‘A ka gom ne bãmba sã n ka ne yel-bũnd ye’
‘A ka gom ne bãmba sã n ka ne yel-bũnd ye’
“Bõn-kãens fãa a Zezi goma ne kʋʋnga ne yel-bũna, la b ka gom ne bãmba sã n ka ne yel-bũnd ye.”—MATƖE 13:34.
1, 2. a) Bõe yĩng tɩ makr sẽn tar pãng yĩmb yaa toogo? b) Mak-bʋs buud la a Zezi tũnug ne, la sʋgs-bʋs la a makrã rɩk-n-tʋm wat ne? (Ges-y tẽngr notã me.)
YÃMB tõe n tẽega makr y sẽn wʋm, tõe tɩ yaa zãma sõsgẽ yʋʋm wʋsg sẽn loog bɩ? Makr sẽn tar pãng pa bũmb b sẽn yĩmd tao-tao ye. Mit a yembr yeelame tɩ makr “kɩtdame tɩ f ne yɛl nins f sẽn wʋma, t’a kɩtdame tɩ kɛlgdbã tõe n tags la b mams yɛlã sẽn yɩ to-to wã.” Tõnd sẽn nong n mamsd yɛla d yamẽ wã sẽn na yɩl n tags sõma b zut n yɩɩda yĩnga, makrã kɩtdame tɩ d tõe n wʋm tagsa wã võor nana n yɩɩda. Makr tõe n kõo gom-biisã pãnga, n kõ zãmsg sẽn paad tõnd pʋ-tẽerẽ wã.
2 Karen-saamb pa zĩnd tẽng zug sẽn tũnug sõma ne makr buud toor-toor wa a Zezi Kirist ye. Yʋʋm tus a yiib la bal loogr poore, b ket n tẽra a Zezi makr wʋsg nana-nana. * Bõe yĩng t’a Zezi tũnug ne zãmsg manesem kãngã wʋsg n yɩɩd a zãmsgã pʋgẽ? La yaa bõe n kɩt tɩ makr nins a sẽn dɩkã ra tar pãng woto?
A Zezi sẽn zãms nebã ne yel-bũna
3. a) Sã n yaa ne Matɩe 13:34, 35, yaa bõe n kɩt t’a Zezi tũnug ne yel-bũna? b) Bõe n wilgd t’a Zeova segd n nonga zãmsg manesem kãngã?
3 Biiblã kõta bʋʋm kãsems a yiib sẽn kɩt t’a Zezi tũnug ne yel-bũna. Pipi, a sẽn maan woto wã, a pidsa bãngr-gomde. Tʋm-tʋmd a Matɩe gʋlsa woto: “Bõn-kãens fãa a Zezi goma ne kʋʋnga ne yel-bũna, la b ka gom ne bãmba sã n ka ne yel-bũnd ye, tɩ Wẽnnaam no-rɛɛsa sẽn da togsa paam pidsgu sẽn yeele: ‘Mam na n yaaga m noor n wẽ yel-bũna.’ ” (Matɩe 13:34, 35) ‘No-rɛɛs’ ning goam a Matɩe sẽn lebg n dɩkã yɩɩ Yɩɩl Sõamyã 78:2 gʋlsda. Yɩɩl-gʋlsd kãng gʋlsa Wẽnnaam vʋʋsem sõngã vẽnegr maasem yĩng yʋʋm kobs t’a Zezi nan pa rog ye. Sɩd pa bõn-kãseng menga, a Zeova sẽn pĩnd n wilg t’a Biriblã ra na n tũnuga ne yel-bũn yʋʋm kobs t’a nan pa wa wã sɩda? Sɩd-sɩda, a Zeova segd n nonga zãmsg manesem kãngã!
