Ges-y sẽn be pʋgẽ wã

Ges-y sẽn be sebrã pʋgẽ

Ãnd noy la y tõe n tall bas-yard ne?

Ãnd noy la y tõe n tall bas-yard ne?

Ãnd noy la y tõe n tall bas-yard ne?

Ned sẽn kẽng Afirik a pipi, ling-a lame, a sẽn yã ned sẽn yas seleng sorã kɩrengã. A yãame tɩ minit a wãn fãa, raoã sersda a naoã bilf-bilf n kẽngd bab-yɛng sẽnese, n ket n yas selle. Yaa rẽ poor bal la sãanã bãng bũmb ning sẽn kɩt tɩ raoã ra sersd woto wã. Sɩda, a ra makdame n na n paam n yaas bãn-daoog maasem tẽngre. Maasmã ra sersda bilf-bilfu, wĩndgã sẽn da toeemd zĩig wĩnd-kaoorã sasa wã.

WALA wĩndgã sẽn kɩtd tɩ maasem kãnga sersdẽ wã, ãdem-biisã yɛl la b noy toeemda wakat fãa. Sẽn yaa lebende, Wẽnnaam a Zeova sẽn yaa ‘yĩngr vẽenem Ba’ wã pa toeemd ye. Karen-biig a Zak gʋlsame: “Bãmb ya a yembr daar fãa n ka tedgd baa bilf ye.” (Zak 1:17) Hebre no-rɛɛs a Malaki gʋlsa Wẽnnaam mengã gom-kãngã: “Mam yaa Zusoaba, mam ka tek ye.” (Malaki 3:6) A Ezai wakatã, Wẽnnaam yeela Israɛll buudã woto: “Mam na n kell n yɩɩ woto hal tɩ ta yãmb kʋʋlem wakate. Mam na n zãa yãmb hal tɩ ta y zoob peend wakate.” (Ezai 46:4) Woto, wakatã sẽn loogã pa sãamd kɩs-sɩd ning d sẽn tõe n tall ne Sẽn-tõeyã fãa soabã kãabs ye.

Tõogã zãmsda tõnd bũmbu

Wa a Zeova kãabsã sẽn zems ne kɩs-sɩd la b pa toeemdẽ wã, yaa woto me ne a noy nins sẽn tɩ loe ne sõma la wẽngã. Y na tall kɩs-sɩd ne lɛɛb sẽn tar kɩlo a yiibu, tɩ ya a yembr bal n zems kɛpɩ? Yaa vẽeneg tɩ yaa ayo. Woto me, “Zusoaba ka nong zãmb kilo ye. Bãmb nonga kilo sẽn yaa sõama. Zusoaba ka nong ned sẽn maand zãmb a koosg ne a raab wakat ye.” (Yelbũna 11:1; 20:10) Tõog ning a sẽn kõ Israɛll nebã pʋgẽ, a Zeova paasa kada soaba: “Bɩ y ra maan zãmb bʋʋd wakate walla bũmb woglem makr wakate walla yãmb sẽn makd bũmb ne kilo walla ne wam-makdg ye. Bɩ yãmb paam kilo sẽn yaa sõama la wam-makdg sẽn yaa sõama la litr sẽn yaa sõama. Mam yaa Zusoaba sẽn yaa yãmb Wẽnnaam sẽn yiis yãmb Ezipt soolem pʋgẽ.”—Maankʋʋre 19:35, 36.

No-kãngã sakr kɩtame tɩ Israɛll nebã paam Wẽnnaam lohorem la nafa laogã wɛɛngẽ. Woto me, noy nins sẽn tɩ loe ne magbã toor sẽn ka be, a Zeova noyã sẽn pa toeemdã sakr sõma-sõma vɩɩmã nens fãa pʋsẽ wata ne bark n kõ a balemdb nins sẽn sɩd teeg-a wã. Wẽnnaam togsame: “Mam yaa Zusoaba [a Zeova, NW], yãmb Wẽnnaam. Mam zãmsda yãmb y meng sõngr yĩnga. Mam yãagda yãmb sor ninga yãmb sẽn tog n tũ wã zugu.”—Ezai 48:17.

Bõe yĩng tɩ neba kɩɩsd noyã rũndã-rũndã?

