Ges-y sẽn be pʋgẽ wã

Ges-y sẽn be sebrã pʋgẽ

Yɩlemdã: A võorã meng-mengã yaa bõe?

Yɩlemdã: A võorã meng-mengã yaa bõe?

Yɩlemdã: A võorã meng-mengã yaa bõe?

RẼGENGÃ sẽn da yaa wʋsg Erop la Etazĩni yʋʋm kob-gĩn 18 la 19 soabã sasa wã yĩnga, sasa kãngã misioneer dãmbã moona b sẽn tõe n bool tɩ “yɩlemdã zãmsgo.” Zãms-kãng wilgame tɩ rẽgeng yaa yel-wẽnde, tɩ yɩlemd pẽnegd ned ne Wẽnnaam. Tõe tɩ yaa rẽ n wa ne gom-kãngã neba sẽn nong n yetẽ wã: “Wẽn-zoeer n lʋɩt taoor tɩ yɩlemd pʋgda.”

Yaa tags-kãngã la Fãagr Tãb-biisã a William la a Catherine Booth sẽn luglã tall-yã. Sã n yaa ne sebr a yembre (Health and Medicine in the Evangelical Tradition), b togs-kãseng a yembr da yaa: “Sãnfãnde, bɩɩm la fãagre.” Rẽ poore, a Louis Pasteur ne neb a taabã sẽn wa n wilg tɩ sãmbg ka be tɩ yaa rẽg-biis b sẽn boond tɩ bakteri rãmb n wat ne bãasã, rẽ kell n sõngame n paas tɩ b tik siãnsã zug n bao laafɩ wã zãma wã yĩnga.

Segls nins b sẽn dɩkã sʋka, b wa n ye pa baood tɩ bʋʋd zĩigẽ kaset soabã mok Biiblã ye, b pa leb n basdẽ tɩ karen-biisã yũ ne gobele yɛng bɩ b tũnug ne gobele yɛng zãma wã yĩng tẽrã gaar dãmbẽ ye. B ra maana modgr meng sẽn na yɩl tɩ meesã wakate sẽn da yaa kup yɛng zãma wã fãa yĩngã, tɩ ned fãa tar a rẽnda. N-ye, sɩd wõnda nin-kãensã sẽn yɩ pipi n sɩng tʋʋm-kãngã wã tõoga wʋsg n toeem nebã tagsg yɩlemdã wɛɛngẽ. B tõog n maana woto sõma wʋsg hal tɩ kɩt tɩ gʋlsd a yembr yeel tɩ b tara “yẽesem wʋsg yɩlemdã yĩnga.”

La yaa wa ‘yẽesem wʋsg kãng yɩlemdã yĩngã’ ra pa kaoos ye. Pa kaoos la toandbã rɩk te-zaals wa sãnfãndã n maan nagem teed ye. Piblisite b sẽn maan ne bãngr wʋsg tusa raadens tɩ b tags tɩ b sã n tũnug ne sãnfãn kẽere, na n kɩtame tɩ b yɩ toor ne b taabã sẽn na n maan sũ-kiir ne-bã. Yaa woto la televiziõ wã maanda. B pa nong n wilgd neb nins sẽn tõog n tar teed wʋsg b sẽn wilgd piblisite wã bɩ televiziõ filim pʋgẽ wã tɩ b pekd b roogo, tɩ b pɩɩsd b samande, tɩ b rɩkd b tãmpʋʋr sagdo, bɩ b yẽesd b yũus bɩ b baas bĩn ye.

Neb me n be n tagsdẽ tɩ f sã n kẽng tʋʋma a bee keoore, la yirã tʋʋm bɩ yɩlgr tʋʋm a taabã pa kõt ned ligd ye. La ligd yõod sẽn pa kẽed sʋkã yĩnga, bõe yĩng tɩ b na n ges zĩigã yɩlemd yelle? Woto fãa kɩtame tɩ rũndã-rũndã neb kẽer tagsdẽ tɩ yɩlemdã yaa fo mengã sẽn na n yaa yɩlemd bala.