4. Wãn to la a Zezi wilg bũmb ning sẽn kɩt t’a tũnug ne yel-bũna?
4 Yiib-n-soaba, a Zezi mengã wilgame t’a tũnuga ne yel-bũn sẽn na yɩl n welg neb nins sẽn da pa rat n sak a zãmsgã. A Zezi sẽn gom ne “kʋʋnga” ka-bʋtã yel-bũndã poore, a karen-biisã sʋk-a lame: “Yaa bõe tɩ yãmb wẽed yel-bũn ne bãmba?” T’a Zezi leok-ba: “B kõo yãmb tɩ y bãng arzãn soolem sãmbdo, la b ka kõ bãmb ye. Yaa woto yĩnga tɩ mam wẽed yel-bũn ne bãmba, tɩ bõe, b getame la b ka ne ye, la b kelgdame n ka wʋmdẽ la b ka bãngd a võor ye. La Wẽnnaam no-rɛɛs a Ezai bãngr-goama pidsa ne bãmba, b sẽn yeele: ‘Yãmb na kelg ne y tʋba, la y kõn wʋm a võor ye. Yãmb na ges ne y nini, la y kõ n yã ye. Tɩ bõe, nin-kãens sũyã riglmame.’ ”—Matɩe 13:2, 10, 11, 13-15; Ezai 6:9, 10.
5. Wãn to la a Zezi makrã welg kɛlgdb nins sẽn tar sik-m-mengã ne wuk-m-meng rãmbã taaba?
5 Maana wãn t’a Zezi makrã welg nebã? Yel-bũn kẽer taoore, a kɛlgdbã ra segd n tagsa sõma n tõog n wʋm a goamã võor zãnga. Sik-m-mens rãmbã ra sʋkdame n na n bãng n paase. (Matɩe 13:36; Mark 4:34) Rẽ, makr nins a Zezi sẽn dɩkdã ra pukda sɩdã ne neb nins sɩdã ko-yũud sẽn da tarã. Wakat kãng pʋgẽ me, a yel-bũna ra solga sɩdã ne neb nins sẽn da tar wuk-m-mengã. Ad a Zezi sɩd ra yaa karen-saam kãseng menga! Masã, bɩ d ges yɛl kẽer sẽn kɩt t’a makrã tar pãng woto wã.
A tũusda yel-bõoneg n gom b zugu
6-8. a) Zu-noog bʋg la neb nins sẽn kelg a Zezi wã ra nan pa paame? b) Mak-bʋs n wilgd t’a Zezi ra tũusda yel-bõoneg n togsdẽ?
6 Y zoe n sʋka y meng n ges yɛlã sẽn da segd n yaa to-to ne a Zezi pipi karen-biis nins sẽn kelg a zãmsgã bɩ? Baa ne b sẽn da tar zu-noog sẽn yaa kãseng n yɩɩd n na n kelg a Zezi mengã goamã, b ra pa tar zu-noog wa tõnd n na n karem sebr sẽn tẽegd kɩbay nins a sẽn togsã ye. B ra segd n ninga a Zezi goamã b yamẽ wã la b sũyẽ wã. A Zezi sẽn tũnug ne makrã sõma wã kɩtame tɩ yɩ nana ne-b n yɩɩd tɩ b tẽeg a sẽn zãms-b bũmb ninsã. Wãn to?
7 A Zezi ra tũusda yel-bõoneg n gomd b yelle. Sã n da yaa tɩlae t’a paas yel-bõoneg a kɩbarã pʋgẽ, a ra gũusda sõma n gomd dẽ yelle. Woto, a togsa piis sõor takɩ pe-kɩɩm sẽn bas n tɩ bao a yembr sẽn menem, la a togs tʋm-tʋmdb sẽn tʋm lɛɛr sõor ning viyn pʋʋg pʋgẽ wã, la talã sõor nins b sẽn bobl neba.—Matɩe 18:12-14; 20:1-16; 25:14-30.
