Ges-y sẽn be pʋgẽ wã

Ges-y sẽn be sebrã pʋgẽ

Yɩ kɩs-sɩd soab bee nafa

Yɩ kɩs-sɩd soab bee nafa

Yɩ kɩs-sɩd soab bee nafa

TẼNS kẽer pʋsẽ, kambã nong n deemdame n dɩkd na-tũu-n-kulã n tabended b reem-n-taasã pilovɛɛr dãmbẽ. Na-tũu-n-kulã tabendeda fuugã. Baa pilovɛɛrã soab sẽn maanega, a kẽndame t’a zoetame, a vẽgda a mengã, wall a yɩgd yaare, na-tũu-n-kulã sẽn tablã a tablame bala. A tɩɩm fãa yaa b sẽn na n yãk-b yembr-yembre. Woto la kambã maand n deemd ne taaba.

Yaa sɩda, pa nebã fãa n dat tɩ na-tũu-n-kul tabl b fut ye, la baasg zãnga, na-tũu-n-kul sẽn tabend to-to wã sɩd yaa bũmb sẽn yaa gesre. Ned sẽn tar kɩs-sɩd ne a to tara zʋg sẽn wõnd woto. Kɩs-sɩd soab ket n pẽe ned ning a sẽn tar kɩs-sɩd ne wã wakat fãa. A ket n pidsda tʋʋm la a tʋkd zɩɩb nins zems-n-ta-kãng sẽn wat ne wã, baa sã n yaa toogo. Gom-biig ning sẽn yaa “kɩs-sɩdã” tẽegda tõnd zʋg-sõma wala sɩd la nonglem yelle. La, y sẽn nong tɩ nebã tall kɩs-sɩd ne-yã, rẽ yĩnga, yãmb me na n talla kɩs-sɩd ne neb a taabã wakat fãa bɩ? Y sã n na n maana woto, yaa ne ãnd dãmb masã la y segd n tall kɩs-sɩd ne?

Kɩs-sɩd tallg kãadem pʋgẽ yaa tɩlae

Kãadem baoodame tɩ kẽed-n-taasã tall kɩs-sɩd ne taaba, la rẽ tara yõod wʋsgo, zu-bʋko yaa kãadma pʋgẽ meng la kɩs-sɩdã kae naoor wʋsgo. Pag ne a sɩd sã n pidsd b pʋleng ning b sẽn pʋlem n yeel tɩ b na n zĩnda ne taab la b tʋm ne taab b to wã neer yĩngã, yaa bõn-kãseng sẽn kõt sũ-noog la bãane. Bõe yĩnga? Bala b naana ninsaalbã tɩ b rat n tall kɩs-sɩd ne b taabã, la b rat me tɩ nebã tall kɩs-sɩd ne-ba. A sẽn wa n kẽes a Ãdem ne a Hawa kãadem Edɛn zẽedẽ wã poore, Wẽnnaam yeelame: “Rao na n basa a ba ne a ma n zĩnd ne a paga.” Yaa woto ne pagã me, a segd n zĩnda ne a sɩdã. Pagã ne a sɩdã ra segd n talla kɩs-sɩd ne taaba, la b lagem taab n tʋme.—Sɩngre 2:24; Matɩe 19:3-9.

Yaa sɩd tɩ rẽ sẽn maana taa yʋʋm tusa. Woto rat n yeelame tɩ kɩs-sɩd kãadem pʋgẽ ye pa tar yõod rũndã-rũndã bɩ? Neb wʋsg na n yeelame tɩ ayo. Alemayn tẽngã, vaeesdb wilgame tɩ neb nins b sẽn sokã bãmb koabg pʋgẽ neb 80 ra getame tɩ kɩs-sɩd tallg kãadem pʋgẽ wã tara yõod wʋsgo. B leb n sogsa neb n na n bãng zʋg ning b sẽn dat n yɩɩd rapã la pagbã nengẽ wã. Rap sull la b sok tɩ b wilg zʋg a nu b sẽn nong n yã pagbã nengẽ n yɩɩda, tɩ pagb sull me sõdg zʋg a nu b sẽn nong n yã rapã nengẽ n yɩɩda. Zʋg-sõng ning rapã ne pagbã fãa sẽn da nong n yɩɩd ra yaa kɩs-sɩdã.

