Ges-y sẽn be pʋgẽ wã

Ges-y sẽn be sebrã pʋgẽ

Togs-y Wẽnnaam Gomdã ne raoodo

Togs-y Wẽnnaam Gomdã ne raoodo

Togs-y Wẽnnaam Gomdã ne raoodo

“Tɩ togs Israɛll nebã [m] koɛɛga.”—AMOS 7:15.

1, 2. A Amos ra yaa ãnda, la bõe la Biiblã yet a zugu?

A ZEOVA sõgen a ye sẽn da wa n moond Wẽnnaam koɛɛga wakate, maan-kʋʋd n seg-a. Maan-kʋʋdã tãs-a-la woto: ‘Bas moonegã! Menem ka!’ Bõe la a Zeova sõgna maan-yã? A sakame bɩ, bɩ a kell n moona Wẽnnaam koɛɛgã ne raoodo? Y tõe n bãnga rẽ, bala a Zeova sõgen kãngã gʋlsa yɛl nins a sẽn vɩɩmdã sebr ning sẽn tar a yʋʋrã pʋgẽ. Yaa a Amos sebrã sẽn be Biiblã pʋgẽ wã. D na n bãnga yɛl n paas a Amos sẽn seg maan-kʋʋdã zugu, la d na n deng n bao n bãnga a Amos sẽn da yaa ned ninga.

2 A Amos ra yaa ãnda? Wakat bʋgo, la yɛ la a vɩɩmd-yã? D yãta sogs-kãensã leoorã Amos 1:1 pʋgẽ. Be d karemdame: “Ad a Amos goama. Yẽ yaa Tekoa pe-kɩɩm a yembre. . . . Zida naab a Ozias ne Israɛll naab a Zeroboam sẽn ya a Zoas biiga wakate.” A Amos yita Tekoa sẽn be Zida wã, sẽn be kɩlometr 16 ne Zerizalɛm. A vɩɩmda yʋʋm kob-gĩnd a wae soabã saabẽ, sẽn deng Kirist zãmaanã, rĩm a Ozias sẽn da wa n dɩt naam Zida tɩ rĩm a Zeroboam a yiib soab da rɩt naam Israɛll buud piigã zugã. A Amos ra yaa pe-kɩɩmã. Sɩda, Amos 7:14 yetame t’a Amos ra pa ‘pe-kɩɩm’ bal ye, la a ra leb n senda kankama. Woto, yʋʋmd fãa a ra tara sasa n wobd kankamã. A ra kõsda kankamã me sẽn na yɩl tɩ b bɩ tao-tao. Ra yaa tʋʋm toogo.

‘Kẽng n tɩ togs bãngr-goama’

3. D sã n tagsdẽ tɩ d pa tar tõog n na n moon koe-noogã, wãn to la d sẽn na n bao n bãng a Amos na n sõng-do?

3 A Amos pelga a pʋg n yeele: “Mam [da] ka bãngd ye, la m ka bãngd biig me ye.” (Amos 7:14) A Amos ra pa no-rɛɛs biiga, la b ra pa zãms-a no-rɛɛs tʋʋmd me ye. La neb nins fãa sẽn da be Zida wã sʋka, a Amos la a Zeova yãk t’a tʋm a tʋʋmdã. Wakat kãnga, Wẽnnaam pa yãk rĩm sẽn tar pãnga, a leb n pa yãk maan-kʋʋd sẽn paam zãmsg wʋsgo, la a pa yãk naab sẽn tar arzɛk me ye. Woto zãmsda tõnd bũmb sẽn kõt-d bas-m-yam. Tõnd tõeeme n pa nin-kãseng vɩɩmã pʋgẽ bɩ d pa karem n zãag zĩig ye. La rẽ segd n kɩtame tɩ d tagsdẽ tɩ d pa tõe n moon Wẽnnaam koɛɛgã bɩ? Ayo. A Zeova tõe n segla tõnd tɩ d moon a koɛɛgã, baa zĩis nins sẽn yaa toogã pʋsẽ. Sẽn mik t’a Zeova ra segla a Amos t’a moon a koɛɛgã, yɩta sõma tɩ neb nins fãa sẽn tʋll n moon Wẽnnaam goamã ne raoodã lebg n ges mak-sõng ning no-rɛɛs kãngã sẽn kõ wã sõma.