8 Wakat kãens sasa me, a Zezi basa yel-bõoneg sẽn pa tɩlaeyã togsgo, sẽn tõe n kɩt tɩ d pa wʋm yel-bũnã võorã ye. Wala makre, yamb ning sẽn pa tar nimbãan-zoeerã yel-bũnd pʋgẽ, b pa wilg yambã sẽn maan to-to n wa rɩ samd sẽn ta denie 60 000 000 ye. A Zezi ra wilgda vẽeneg bal tɩ d segd n kõo sugri. Sẽn da pakã pa yambã sẽn yɩ to-to n dɩ samdã ye, la yaa b sẽn bas a samdã taalã to-to wã, la yẽ sẽn tall manesem ning masã ne a yemb-taagã sẽn da tar yẽ samd tɩ pa zem baa fʋɩyã. (Matɩe 18:23-35) Woto me, biribl ning sẽn yaa laog sãamdã yel-bũnd pʋgẽ, a Zezi pa wilg bũmb ning sẽn kɩt tɩ yaoã yik zĩig pʋgẽ n kos a rogem pʋɩɩrã, la bũmb ning sẽn kɩt t’a sãam a pʋɩɩrã ye. La a Zezi togsa yel-bõones sẽn wilg ba wã yĩn-sidg sẽn yɩ to-to la a manesem sẽn yɩ to-to, a biriblã sũur sẽn da toeem t’a lebg n wa yirã. Yel-bõones kãensã sẽn tɩ loe ne ba wã manesmã ra tara yõod wʋsg ne a Zezi sẽn da rat n kõ zãmsg ningã, sẽn yaa t’a Zeova kõta sugr “wʋsgã.”—Ezai 55:7; Luk 15:11-32.
9, 10. a) A sã n da bilgd neb nins yell a sẽn da gomd a makrã pʋsẽ, yaa bõe n da pak a Zezi n yɩɩda? b) Wãn to la a Zezi maan t’a kɛlgdbã la neb a taabã tõe n wa tẽeg a magkrã nana-nana?
9 A Zezi ra bilgda neb nins yell a sẽn gomd a makrã pʋsẽ wã tɩ zemse. A Zezi ra pa baood n na n wilg nebã sẽn wõnd bũmb ning wʋsg ye. A sẽn da wilgd n yɩɩd yaa b sẽn maan bũmb ninga, bɩ b manesem sẽn yɩ to-to kɩbarã pʋgẽ wã. Yaa rẽ n kɩt t’a Zezi pa bao n na n wilg Samari nedã sẽn yaa nin-sõngã sẽn wõnd a soab ye. A goma bũmb sẽn tar yõod n yɩɩd rẽ zĩig sẽn zãr yelle. A wilga Samari nedã sẽn yaa nimbãan-zoetã sẽn maan to-to n wa sõng ned sẽn yaa Zʋɩf sẽn pogl n dɩg sorã zugu. A Zezi paasa yel-bõoneg nins sẽn da yaa tɩlae wã, sẽn na yɩl n zãms nebã tɩ b bãng tɩ to nonglem pa segd n tek tõnd mengã buud bɩ d tẽngã neb ye.—Luk 10:29, 33-37.
10 A Zezi sẽn da tũusd yel-bõonegã neer n gomd b yellã kɩtame t’a yel-bũnã ra yaa takɩ n pa gĩd ne yɛl wʋsg ye. Woto kɩtame t’a kɛlgdbã, n paas neb ka tɛk sẽn da na n wa karem Evãnzill dãmbã vʋʋsem sõng sẽn vẽneg tɩ b gʋlsã, tẽeg mak-kãens ne zãmsg sẽn tar yõod wʋsgã sẽn be-b pʋsẽ wã.