Wẽnnaam tagsg ne yɩlemde

Sãmbg sẽn ka be, modg-kãensã b sẽn sɩng n maan sẽn na yɩl n zãms nebã yɩlemdã sɩd sõnga nebã tɩ b vɩɩmã yɩ sõma n paase. La woto sɩd zemsame, bala yɩlemdã yaa manesem sẽn yit Wẽnnaam sẽn yaa sõng la yɩlemd a Zeova nengẽ, la a sɩnga ne yẽ. A zãmsda tõnd d nafr yĩnga, d sã n lebg sõms la yɩlem d vɩɩmã nens fãa pʋsẽ.—Ezai 48:17; 1 Pɩɛɛr 1:15, Sebr Sõngo.

Wẽnnaam a Zeova yaa mak-sõng rẽ wɛɛngẽ. Yɩlemdã n paas zʋg-sõma a taabã yaa vẽeneg bũmb nins Wẽnnaam sẽn naan tɩ tõnd tõe n yã ne d ninã pʋgẽ. (Rom dãmba 1:20) Tõnd neeme tɩ bũmb nins Wẽnnaan sẽn naanã pa wat ne rẽgeng sẽn kaoosd ye. Tẽngã ne a yel-soalma buud toor-toorã yɩlgda a menga, la b maan-a lame t’a yɩ yɩlemde, t’a zã vɩɩmã tɩ zemse. Manesem yɩlemd kãngã pa tõe n yi ned a to nengẽ tɩ sã n pa Naand sẽn nong yɩlemd nengẽ ye. Woto yĩnga d tõeeme n tik rẽ zug n yeel tɩ Wẽnnaam balemdbã segd n yɩɩ yɩlem b vɩɩmã nens fãa pʋsẽ.

Yɩlemdã nens a naase

Biiblã wilgda zĩis a naas wɛɛngẽ Wẽnnaam balemdbã sẽn segd n yɩ yɩlma. Bɩ d vaees a yembr fãa.

Tẽebã wɛɛngẽ. B sã n wa gomd yɩlemd yelle, yaa zĩ-kãngã la a tar yõod n yɩɩda, bala a tɩ loee ne nedã vɩɩm sẽn pa sat saagre. Baasg zãnga, nong n yaa yɩlemdã nen-kãngã la b yĩmd n yɩɩda. D sã n na n togs nana-nana bala, yɩ yɩlemd tẽebã wɛɛngẽ rat n yeelame tɩ d ra tol n zʋʋg noy nins Wẽnnaam sẽn yãk sɩd balengã la ziri balengã yĩngã ye, bala Wẽnnaam geta ziri baleng buud fãa wala rẽgdo. Tʋm-tʋmd a Poll gʋlsame: “Bɩ y yi bãmb sʋka la y welg ne bãmba. Da sak-y tɩ yãmb sũyã rẽgem ye, la mam na reeg yãmba.” (2 Korẽnt dãmba 6:17) Karen-biig a Zak me togsa vẽeneg yel-kãngã wɛɛngẽ woto: “Wẽnnaam d Ba wã tũudum akɩka la woto: . . . zãag-m-meng ne zamaana rẽgd buud fãa.”—Zak 1:27, Sebr Sõngo.

Vẽenega, Wẽnnaam wilgame t’a pa sak tɩ b rɩk ziri balengã n gẽdg ne a sɩd balengã ye. Naoor wʋsgo, ziri balengã tɩ lagma ne minund sẽn yaa rẽgd la bõn-naands n paas wẽnnaam dãmb sẽn yaa wẽnse. (Zeremi 32:35) Woto, b sagenda kiris-neb hakɩkã tɩ b gũus n da wa kẽ baleng sẽn yaa rẽgd buud ba a yembr pʋgẽ ye.—1 Korẽnt dãmba 10:20, 21; Wilgri 18:4.

