã, n miẽ t’a Zeova na n deega d kosgã.—Yɩɩn. 10:17.

¹³ La wãn to la a tũnugd ne tigingã la kãsem-dãmbã n sõngd tõnd ned kam fãa t’a toeemdẽ? Wala makre, kãsem-dãmbã sã n yã tɩ tigingã ned tara pãn-komsem ninga, b maanda b sẽn tõe fãa n sõng-a. La b pa na n sagl a soab t’a maan bãmb sẽn tagsd tɩ yaa sõma ye. (Gal. 6:1) B teegda Wẽnnaam, n sik b mens n kos-a t’a kõ-b yam la yam-vẽenem. Rẽ poore, b tʋmdame tɩ zems ne b kosgã, bala b maanda vaeesg Biiblã pʋgẽ la siglgã sɛb pʋsẽ. Rẽ, b tõogdame tɩ sõngrã yɩ a soabã sẽn datã bal kɛpɩ. Rẽnd kãsem-dãmbã sẽn nong tõnd la b rat d neerã tõe n wa yã-d lame, n na n sagl-do. Wala makre, tõe n yɩɩ d fu-yerdɩ wã wɛɛngẽ. Bɩ d sak b saglsã, n tẽeg tɩ wilgdame t’a Zeova nong-d lame. D sã n maand woto, d yaa wa yagd a Zeova nugẽ, t’a tõe n tall n maan bõn-neere. Rẽ na n naf-d lame.

14. Baa a Zeova sẽn so tõnd ned kam fãa wã, wãn to la a wilgd t’a pa modgd tõndo?

¹⁴ D sẽn bãng Wẽnnaam sẽn maand to-to n demsd tõndã na n sõngame tɩ zems-n-taar zĩnd tõnd ne d tẽed-n-taasã sʋka. Leb n na n sõngame tɩ d bãng d manesem sẽn tog n yɩ a soab ne neb nins d sẽn zãmsd Biiblã, la neb a taabã d sẽn segd koe-moonegã zĩigẽ wã. Yagd sã n dat n maan bũmbu, a pa tuud yãgdã bal n bui koom n nage, n sɩng bũmbã maaneg ye. A rengd n maaga a yĩng n bale, n yãk kugã la bũmb nins fãa sẽn pa sõma wã. Wẽnnaam sẽn maand to-to n sõngd nebã tɩ b toeemdẽ wã wõnda woto. La yaa ned sã n sak n na n toeem la a sõngd-a. A pa modgd ned ye. A wilgda nebã a noyã sẽn yaa tɩrsã, tɩ sẽn dat-a soab tõe n tũ rẽ n toeem a vɩɩmã fasɩ, wall a rems sẽn segd ne remsgã.

15, 16. Ned sã n zãmsd Biiblã, bõe la a tog n maan n wilg t’a ratame t’a Zeova sõng-a t’a toeeme? Rɩk-y makre.

¹⁵ D gom d saam-bi-poak a ye sẽn be Ostrali yelle. A yʋʋr la a Tessie. A sẽn wa n sɩng Biiblã zãmsgã, a ra wʋmda a sẽn zãmsdã võor faag-faaga, la a ra pa tolg n tũud saglsã woto, a ra pa wat tigissã me ye. Saam-bi-poak ning sẽn da zãmsd-a Biiblã pʋʋsa a Zeova n togs yellã, la a yãk yam n na n bas zãmsgã. La rẽ zugẽ, bũmb sẽn ling-a wʋsg n maane. A yeelame tɩ yẽ sẽn kẽng tɩ b na n zãms yaoolem la b basã, a Tessie pelga a pʋg n togs-a bũmb ning sẽn kɩt tɩ tũubã yaa toog ne-a wã. A ra getame t’a pa pʋ-peelem soaba, bala a ket n nonga reem nins nebã sẽn tãood n baood ligdã, n yaool n miẽ tɩ pa sõma ye. A yeelame t’a yãka yam n na n base.

¹⁶ A Tessie pĩnd zo-rãmbã kẽer da yaand-a lame. Ne rẽ fãa, pa yã n kaoos la a sɩng tigissã kẽnde, la a bɩɩs zʋgd nins kiris-ned sẽn tog n bɩɩsã ye. A Tessie wa n deega lisgu, n wa lebg wakat fãa so-pakda, baa a sẽn da tar kom-kɩdsã. Woto wilgda vẽeneg tɩ ned sẽn zãmsd Biiblã sã n wa sɩng toeeng sẽn na yɩl n ta Wẽnnaam yam, Wẽnnaam me lebgda a zoa, n sõng-a t’a sɩd toeeme, tɩ yɩ wa a sẽn tall yagd n maan bũmb sẽn be neer wʋsgo.

17. a) Bõe n noom yãmba, y sẽn paam n yaa wa yagd a Zeova nugẽ wã? b) Sogs-bʋs la sõsg ning sẽn pʋgdã na n leoke?

¹⁷ Hal ne rũndã, yagdb kẽer ket n tʋmda ne b nusi, n nomd tãndã n maand te-neeba. A Zeova sẽn sõngd tõnd ned kam fãa ne a saglsã maasem t’a toeemdẽ wã wõnda yagd sẽn tʋmd to-to wã. A maanda sũ-mar ne-do, la a gũusd n get d manesem sẽn yaa to-to ne a saglsã. (Karm-y Yɩɩn-sõamyã 32:8.) Rẽ yĩngã yãmb sɩd neeme t’a Zeova sõngd-y lame tɩ y toeemdẽ bɩ? Y neeme tɩ y yaa wa yagd a nugẽ bɩ? Y sã n dat tɩ yɩ woto, zʋg-sõma a taab n be y sẽn segd n bɩɩse, n da wa yɩ yagd b sẽn pa tõe n tall n maan bũmb ye. Yaa zʋg-sõma bʋse? Bõe la roagdbã tõe n maane, n naag a Zeova n sõng b kambã tɩ b yɩ wa yagd b sẽn tõe n tall n yag bũmbu? Sõsg ning sẽn pʋgdã na n leoka sogs-kãensã.