A makrã tikda vɩɩmã yɛl zutu
11. Kõ-y makr sẽn wilgd t’a Zezi makr toor-toorã ra tɩ loee ne yɛl a sẽn da ges neere, a bɩʋʋngã sasa Galile soolmẽ wã.
11 A Zezi ra tara tõog wʋsgo, sã n yaa ne rɩk makra sẽn tɩ loe ne nebã vɩɩmã wɛɛngẽ. A kɩbay wʋsg ra tɩ loee ne yɛl yẽ mengã sẽn da maag a yĩng n ges a bɩʋʋngã sasa Galile soolmẽ wã. Tags-y a tẽng zug vɩɩmã yelle. Naoor wʋsgo, a yãa a ma wã sẽn maand bur ne zom sẽn tar dabɩll a sẽn yãk pĩnd burẽ, n tũnug ne-a wa rabɩll n na n ning burã t’a wuki. (Matɩe 13:33) Yaa naoor ka tɛk la a ges zĩm-yõgdbã sẽn lobd b zĩm-gãmba wã Galile mogrã sẽn yaa yɩɩlll wã pʋgẽ. (Matɩe 13:47) Naoor wʋsg me, a yãa kamb sẽn deemd raagẽ. (Matɩe 11:16) A Zezi leb n tagsa yɛl a taab nebã sẽn mi sõma n ning-b a makrã pʋsẽ. Wala makre bõn-buud b sẽn bʋde, kãadem kibs sẽn be sũ-noog la kood tigisgu.—Matɩe 13:3-8; 25:1-12; Mark 4:26-29.
12, 13. Wãn to la a Zezi makr ning sẽn tɩ loe ne ki wã la nadensã wilgd t’a ra mii Galile tẽngã yɛl sõma?
12 Rẽnd pa lingri, vɩɩmã yɛl wʋsg sã n be a Zezi makr wʋsg pʋsẽ ye. Woto yĩnga, sẽn na yɩl n bãng a sẽn tar tõog ning n tũnugd ne zãmsg manesem kãngã võor sõma, yaa sõma tɩ d bãng a goamã sẽn da tar võor ning ne a kɛlgdb nins sẽn yaa Zʋɩf rãmbã. Bɩ d ges makr a yiibu.
13 Pipi, ki wã la nadensã yel-bũnd pʋgẽ, a Zezi yeelame tɩ rao n bʋd ki a pʋʋgẽ, tɩ “bɛ” wa kẽ pʋʋgã n bʋd nadense. Bõe yĩng tɩ yaa tʋʋmd sẽn yaa wẽng yell la a Zezi yãk n gomda? Be neere, bãng-y t’a togsa mak-kãngã Galile mogrã noore, la tɩ vẽenega, Galile nebã tʋʋm-kãseng ra yaa koobo. Bũmb ye beeme n yaa wẽng ne koaad n yɩɩd a bɛ sẽn na n solg n kẽ a pʋʋgã n bʋd nadens bɩ? Noy sẽn da be rẽ wẽndã wilgdame tɩ bɛɛb tʋʋm a woto sɩd zĩndame. Rẽnd pa vẽeneg t’a Zezi tũnuga ne yell a kɛlgdbã sẽn da tõe n wʋm sɩda?—Matɩe 13:1, 2, 24-30.
14. Kɩbar ning sẽn gomd Samari nedã sẽn yaa nin-sõngã yellã pʋgẽ, bõe yĩng tɩ pa zaalem yĩng la a Zezi sẽn yeel tɩ sorã ‘da yita Zerizalɛm n dabd Zeriko’ wã?
14 Yiib-n-soaba, tẽeg-y kɩbar ning sẽn gomd Samari nin-sõngã yellã yelle. A Zezi sɩngame n yeele: “Dao a yembre n da yi Zerizalɛm n dabd Zeriko, tɩ fãadb tek n yõk-a n piid a futu la b pogl-a n bas-a t’a rat n ki.” (Luk 10:30) Pa zaalem yĩng la a Zezi sẽn yeel tɩ yaa sor ning sẽn “da yi Zerizalɛm n dabd Zeriko” wã ye. A Zezi sẽn da wa n togsd kɩba-kãngã wã, a ra bee Zide sẽn da pa zãr ne Zerizalɛmã. Woto kɩtame t’a kɛlgdbã ra mi sor ning yell a sẽn da gomdã. So-kãng ra yaa wẽng wʋsgo, sẽn yɩɩd fãa ne ned ning sẽn togd sor be a yembre. Sorã ra gõdma wʋsg n tar pẽgs ka tɛk tɩ wagda wã ra tõe n tɩ solg be.
15. Bõe yĩng tɩ ned ba a yembr da pa tõe n kõ maan-kʋʋdã ne Levi nedã bʋʋm b yam-kaalgã yĩnga, Samari nin-sõngã kɩbar pʋgẽ?
