Ges-y sẽn be pʋgẽ wã

Ges-y sẽn be sebrã pʋgẽ

B roga buud ning Wẽnnaam sẽn yãk tɩ yɩ a meng rẽndã pʋgẽ

B roga buud ning Wẽnnaam sẽn yãk tɩ yɩ a meng rẽndã pʋgẽ

B roga buud ning Wẽnnaam sẽn yãk tɩ yɩ a meng rẽndã pʋgẽ

‘Zusoaba yãka yãmb buud nins sẽn be dũniyã zuga sʋka, tɩ y yɩ bãmb neba.’—TÕODO 7:6.

1, 2. Tʋʋm bʋs sẽn yaa kãsems la a Zeova maan n sõng a nin-buiidã, la kaool bʋg la Israɛll nebã maan ne Wẽnnaam?

YƲƲMD 1513 sẽn deng a Zezi rogmã, a Zeova maana zems-n-taar kaool a to ne a sõgen dãmbã sẽn da be tẽng zugã. Yʋʋm-kãnga, a ninga tẽng ning sẽn da so pãng dũniyã gill zugã yãnde, la a fãag Israɛll nebã n yiis-b yembd pʋgẽ. Ne woto, a lebga b Fãagd la b Soaala. La sẽn deng rẽ fãa, Wẽnnaam yeela a Moiiz woto: “Yeel bãmb tɩ mam yaa Zusoaba [“a Zeova,” NW], la m na n yiisa bãmb tʋʋm toog ninga Ezipt neba sẽn modg bãmb tɩ b maana pʋgẽ. La mam na n fãaga bãmba n yiis bãmb yembd ninga Ezipt neba sẽn kẽes bãmba pʋgẽ. Yaa ne kang sẽn tar pãng la mam na n tẽeg n fãag yãmba. La mam na n sɩbga bãmb ne sɩbgr sẽn yaa kãsenga n fãag yãmba. Mam na deega yãmb tɩ y yɩ mam neba, la mam na n yɩɩ yãmb Wẽnnaam.”—Yikri 6:6, 7; 15:1-7, 11.

2 Israɛll nebã sẽn yi Eziptã poor bilfu, b maana zems-n-taar kaool ne b Wẽnnaam a Zeova. A Zeova pa maan a kaoolã ne nebã yembr-yembre, zags toor-toor bɩ sull-sull ye. Yaa ne buud tõr a sẽn sigl la a maan a kaoolã. (Yikri 19:5, 6; 24:7) A kõo a nin-buiidã noy sẽn da na n wilg-b sor b yel-manesmã ne taabã pʋgẽ, la sẽn tɩ yɩɩd fãa, b balengã pʋgẽ. Yaa rẽ n so t’a Moiiz yeel-b woto: “Buud ka be tɩ [b] Wẽnnaam pẽ ne-a wa tõnd Wẽnnaam sẽn kolgd tõnd d kosga pʋgẽ wã ye. Buud ka be n tar tõod ne minund sẽn yaa tɩrs wa mam sẽn kõ yãmb dũnda wã ye.”—Tõodo 4:7, 8.

B roga buud sẽn yaa Wẽnd kaset rãmb sʋka

3, 4. Bʋʋm bʋg sẽn yaa kãseng yĩng n kɩt tɩ Wẽnnaam yãk Israɛll buudã?

3 Yʋʋm kobs poore, a Zeova tũnuga ne no-rɛɛs a Ezai n tẽeg Israɛll nebã bʋʋm kãseng a yembr sẽn kɩt t’a yãk-b tɩ yaa a nin-buiidã. A Ezai yeelame: “Zakoob, Israɛll neba, naand ninga sẽn naana yãmba yeelame: ‘Ra zoe-y rabeem tɩ mam fãaga yãmba. Mam boonda yãmb ne y yʋya, yãmb yaa mam neba. Tɩ bõe, mam yaa yãmb Wẽnnaam, mam yaa Israɛll Sõng-soaba sẽn yaa yãmb fãagda. . . . Bɩ b kɩt tɩ m komdibli wã yi zĩ-zãrsẽ n wa. Bɩ b wa ne m kompugli wã sẽn be hal dũniyã tɛkã. Neb nins fãa sẽn tar mam yʋʋrã, mam sẽn naan-b rãmb m meng waoogr yĩngã, bãmb yaa mam tʋʋmde, yaa maam n naan bãmba.’ Zusoaba yeelame: Yãmb yaa mam kaset dãmba la mam tʋm-tʋmdba mam sẽn yãke . . . Neb nins mam sẽn naan m meng yĩnga na n pẽga maam.”—Ezai 43:1, 3, 6, 7, 10, 21.

4 B sẽn da boond Israɛll nebã t’a a Zeova nebã yĩnga, b ra na n yɩ a kaset rãmba, n kɩt tɩ bu-zẽmsã bãng t’a Zeova bal n yaa ãnduniyã fãa naaba. B ra segd n yɩɩ nin-buiid a Zeova ziirã yĩnga. B ra segd n pẽga a Zeova, n togs a fãagr tʋʋm kãsemsã la b pẽg a yʋ-sõngã. Koɛɛg-koɛɛga, b ra segd n yɩɩ buud sẽn yaa a Zeova kaset rãmba.

