Ges-y sẽn be pʋgẽ wã

Ges-y sẽn be sebrã pʋgẽ

Wãn to la y tõe n paam tagsg sẽn zems ligdã wɛɛngẽ?

Wãn to la y tõe n paam tagsg sẽn zems ligdã wɛɛngẽ?

Wãn to la y tõe n paam tagsg sẽn zems ligdã wɛɛngẽ?

Ligd nonglem la laog tʋlsem pa sɩng masã ye. Biiblã me pa sĩnd rẽ zug wa sã n da yaa yel-paalg ye. Rẽ sɩng n bee hal sẽn kaoose. A Moiiz Tõogã pʋgẽ, Wẽnnaam kõo Israɛll nebã noor woto: “Ra maan sũ-kiir ne f yak zak ye . . . walla bũmb ninga fãa sẽn yaa fo yak rẽnd ye.”—Yikri 20:17.

LIGD la laog nonglem da yaa bũmb sẽn wɛ a Zezi wakatã. Ges-y sõsg a Zezi sẽn tall ne bi-bɩɩg sẽn da ‘tar arzɛgs wʋsgo.’ “A Zezi . . . yeela yẽnda: ‘Bũmb a ye n kell n paoog foom; koos fo sẽn tara fãa n pʋɩ naong rãmba, la fo na paam paoong arzãn pʋgẽ. La wa n tũ maam.’ La yẽ sẽn wʋm gom-kãnga, a sũur sãama wʋsgo; tɩ bõe, yẽ ra tara arzɛgs wʋsgo.”—Luk 18:18-23.

Tagsg sẽn zems ligdã wɛɛngẽ

La pa zems tɩ d kʋmb n yeel tɩ Biiblã gɩdga ligd mengã, bɩ ligd sẽn tõe n tʋm bũmb ningã ye. Biiblã wilgdame tɩ ligd kogenda ned ne naongo, la yɛl nins naongã sẽn wat ne wã, la a kɩtdẽ tɩ nebã tõe n paam sẽn yaa tɩlae ne-bã. Rĩm a Salomo gʋlsame tɩ: “Yam bee koglg yĩng wa ligd sẽn be koglg yĩngã.” La tɩ: “Nin-bɛda segenda rɩ-noogo n na n kiis b yɩɩre, la rãam kɩtdame tɩ vɩɩm yaa noogo, la ligd sõngame tɩ f paamd f sẽn dat fãa.”— Koɛɛg Soaba 7:12, NW; 10:19, Sebr Sõngo.

F sã n tʋm ne ligd tɩ zemse, yaa bũmb sẽn tat Wẽnnaam yam. Wala makre, a Zezi yeelame: “Rɩk[-y] dũniyã paoongo n bao zo-rãmb sẽn be yĩngri.” (Luk 16:9) Kõ ligd Wẽnnaam baleng hakɩkã taoor kẽngr yĩng bee rẽ sʋka, bala d sɩd ratame n paam tɩ Wẽnnaam yɩ d Zoa. A Salomo mengã rɩka a ba a Davɩɩd togs-n-taar n kõ ligd la laog wʋsg tɩ b me a Zeova roogã. Noor a to b sẽn kõ kiris-nebã yetame tɩ b sõng sẽn be-b laog sõngr daab pʋgẽ wã. Tʋm-tʋmd a Poll yeela woto: “Bɩ y sõng Wẽnnaam neba sẽn dat sõngrã.” A paasame: “Bɩ y maan sãamba sãando.” (Rom dãmba 12:13) Naoor wʋsgo, rẽ tɩ loee ne ligd yiisgu. La yaa wãn to yẽ ne ligda nonglem?

