Karemdbã sʋgsgo

Hal sẽn ta zĩ-bʋg la kiris-nebã segd n ges tɩ kãadem pʋlengã pa reem yelle?

Kãadem pʋlengã wata ne sũ-noogo, la a pa reem yell me ye. Kiris-ned ba a ye sẽn bɩ pa segd n ges kãadem pʋleng faasg faasga, n tagsdẽ tɩ wakat buud fãa a tõe n saas-a-la bʋʋm yaalg yĩng ye. Kãadem pʋlengã wakat me yaa sasa neb a yiibã sẽn bãngd taab sõma n paas tɩ b nan pa kẽ kãadem ye.

Yel-kãngã wɛɛngẽ, yaa d bãng tɩ nebã minung kãadmã wɛɛngẽ, la no-tũudi nins sẽn talld n wa ta zĩ-kãngã wã pa yembr baa bilf zĩig ne a to ye. Biiblã kõta makr ne rẽ.

Ne manesem buudu, b ra pʋlma a Lot kompugli a yiibã sẽn da nan ‘ka kul sɩdbã’ kãadem ne tẽngã roap a yiibu. A Lot ‘reem dãmbã ra segd n dɩka a kompugli wã n maan b pagba,’ la Biiblã pa yet tõnd bũmb ning sẽn kɩt tɩ b maan pʋlemsã, la b sẽn maan-b to-to ye. Kompugli wã ra yaa kãsemb bɩ? B ra yãka b sẽn dat n kẽ kãadem ne b rãmbã b toor bɩ? B pʋlem-b-la zãma sʋk bɩ? D pa mi rẽ ye. (Sɩngre 19:8-14) D sẽn sɩd mi bal yaa t’a Zakoob meng n zems ne a Rasɛll ba wã n na n kẽ kãadem ne a Rasɛlle, a sẽn tʋm yʋʋm a yopoe n kõ-a wã poore. Baa ne a Zakoob sẽn gom a Rasɛll yell n yeel t’a ya a ‘paga,’ b ra pa kẽ ne taab yʋʋm kãensã sasa ye. (Sɩngre 29:18-21) Ad makr a to. Nand t’a tõog n kẽ kãadem ne a Saull bipuglã, a Davɩɩd ra tog n tõoga Filisti nebã vugri. A sẽn maan a Saull sẽn kos bũmb ningã poore, a Davɩɩd ra tõe n kẽe kãadem ne bipugl a Mikall. (1 Sãmwɛll 18:20-28) “Pʋlems” kãens pa wõneg taaba, b leb n pa wõneg pʋlems nins sẽn wɛ tẽns wʋsg pʋsẽ rũndã-rũndã wã ye.

A Moiiz Tõogã ra tara noy kãadmã la kãadem pʋlemsã wɛɛngẽ. Wala makre, rao ra tõe n paama sẽn yɩɩd pʋg-yende. A ra tõe n kaoa kãadem bʋʋm toɛ-toɛ yĩnga, baa sẽn wõnd pagã ra pa tõe n maan woto wã. (Yikri 22:15, 16; Tõodo 24:1-4) Rao sã n da gãand ne pʋg-sad sẽn pa tar baooda, a ra segd n kẽe kãadem ne-a, pʋg-sadã ba sã n sake, la woto a ra pa tar sor n kaood kãadmã ne-a abada. (Tõodo 22:28, 29) Noy a taab n da be kãadmã wɛɛngẽ, wala sasa nins b sẽn da segd n lak b mens ne pag ne rao lagengã. (Maankʋʋre 12:2, 5; 15:24; 18:19) Noy bʋs n da be kãadem pʋlengã wɛɛngẽ?

Israɛll poak sẽn da pʋlem kãadem sẽn da be zĩig ning Tõogã taoorã ra yaa toor ne pag sẽn pa pʋlem kãadem. Zĩis kẽer pʋsẽ, b ra geta sẽn pʋlma kãadmã wa a sẽn kẽ kãadem bala. (Tõodo 22:23-29; Matɩe 1:18, 19) Israɛll nebã ra pa segd n pʋlem kãadem bɩ n kẽ kãadem ne neb kẽer b sẽn kĩ ne ye. Naoor wʋsgo, nin-kãens ra yaa rogem ne taaba, la kãadem pʋlems la kãadem kẽer da gɩdgame, rogem pʋɩɩrã yĩnga. (Maankʋʋre 18:6-20; ges-y yʋʋmd 1978 Gũusg Gasgã, sigr kiuug rasem 15, seb-vã-nens 25-8.) Yaa vẽeneg tɩ Wẽnnaam sõgen dãmbã ra pa segd n ges kãadem pʋlengã faasg-faasg ye.