4. Bõe yĩng tɩ bãngr-goam togsg ra yaa toog Israɛlle?

4 A Zeova yeela a Amos t’a ‘tɩ togs Israɛll neba a koɛɛgã.’ (Amos 7:15) Tʋʋm-kãng ra pa nana ye. Sasa kãnga, Israɛll buud piigã Rĩung ra tara laafɩ la bãane, la arzɛgs wʋsgo. Wʋsg ra tara ‘sɩpaolg rot’ la ‘sẽoog rot’ sẽn da pa me ne tãn-koeem zaal ye, la yaa ne ‘kug b sẽn pees’ tɩ b ligdã yaa toogo. Kẽer da tara teed sẽn maan ne wobd yẽnã, la b ra yũuda divẽ b sẽn maan ne b ‘viyn tɩɩsã’ biisi. (Amos 3:15; 5:11) Rẽ kɩtame tɩ neb wʋsg ra yaa sek-m-mens rãmba. Sɩda, tõe tɩ mooneg zĩig ning b sẽn da kõ a Amosã wõnda tõnd mooneg zĩis kẽer rũndã-rũndã.

5. Yel-kɛg bʋs la Israɛll neb kẽer da maanda?

5 Sɩda, ra pa wẽng tɩ Israɛll nebã tall laog ye. La Israɛll nebã kẽer da paamda b arzɛgsã ne zãmbo. Arzɛgsã rãmb ra “maanda nimbãan dãmb wẽnga,” la b ra “namsd naong rãmba.” (Amos 4:1) Lɛɛbdb sẽn tar tõog wʋsgo, bʋ-kaoodbã la maan-kʋʋdbã ra zemsda taab n fãad naong rãmbã. Masã, bɩ d lebg n ges nin-kãensã sẽn da maand bũmb nins a Amos wakatã.

B kɩɩsa Wẽnnaam Tõogã

6. Wãn to la Israɛll lɛɛbdbã ra wẽgd neb a taabã?

6 Pipi d ges bũmb ning sẽn da maand raagẽ wã. Lɛɛbdbã sẽn yaa zãmb rãmbã ra baooda ‘pet sẽn yaa bõonego,’ n ‘paasd ligdã,’ la b ra koosd “ki sẽn ka sõama.” (Amos 8:5, 6) Lɛɛbdbã ra zãmbda b raadensã hal wʋsgo. B wẽgda b raadensã n koosd ne-b toog tɩ looge, tɩ b teedã yaool n pa sõma me ye. Lɛɛbdbã sã n wẽg naong rãmbã hali n wa pɩɩs-b zãnga, naong rãmbã wat n mak n kongame n koos b mens n lebg b yembse, tɩ lɛɛbdbã raad-b ne ‘neood yend ligdi.’ (Amos 8:6) Yãmb wee n tags n gese. Lɛɛbdb kãensã sẽn yaa ligd kõn sɛk-m dãmbã ra getame tɩ b buudã neb yõod pa yɩɩd neoodr ye. Ad wã sɩd yaa naong rãmbã paoogr tɛkẽ, la woto ra yaa Wẽnnaam Tõogã kɩɩsg sẽn loog noore! Ne rẽ fãa, lɛɛbdb kãens tũuda “vʋʋsg raara” neere. (Amos 8:5) N-ye, nebã nifẽ, ra yaa wa b tũuda Wẽnnaam.

7. Bõe n kɩt tɩ Israɛll lɛɛbdbã ra tõe n kɩɩs Wẽnnaam Tõogã?

7 La wãn to la lɛɛbdbã tõogd n kɩɩs Wẽnnaam Tõogã sẽn yet tɩ “f nong f yak wa f menga” tɩ b pa sɩbgd-ba? (Maankʋʋre 19:18) B sẽn da tõogd n kɩɩsdẽ wã yaa sẽn mik tɩ bʋ-kaoodb nins sẽn da segd n teel tõogã ra naag-b lame n zãmbd nebã. Galʋ-tẽngã noor ning b sẽn kaoodẽ bʋʋdã, bʋ-kaoodbã “deesda kũun n mongd naong rãmb bʋʋm.” Bʋ-kaoodbã ra tõdgda b na kogl naong rãmbã, n deegd kũun n zãmbd-ba. (Amos 5:10, 12) Rẽnd bʋ-kaoodbã me ra kɩɩsda Wẽnnaam Tõogã.

