D sã n tẽed manegre, tõe n naf-d lame bɩ?

A DÃNIYƐLL ra tara yʋʋm piiga, tɩ yʋʋmd la woto a sẽn da bẽed kãnsɛɛrã bãag tɩ pa nana ye. A logtoɛɛmbã la a zo-rãmbã fãa komsa raoodo, n tẽed tɩ sẽn maand kae ye. La a Dãniyɛll yẽ pa koms raood ye. A ra saagdame t’a bãagame na n sãoogame. A ra kɩsa sɩd t’a sã n wa bɩ a na n lebga logtore, n sõng tɩ b paam kãnsɛɛrã tɩɩm. A sẽn bãng tɩ logtor sẽn tar minim wʋsg kãnsɛɛr ning sẽn tar-a wã tɩbsg wɛɛngẽ n na n wa ges-a wã, a maneg n kɩsa sɩd t’a na n paama laafɩ. La bũmb n maan tɩ logtorã pa tõog n wa ye. A Dãniyɛll sũurã sãama wʋsgo. Yɩɩ pipi la woto a sẽn koms raood zãnga. La rasem a wãn poor bala, a maana kaalem.

Logtoɛɛmbã tika a Dãniyɛll kibarã n wilg tẽ manegrã sẽn tõe n sõng ned to-to a sã n wa ka laafɩ, la ned sẽn pa tẽed manegr baasg sẽn tõe n yɩ to-to, a sã n wa ka laafɩ. Tõe tɩ yãmb zoe n wʋma kibay a woto buudu. Wala makre, ned sẽn kʋʋl n kolg kũum tõe n gũuda ne a sũur fãa tɩ ned a sẽn nong wa kaag-a, wall a rat n maan a kãadem bɩ a bũmb a to daar tẽegr kibsa. A sã n wa paam n maan a sẽn da ratã, pa le kaoosd la a maan kaalem ye. Bõe yĩng tɩ mi n yaa woto? Ned sã n tẽed manegre, rẽ yĩnga sɩd tõe n wogla a yõorã wa neb kẽer sẽn tagsdã bɩ?

Logtoɛɛmb wʋsg wilgame tɩ ned sã n tẽed manegr la a tar yam-sõngo, tõe n wogla a yõorã bɩ n paas a laafɩ wã. La pa nebã fãa n sak n deeg rẽ ye. Logtoɛɛmb sãnda yetame tɩ tagsg a woto pa sɩda, la tɩ yĩn-zabr pa tar loees ne d tagsa wã ye.

Neb kẽer sẽn pa sak n deeg tɩ tẽ manegrã tara yõodã pa sɩng rũndã ye. Yʋʋm tusa sẽn looge, b soka Gɛrs bãngd a ye yʋʋr sẽn boond t’a Aristot tẽ manegrã sẽn dat n yɛɛlga, t’a leok yaa: “Yaa f sẽn pa gõe n yaool n zãmsdẽ.” Sẽn pa kaoos me, Amerik ned a ye yʋʋr sẽn boond t’a Benjamin Franklin yeela vẽeneg yaa: “F sã n yaa ned sẽn tẽed manegre, f kiida zaalem bala.”

Tẽ manegrã wɛɛngẽ, sɩdã la bʋgo? Yaa f tags bal tɩ f tõe n paama bũmb f sẽn dat bɩ n tẽeda, n yaool n miẽ tɩ yaa belgr bɩ? Bɩ d tara bʋʋm n na n kɩs sɩd tɩ d sã n tẽed manegre, tõe n manega d yĩnsã laafɩ wã, n kõ-d sũ-noog la nafa a taaba?