Israɛll nebã ra segd n tũu Tõogã no-kãensã, la kiris-nebã pa tũud Tõogã ne a noyã sẽn tɩ loe ne kãadem pʋleng la kãadmã ye. (Rom dãmba 7:4, 6; Efɛɛz rãmba 2:15; Hebre dãmba 8:6, 13) Sɩda, a Zezi wilgame tɩ kiris-nebã sẽn segd n tũ noy nins kãadmã wɛɛngẽ wã ra yaa toor ne Tõogã rẽnda. (Matɩe 19:3-9) Baa ne rẽ fãa, a pa wilg tɩ kãadmã ne kãadem pʋlengã yaa reem bũmb ye. Woto, kãadem pʋlengã yõod kiris-nebã sʋk taa zĩ-bʋgo?

Tẽns wʋsg pʋsẽ, nebã n yãkd b sẽn dat n kẽ kãadem ne a soaba b toore. Pag ne rao sã n pʋlem tɩ b na n kẽe kãadem ne taab bala, b getame tɩ b pʋlma taab kãadem yĩnga. Naoor wʋsgo, bũmb ye pa be b sẽn baood n paas ne rẽ sẽn na yɩl n wilg tɩ b pʋlma taab kãadem ye. Baasg zãnga, zĩis kẽere, yaa bũmb sẽn wɛ tɩ rao wã kõ a beoog-daar pagã nug-bĩng sẽn wilgd tɩ b pʋlma taab kãadem. Bɩ b minimame n togsd roagdbã la zo-rãmbã tɩ b pʋlma taab kãadem, rɩɩb ne zakã rãmb wakat bɩ tigis-bil a to sasa. Woto yaa ned fãa n get a sẽn na n maan to-to lakae pa Biiblã n yet tɩ b maan woto tɩlae ye. Bũmb ning sẽn wilgd tɩ pʋlem n na n kẽe kãadem ne taabã yaa neb a yiibã sẽn na n zems taab n sak woto. *

 Kiris-ned pa segd n yɩ yãg-yãg n sɩng roobo, kãadem pʋleng bɩ n kẽ kãadem ye. Tõnd yiisda zãmsg sɛb pʋsẽ sẽn tik Biiblã zug sẽn tõe n sõng neb nins sẽn pa kẽ kãadmã tɩ b rɩk sard n bãng sã n yaa yam bũmb tɩ b sɩng roob bɩ b sɩng n baood n na n maan kãadem pʋleng bɩ n kẽ kãadem. * Sagl-kãseng sẽn be yaa tɩ kiris-ned kãadem yaa kãadem sẽn be wakat fãa.—Sɩngre 2:24; Mark 10:6-9.

Kiris-neb a yiib segd n bãnga taab sõma n yaool n sɩng n tags kãadem pʋleng yelle. Ned fãa tõe n sʋka a meng tɩ ‘M sɩd kɩsa sɩd ne a tẽebã la a Wẽn-zoeerã bɩ? Mam tõe n geela Wẽnnaam sõgeneg ne nin-kãngã m vɩɩmã tõr bɩ? D paam n bãnga taab zʋg-sõma bɩ? M kɩsa sɩd tɩ d sẽn tog ne taabã na n kaoosame bɩ? Tõnd mii ned kam fãa pĩnd tʋʋma, la a yɛlã sẽn yaa to-to masã wã tɩ sek bɩ?’

Kiris-neb a yiib sã n pʋlem taab kãadem n sa, zemsame tɩ bãmb ne neb a taabã tags tɩ yaa kãadmã n pʋgde. A Zezi sagla woto: “Bɩ yãmb n-ye, yɩ n-ye, la ayo, yɩ ayo.” (Matɩe 5:37, NW ) Kiris-neb sẽn pʋlem taab kãadem segd n togsame tɩ b bãnge. Baasg zãnga, tõe n wa zĩndame la yaa kar-kare, tɩ kiris-ned sẽn pʋlem kãadem wa bãng tɩ bũmb sẽn pa reem yell la b ra pa wilgi, bɩ b ra solga yella tɩ b nan pa pʋlem taab kãadmã yĩng ye. Rẽ tõeeme n tɩ loe ne yel-kãseng ned a to wã pĩnd vɩɩm zugu, wala bi-be-tʋʋm meng bɩ yoob tʋʋma. Kiris-ned a to wã sẽn wa n bãng rẽ wã tõe n dɩka sard ne a sẽn na n maan bũmb ninga. Tõe tɩ neb a yiibã gom yellã zug sõma n sak n gãd b kãadem pʋlengã ne taabã. Bɩ b tõe n zemsa taab n dɩk sard n bas kãadmã pʋleng ne taabã tɩ lʋɩ. Baa ne rẽ sẽn yaa yell sẽn pak bãmb b yiibã balã, tɩ pa bũmb neb a taabã sẽn segd n kẽes b toog a pʋgẽ n mak n bao n bãng yellã võor bɩ b kao bʋʋdã, yaa sard sẽn zɩs wʋsgo. Sã n yaa ne zĩig a to wã me, ned ning sẽn bãng yellã sẽn pa reem yellã tõeeme n dat n bas kãadmã pʋleng tɩ lʋɩ, baa ned a to wã sã n pa rat tɩ b base.—Ges-y “Karemdbã sʋgsgo,” sẽn be yʋʋmd 1975 Gũusg Gasgã pʋgẽ, bõn-bɩʋʋng kiuug rasem 15, seb-vã-neng 574.