8. Maan-kʋʋdbã ra mumda b nin manesem bʋg taoore?

8 Israɛll maan-kʋʋdbã ra maanda bõe wakat kãngã? Sẽn na yɩl n bãng rẽ bɩ d ges zĩig a to. Ges-y yel-wẽn nins maan-kʋʋdbã sẽn da bas tɩ maand “b bõn-naandsã rot pʋsẽ”! Wẽnnaam tũnuga ne a Amos n yeele: “Ned ne a biig naagda taab n yood pag a yembr n sãamd mam yʋ-sõngã.” (Amos 2:7, 8) Mams-y n gese! Israɛlle, rao ne a biribl da naagda taab n yood ne wẽn-doog pʋg-yood yɛnga. La maan-kʋʋdbã sẽn yaa nin-wẽnsã ra mumda b nin yoob a woto taoore!—Maankʋʋre 19:29; Tõodo 5:18; 23:17.

9, 10. Wẽnnaam Tõogã noy bʋs kɩɩsg n kɩt tɩ Israɛll nebã ra tar taale, la bõe n wõnd woto tõnd wakatã?

9 A Zeova goma yel-wẽnd a to yell n yeele: “Bãmb gãee tẽn-kug taoor ne fut nins b sẽn dees b sam-dãmba nengẽ wã. Bãmb bʋʋda ne neb n deesd b rãam n yũud b bõn-naands rot pʋsẽ.” (Amos 2:8) N-ye, maan-kʋʋdbã la neb wʋsg ra pa leb n tũud tõog ning sẽn be Yikri 22:26, 27 pʋgẽ wã, sẽn yet tɩ f sã n deeg ned fuug a samd yĩnga, fuugã segd n leba a soab nengẽ tɩ yʋng nan pa kẽ wã ye. Bãmb da rɩkda fuug ning b sẽn deegã n maan fu-tɩʋʋdga, n zĩ be n dɩtẽ la b yũuda, kibs b sẽn maan ziri wẽnnaam dãmba yĩnga. La yaa ne laog nins b sẽn deegd naong rãmbã nengẽ wã la b raad divẽ n yũud ziri tũudmã wẽn-dotẽ. Ad b sɩd ra zãaga wʋsg ne sɩd balengã sore!

10 Israɛll nebã ra kɩɩsda Tõogã no-kãsems a yiibã sẽn yet tɩ f nong a Zeova la f nong f to wã tɩ yãnd pa tar-b ye. Rẽ kɩtame t’a Zeova tʋm a Amos t’a tɩ ning b taale, b kɩɩsgã yĩnga. Rũndã-rũndã, dũniyã tẽnse, n paas tẽns nins sẽn yet ne noor bal tɩ b yaa kiris-nebã maanda zãmb wa pĩnd wẽndẽ Israɛllã. Neb kẽer sã n yidgdẽ me, rakãag bɛdã, politikã taoor dãmb la ziri tũudmã sabab yĩng kɩtame tɩ talemd tar neb wʋsg tɩ b sũy sãamdẽ tɩ loog noore. La neb nins sẽn namsd la b baood a Zeova wã yell pak-a lame. Yaa woto yĩng n kɩt t’a bobl a rũndã-rũndã sõgen dãmbã tʋʋmd sẽn wõnd a Amos rẽndã sẽn yaa moon a koɛɛgã ne raoodã.

11. Bõe la a Amos makrã zãmsd tõndo?

11 A Amos tʋʋmdã sẽn wõnd tõnd rẽndã wʋsgã yĩnga, d na n dɩɩ a mak-sõngã vaeesg nafa wʋsgo. Sɩda, a Amos wilgda tõnd 1) koɛɛg ning d sẽn segd n moonã, 2) d sẽn segd n moon-a to-to, la 3) bũmb ning sẽn kɩt tɩ kɩɩsdbã pa tõe n yals tõnd moonegã. Bɩ d vaees bõn-kãensã ball-balle.