‘Wanzũri nonglem’

A Poll goma “ligdã nonglem” sẽn dat n yeel sɩd-sɩd tɩ “wanzũri nonglmã” yell wʋsgo, a sẽn da wa n gʋlsd a kiris-nin-taag a Tɩmote sẽn da yaa bi-bɩɩgã. D tõe n yãa a Poll saglgã 1 Tɩmote 6:6-19 pʋgẽ. A goma “ligdã nonglem” yell n wilg t’a bee yel-kãsems nins a sẽn wɛgsã sʋka. D segd n vaeesa a Poll goamã vʋʋsem sõng sẽn vẽneg-a t’a gʋlsã neere, bala d neeme tɩ rũndã-rũndã, yaa ligdã yell n pak nebã. Vaees-kãng na n talla yõodo, bala a wilgda bũmb ning d sẽn tõe n maan “n paam vɩɩm sẽn yaa sɩda.”

A Poll keooga woto: “Ligd [nonglem, NW] yaa bõn-wẽns fãa yẽgre. La ligd datem sẽn so kẽerã, b basa tẽebo n kẽes b mens to-kãseng pʋgẽ.” (1 Tɩmote 6:10) Verse kãngã pa yet tɩ ligdã meng yaa wẽng ye, verse a to me ka be sẽn yet woto ye. Tʋm-tʋmdã me leb n pa yet tɩ ligd yaa “bõn-wẽnsã” yẽgre, bɩ tɩ yaa ligd n wat ne zu-loɛɛg fãa ye. Ayo, yaa ligdã nonglem n tõe n yɩ “bõn-wẽns” yẽgre, la pa yẽ bal n wat ne bõn-wẽnsã fãa ye.

Lak-y y mens ne rat tɩ looge

B sẽn pa gɩdg ligdã meng Gʋlsg Sõamyã pʋgẽ wã pa boogd keoogr ning a Poll sẽn kõ wã pãng ye. Kiris-ned sã n sɩng n nong ligdã, tõe n paka sor tɩ zu-loees buud toor-toor paam-a, tɩ sẽn ya a wẽng n yɩɩdã yaa f sẽn na n bʋdg n bas tẽebã. A Poll sẽn yeel bũmb ning kiris-neb nins sẽn be Kolosã kɩtdame tɩ sɩd kãngã paam pãng n paase: “Dẽ yĩnga bɩ y kɩɩs y yĩnga ratem dũniyã zug ka, sẽn yaa yoobo la rẽgdo la wẽng ratem la tags-wẽnse la zoe-bõne, sẽn yaa bõn-naands pʋʋsgo.” (Kolos rãmba 3:5) Wãn to la zoe-bõnã, rat tɩ loogã bɩ “ligdã nonglem” yaa bõn-naands pʋʋsgo? Woto rat n yeelame tɩ yaa wẽng tɩ d tʋlg roog sẽn yaa bedr n yɩɩda, mobil-paalle, bɩ tʋʋm sẽn yaood n yɩɩd bɩ? Ayo, bõn-kãensã mengã pa wẽns ye. La sʋkrã la woto: Yaa bõe n tusd ned sũur t’a rat bõn-kãensã a ye? La bõn-kãensã yaa tɩlae bɩ?

Tʋlsem sẽn zems la rat tɩ loogã sẽn pa yembrã tõe n yaa wala raad bugum b sẽn widgd n segl rɩɩbo, la kãgr b sẽn yõog bugum. Tʋlsem sẽn yaa sõma la b sẽn ning a zĩigẽ tõe n talla nafre. A tusda ned t’a tʋm tɩ tall yõodo. Yelbũna 16:26 yetame: “Sẽn tʋmd-a tʋmda a meng yĩnga, n dat n paam a noor dɩɩbo.” La rat tɩ loog yaa yell la wẽngã. Yaa tʋlsem sẽn loog nugu.

