Ges-y sẽn be pʋgẽ wã

Ges-y sẽn be sebrã pʋgẽ

Bao-y a Zeova sẽn feesd sũyã

Bao-y a Zeova sẽn feesd sũyã

Bao-y a Zeova sẽn feesd sũyã

“Bɩ y bao maam, n kell n vɩɩmde.”—AMOS 5:4,

1, 2. Gʋlsg Sõamyã sẽn yeel t’a Zeova ‘geta sũurã’ rat n yeelame tɩ bõe?

WẼNNAAM A ZEOVA yeela no-rɛɛs a Sãmwɛll tɩ “Wẽnnaam ka get wa ninsaal sẽn geta ye. Ninsaal geta nin sẽn ne, la Wẽnnaam geta sũuri.” (1 Sãmwɛll 16:7) Yaa wãn to la a Zeova ‘get sũuri’?

2 Gʋlsg Sõamyã pʋgẽ, naoor wʋsgo sũurã makda ned sẽn sɩd yaa to-to wã: a tʋlsmã, a tagsa wã la a sẽn nong bũmb ninsã. Rẽnd Biiblã sã n yetẽ tɩ Wẽnnaam geta sũuri, a rat n yeelame t’a getame tɩ zʋʋg nif sẽn ne wã bala, n get nedã sẽn sɩd yaa a soabã.

Wẽnnaam da feesda Israɛlle

3, 4. Sã n yaa ne Amos 6:4-6, yɛlã ra yaa wãn to Israɛll buud piigã rĩung pʋgẽ?

3 Wẽnnaam sẽn yaa sũy fɛɛsdã sẽn fees Israɛll buud piigã a Amos wakatã, bõe la a yã-yã? Amos 6:4-6 gomda rap sẽn da ‘gãe wob-yẽn gãas zut n wãbd piis ne niig nemd’ yelle. Nin-kãensã ra ‘wẽeda koal’ la b yũud divẽ.

4 F sã n ges zugẽ-zugẽ, rẽ tõe n wõnda bũmb sẽn be yamleoogo. Arzɛgs rãmbã bee naar pʋgẽ, n be b ro-neebã pʋsẽ n dɩt rɩ-nood la b yũuda, la b kelgd mizik b sẽn maand ne yʋʋmd teed nins wẽeb sẽn noom n yɩɩdã. B ra leb n tara ‘wob-yẽn gãase.’ Samari sẽn yaa Israɛll buud piigã rĩung na-tẽngã pʋgẽ, sẽn vaeesd-b raboodã la te-kʋdã yãa wob-yẽn b sẽn pees tɩ be rasãnde. (1 Rĩm dãmba 10:22) Wõnda b ra talla wob-yẽn kãens wʋsg n nags teed la lalse.

5. Bõe yĩng tɩ Wẽnnaam sũur da pa noom ne Israɛll nebã a Amos wakatã?

5 Rẽ yĩnga yaa Israɛll nebã sẽn da vɩ naar pʋgẽ n dɩt rɩ-noodo, n yũud divẽ sẽn noom la b kelgd mizik noogã n da pa noom Wẽnnaam a Zeova bɩ? Ayo! Sɩda, yaa yẽ n kõ bõn-kãensã fãa ninsaal sũ-noog yĩnga. (1 Tɩmote 6:17) Bũmb ning sẽn da pa noom a Zeova wã yaa nin-buiidã tʋlsem wẽnsã, b sũyã sẽn da yaa wẽnsã, b sẽn da paoogd Wẽnnaamã la b sẽn da pa tar nonglem ne b buudã nebã.