Vɩɩmã manesem wɛɛngẽ. Ka me, Wẽnnaam yãka sẽn yaa yɩlemd la sẽn pa yɩlemde. B bilga dũniyã woto Efɛɛz rãmba 4:17-19 pʋgẽ: “Woto yĩnga, mam yeta bõn-kãnga la m kɩt kaset Zusoaba pʋgẽ n yet tɩ y ra le kẽn wa neb sẽn ka pʋʋsd Wẽnnaam sẽn kẽnd ne tagsg sẽn ka barka ye. Bãmb yam ka lik ye, la bãmb ka mi Wẽnnaam vɩɩm ye . . . Wẽng fãa sẽn ka le sãamd bãmb sũyã, bãmb sakame n kẽ raglem yembdo la b maan tʋʋm dẽgd fãa hal tɩ looge.” Yoob tagsa woto pukda ne manesem wʋsgo, tɩ bãmb manesem kẽer yaa vẽeneg t’a taab bãngr yaa toogo, tɩ kɩt tɩ kiris-nebã segd n gũusi.

Sẽn nong-b Wẽnnaamã miime tɩ yo n bao ligdi, rap ne taab la pagb ne taab gãaga, pag ne rao lageng sẽn deng kãadem la yoob yɛl gesg ya a Zeova noyã sẽn tɩ loe ne yɩlemdã vɩɩm manesmã wɛɛngẽ wã kɩɩsgo. Baasg zãnga, bõn-kãensã pukda zĩig fãa reemã la masã dũni wã manesmã pʋsẽ. Rẽnd kiris-nebã segd n gũusa ne manesem kãensã. Ning fu-koeese, fut sẽn basd tɩ b ne yĩngã babs kẽer sẽn da segd n solg n kẽng kiris-neb tigissẽ wã bɩ seg taab n deem sasa wilgdame tɩ f pa tũud yɩlemdã noy ye. Tags-rẽgd sẽn yaa dũniyã rẽndã tall n wa kiris-nebã sʋkã toor sẽn ka be, fu-yerdɩ ningr woto tõe n waa ne tags-yood neb a taabã nengẽ. Zĩ-kãngã wɛɛngẽ wã kiris-nebã segd n modgame n wilg ‘yam ninga sẽn yit yĩngrã.’—Zak 3:17.

Tagsgã wɛɛngẽ. Tõnd zugã pa segd n yɩ tags-wẽns baoor ye. A Zezi yeelame tɩ d gũus ne tags-wẽns a sẽn wa n yeel tɩ: “Ned ninga fãa sẽn get pag ne datem wẽnga, a maana yoob ne yẽnda a sũur pʋgẽ.” (Matɩe 5:28; Mark 7:20-23) Gom-kãensã tɩ loee ne yoob yɛl gesg sɛb zut bɩ filim dãmbẽ, sɛb kareng sẽn gomd pag ne rao lageng yɛl yelle, la yɩɩl sẽn tar yoob goama kelgre. Woto yĩnga, kiris-nebã segd n gũusame n da rẽgem b mens n tall tags-rẽgd sẽn tõe n wa ne goam la tʋʋm dẽgd ye.—Matɩe 12:34; 15:18.

Yĩngã wɛɛngẽ. Tẽebã yɩlemd la yĩngã yɩlemd yaa yɛl a yiib sẽn loe ne taab sõma Biiblã pʋgẽ. Wala makre, a Poll gʋlsame: “M zo-nongdse, tõnd sẽn tar kãabg kãensã, bɩ d lak ne bũmb fãa sẽn yaa rẽgdo, yĩnga rẽnda la sũur dẽnda. La bɩ tõnd bɩ sõmblem pʋgẽ n paase, tõnd sẽn zoet Wẽnnaama yĩnga.” (2 Korẽnt dãmba 7:1) Woto yĩnga, kiris-neb hakɩkã modgdame n na n zã b yĩnsã, b yiyã la b zagsã yɩlma, tɩ zũnd-zãnd ka be, wa b sẽn tõe tɛka. Baa zĩig ning koomã paam n pɛg teed bɩ n so sẽn yaa toogã, kiris-nebã modgdame n na n maan b sẽn tõe tɛk n kell n yɩ yɩlem la b sak gesgo.