Sẽn tar yõod n yɩɩdã yaa d tall yõk-m-menga, d ligdã tʋlsem wɛɛngẽ. Ligd ning tõnd sẽn zamdã bɩ laog ning tõnd sẽn datã pidsda tõnd ratmã bɩ, bɩ yaa tõnd ratmã n na n kɩt tɩ d lebg ligdã yamba? Yaa rẽ yĩng la a Poll sẽn yeel tɩ yɩ ‘rat tɩ loog soab ne yɩ bõn-naands pʋʋsd yaa yembrã.’ (Efɛɛz rãmba 5:5, NW ) D sã n dat bũmb tɩ looge, sɩd-sɩda rat n yeelame tɩ d sakda bõn-kãng raabã. Sɩda, d kɩtdame tɩ bũmb ning d sẽn sõgendã yɩ d zu-soaba, d wẽnde. Sẽn yaa lebend ne rẽ, Wẽnnaam togsa woto vẽenega: “Ra bao wẽnnaam dãmb a taab ye, kal maam bala.”—Yikri 20:3.

Tõnd sã n yaa rat tɩ loog soaba, wilgdame me tɩ d pa kɩs sɩd tɩ Wẽnnaam na n pidsa a pʋlengã n kõ tõnd d sẽn datã ye. (Matɩe 6:33) Woto, rat tɩ loog rat n yeelame tɩ f basa Wẽnnaam. Rẽ wɛɛngẽ wã me, yaa “bõn-naands pʋʋsgo.” Pa lingr la a Poll sẽn wilg vẽeneg tɩ d gũus ne rat tɩ loogã ye.

A Zezi me wilga vẽeneg tɩ d gũus ne rat tɩ loogã. A kõo tõnd noor tɩ d gũus n da tʋlg bũmb d sẽn pa tar ye: “Bɩ y gũus y mens neere n da maan zoe-bõn ye; tɩ bõe, ned ka tar vɩɩm a paoong sẽn yaa wʋsg yĩng ye.” (Luk 12:15) Sã n yaa ne verse kãngã la a Zezi bilgr ning sẽn pʋglã, rat tɩ loogã tɩ tika yalem tagsg ning sẽn yet tɩ sẽn tar yõod n yɩɩd vɩɩmã pʋgẽ yaa f nug sẽn na n zãadã zugu. Tõe n yɩɩ ligdi, naam, pãng bɩ yɛl sẽn tɩ loe ne rẽ. D tõe n data bũmb nins d sẽn tõe n paama tɩ looge. D tõe n tagsame tɩ d sã n paam bũmb ning d sẽn datã, d na n paama sũ-noogo. La sã n yaa ne Biiblã la ninsaalbã sẽn vɩɩmd n yã wã, yaa Wẽnnaam bal n tõe, la n na n pidsa tõnd ratem sɩd-sɩdã wa a Zezi sẽn kɩt t’a karen-biisã tags n bãngã.—Luk 12:22-31.

Zãmaan-kãngã neb sẽn nong raab la koosgã tara minim n tõe n kɩt tɩ ned rat bũmb tɩ looge. B tusda neb wʋsg ne sɩlem manesem sẽn tar pãnga, tɩ b tags tɩ bũmb nins fãa b sẽn tarã pa sek ye. B rata bõn-yood wʋsgo, sẽn yaa bɛd la sẽn yaa sõma n yɩɩda. D pa tõe n toeem dũniyã sẽn gũbg tõndã ye, la yaa wãn to la tõnd mengã tõe n zab ne manesem kãngã?

Sek y meng ne y sẽn tarã, la y bas rat tɩ looge

A Poll wilga rat tɩ loogã tɩɩm. Yaa sek f meng ne f sẽn tarã. A yetame: “Dẽ yĩnga, tõnd sã n tar dɩɩb ne futu, yõ wã sekda tõndo.” (1 Tɩmote 6:8) Bõn-kãngã, ‘rɩɩbã ne futã’ d fãa sẽn datã bilgr tõe n wõnda nana. Neb kẽer geta televiziõ wã sẽn wilgd neb yʋy sẽn yi sẽn vɩ naar pʋgẽ. La pa woto la b na n sek b mens ne b sẽn tarã ye.

Sɩda, b pa baood tɩ Wẽnnaam sõgen dãmbã bao n vɩɩmd naong pʋgẽ ye. (Yelbũna 30:8, 9) La a Poll wilgda tõnd naong sẽn sɩd ya a soaba: yaa f sẽn na n pa tar dɩɩbo, fut la zĩig sẽn na gãande. La tõnd sã n tar bõn-kãensã, d tara bũmb nins sẽn kɩt tɩ d tõe n sek d mensã.