15 Yaa bʋʋm a to yĩng me la a Zezi sẽn yeel tɩ sorã ‘yii Zerizalɛm n dabd Zeriko’ wã. Sã n yaa ne kɩbarã, pipi yaa maan-kʋʋda, rẽ poore yaa Levi ned me n da wa n tũud so-kãnga, la bãmb ned ba a ye yaool n pa yals n sõng rao wã b sẽn poglã ye. (Luk 10:31, 32) Maan-kʋʋdbã ra tʋmda maan-kʋʋrã tʋʋmd Zerizalɛm wẽn-doogẽ wã, tɩ Levi nebã ra sõngd-ba. Maan-kʋʋdb la Levi neb wʋsg n da be Zeriko, b sã n da pa tʋmd wẽn-doogẽ wã, bala Zeriko sẽn da zãr ne Zerizalɛm ra yaa kɩlometr 23 bala. Woto kɩtame tɩ sãmbg sẽn ka be, b ra tũud so-kãngã. Ges-y me tɩ maan-kʋʋdã la Levi nedã ra ‘yita Zerizalɛm,’ rẽnd b ra yii wẽn-doogẽ wã n kuusẽ. Rẽnd ned ba a ye ra pa tõe n kõ ra-kãensã bʋʋm b yam-kaalgã yĩng n yeel tɩ: ‘B sẽn pa sõng rao wã sẽn poglã ya a sẽn da wõnd kũum, tɩ kũum sɩɩsg na n wa kɩt tɩ b pa zems ne maan-kʋʋrã tʋʋmd wẽn-doogẽ wã wakat bilf yĩngã.’ (Maankʋʋre 21:1; Sõdbo 19:11, 16) Pa vẽeneg t’a Zezi makrã ra pukda yɛl a kɛlgdbã sẽn da mi sõma sɩda?
A rɩka makr wʋsg sẽn tik naanegã zugu
16. Bõe yĩng t’a Zezi sẽn da mi naanegã sõma wã pa lingri?
16 A Zezi makr la a kɩbay wʋsg wilgdame t’a mii mood la tɩɩse, rũmsã la saag ne sebgo. (Matɩe 6:26, 28-30; 16:2, 3) Yaa yɛ la a paam bãngr a woto? A sẽn da wa n bɩt Galile wã, sãmbg sẽn ka be, a ra tara soay wʋsg n na n ges a Zeova naanegã sõma. Sẽn paase, a Zezi yaa “Bi-kãseng sẽn yɩɩd bõn-naandsa fãa,” t’a Zeova tũnug ne-a t’a yɩ “tʋʋm mit” n naan bũmbã fãa. (Kolos rãmba 1:15, 16; Yelbũna 8:30, 31) Rẽnd yaa lingri, a Zezi sẽn da mi naanegã sõma wã bɩ? Bɩ d ges a sẽn tʋm ne bãngr kãngã sõma a zãmsgã pʋgẽ to-to.
17, 18. a) Wãn to la a Zezi goam nins sẽn be Zã sak 10 pʋgẽ wã wilgd t’a ra mii piis sõmã? b) Bõe la neb sẽn tɩ ges tẽns nins yell b sẽn gom wʋsg Biiblã pʋgẽ wã yã loees nins sẽn be pe-kɩɩmb la b piisã sʋkã wɛɛngẽ?
17 A Zezi makr nins sẽn be yamleoog n yɩɩdã a ye ya a soab ning sẽn be Zã sak 10 pʋgẽ wã. Beenẽ, a rɩka zems-n-taar sẽn tar pãngã a sẽn tar ne a karen-biisã n mak ne a soab ning sẽn be pe-kɩɩm ne a piis sʋkã. A Zezi goamã wilgdame t’a ra mii piis sõma. A wilgame tɩ piis basdame tɩ b wilg-b sore, la tɩ b tũuda b pe-kɩɩmã wakat fãa. (Zã 10:2-4) Neb sẽn tʋg n ges tẽns nins yell b sẽn gom wʋsg Biiblã pʋgẽ wã yãa loees sẽn ka mak-n-taag sẽn be pe-kɩɩmb ne b piisã sʋkã. Yʋʋm kob-gĩnd 19 soabã sasa, rũms mit a Tristram yeelame: “Vugri mam gesa pe-kɩɩm sẽn deemd ne a rũmsi. A maana wa a zoetame, tɩ piisa rig-a n gũbg-a. . . . Rũmsa fãa wa n baas n karg n gũbg-a lame, n yɩgd n tiisd n zoet n gilgd-a.”