D sẽn tõe n dɩk a Amos togs-n-taar to-to

12, 13. Wãn to la a Zeova wilg t’a sũur da pa noom ne Israɛll nebã, la b manesem yɩɩ wãn to?

12 D sẽn yaa a Zeova Kaset rãmbã, tʋʋmd ning sẽn pak tõnd n yɩɩdã yaa Rĩungã mooneg la karen-biisã maanego. (Matɩe 28:19, 20; Mark 13:10) Baasg zãnga, wala a Amose, d segd n moona Wẽnnaam keoogrã, n wilg t’a Zeova na n pidsa a bʋ-kaoorã nin-wẽnsã zutu. Wala makre, Amos 4:6-11 wilgdame tɩ naoor wʋsgo, a Zeova sũur pa yɩ noog ne Israɛll ye. A Zeova kɩtame tɩ “kom” yõk nin-buiidã, ‘n ka kõ bãmb saaga,’ n kɩt tɩ ‘kood bãas’ kẽ b tẽngã la a tʋm “bã-loangdg” b sʋka. Bõn-kãensã kɩtame tɩ Israɛll nebã tek yam n kos sugr bɩ? Wẽnnaam yeelame: “Yãmb ka lebg n wa mam nengẽ ye.” Sɩda, Israɛll nebã zãgsa a Zeova naoor ka tɛka.

13 A Zeova sɩbga Israɛll neb nins sẽn pa tek yam n kos sugrã. La a reng n tũnuga ne bãngr-gomd n keoog-ba. Wa sẽn zems ne rẽ, Wẽnnaam yeelame: “[A Zeova] ka maand bũmb n ka wilg b no-rɛɛsdba sẽn yaa b tʋm-tʋmdba ye.” (Amos 3:7) Wẽnnaam da reng n wilga a Nowe sa-kãsengã waango, la a yeel-a t’a keoog nebã. A Zeova yeela a Amos me t’a keoog nebã tɛkem-tɛkem. Zu-bʋko, Israɛll pa kelg Wẽnnaam koɛɛgã n maan sẽn yaa tɩrg ye.

14. Wõneg bʋg n be a Amos wakatã ne tõnd wakatã sʋka?

14 Sãmbg sẽn ka be, y na n sak n deegame t’a Amos wakatã ne tõnd wakatã wõnda taab wʋsgo. A Zezi Kirist da reng n togsame tɩ yel-beed wʋsg n na n zĩnd saabã wakate. A leb n deng n togsame tɩ koe-noogã na n moona dũniyã gill zugu. (Matɩe 24:3-14) La wala a Amos wakatã, rũndã-rũndã neb wʋsg toog kae ne wakatã bãn la Rĩungã koɛɛg ye. Bũmb ning sẽn paam Israɛll neb nins sẽn da pa tek yam n kos sugrã n na n paam nin-kãens me. A Zeova keoog-b lame n yeele: “Bɩ y segl n seg y Wẽnnaamã.” (Amos 4:12) Israɛll nebã sega Wẽnnaam wakat ning a sẽn kao b bʋʋd n sɩbg-ba, n kɩt tɩ Asiri tãb-biisã soog-bã. Rũndã-rũndã, dũni kãngã sẽn yaa wẽn-kɩɩsdb dũniyã na n ‘sega Wẽnnaam’ Armagedõ. (Wilgri 16:14, 16) La nananda, a Zeova sã n ket n maand sũ-mare, d sagenda neb wʋsg wa d sẽn tõe tɛk woto: “Bao-y a Zeova, n kell n vɩɩmde.”—Amos 5:6, NW.

D yals kãn-kãe bɛɛbã kɩɩsg taoor wala a Amose

15-17. a) A Amaziya ra yaa ãnda, la manesem bʋg la a tall ne a Amos goamã? b) A Amaziya rõda a Amos wãn to sẽn na yɩl n ning-a taale?

