Ges-y sẽn be pʋgẽ wã

Ges-y sẽn be sebrã pʋgẽ

B pa get sẽn kʋʋl-bã yell ye

B pa get sẽn kʋʋl-bã yell ye

B pa get sẽn kʋʋl-bã yell ye

GARDIẼ a ye n wa n gilgd ne yʋng a gũubã sasa, n yã yel-beed sẽn ling-a wʋsgo. A yãa nin-kẽem ne pʋg-yãang sẽn ki n dɩga. Yaa ned ne a pag sẽn yi ro-neer pʋgẽ, etaas a yopoe zĩigẽ n lʋɩ. B sẽn kʋ b mensã yaa bũmb sẽn sãamd sũuri, la bũmb ning sẽn kɩt tɩ b kʋ b mensã n sãamd sũur n yɩɩda. B yãa sebr nin-kẽemã loaagẽ sẽn yete: “Yaa tõnd biigã ne d bi-pagã sẽn namsd tõnd wʋsg wakat fãa wã yĩng n kɩt tɩ d kʋ d mense.”

Baa ne bãmba sẽn ki to-to wã sẽn pa waeyã, bũmb ning sẽn kɩt tɩ b kʋ b mensã yaa bũmb sẽn wae. Vẽenega, dũniyã gill zugu, b namsda sẽn kʋʋlbã. Bɩ d ges kibay nins sẽn pʋgdã:

• Kanada, b vaeesame n mik tɩ nin-kẽemb bɩ pʋg-yãans koabg sʋka, a naas la b zakã rãmb namsd bɩ b belgd n dɩtẽ. Bãmb wʋsg zoeta yãnd bɩ b yaeesdame n pa rat n gom tɩ ned wʋm ye. La bãngdbã wilgame tɩ b sã n na n togs sɩda, neb koabg zugu, b sẽn namsd-b rãmbã taa neb piiga.

• Zʋrnall a ye (India Today) yeelame tɩ “Ẽnde, baa ne sẽn wõnd zagsã rãmb nonga taab wʋsgã, neb nins sẽn kʋʋl tɩ b kambã namsd-bã sõor tara paasgo.”

• Siglg a ye (Centre national contre la maltraitance des personnes âgées) yeelame tɩ b vaeesame n mik tɩ “Ameriki, sẽn na ta neb milyõ a ye bɩ a yiib sẽn tar yʋʋm 65 bɩ sẽn yɩɩd woto la b namsd la b belgd n dɩtẽ. La yaa neb nins sẽn da segd n kogl-bã n maand woto.” Laloa mit a yembr sẽn be Sãndiego, Kaliforni babgã wilgame tɩ sẽn kʋʋl-bã namsgã yaa “zu-loɛɛg ning laloa wã neb sẽn yãt n yɩɩda.” A paasame tɩ “yellã na n zẽname n paas ka la yʋʋm a wãna.”

• Kãntɛrberi sẽn be Nuvɛll Zelãndã, nin-kẽembã ne pʋg-yãansã fãab yaa bũmb sẽn tar paasgo, la sẽn yɩɩd fãa yaa b zagsã neb sẽn yaa dorg yũudba, rã-yũudba, la b zagsã neb nins sẽn dɩkd ligdã n kẽesd reemẽ wã n maand woto. Sẽn kʋʋl-bã namsg la b fãab paasa wʋsg Kãntɛrberi pʋgẽ, bala b wilgame tɩ yʋʋmd 2002, yɩɩ neb 65 la b nams-yã, la yʋʋmd 2003, yɩɩ neb 107. Laloa taoor soab a ye sẽn get yel-kãngã yell yeelame tɩ b sẽn bãng yɛl nins tiirã pa yao sẽn sɩd be wã ye.

• Zʋrnall a ye (The Japan Times) wilgame tɩ Zapõ siglg a yembr (La Fédération des associations des avocats du Japon) taoor dãmb yeelame tɩ “b segd n gesa nin-kẽemb la pʋg-yãans nins b sẽn namsdã yell n yɩɩd kambã la pagb nins b sẽn namsdã.” Bõe yĩnga? Zʋrnallã yeelame tɩ “b sã n mak-a ne kambã la pagbã namsgã, sẽn kʋʋl-bã namsgã kaoosdame n yaool n puki, bala sẽn kʋʋl-bã tẽedame tɩ b kambã sã n namsd-ba yaa bãmb yelle. Sẽn paase, tẽngã taoor dãmb ket n pa tar yellã tɩɩm ye.”

Kiba-kãensã sẽn yit dũniyã ween-vɩɩs a naasã kɩtdame tɩ d sok d mens tɩ: Bõe yĩng tɩ b pa get sẽn kʋʋl-bã yelle, la b namsd-b woto? Saagr beeme tɩ yɛlã na n wa toeemame bɩ? Bõe n tõe n keng sẽn kʋʋl-bã raoodo?