Bʋʋm sẽn tar pãng beeme n wilgdẽ tɩ b segd n welga zu-loees kãensã tɩ kãadmã nan da kẽ ye. A Zezi yeelame tɩ bʋʋm yɛng sẽn tõe tɩ b kao kãadem tɩ ned paam sor n lebs n kẽ kãadem yaa porneia sẽn yaa yoob tʋʋmd kẽed-n-taag a to wã sẽn maan yĩnga. (Matɩe 5:32; 19:9) A pa yeel tɩ kãadem kaoob tõe n saasa kãadem sẽn kẽ tɩ zems ne noyã, f sã n bãng tɩ yel-kãseng bɩ wẽng maaneg sẽn deng kãadmã n zĩnd ye.

Wala makre, a Zezi wakatã, wãood ra tõe n yõka ned vẽenega. Rao sẽn yaa Zʋɩf sã n da bãng t’a pãgã ra yaa wãoor (tɩ pagã ra miẽ bɩ a ra pa miẽ) b sẽn da kẽed kãadem ne taaba sasa, rao wã ra tara tikr n na n kao kãadem ne a pagã bɩ? Zʋɩf sẽn da be Tõogã pʋgẽ da tõe n maana woto, la a Zezi pa yeel tɩ woto ra zemsa ne a karen-biisã ye. Ges-y makr kẽer tõnd wakatã. Rao sẽn tar tũma bɩ taoor bãag a to, SIDA wã bɩ bã-bẽegdem a to sẽn yaa yell tõe n kẽe kãadem n pa togs ye. Tõe tɩ bãagã bẽeg-a-la ne yoob tũnugri, sẽn deng kãadmã pʋleng bɩ a wakate. Pagã sã n wa bãng a sɩdã bãagã bɩ yoob ning a sɩdã sẽn yo pĩndã (bɩ t’a pa tõe n paam kamb bɩ a pa rao menga), rẽ pa viigd b kãadmã ye. Vɩ-wẽng ned sẽn tall sẽn deng kãadmã pa tikr sẽn sakd ne Biiblã tɩ b na n saas kãadem ye. Yaa woto me ne pagã, bãag sã n da bẽeg-a lame, bɩ a solga pʋg a sẽn dɩk rao a to nengẽ meng a sẽn da wa n kẽed kãadmã. Masã wã b kẽe kãadem n pʋlem taab rẽ zugu.

Bũmb sẽn be yaa tɩ yel-kãensa buud pa wɛ ye, la mak-kãensã segd n wilga woto n paas sõma: Pʋlem taab kãadem yĩngã pa bũmb b sẽn segd n ges faasg-faasg ye. Sẽn deng pʋlem taab kãadmã la a wakate, kiris-nebã segdame n mao n bãng taab sõma. B segd n yɩɩ pʋ-peelem dãmba, n togs ned fãa sẽn dat n bãngã, bɩ n togs ned fãa sẽn tar sor n na n bãng yɛl ninsã. (Tẽns kẽer pʋsẽ, sã n yaa ne laloa wã kẽed-n-taasã segd n maana logtor yir yĩn-vaeesg sẽn deng kãadmã. Neb a taab tõe n dat n maana vaees-kãng b mens sẽn dat n dɩ kɩbar yĩnga.) Woto, pʋlem taab kãadem yĩnga sũ-noog la a sẽn pa reem yellã na n yɩɩ waoogr bũmbu, neb a yiibã sã n kẽngd taoor n debd kãadmã zĩigẽ meng sẽn kõt sũ-noog n yɩɩd la a pa reem yellã.—Yelbũna 5:18, 19; Efɛɛz rãmba 5:33.

[Tẽngr not rãmbã]