6. Israɛll tẽebã ra yaa wãn to a Amos wakatã?

6 Nin-kãensã ‘sẽn da gãe n wãbd piis ne niig nemd n yũud rãam la b wẽed koalã,’ ra yaa bũmb sẽn lingdi. B soka nin-kãensã woto: “Yãmb tẽedame tɩ y tõe n tusa tooga raar t’a zãag ne-y” la? B sũy ra segd n sãama wʋsg ne Israɛll sẽn da lebg a soabã. La vẽenega, ‘a Zozɛf buuda sãoong ra ka sãamd b sũur’ ye. (Amos 6:3-6) Wẽnnaam pa ges tẽngã arzɛkã bal ye, a yãa a Zozɛf buudã, bɩ Israɛll sẽn da zarb to-to tẽebã wɛɛngẽ wã. Ne rẽ fãa, nin-buiidã ra ket n vɩɩ b vɩɩm tɩ b toog kaẽ ye. Rũndã-rũndã, neb wʋsg tara manesem kãngã buudu. B tõe n sak n deegame tɩ d vɩɩ tood wakate, la toog sã n nan pa paam bãmb mengã, b toog kae ne neb a taabã namsg la tẽebã yɛl ye.

Israɛll da yaa buud sẽn da tar sãang n debda

7. Israɛll nebã sã n da pa sak Wẽnnaam keoogrã, bõe n da na n paam-ba?

7 A Amos sebrã bilgda tẽngã sẽn sãamd to-to wã, baa ne a sẽn da tar arzɛkã. A nebã sã n da pa sak Wẽnnaam a Zeova keoogrã n dems b tagsgã, a ra na n bas-b lame tɩ b bɛɛbã tõog-ba. Rẽ, Asiri nebã ra na n wa reega b gãasã sẽn maan ne wob-yẽnã la b tall-b n kẽng yembdo, tɩ b naarã kell n sa.

8. Israɛll buudã maana wãn n wa zarb tẽebã wɛɛngẽ?

8 Israɛll buudã maana wãn n wa zarb woto? Fãa sɩnga yʋʋmd 997 sẽn deng Kirist zãmaanã, rĩm a Salomo biribl a Roboam sẽn wa n deeg naamã tɩ Israɛll buud piigã welg ne Zida la Bẽnzame buudã poore. Israɛll buud piigã rĩung rĩm da yaa a Nebat biig a Zeroboam pipi soaba. (1 Rĩm dãmba 11:26) Rĩm a Zeroboam kɩtame tɩ nin-buiidã tags tɩ yaa toog wʋsg ne-b tɩ b kẽng Zerizalɛm n tɩ balem a Zeova. La sɩd-sɩda ra pa nin-buiidã neer n sɩd ra pak-a ye. Ayo, yaa a naamã la a ra rat n kogle. (1 Rĩm dãmba 12:26) A Zeroboam ra yɛɛsdame tɩ Israɛll nebã sẽn da ket n kaoogd n debd Zerizalɛm naoor a tãab yʋʋmd-yʋʋmd kibs rãmbã b sẽn maand n waoogd a Zeova wã ra wa baas n sak Zida n bas yẽ ye. Sẽn na yɩl tɩ ra wa yɩ woto, a Zeroboam kɩtame tɩ b maan sãnem nag-biy a yiibu, n ning a yembr Dan la a to wã Betɛlle. Woto, nag-bilã baleng lebga Israɛll tẽngã tõr tũudum.—2 Kɩbaya 11:13-15.

9, 10. a) Tũudum kibs bʋs la rĩm a Zeroboam pipi soab sigl-yã? b) Wãn to la Wẽnnaam da get kibs rãmb nins b sẽn da maand Israɛll a Zeroboam a yiib soab wakatã?

9 A Zeroboam makame n na n kɩt tɩ b ges tũudum paalgã wa bõn-sõngo. A sigla kibs toɛy-toɛy sẽn wõnd b rãmb nins b sẽn da maand Zerizalɛmã. D karemda 1 Rĩm dãmba 12:32 pʋgẽ woto: “A Zeroboam kɩtame tɩ kiuug a nu soaba rasem piig la a nu raara yɩ kibs raar wa kibs ning b sẽn maand Zida pʋgẽ wã. La yẽ maana maand tẽn-kugr zugu. Yẽ maana woto Betɛll.”