A Poll ra tara tikr n na n bilg sek m mengã woto bɩ? Ned sɩd tõe n seka a meng ne rɩɩbo, fut la gãag zĩig bɩ? A Poll ra segd n miimi. A ra reng n paama arzɛk la naam Zʋɩf rãmbã buud sʋka, la a ra yaa Rom tẽng-n-biiga. (Tʋʋma 22:28; 23:6; Filip rãmba 3:5) A Poll leb n namsa tood buud toor-toor koe-noogã mooneg weoogo. (2 Korẽnt dãmba 11:23-28) Yel-kãens fãa pʋsẽ, a zãmsa bũmb sẽn sõng-a t’a sek a meng ne a sẽn da tarã. Ra yaa bõe?

‘Mam bãnga m meng sekre’

A Poll wilga woto a lɛtr a yembr pʋgẽ: “Mam minima naongo, la mam minima arzɛk me. Ne bũmb fãa la zĩiga fãa mam minimame tɩ rɩ n tɩge, la mam minima kom me; mam minimame tɩ paam wʋsgo, la mam minimame tɩ kong me.” (Filip rãmba 4:12) Wõnda a Poll talla bas-yard la yam sõng wʋsgo! D tõe n tagsame t’a ra pa tar zu-loees a sẽn da wa n gʋlsd gom-kãensã wã, la pa woto ye. A ra bee bãens roogẽ Rom!—Filip rãmba 1:12-14.

D sã n tẽeg woto, a goamã tara pãng n wilgdẽ tɩ sek m mengã pa tɩ loe ne laogã bal ye, la yaa ne yɛl nins pʋsẽ f sẽn be wã me. Arzɛk wʋsg bɩ zu-loees sẽn loog nug tõe n kɩtame tɩ yɩ toog ne-d tɩ d ning bũmb nins sẽn tar yõod n yɩɩdã pipi zĩigẽ. A Poll goma tẽeb yɛl yell sẽn sõng-a t’a sek a meng ne a sẽn tara, ba a paoongã sẽn da yaa to-to ning fãa: “Mam tõe n maana bũmb fãa ne [Wẽnnaam] pãnga bãmb sẽn kõt maama.” (Filip rãmba 4:13) A Poll pa teeg a paoongã sẽn da yaa wʋsg bɩ bilfu, bɩ a vɩɩmã yɛl sẽn yaa noog bɩ toogã ye. La a baoa Wẽnnaam sõngr n na n pids a ratmã. Rẽ kɩtame t’a tõog n sek a menga.

Sẽn yɩɩd fãa, a Poll makrã ra tara yõod ne a Tɩmote. Tʋm-tʋmdã sagla bi-bɩɩg kãngã t’a tall vɩɩm sẽn dɩkd wẽn-sakrã la zood ne Wẽnnaamã n lʋɩɩs arzɛkã taoore. A Poll yeelame: “La fo sẽn yaa Wẽnnaam nedã, bɩ f zoe bõn-kãense, la f bao tɩrlem ne Wẽnnaam sakre la tẽeb ne nonglem la sũmar ne su-bʋgsem.” (1 Tɩmote 6:11) Yaa sɩd tɩ ya a Tɩmote la b taas gom-kãensã, la b paka ned ning fãa sẽn dat n waoog Wẽnnaam la a paam sũ-noog sɩd-sɩd a vɩɩmã pʋgẽ.

A Tɩmote ra segdame n gũus ne rat tɩ loogã wa kiris-ned a to buud fãa. Wõnda tẽedb sẽn yaa arzɛgs rãmb n da be Efɛɛz tigingẽ wã, zĩig ning a Tɩmote sẽn da be, a Poll sẽn da wa n gʋlsd-a wã. (1 Tɩmote 1:3) A Poll da kẽnga tẽn-kãngã leebgã sẽn da kẽesd ligd sõma wã pʋgẽ ne Kirist koe-noogã, n tuub neb wʋsgo. Sãmbg sẽn ka be, nin-kãens kẽer da yaa arzɛk rãmba, wala sẽn yaa to-to ne kiris-neb tigingã rũndã-rũndã wã.