N-ye, kɩs-sɩdã yaa bũmb a ye sẽn tar yõod wʋsg sẽn na yɩl tɩ kãadem yɩ sõma. La wala d sẽn yã sõsg ning sẽn loogã pʋgẽ wã, neb wʋsg pẽgda kɩs-sɩdã, la kɩs-sɩd dãmba yaool n pa waoog ye. Wala makre, kãadmã kaoob sõor sẽn waoog tẽns wʋsg pʋsẽ wã wilgdame tɩ nebã pa nong n yaa kɩs sɩd dãmb ne taab ye. Wãn to la kẽed-n-taasã tõe n gil yel-kãngã la b kell n yɩ kɩs-sɩd dãmb ne taaba?

Kɩs-sɩd sã n be kãadem pʋgẽ, kãadmã kaoosdame

Kẽed-n-taasã wilgda b kɩs-sɩdã, b sã n baood manesem buud toor-toor sẽn na n sõng b tɩ b wilg tɩ b ned kam fãa bee a to yɩ-neer yĩnga. Wala makre, d goamẽ wã d sã n yetẽ tɩ “tõnd” woto la d woto la pa “mam” woto la m woto wã n são. Wala makre d nong n yetẽ tɩ “tõnd zo-rãmba,” “tõnd kambã,” “tõnd roogã,” “tõnd sẽn vɩɩmd yɛl ninsã,” la goam sẽn wõnd woto. Pagã ne a sɩdã sã n wa geend n na n dɩk sard, yɛl wala ro-gãagã, nug-tʋʋmdã, kambã wubri, reemã, vakãas rãmbã bɩ tũudmã wɛɛngẽ, b ned kam fãa segd n tagsa a to wã sẽn dat la a sẽn tagsd rẽ zugã yelle.—Yelbũna 11:14; 15:22.

Kɩs-sɩdã na n yɩ vẽenega, kẽed-n-taag fãa sẽn na n kɩt t’a to wã bãng t’a rat-a lame la a nong-a lame. Ned sẽn kẽ kãadem pa na n tall bãane, a kẽed-n-taagã sã n tar zood manesem tɩ loog nug ne rao a to bɩ ne pag a to tɩ pa yẽ ye. Biiblã sagenda rao wã t’a kell n pa ne ‘pag ning a sẽn peeg a bi-bɩɩlem wakatã.’ Sɩd pa segd n bas t’a sũurã tʋlg pag sẽn tar rolemd manesem ne a, n zʋʋg yẽ meng pagã ye. Sɩd-sɩda, a segd n gũusame n da kẽ ne pag a to ye. Biiblã keoogda tõnd woto: “Yoaad ka tar yam ye. Sẽn maand-a woto baooda a meng sãoongo.” B baoodame tɩ paga tall kɩs-sɩd ne a sɩdã woto me.—Yelbũna 5:18; 6:32.

Yɩ kɩs-sɩd soab kãadem pʋgẽ bee nafa bɩ? N-ye. A kɩtdame tɩ kãadem yɩ kãn-kãe n yɩɩda, la a kaoos n yɩɩge, tɩ rẽ nafd kẽed-n-taag fãa. Wala makre, sɩd sã n baood a pagã neer wakat fãa, a pagã na n talla bãane, sẽn na n kɩt t’a puk a zʋg-sõmã wã wa a sẽn tõe tɛka. Yaa woto me la sɩdã na n maane, a pagã sã n baood a yɩ-neer wakat fãa. A sẽn dat ne a sũurã fãa n yɩ kɩs-sɩd soab ne a pagã sõngd-a lame t’a bao n tũ no-tɩrsã a vɩɩmã nens fãa pʋsẽ.

Pag ne a sɩd sã n wa paam zu-loeese, b sẽn kɩs sɩd ne taabã kɩtdame tɩ b yiibã fãa tall bãane. La kɩs-sɩd sã n pa be kãadem pʋgẽ, naoor wʋsgo, zu-loeesã taoore b nong n welgda taab bɩ b baood n kao kãadmã. Manesem kãngã pa welgd zu-loeesã ye. Naoor wʋsgo, rẽ yaa yi yellẽ n kẽ yɛlẽ. Yʋʋmd 1980 la yʋʋmd 1990 wã sʋka, nagem yel-mit n daag a pag ne a kamb n bas n zoe. A sẽn da tɩ vɩ a yembrã a paama sũ-noog bɩ? Yʋʋm pisi poore, a sak n deegame t’a sẽn loogã, ‘a tɩ sidgda a yembr tɩ namsd-a, la a paama sũ-sãams me. A sã n mi n wa kẽed gãag yʋngo, a mi n dat n yeela a kambã tɩ: Wẽnd na gãneg-y laafɩ, la biig bɛɛ?’