10 A Zeova zɩ n sak ziri tũudum kibs rãmb a woto ye. A tũnuga ne a Amos n wilg rẽ vẽeneg sẽn yɩɩd yʋʋm koabg poore, a Zeroboam a yiib-n-soab sẽn wa n lebg Israɛll buud piigã rĩung naabã yʋʋmd 844 sẽn deng Kirist zãmaanã sẽnesã. (Amos 1:1) Sã n yaa ne Amos 5:21-24, Wẽnnaam yeelame: “Mam kisa yãmb kibs rayã. Mam ka rat-b ye. Yãmb tiginga ka noom maam ye. Yãmb sã n wa ne maand la ki n na n kõ maam, mam ka na n deeg ye. Mam ka na n ges y rũm-nobds nins yãmb sẽn kʋ n maan y laafɩ maanda ye. Zãag-y maam ne y yɩɩla bʋʋre. Mam ka rat n kelg y kʋnda wẽeb ye. Kɩt-y tɩ tɩrlem ne sõmblem yɩ wʋsg wa kʋɩlg ko-zoetem sẽn ka na n tol n sɛ ye.”

Yɛl sẽn wõnd woto rũndã-rũndã

11, 12. Wõneg bʋg n be pĩnd wẽndẽ Israɛllã baleng la b sẽn maand kiris-neb ne yʋʋr siglsã pʋsẽ wã sʋka?

11 Vẽenega, a Zeova feesa neb nins sẽn maand Israɛll kibs rãmbã sũyã, la a zãgsa b kibs rãmbã la b maand sẽn yõogd bugmã. Rũndã-rũndã me, Wẽnnaam zãgsda kiris-neb ne yʋʋrã sigls sẽn maand kɩfen dãmb kibs rãmb wala Nowɛll la Pakã. Sã n yaa ne a Zeova sõgen dãmbã, lagem-n-taar pa be tɩrlem ne tõog kɩɩsg sʋka, la vẽenem ne lik sʋk ye.—2 Korẽnt dãmba 6:14-16.

12 Wõneg a taab n be nag-bilã baleng Israɛll nebã sẽn da maandã ne bũmb ning sẽn maand kiris-neb ne yʋʋr siglsã pʋsẽ wã sʋka. Baa neb kẽer sẽn yet tɩ b yaa kiris-neb sã n sakd sɩd ning sẽn be Wẽnnaam Gomdã pʋgẽ wã, kiris-neb ne yʋʋr siglsã neb pa balemd Wẽnnaam nonglem hakɩk yĩng ye. Sã n da yaẽ la woto, b ra na n modgda wakat fãa n balemd a Zeova ne “vʋʋsem sõng la ne sɩda,” bala yaa baleng kãngã buud n tat a yam. (Zã 4:24, NW ) Sẽn paase, kiris-neb ne yʋʋr siglsã pa tar manesem sẽn kɩtd tɩ “tɩrlem ne sõmblem yɩ wʋsg wa kʋɩlg ko-zoetem sẽn ka na n tol n sɛ” ye. La wakat fãa, b lomsda Wẽnnaam noyã sẽn tɩ loe ne vɩɩm manesmã. B basda yoob la yel-wẽn-kãsems a taab taale, hal n sakdẽ meng tɩ rap ne rap la pagb ne pagb kẽed kãadem ne taaba!

‘Bɩ y nong sẽn yaa neere’

13. Bõe yĩng tɩ d segd n tũ Amos 5:15 goamã?

13 A Zeova yeta neb nins fãa sẽn sɩd rat n ta a yamã yaa: “Bɩ y kisg wẽnga la y nong sẽn yaa neere.” (Amos 5:15, NW ) Nonglem la kisgr tara pãng wʋsgo, n yit sũurẽ. Sũur sẽn yaa zãmb soaba yĩnga, d segd n maana d sẽn tõe fãa n kogl-a. (Yelbũna 4:23; Zeremi 17:9) Tõnd sã n bas d sũurã t’a bɩɩs tʋlsem wẽnse, d tõe n wa mikame tɩ d nonga sẽn yaa wẽng la d kis sẽn yaa neere. Tõnd sã n tũ tʋlsem kãens n maan tɩ yel-wẽnã lebg minungu, baa yẽesem sẽn ka to Wẽnnaam tʋʋmdã pʋgẽ pa tõe tɩ d ta a yam ye. Woto yĩnga, bɩ d pʋʋs Wẽnnaam t’a sõng-d tɩ d ‘kisg sẽn yaa wẽnga, la d nong sẽn yaa neere.’