15 D tõe n dɩka a Amos togs-n-taar bũmb ning d sẽn moondã wɛɛngẽ la d sẽn segd n moon-a to-to wã me. B wilga rẽ vẽeneg sak a 7 wã pʋgẽ, zĩig ning b sẽn gom maan-kʋʋd ning yell b sẽn gom tõnd sõsgã sɩngrẽ wã. Ra yaa “Betɛll maan-kʋʋd a Amaziya.” (Amos 7:10) Betɛll da yaa Israɛll tũudmã sẽn kɩɩsd sɩdã nifu. Be la b sẽn balemd sãnem nag-bilã. Rẽnd a Amaziya ra yaa buudã ziri tũudum maan-kʋʋd a yen. A manesem yɩɩ wãn to ne a Amos sẽn moon koɛɛgã ne raoodã?

16 A Amaziya yeela a Amose: “Bõn-makr soaba, zoe n kẽng Zida n tɩ togs bãngr-goam n paam dɩɩb n dɩ. La y ra le togs bãngr-goam Betɛll ye. Betɛll yaa zĩig rĩma sẽn waoogd Wẽnnaam la a yaa bãmb soolmã zĩ-sõngo.” (Amos 7:12, 13) Yaa wa a Amaziya sẽn yeel-a bal tɩ: ‘Loog n kuli! Tõnd tara d tũudum.’ A makame me n na n tus tẽngã taoor dãmb tɩ b gɩdg a Amos moonegã. A yeela rĩm a Zeroboam a yiib soabã woto: “A Amos baooda weer n dat n kãneg yãmb ne Israɛll nebã.” (Amos 7:10) A Amaziya rõda a Amos t’a yaa zãmb soaba. A yeela rĩma: “A Amos yeelame: B na n kʋʋ a Zeroboam ne sʋʋga, la b yiis Israɛll neba tẽnga pʋgẽ n tɩ maan yembse.”—Amos 7:11.

17 Gom-kãensã pʋgẽ, zɩlem-beed a tãab n be be: A yeelame t’a “Amos yeelame.” La a Amos zɩ n yeel tɩ bãngr-gomdã yita yẽ meng nengẽ ye. Wakat fãa a ra yetame: ‘Ad a Zeova sẽn yeele.’ (Amos 1:3, NW ) A Amaziya leb n dõda a Amos t’a yeelame tɩ “b na n kʋʋ a Zeroboam ne sʋʋga.” La wa Amos 7:9 sẽn yetã, a Amos ra togsa bãngr-gomdã woto: “Mam [a Zeova] na n kɩtame tɩ b kʋ a Zeroboam buuda ne sʋʋse.” Wẽnnaam da reng n togsame tɩ yel-be-kãngã na n waa a Zeroboam “buudã” bɩ a roogã zugu, sẽn dat n yeel t’a yagensã zutu. Sẽn paase, a Amaziya ra yetame t’a Amos yeelame tɩ ‘b na n yiisa Israɛll neba n tɩ maan yembse.’ La a Amos togsa bãngr-gomdã pʋgẽ me tɩ Israɛll neb nins fãa sẽn na n lebg n wa Wẽnnaam nengẽ wã da na n paama barka. Vẽenega, a Amaziya golma a Amos goama sẽn na yɩl tɩ taoor dãmbã gɩdg a Amos moonegã.

18. Wõneg bʋg n be a Amaziya sẽn tũnug ne manesem ninsã la tũudmã taoor dãmb sẽn maand rũndã-rũndã wã sʋka?

18 Yãmb pa ne tɩ manesem nins a Amaziya sẽn tallã, la a Zeova nin-buiidã bɛɛb sẽn tũnugd ne rũndã-rũndã wã sɩd wõnda taab wʋsg sɩda? Wala a Amaziya sẽn mak n na n kɩt t’a Amos bas moonegã, rũndã-rũndã me, prɛtr dãmbã, evɛk rãmbã la tũudum nin-bɛd a taab maoodame n dat n gɩdg a Zeova sõgen dãmbã moonegã. A Amaziya rõda a Amos zaalem t’a yaa zãmb soaba. Rũndã-rũndã, tũudmã nanambs kẽer me rõta a Zeova Kaset rãmbã n yetẽ tɩ b sãamda tẽngã bãane. La wala a Amaziya sẽn bao rĩmã sõngr sẽn na yɩl n zab ne a Amosã, tũudmã taoor dãmb me baooda dũniyã nanambs zood la b sõngr sẽn na yɩl n nams a Zeova sõgen dãmbã.