D sã n ges b sẽn togs 1 Tɩmote 6:6-10 pʋgẽ wã, sʋkrã masã yaa: Bõe la neb nins nus sẽn zãad n yɩɩd b taabã segd n maane, b sã n dat n waoog Wẽnnaam? A Poll yeelame tɩ b segd n sɩngame n vaees b tagsgã. Ligd nong n kɩtdame tɩ ned wuk a menga. A Poll yeelame: “Togs neb nins sẽn tar dũniyã arzɛgsa tɩ b ra zẽk b mens ye, la b ra teeg arzɛg-sɛtma ye, bɩ b teeg Wẽnnaam sẽn vɩya sẽn kõt tõnd bũmb fãa tɩ sek tõnd tɩ d paam ne sũ-noogo.” (1 Tɩmote 6:17) Arzɛgs rãmbã pa segd n ges b ligdã bal ye. B segd n teega Wẽnnaam, arzɛk buud fãa sẽn yit a soab nengẽ wã.

La pa tek woto ye. Kiris-neb nins sẽn yaa arzɛk rãmbã segd n tʋma sõma ne b arzɛkã. A Poll sagla woto: ‘Maan-y neer tɩ tʋʋm sõama yɩ yãmb arzegse, la y yɩ kõatb sẽn kõt ne su-noogo.’—1 Tɩmote 6:18.

‘Vɩɩm sɩd-sɩdã’

A Poll saglgã ra rat n wilgame tɩ d segd n tẽegame tɩ laogã yõod tara koaka. Wẽnnaam Gomdã yeta woto: “Rakãagr geta a arzɛk wa tẽng sẽn tar pãnga. Yẽ tagsdame t’a yaa wa lalg sẽn yaa zãonglgo.” (Yelbũna 18:11) N-ye, bãan ning arzɛk sẽn tõe n kõ wã bee tagsg pʋgẽ bala, la sɩd-sɩda yaa belgre. Yaa wẽng tɩ d rɩk d vɩɩmã n tik b zugu, n bas Wẽnnaam lohorem baoobo.

Arzɛgsã sẽn pa kõt bãan sɩd-sɩdã kɩtame tɩ d pa segd n dɩk d saagrã n dell-a ye. Saagr hakɩkã segdame n kɩ yẽg bũmb sẽn tar pãnga, sẽn tar võor la sẽn kaoosd zugu. Kiris-ned saagrã tika d Naandã sẽn yaa Wẽnnaam a Zeova wã, la vɩɩm sẽn kõn sa wã kãabg a sẽn maana zugu. Ligd pa tõe n kõ ned sũ-noog hakɩka, tɩ b pa gomd fãagr ye. Yaa tõnd tẽebã ne Wẽnnaamã bal n tõe n kõ tõnd saag-kãngã.

D yaa arzɛk soab tɩ d yaa naong soab me, bɩ d ket n vɩ ne manesem sẽn na n kɩt tɩ d yɩ ned sẽn “tar Wẽnnaam arzegs[e].” (Luk 12:21) Bũmb pa tar yõod n yɩɩd f sẽn na n ta f Naandã yam ye. Modgr nins fãa d sẽn maand n na n ta a yamã sõngd n kɩtame tɩ d ‘bĩng arzegs beoog yĩnga yẽbgr ninga sẽn tar pãnga zugu, tɩ d tõe n paam vɩɩm sẽn yaa sɩda.’—1 Tɩmote 6:19.

[Foto, seb-neng a 7]

A Poll da bãnga a meng sekre

[Foto rãmba, seb-neng a 8]

D tõe n talla sũ-noog la d sek d mens ne d sẽn tarã