Yĩngã yɩlemd me baoodame tɩ d ra rɩ tab la d ra yũ sɩgaare, tɩ d ra kẽ rã-yũur wʋsg pʋgẽ, tɩ d ra yũ dorog sẽn dẽgemd la a sãamd tõnd yĩngã ye. Rũm-kɩɩmã b sẽn bilg a Salomo Yɩɩllã pʋgẽ wã ra nonga Sunem bipuglã fut yũ-noogo. (A Salomo Yɩɩllã 4:11) Ges d mengã yɩlemd yell yaa bũmb d sẽn segd n nong n maandẽ, d sẽn pa rat n yɩ yũug n kõ neba yĩnga. Parfẽ rãmb ningr tõe n talla yamleoogo, la b pa ledgd wakat fãa koom soob la fut pekr ye.

D tall tagsg sẽn kɩls n zemse

Sã n wa yaa yĩngã yɩlemd wɛɛngẽ, nebã tõe n baoa yɩlemdã tɩ loog noore. D sã n baood yɩlemd tɩ loog noore, tõe n sãama d sũ-noogã. A tõe n dɩka sẽk wʋsg me. La rot sẽn yaa rẽgd la zũnd-zãnd me tõe n wa kɩtame tɩ d yiis ligd wʋsg n maneg-ba. D tall kɩls tɩ zems n da tall manesem kãensã sẽn loog noorã ye. D zã d zagsã yɩlem tɩ sak gesgo.

D ra bas tɩ d roogã yɩ ne teed zũna ye. Yiy bɩ rot sẽn yaa zũnd-zãnd zã yɩlemd yaa toogo, la tõe n yɩɩ toog tɩ b yã rẽgdã nana-nana zũnd-zãnd woto pʋgẽ. Rot teed sẽn zems tɩ zũnd-zãnd ka be maneg tɩ yɩ yɩlemd pa rɩkd sẽk wʋsg ye. Biiblã sagenda tõnd tɩ d ra gĩn d vɩɩmã ne yɛl wʋsgo, n yetẽ: “Dẽ yĩnga, tõnd sã n tar dɩɩb ne futu, yõ wã sekda tõndo.”—1 Tɩmote 6:8.

D ning bũmb fãa a zĩigẽ. Roogã pʋgẽ, ned kam fãa segd n modgame t’a yɩ yɩlemde. Naoor wʋsgo yaa zũnd-zãnd sẽn na n be ro-pʋsẽ wã n kɩtd tɩ roogã tõr be zũnd-zãnd pʋgẽ. Zũnd-zãnd sẽn kaẽ dat n yeelame tɩ bũmb fãa bee a zĩigẽ wa sẽn zemse. Wala makre, fu-rẽgdã pa segd n tɩ rɛg tẽng ro-gãagẽ wã ye. La sẽn yɩɩd fãa, reem-teed la tʋʋm-teed sẽn dɛg tẽng tõe n yɩɩ yell menga. Zũnd-zãndã kɩtame tɩ neb wʋsg pogl b mense.

Vẽenega, yɩlemdã la kiris-ned vɩɩm manesmã yaa yɛl a yiib sẽn tũud taab wakat fãa. Wẽn-zoeer vɩɩmã wɛɛngẽ, no-rɛɛs a Ezai goma ‘so-sõng’ yelle. La a paasame tɩ “bõn-dẽgd ka na n tũ be ye.” (Ezai 35:8) N-ye, d sã n minim n tar yɩlemd manesem masã, kõta kaset sẽn tar pãng sẽn wilgd tɩ tõnd tẽeda Wẽnnaam sẽn kãab tɩ ka la bilfu, a na n lugla arzãn tẽng zugã. Rẽ poore, tẽn-kãngã sẽn lebg arzãnã babs fãa pʋsẽ, nebã fãa na n ninga Wẽnnaam a Zeova ziiri, n sak a yɩlemdã noy sẽn zems zãngã fãa.—Wilgri 7:9.

[Foto, seb-neng a 6]

Roogã pʋgẽ, ned kam fãa segd n modgame t’a yɩ yɩlemde

[Foto, seb-neng a 7]

Tẽngã yɩlgda a meng hal tɩ be yamleoog wʋsgo