Kɩɩsdbã pa tõe n yals tõnd moonegã ye

19, 20. A Amaziya kɩɩsgã taoore a Amos talla manesem bʋgo?

19 A Amos manesem yɩɩ wãn to a Amaziya kɩɩsgã taoore? A Amos reng n soka maan-kʋʋdã: “Yãmb yeelame tɩ m da le togs Israɛll neba Wẽnnaam koɛɛga”? Wẽnnaam no-rɛɛsã sẽn tar daoodã pa maan yam-yoog la a kell n gom goam nins a Amaziya sẽn da pa rat n kelgã ye. (Amos 7:16, 17) A Amos ra pa yɛɛsd ye. Ad woto sɩd yaa mak-sõng n kõ tõndo. D pa na n kɩɩs Wẽnnaam n sĩnd n pa togs a goamã ye. Baa tẽns nins pʋsẽ neb sẽn wõnd a Amaziya sẽn wat ne nams-toaagã d na n togs-a lame. Wala a Amose, d ket n moondame n yetẽ tɩ: ‘Ad a Zeova sẽn yeele.’ Kɩɩsdbã pa tõe n yals tõnd moonegã ye, bala ‘a Zeova nug’ bee ne tõndo.—Tʋʋma 11:19-21.

20 A Amaziya ra segd n miime tɩ yẽ sẽn baood n na n kẽes a Amos rabeem woto wã yaa zaalem. A Amos ra zoe n wilga bũmb ning sẽn kɩt tɩ ned ba a yembr pa be tẽng zug n tõe n gɩdg yẽ t’a pa gomã, tɩ rẽ yaa bũmb a tãab-n-soabã yell d sẽn na n gom masã. Sã n yaa ne Amos 3:3-8, a Amos reng n maana sogsg toor-toor la a rɩk makr n wilg tɩ bũmb pa wat zaalem woto ye. Rẽ poore, a wilga a võorã woto: “Gɩgemd kelemdame, yaa ãnd n ka zoet rabeem? Zusoab a Wẽnnaam gomdame, ãnd n tõe n ka togs bãmb koɛɛga?” Sẽn dat n yeel t’a Amos yeela a kɛlgdbã tɩ: ‘Wala y sẽn pa tõe n pa yɛɛse, y sã n wʋm gɩgemd kɛlengã, woto me, m pa tõe n pa moon Wẽnnaam koɛɛgã, m sã n wa wʋm a Zeova sẽn kõ-m noor tɩ m moon ye.’ A Amos wẽn-zoeerã bɩ a sẽn da waoogd a Zeova wʋsgã yĩng kɩtame t’a gom ne raoodo.

21. Tõnd manesem yaa wãn to ne Wẽnnaam sẽn kõ noor tɩ d moon koe-noogã?

21 A Zeova yeela tõnd me tɩ d tɩ moone. D manesem yaa wãn to? Wala a Amos la a Zezi pipi karen-biisã, ne a Zeova sõngre, tõnd me moonda a koɛɛgã ne raoodo. (Tʋʋma 4:23-31) Bɛɛbã sẽn wat ne namsg ningã bɩ neb nins d sẽn moondã sek-m-meng pa na n kɩt tɩ d pa moon ye. Dũniyã gill zugu, a Zeova Kaset rãmbã tara yẽesem wala a Amos n ket n moond koe-noogã ne raoodo. Yaa tõnd n segd n keoog nebã t’a Zeova bʋ-kaoorã watame. Bʋ-kaoorã tɩ loee ne bõe? B na n leoka sok-kãngã sõsg ning sẽn pʋgdã pʋgẽ.

Wãn to la y na n leoke?

• Yel-bʋs pʋsẽ la a Amos tʋm Wẽnnaam tʋʋmdã?

• Wala a Amose, bõe la tõnd segd n moone?

• Yaa ne yam-bʋg la d segd n moon koe-noogã?

• Bõe yĩng tɩ kɩɩsdbã pa tõe n yals koe-noogã moonego?

[Zãmsgã sogsgã]

[Foto, seb-neng a 6]

Wẽnnaam yãka a Amos sẽn da send kankamã, t’a tʋm a tʋʋmdã

[Foto rãmba, seb-neng a 9]

Wala a Amose, yãmb moonda a Zeova koɛɛgã ne yẽesem bɩ?