14, 15. a) Israɛlle, ãnd dãmb n da nong sẽn yaa neere, la manesem bʋg la b tall ne bãmb neb sãnda? b) Rũndã-rũndã, wãn to la d tõe n keng neb nins sẽn dɩk b sẽkã fãa kẽes Wẽnnaam tʋʋmdã pʋgẽ wã raoodo?

14 La pa Israɛll nebã fãa n da maand sẽn yaa wẽng a Zeova nifẽ ye. Wala makre, a Oze la a Amos ra ‘nonga sẽn yaa neere,’ n tʋm b no-reesemdã ne kɩs-sɩda. Kẽer maana pʋleng n yɩ Nazireẽ rãmba. B nazireẽemdã fãa sasa, b pa yũ rãam ye. (Sõdbo 6:1-4) Wãn to la Israɛll neb a taabã ges tẽeb la mong-m-meng vɩɩm ning nin-kãensã sẽn da yaa neer maandbã sẽn tallã? Sok-kãngã leokr sẽn sãamd sũurã wilgda wẽngã maaneg sẽn da paam pãng to-to buudã pʋgẽ. Amos 2:12 yetame: “La yãmb kɩtame tɩ naziir dãmba yũ rãam. Yãmb yeela m no-rɛɛsdba tɩ b ra le togs bãngr-goam ye.”

15 Israɛll nin-kãensã sẽn yã Nazireẽ rãmbã la no-rɛɛsdbã sẽn kõt mak-sõng wẽn-sakrã wɛɛngẽ wã, yãnd n da segd n yõk-ba, tɩ rẽ ra segd n kɩt tɩ b toeeme. La b pa maan woto ye, b baoome n na n koms wẽn-sakdbã raood tɩ b ra pẽg Wẽnnaam ye. D pa segd abada n sagl so-pakdbã, misioneer dãmbã, kaagr yel-gɛtbã bɩ Betɛllã zak neb tɩ b bas b Wẽnnaam tʋʋmdã n vɩɩmd wa neb a taaba ye. D segd n pẽg-b lame, la d raool-b tɩ b kell n kẽng taoor ne b tʋʋm-neerã!

16. Bõe yĩng tɩ Israɛll nebã tẽeb ra yaa sõma a Moiiz wakatã n yɩɩd a Amos wakatã?

16 Baa ne Israɛll neb wʋsg sẽn da be naar pʋgẽ a Amos wakatã, b ra pa tar “Wẽnnaam arzɛgs ye.” (Luk 12:13-21) B yaab rãmbã ra rɩɩ mannã bal we-raoogẽ wã yʋʋm 40 pʋgẽ. B ra pa kʋʋd nag-nobds n maand kibs rãmb bɩ b gãe gãas sẽn yaa nuga sẽn maan ne wob-yẽn zut ye. La a Moiiz yeel-b lame: ‘Zusoab a Wẽnnaam ninga yãmb sẽn maanda fãa barka. . . . Yʋʋm pis-naasa fãa pʋgẽ, Zusoab a Wẽnnaam zĩnda ne yãmb tɩ bũmb ka paoog yãmb ye.’ (Tõodo 2:7) N-ye, weoogã pʋgẽ, Israɛll nebã paama bũmb nins sẽn sɩd da yaa tɩlae ne-bã wakat fãa. Sẽn yɩɩd fãa, b paamame tɩ Wẽnnaam nong-ba, t’a kogl-b la a ning-b barka!

17. Bõe yĩng t’a Zeova tall pĩnd wẽndẽ Israɛll nebã n tɩ kẽes Kãabg Tẽngẽ wã?

17 A Zeova tẽega a Amos wakatẽ nebã t’a ra talla b yaab rãmbã n tɩ kẽes Kãabg Tẽngẽ wã, la a sõng-b tɩ b rig b bɛɛbã n yiis be. (Amos 2:9, 10) La yaa bõe yĩng t’a Zeova yiis Israɛll nin-kãens Ezipt n tɩ kẽes-b Kãabg Tẽngẽ wã? Yaa sẽn na yɩl tɩ b vɩɩmd naar pʋgẽ la b zãgs b Naandã bɩ? Ayo. La yaa sẽn na yɩl tɩ b paam b mens la b lebg nin-buiid sẽn paam yɩlgr tẽebã wɛɛngẽ n tõog n balm-a. La Israɛll buud piigã rĩung neb ra pa kis sẽn yaa wẽng la b nong sẽn yaa neer ye. B ra basa Wẽnnaam a Zeova n waoogd bõn-naandse. Ad sɩd yaa yãnde!