Roagdbã ne b kambã segd n talla kɩs-sɩd ne taaba

Roagdbã sẽn tar kɩs-sɩd ne taaba, tõe n kɩtame tɩ b kambã me wa tall zʋg-sõng kãngã. B vɩɩmã pʋgẽ, baa yaa kaoosg zugẽ, kamb nins b sẽn wub zak neb sẽn tar kɩs-sɩd la nonglem ne taabã pʋgẽ na n yãame tɩ yaa nana ne-b n yɩɩd tɩ b tall manesem sẽn yaa sõma ne b kẽed-n-taasã la ne b roagdbã, nin-kãens sã n wa namsd kʋʋlmã yĩnga.—1 Tɩmote 5:4, 8.

Yaa sɩd tɩ pa wakat fãa la roagdbã yĩns rengd kambã n komsdẽ ye. Wakat kẽere, biig me tõe n datame tɩ b ges a yell wakat fãa. Yaa woto la a Herbert ne a Gertrud fãa sẽn yaa a Zeova Kaset rãmbã maan sẽn yɩɩd yʋʋm 40 pʋgẽ. B biribl a Dietmar namsa a yõor tɛk ne bãag sẽn komsd gĩina. Yaoolem yʋʋm a yopoe wã sẽn deng a kũumã sɩpaolg kiuug yʋʋmd 2002 wã, a Dietmar da ratame tɩ b ges a yell wĩndg la yʋngo. A roagdbã gesa a yell ne nonglem. B pʋd n ninga tɩpg teed b roogẽ wã la b paam zãmsg sẽn na yɩl n kõt-a tɩbsgo. Woto yaa zak sẽn kõ mak-sõngo, kɩs-sɩdã tallg wɛɛngẽ.

Kɩs-sɩd yaa tɩlae ne zoodo

“Ned sã n pa tar kẽed-n-taag me, a tõe n talla sũ-noogo, la yaa toog tɩ f tall sũ-noogo, f sã n pa tar zoa.” Yaa woto la a Birgit yeel-yã. Tõe tɩ yãmb me sak n deega woto. Yãmb kẽe kãadem tɩ y pa kẽ kãadem me, zo-nongr sẽn tar kɩs-sɩd ne-y na n nooga y sũur la a yɩ bark n kõ-y y vɩɩmã pʋgẽ. Yaa sɩda, y sã n kẽe kãadem, y zo-nongr ning sẽn pẽ-y n yɩɩdã segd n yɩɩ y kẽed-n-taagã.

Zoa pa miting bal ye. D tõe n tara mitins wʋsgo. Wala makre, yagse, tʋmd-n-taase, la neb d sẽn segd wakat-wakate. Zood hakɩkã baoodame tɩ f rɩk sẽka, tɩ f maan modgr la f tall nonglem ne f zoa wã. F sã n yaa ned zoa, yaa waoogre. Zood tara nafa, la a tar zɩɩb me.

D segd n yẽsda sõma ne d zo-rãmbã, sã n wa mik tɩ woto yaa tɩlae. A Birzit yeelame: “Tõnd ned a yembr sã n tar zu-loɛɛga, mam zo-poakã ne maam boonda taab telefõnnẽ wã vugr bɩ naoor a yiib semen fãa. M sẽn mi tɩ wakat fãa a sakdame n kelgd maamã, kengda m raoodo.” Pa tɩlae tɩ zãrem gɩdg zood ye. A Gerda ne a Helga zãra ne taab sẽn na maan kɩlometr tusa, la b yaa zo-rãmb sẽn yɩɩd yʋʋm 35 masã. A Gerda yeelame: “Tõnd gʋlsda taab wakat fãa, n togsd taab yɛl d sẽn vɩɩmd la d wilgd taab d sũur yɛla, yaa sũ-noog tɩ yaa sũ-sãams me. A Helga lɛta wã kõta maam sũ-noog wʋsgo. Tõnd tagsgã yaa yembre.”