18 Bõe yĩng tɩ piis pʋgd b pe-kɩɩmã? A Zezi yeelame tɩ yaa “b sẽn mi yẽ koɛɛga yĩnga.” (Zã 10:4) Piisã sɩd mii b pe-kɩɩmã koɛɛg bɩ? A George Smith gesa a toor n gʋls a sebr a yembrã (The Historical Geography of the Holy Land) pʋgẽ tɩ: “Wakat ninga yaa ne yamleoog la d kẽngd Zide bulg a yembr noor n tɩ vʋʋs wĩnto-sʋk sasa. Beenẽ d yãta pe-kɩɩmb a tãab bɩ a naas sẽn wat ne b rũmsi. Rũmsã ra gẽdgda taaba, tɩ tõnd ra sʋkd d mens n getẽ wãn to la pe-kɩɩm fãa na n tõog n bãng a bãgre. La rũmsã sẽn wa n yũ koomã la b reem n sa, pe-kɩɩmbã teesa babs toɛy-toɛya, tɩ ned kam fãa bool a piisã wa a sẽn minim n maandẽ wã. Ned fãa piis yii piisã wʋsgã sʋk n kẽng a kɩɩmd nengẽ, tɩ piisã bak taab bãgr-bãgr n loog wa b sẽn da wa to-to wã.” A Zezi yãa makr ning sẽn zems n yɩɩdã sẽn bilgd tagsg ning a sẽn dat n taasã. Tõnd sã n bãng a zãmsgã la d sak n tũ a sor-wilgrã, rẽ, yẽ sẽn yaa ‘pe-kɩɩm sõngã’ na n gesa d yell ne sũ-bʋgsem la nonglem.—Zã 10:11.
A ra tikda yɛl a kɛlgdbã sẽn mi zut n dɩkd makrã
19. Sẽn na yɩl n kɩɩs zãmsg sẽn pa sɩda, wãn to la a Zezi tũnug sõma ne yel-beed sẽn zĩnd a babgẽ wã?
19 Kɩbay tũnugr sõma tõe n tɩ loee ne yɛl neb sẽn vɩɩmd bɩ makr sẽn tar zãmsgo. Vugri, a Zezi tũnuga ne yell sẽn da maan sẽn pa kaoos n wilg tɩ nebã sẽn nong n tagsdẽ tɩ yel-beedã sã n paam neda ya a tʋʋmd biisã, pa sɩd ye. A yeelame: “Wala neb piig la a nii Siloe gãsg sẽn lʋɩ n kʋ wã, yãmb tẽedame tɩ bãmb yaa yel-wẽn dãmba n yɩɩd neba fãa sẽn be Zerizalɛm bɩ?” (Luk 13:4) A Zezi kɩɩsa pʋlemdã tagsg hal sõma. Neb 18 kãensã pa ki, b sẽn maan yel-wẽnd sẽn pa tat Wẽnnaam yam yĩng ye. B sẽn ki kũ-miuugã ra yaa zu-beed wakat sẽn wa ne lingr bala. (Koɛɛg Soaba 9:11, Sebr Sõngo) Woto wã a tũnuga ne yell sẽn maan a kɛlgdbã sẽn da mi sõma n kɩɩs zãmsg sẽn yaa ziri.
20, 21. a) Bõe yĩng tɩ Fariziẽ rãmbã ning a Zezi karen-biisã taale? b) Gʋlsg Sõamyã kɩba-bʋg la a Zezi tũnug ne n wilg t’a Zeova zɩ n tʋlg tɩ b tũ vʋʋsg daarã noor dem-dem? d) Bõe yell la d na n gom sõsg ning sẽn pʋgdã pʋgẽ?