A Zeova sokdame

18. Bõe yĩng t’a Zeova kõ tõnd paam-m-meng tẽebã wɛɛngẽ?

18 Wẽnnaam pa na n sĩnd n pa sok Israɛll nebã sẽn tall zɩ-beoogã ye. A wilga a tagsg vẽeneg ne yel-kãngã n togse: “M na n sɩbga yãmb y yel-wẽna yĩnga.” (Amos 3:2) Gom-kãensã segd n kɩtame tɩ d tags tõnd mengã sẽn paam fãagr rũndã-rũndã Eziptã pʋgẽ, sẽn yaa zãmaan wẽng kãngã wã yelle. A Zeova pa kõ tõnd paam-m-meng tẽebã wɛɛngẽ tɩ d pʋg d mens bõn-datɩ ye. La a maana woto sẽn na yɩl tɩ d paam d mens n tõog n pẽg-a ne d sũy fãa n kẽes d meng zãng baleng sẽn yaa yɩlemdã pʋgẽ. Tõnd ned kam fãa na n kolg n togsa Wẽnnaam d sẽn dɩkd d paam-m-mengã n tʋmd to-to wã wɛɛngẽ.—Rom dãmba 14:12.

19. Sã n yaa ne Amos 4:4, 5, bõe la Israɛll neb wʋsg ra wa n nongẽ?

19 Zu-bʋko, Israɛll neb wʋsg pa kelg a Amos koɛɛgã sẽn tar pãngã ye. Amos 4:4, 5 pʋgẽ, no-rɛɛsã wilgame tɩ b sũyã bẽeda tẽebã wɛɛngẽ. A yeela woto: “Israɛll nebã, kẽng-y Betɛll n tɩ maan wẽnga. Kẽng-y Gilgall n tɩ paas y yel-wẽna pãnga. . . . Yaa woto la y maanda.” Israɛll nebã pa tall tʋlsem sẽn zems ye. B pa kogl b sũyã ye. Rẽ kɩtame tɩ bãmb wʋsg sẽn yɩɩd wa nong sẽn yaa wẽng la b kis sẽn yaa neere. Nin-tõtb kãensã sẽn da balemd nag-bilã pa toeem ye. A Zeova ra na n sok-b lame, tɩ b ra segd n kii b yel-wẽnã pʋgẽ.

20. Wãn to la ned tõe n maan wa sẽn zems ne Amos 5:4 sẽn yetã?

20 Ra pa segd n yɩ nana ne ned sẽn da vɩ Israɛll rẽ wẽnd t’a kell n sak a Zeova ye. Wa rũndã-rũndã kiris-nebã fãa, kom-bɩɩs la kãsemb sẽn mi wã, pa nana tɩ f tall manesem sẽn yaa toor ne zãmaanã neb rẽnd ye. La Israɛll neb kẽer sẽn da nong Wẽnnaam la b ra tʋll n ta a yamã yĩnga, b modgame n tũ sɩd balengã. Ne nonglem, a Zeova yeel-b-la bũmb ning sẽn be Amos 5:4 (NW ) pʋgẽ wã: “Bɩ y bao maam, n kell n vɩɩnde.” Rũndã-rũndã me, Wẽnnaam tara nimbãan-zoeer ne neb nins sẽn tekd yam n kos sugr la b baood-a, b sẽn paamd bãngr sẽn yaa takɩ a Gomdã pʋgẽ la b maand a raabã yĩnga. Woto maaneg pa nana ye, la rẽ na n kɩtame tɩ b wa paam vɩɩm sẽn pa satã.—Zã 17:3.