Biiblã wilgda bũmb ning sẽn kɩt tɩ neba kɩɩsd noyã rũndã-rũndã wã. Biiblã yaoolem sebr sẽn yaa Wilgr sebrã, bilgda zabr sẽn maan saasẽ, tɩ zabrã baasg mat ãdem-biisã fãa hal tɩ ta rũnd-kãngã. Tʋm-tʋmd a Zã gʋlsa woto: “La zabr zĩnda arzãn pʋgẽ. A Misɛll ne bãmb malɛk rãmba zaba ne dragõ wã la dragõ wã ne yẽ malɛk rãmba me zaba ne bãmba. La dragõ wã ne a poorẽ dãmba ka tõog ye, la b ka le yã bãmb zĩig arzãn pʋgẽ ye. La b riga dragõ kãsenga sẽn yaa wag-kʋdre sẽn boond tɩ diable la Sʋɩtãana sẽn belgd dũniyã fãa wã. B riga yẽnda t’a kẽng dũniyã zugu, la b riga yẽ malɛk rãmba me tɩ b tũ yẽnda.”—Wilgri 12:7-9.

Zab-kãng waa ne bõe zĩig pʋgẽ? A Zã kẽngda taoor woto: “Yaa woto yĩnga arzãna la yãmb dãmba sẽn be be, bɩ y maan sũ-noogo. Toog bee ne neb nins sẽn be dũniyã zugu la ko-kãsenga pʋgẽ wã. Tɩ bõe, Sʋɩtãana sigame n wa yãmb nengẽ, la a sũ-puugra yaa kãsenga a sẽn bãng t’a wakat yaa bilfa yĩnga.”—Wilgri 12:12.

“Toog bee ne neb nins sẽn be dũniyã zugu.” Rẽ zĩnda sasa ning Dũni gill Pipi Zabrã sẽn pusg yʋʋmd 1914 n kɩt tɩ nebã sẽn da get noyã to-to rẽ wẽndã lebg toor wʋsg ne b sẽn get-b to-to rũndã-rũndã wã. “Yʋʋmd 1914-18 zab-kãsengã yaa wa zĩig b sẽn yõog n maan welgr rẽ wẽnd sasa wã ne tõnd wakatã sʋka.” Woto la pĩnd yɛl mit a Barbara Tuchman yeel-yã. A paasame: “A sẽn varg neb wʋsg sẽn da tõe n tʋm yʋʋm nins sẽn pʋgl dẽ wã, a sẽn sãam nebã tẽebo, n toeem b tagsgã, la a wa ne sũ-sãams sẽn ka tɩɩma, a kɩtame tɩ nebã vɩɩm la b tagsg yaa toor wʋsg ne pĩndã.” Pĩnd yɛl mit a to a Eric Hobsbawm sak n deega woto: “Yʋʋmd 1914 tɛka, tẽns nins sẽn yidgã pʋsẽ, b ra basda noy nins b sẽn da get tɩ zemsame wã wʋsgo . . . Pa nana tɩ b bãng noy basg a woto sẽn kẽngd taoor ne tʋʋlem ning tɩ yaa zu-bʋkã ye. Tõnd yaab rãmb nins sẽn vɩɩmd sẽn zems yʋʋm koabg la zak sẽn loogã ra na n gesa masã noyã wa nen-kɛglem noyã.”

A Jonathan Glover gʋlsa a sebr a yembr (Humanity—A Moral History of the Twentieth Century) pʋgẽ woto: “Bũmb a ye sẽn kɩt tɩ tõnd wakatã yaa toor ne a taabã yaa noy nins sẽn tɩ loe ne sõma la wẽngã basgo.” Baa ne a sẽn maand sãmbs ne noy sẽn pa yit ninsaal nengẽ wã, tũudmã sẽn lebd poorẽ nasaar tẽnsẽ wã yĩnga, a keooga woto: “Tõnd sʋkã neb nins sẽn pa tẽed tũudmã noyã ket n segd n maana yɩɩr ne b sẽn lebsd tũudmã noy poorẽ wã.”

Bas-yard kaalem rũndã-rũndã wã, yaa leebgã, politikã bɩ tũudmã wɛɛngẽ, bɩ ned bɩ zakã neb ne taab pʋgẽ me, la bi-wẽns nins rẽ sẽn wat ne wã ya a Sʋɩtãan sɩlem wẽng a ye sẽn na yɩl n wa ne toog tẽngã neb zutu. A Sʋɩtãan maanda a sẽn tõe tɛk n na n zab a zabrã n tɩ ta a tɛka. Sẽn paase, a ratame tɩ neb nins sẽn modgd n na n tũ Wẽnnaam noyã naag ne yẽ n sãame.—Wilgri 12:17.