20 A Zezi zãmsgã pʋgẽ, a leb n tũnuga ne makr wʋsg sẽn yit Gʋlsg Sõamyã pʋgẽ. Tẽeg-y sasa ning Fariziẽ rãmbã sẽn ning a karen-biisã taale, b sẽn da yãk ka-zut n tẽg n wãbd Vʋʋsg daarã sasa wã. Sɩd-sɩda, karen-biisã ra pa kɩɩs Wẽnnaam Tõogã ye, la yaa Fariziẽ rãmbã sẽn da tagsd to-to ne tʋʋmd sẽn kɩɩsd Vʋʋsg daarã tõog wɛɛngẽ ne pa-vigsdã la b kɩɩs-yã. Sẽn na yɩl n dɩk makr n wilg tɩ Wẽnnaam zɩ n tʋlg tɩ b tũ Vʋʋsg daarã tõog tɩ yɩ dem-dem, a Zezi goma kɩbar ning sẽn be 1 Sãmwɛll 21:3-6 pʋgẽ wã yelle. Kom sẽn da wa n tar a Davɩɩd ne rap nins sẽn da be ne yẽ wã, b yalsa sɛk roogẽ wã n wãb sɛk-roogã bur b sẽn da ledgã. Naoor wʋsgo, b bĩngda bur kʋdgã b sẽn yãkã tɩ maan-kʋʋdbã wa rɩ. La yɛlã sẽn da yaa to-to ningã yĩnga, b pa ning a Davɩɩd ne rapã taal b sẽn wãb burã yĩng ye. Biiblã pʋgẽ, yaa kɩba-kãngã pʋgẽ bal la b wilg bu-kʋdã neb sẽn pa maan-kʋʋdb sẽn wãbe. A Zezi ra mii kɩbar ning a sẽn na n tũnug ne wã tɩ zems kɛpɩ, la a kɛlgdbã sẽn yaa Zʋɩf rãmbã ra mii kɩbarã tɩ sãmbg ka be ye.—Matɩe 12:1-8.
21 Sɩd-sɩda, a Zezi ra yaa Karen-saam Kãseng tɛkẽ! Ad sɩd yaa tõog kãseng sẽn ka to la a Zezi tar n na n taas sɩd yõod sẽn yaa kãsems ne manesem sẽn kẽed a kɛlgdbã sũyã! La yaa wãn to la d tõe n dɩk a togs-n-taare, d sã n wa kõt zãmsgo? B na n goma rẽ yell sõsg ning sẽn pʋgdã pʋgẽ.
[Tẽngr note]
^ sull 2 A Zezi makrã yɩɩ buud toor-toore: a rɩka makre, a maka yɛl ne taaba. B mi-a-la sõma ne a sẽn tũnugd ne zãmsg pʋgẽ kɩbayã, b sẽn wilg tɩ yaa “kɩba-koeese, sẽn nong n yaa mamsgo, sẽn tar zãmsg vɩɩmã manesem bɩ tẽebã wɛɛngẽ wã.”
Y tẽrame bɩ?
• Bõe yĩng t’a Zezi tũnug ne makr toɛy-toɛy n zãms nebã?
• Mak-bʋg n wilgd t’a Zezi tũnuga ne makr a kɛlgdbã sẽn da mi?
• Wãn to la a Zezi tũnug ne a bãngrã sẽn tɩ loe ne naanegã n tʋm sõma a makrã pʋsẽ?
• Wãn to la a Zezi tũnug ne yɛl a kɛlgdbã sẽn da mi?
[Zãmsgã sogsgã]
[Foto rãmba, seb-neng 23]
A Zezi goma yamb sẽn zãgs t’a kõn bas sam-kɩdg taale, la ba sẽn kõ a biribl sẽn dɩk a rogem-pʋɩɩrã fãa n yi n tɩ sãam sugr yelle
[Foto, seb-neng 24]
Bõe la a Zezi ra rat n wilg a kɩbar ning sẽn gomd Samari nin-sõngã yell pʋgẽ?