B paamda bark baa ne tẽebã kom sẽn be wã

21. Kom bʋg buud n tar neb nins sẽn pa be sɩd balengã pʋgẽ wã?

21 Bõe n da gũud neb nins sẽn pa teel baleng hakɩkã? Yaa kom-wẽng ning sẽn yɩɩd a taabã fãa wã buudu: tẽebã kom! ‘[A Zeova] yeelame yaa: Gese, raar n wate, tɩ mam na n kɩt tɩ kom la ko-yũud zĩnd tẽnga pʋgẽ. Pa rɩɩb kom la koom ko-yũud ye. Neba na n wa rata mam goama n kelg la b ka na n wʋm ye.’ (Amos 8:11) Kiris-neb ne yʋʋrã sigls namsda tẽeb kom kãngã buud yĩnga. La neb nins sẽn be be n yaa pʋ-peelem dãmbã nee Wẽnnaam nin-buiidã sẽn tar bark tẽebã wɛɛngẽ wã, n kaoogd n wat a Zeova siglgã pʋgẽ. A Zeova gom-kãensã wilgda welg-kãseng ning sẽn be kiris-neb ne yʋʋr siglsã neb la yɛlã sẽn yaa to-to ne sɩd kiris-neba sʋkã: “Gese, mam tʋm-tʋmdba na n dɩɩme, la yãmb na n gãanda kom. Mam tʋm-tʋmdba na n yũumi, la ko-yũud na n yõka yãmba. Mam tʋm-tʋmdba na n paama sũ-noogo, la yãmb na n paama yãnde.”—Ezai 65:13.

22. Bõe yĩng tɩ d be bʋʋm n na n kɩdem?

22 D sẽn yaa a Zeova sõgen dãmbã, tõnd sɩd nanda tẽebã rɩɩb la bark nins d sẽn tarã bɩ? Tõnd sã n wa tũnugd ne tõnd sɛbã sẽn tik Biiblã zugã n zãmsd Biiblã, tõnd sã n debd tigingã tigissẽ la d tigis-kãsemsẽ wã, d sũy sɩd yaa noogo. D kɩdemda d sẽn wʋmd Wẽnnaam Gomdã võor vẽenegã, t’a Amos bãngr-gomdã vʋʋsem sõng sẽn vẽnegã me naagã.

23. Bõe la neb nins sẽn pẽgd Wẽnnaamã paamda?

23 A Amos bãngr-gomdã tara koɛɛg n na n taas neb nins sẽn nong Wẽnnaam la b rat n pẽg-a wã. Baa tõnd tarem sẽn yaa to-to fãa, bɩ makr nins tõnd sẽn segd n mao ne dũni kãngã sẽn gudgã pʋgẽ sẽn yaa to-to fãa, tõnd sẽn nong Wẽnnaamã d paamda a bark la tẽeb rɩɩb sẽn yaa sõma n yɩɩd a taabã fãa. (Yelbũna 10:22; Matɩe 24:45-47) Rẽnd yaa Wẽnnaam la d segd n pẽg woto fãa yĩnga, bala yaa yẽ n kõt tõnd bõn-sõma wã fãa tɩ seke. Bɩ d rɩk sard sẽn pa vigsd n pẽg-a wakat sẽn pa sat ne d sũur fãa. Tõnd sã n baood n na n bãng a Zeova sẽn yaa sũy Fɛɛsdã, d na n paama bark wʋsgo.

Wãn to la y na n leoke?

• Yel-bʋs n da be Israɛll a Amos wakatã?

• Wãn to la yɛlã sẽn da yaa to-to Israɛll buud piigã rĩung pʋgẽ wã wõnd sẽn be rũndã-rũndã wã?

• Kom bʋg b sẽn da reng n togs a yell n be masã, la yaa ãnd dãmb la kom kãng pa tare?

[Zãmsgã sogsgã]

[Foto rãmba, seb-neng 17]

Israɛll neb wʋsg vɩɩmda naar pʋgẽ la b pa paam tẽebã arzɛk ye

[Foto, seb-neng 18]

Raool-y neb nins sẽn dɩk b sẽkã fãa n kẽes Wẽnnaam tʋʋmdã pʋgẽ wã tɩ b kell n kẽng taoor ne b tʋʋm-neerã

[Foto rãmba, seb-neng 20, 21]

Tẽeb kom pa be a Zeova nin-buiidã sẽn tar sũ-noogã sʋk ye