Bas-yardã kaalem sẽn yaa wʋsg woto wã tara tɩɩm bɩ? Tʋm-tʋmd a Pɩɛɛr leokdame: “La a wa sẽn zems [Wẽnnaam] kãabgo, tõnd gũuda yĩngr paalga la tẽng paalga, tɩrlem sẽn na n zĩnd b pʋsẽ.” (2 Pɩɛɛr 3:13) D tõe n talla bas-yard ne kãab kãngã, bala Wẽnnaam tara pãng n na n pids a raabã, la a leb n kõta kaset t’a na n sɩd pidsame. Sã n yaa ne ‘gomd buud fãa sẽn yit yẽ noorẽ’ wã wɛɛngẽ a Zeova togsdame: “A na n maana bũmb ninga mam sẽn datã. La a na n tõoga bũmb ninga mam sẽn tʋm-a t’a tɩ maana.” Ad sɩd yaa kãabg d sẽn sɩd tõe n tall bas-yard ne.—Ezai 55:11; Wilgri 21:4, 5.

D tũ Wẽnnaam noyã

Dũni pʋgẽ noy sẽn toeemd la sẽn sãamd pʋgẽ, a Zeova Kaset rãmbã modgdame n na n tũ vɩɩm manesem noy nins sẽn be Biiblã pʋgẽ wã. Rẽ kɩtame tɩ b yaa toor ne nebã wʋsg sẽn yɩɩde, la naoor wʋsgo rẽ nekda nebã ratem, tɩ neb a taab sãbsd-ba.

A Zeova Kaset rãmb tigis-kãseng sẽn zĩnd Lõndr sasa, televiziõ wã ned a yembr sʋka Kaset soab a ye n gese, a Zeova Kaset rãmbã sã n sɩd yaa kiris-neba. T’a leok woto: “N-ye, d yaa kiris-neb sõma-sõma, bala ya a Zezi la tõnd makre. Dũniyã pida ne rat-m-yembr wʋsgo, la sẽn pak tõnd n yɩɩd yaa d rɩk a Zezi Kirist togs-n-taare. Yaa yẽ la sore, sɩda, la vɩɩm. D tẽedame t’a yaa Wẽnnaam Biribla, n pa be Tãablem pʋgẽ ye. Woto, tõnd sẽn wʋmd Biiblã võor to-to wã yaa toor ne tũudum nins sẽn wɛ wã.”

B sẽn wa n yiis sõs-kãngã Bibisi televiziõ n wã, koɛɛgã taasd baasa sõsgã woto: “M bãnga yɛl wʋsg n paas sẽn kɩt t’a Zeova Kaset rãmbã wat n wẽed sallem mam yirã wɛɛngẽ. La m pa tẽed tɩ m yãa neb 25 000 sẽn ning fut sõma woto, la sẽn tar manesem sõma woto n naag taab zĩig a yembr la wakat a yembr ye.” Ad woto sɩd yaa kaset sẽn be rasãnd sẽn yit yɩng ned nengẽ, tɩ wilgdẽ tɩ yaa yam bũmb tɩ d tũ Wẽnnaam noyã sẽn pa toeemdã!

Kẽer tõeeme n pa rat n tũ noy sẽn pa bãmb mens rẽnd ye. La tõnd sagenda yãmb tɩ y ges Biiblã pʋgẽ n bãng Wẽnnaam noyã sẽn yaa b rãmba. La ra tek-y ne vaeesg zugẽ-zugẽ bal ye. Tũ-y tʋm-tʋmd a Poll saglg kãngã: “Bɩ y ra yɩ wa dũniyã rãmb ye, bɩ y bas tɩ Wẽnnaam tek yãmb yama n maneg y zãnga tɩ y bãng Wẽnnaam daab sẽn yaa sõama, la sẽn tat bãmb yam, la sẽn zems zãnga.” (Rom dãmba 12:2) Kẽng-y b Rĩung Roog ning sẽn be yãmb sakẽ wã n tɩ bao n bãng Kaset rãmb nins sẽn be be wã. Y na n yãame tɩ b yaa neb wa b taabã, sẽn tar bas-yard ne Biiblã kãabse, la sẽn wilgd b bas-yard ne Wẽnnaam n modgd n na n tũ a noyã b vɩɩmã pʋgẽ.

Y sã n gãd Wẽnnaam noyã sẽn pa toeemd la sẽn zems ne bas-yardã y mengã vɩɩm pʋgẽ, sɩd na n kõ-y-la barka. Sak-y Wẽnnaam mengã bool kãngã: “Yãmb sã n da sak mam tõodã, yãmb laafɩ wã ra na n yɩɩ wa kʋɩls koom la yãmb tɩrlma ra na n yɩɩ wa ko-kãsenga ko-wiisi.”—Ezai 48:18.

[Foto rãmba, seb-neng a 5]

Rũndã-rũndã, bas-yard kae leebgã, politikã, tũudmã pʋgẽ la zaka neb ne taab sʋk ye