Kɩs-sɩd yaa tɩlae ne zoodo. F sã n zãmb f zoa baa yaa vugri, a tõe n sãama zoodo, baa yaa zood sẽn kaoos yʋʋm wʋsgo. Zo-rãmb nong n sagenda taaba, baa sũur yɛl zutu. Zo-rãmb segd n togsa sẽn be b sũyẽ, n da yaees t’a zoa wã na n paoog-a lame bɩ n yi n yelg yellã ye. Biiblã yetame: “Tũud-n-taag hakɩk nonga wakat fãa, la a yaa saam-biig sẽn dog toog wakat yĩnga.”—Yelbũna 17:17, NW.

Sẽn mik tɩ tõnd zo-rãmbã tõe n toeema tõnd tagsa wã, d tʋlsmã la d yel-manesmã yĩnga, tara yõod tɩ d bao neb vɩɩm manesem sẽn zems ne tõnd rẽndã tɩ b yɩ d zo-rãmba. Wala makre, gũus-y n yãk-y zo-rãmb sẽn tar tẽeb a yembr ne-yã, sẽn tagsd wa yãmb yoobã wɛɛngẽ, la sẽn tũud noy nins yãmb sẽn tũud sõma la wẽngã wɛɛngẽ wã. Zo-kãensã buudã na n sõnga yãmb tɩ y pids y bõn-datɩ wã. Rẽ toor sẽn ka be, bõe yĩng tɩ y na n dat tɩ neb sẽn pa tũud noy nins yãmb sẽn tũudã yɩ y zo-rãmba? Biiblã wilgdame tɩ tara yõod tɩ d yãk zo-sõmse, n yet woto: “Ned sã n tũud yam dãmba, a na n lebga yam soaba. La ned sã n tũud yalma, a na n paama toogo.”—Yelbũna 13:20.

D tõe n zãms n talla kɩs-sɩd ne d taabã

Biig sã n bãng na-tũu-n-kulã rɩk n tabl ned fuugu, a na n dat n deemda woto wakat fãa. Tõe n yɩɩ woto ne ned sẽn yaa kɩs-sɩd soaba. Bõe yĩnga? Bala d sã n minim n tar kɩs-sɩd ne nebã, yaa nana n yɩɩd ne-d tɩ d yɩ kɩs-sɩd soaba. Zakã pʋgẽ, ned sã n sɩng n zãmsd n na n yɩ kɩs-sɩd soab t’a paoodẽ, kaoosg poore, a na n yãame tɩ yaa nana t’a tall zood sẽn tik kɩs-sɩdã zugu. Ned sã n tall zood woto sẽn kaoosde, tõe n sõng-a lame t’a wa tall kɩs-sɩd kãadem pʋgẽ. Rẽ na n sõng-a lame me t’a tall kɩs-sɩd zood ning sẽn yaa kãseng n yɩɩd a taabã fãa wã pʋgẽ.

A Zezi yeelame tɩ noor ning sẽn yaa kãseng n yɩɩdã yaa nong Wẽnnaam a Zeova ne d sũurã fãa, ne d sɩɩgã, ne d yamã la ne d pãngã fãa. (Mark 12:30) Woto rat n yeelame tɩ d segd n saka Wẽnnaam zãng-zãnga. D sã n yaa kɩs-sɩd dãmb ne Wẽnnaam a Zeova, d paamda bark wʋsgo. A pa na n tol n bas-d tɩ d lʋɩ wall a sãam d sũur ye, bala yẽ meng yeela woto: “Mam yaa kɩs-sɩd soaba.” (Zeremi 3:12, NW) Sɩda, yɩ sɩd soab bɩ kɩs-sɩd soab ne Wẽnnaam wata ne bark sẽn pa sate.—1 Zã 2:17.

[Goam sẽn tar pãngã, seb-neng a 6]

Zo-nongr kɩs-sɩd na n kɩtame tɩ y sũur yɩ noogo

[Foto, seb-neng a 5]

Zak neb sẽn tar kɩs-sɩd ne taab geta taab yelle