5. Wãn to la Israɛll da yaa buud sẽn dɩk a meng n kõ Wẽnde?

5 Yʋʋm kob-gĩnd 11 soab sẽn deng a Zezi rogmã, rĩm a Salomo wilgame t’a Zeova ra welga Israɛll buudã toore. A yeela a Zeova woto pʋʋsg pʋgẽ: ‘Yaa yãmb n yãk bãmb buud fãa sẽn be dũniyã zuga sʋka, tɩ b lebg yãmb neba.’ (1 Rĩm dãmba 8:53) Israɛll nebã yembr-yembr me ra tara zood ne a Zeova. A Moiiz rag n yeel-b-la woto: “Yãmb yaa Zusoab a Wẽnnaam kamba. . . . Tɩ bõe, yãmb yaa neb sẽn welg toor Zusoab a Wẽnnaam yĩnga.” (Tõodo 14:1, 2) La ra pa tɩlae ne Israɛll kom-bɩɩsã tɩ b rɩk b vɩɩmã n kõ a Zeova ye. Bala bãmb ra rogda Wẽnnaam nin-buiidã sẽn da zoe n dɩk b mens n kõ-a wã sʋka. (Yɩɩl Sõamyã 79:13; 95:7) B ra zãmsda buudã zãmaan paalg fãa a Zeova noyã, la ra yaa tɩlae tɩ b tũ-ba, kaool ning sẽn da be Israɛll ne a Zeova sʋkã yĩnga.—Tõodo 11:18, 19.

Sakrã ra bee ne ned kam fãa yam-yãkre

6. Bõe la Israɛll nebã yembr-yembr da segd n yãk yam n maane?

6 Baa ne Israɛll nebã sẽn da rog buud sẽn dɩk a meng n kõ Wẽnnaam pʋgẽ wã, ned kam fãa ra segd n yãka yam n sak Wẽnnaam. Nand tɩ Israɛll nebã kẽ Kãabg Tẽngã, a Moiiz yeel-b lame: “Dũnda mam boonda yĩngr ne tẽnga tɩ b wa yɩ kaset dãmb tõnd sʋka tɩ mam wilga yãmb vɩɩm ne kũum la bark ne kãab wẽnse. Bɩ y yãk vɩɩm tɩ yãmb ne y yagensa tõe n vɩɩnde. La y nong Zusoab a Wẽnnaam la y sak bãmb koɛɛga n gãd bãmba. Yaa woto la yãmb na n vɩɩnd n paam yõ-woko n zĩnd tẽng ninga Zusoab a Wẽnnaam sẽn da wẽen n yeel y yaab rãmb a Abrahaam ne a Izaak la a Zakoob tɩ b na n kõo bãmbã.” (Tõodo 30:19, 20) Woto yĩnga, Israɛll nebã yembr-yembr da segd n yãka yam n nong a Zeova, n kelgd a koɛɛgã la b gãd-a sõma. Israɛll nebã sẽn da tõe n yãk b toorẽ yamã yĩnga, b ra na n kẽeba b yam-yãkrã biisi.—Tõodo 30:16-18.

7. Bõe n maan a Zozue zãmaana neb kũum poore?

7 Bũmb nins sẽn zĩnd Israɛll bʋ-kaoodbã wakatã wilgda wẽn-sakrã la wẽn-kɩɩsgã biis vẽenega. Bilf sẽn deng wakat kãnga, Israɛll nebã tũu a Zozue mak-sõngã n paam barka. Biiblã yetame: “Israɛll neba saka Zusoaba a Zozue vɩɩm wakate la nin-kẽemb nins sẽn da be a Zozue wakatẽ wã vɩɩm wakate la neb nins sẽn da yã bũmb nins Zusoaba sẽn da maan n kõ Israɛll neba wakate.” La a Zozue kũumã poor bilfu, “zamaan a to n wa t’a neba ka mi Zusoaba la b ka mi tʋʋm nins bãmb sẽn da maan n kõ Israɛll neba me ye. Israɛll neba beega Zusoabã n waoog Baall dãmba.” (Bʋkaoodba 2:7, 10, 11) Israɛll buudã zãmaan-paalgã neb sẽn da pa tar minimã ra pa ges tɩ b tara zu-no-kãsenga, b sẽn paam n yaa buud sẽn dɩk a meng n kõ Wẽnnaam a Zeova sẽn da tʋm fãagr tʋʋm-kãsems n kõ-bã ye.—Yɩɩl Sõamyã 78:3-7, 10, 11.

B vɩɩmã ra segd n wilgame tɩ b yaa buud sẽn dɩk a meng n kõ Wẽnde

8, 9. a) Yaa segl-bʋg n kõ Israɛll nebã sor tɩ b ra tõe n wilg tɩ b yaa buud sẽn dɩk a meng n kõ a Zeova? b) Bõe la neb nins sẽn da maand kũun ne yamleoogã ra paamda?

8 A Zeova paka soay wʋsg n kõ a nin-buiidã tɩ b ra tõe n wilg tɩ b yaa neb sẽn vɩ tɩ zems ne b buudã sẽn da zoe n dɩk a meng n kõ Wẽndã. Wala makre, a Tõogã ra wilga maand bɩ kũun b sẽn da segd n maane, tɩ b kẽer yaa tɩlae, t’a taab ra be ne ned kam fãa yam. (Hebre dãmba 8:3) Maand kãens sʋka, d tõe n sõdga maand nins b sẽn da yõogd bugumã n paas zom la laafɩ maoongã sẽn da pa tɩlaeyã. Maand nins sẽn da pa tɩlaeyã ra yaa maand b sẽn kõt a Zeova n na n paam a lohorem, la sẽn na yɩl me n wilg b mi-beoog ne-a.—Maankʋʋre 7:11-13.

9 Maand kãens b sẽn da kõt ne yamleoogã ra tata a Zeova yam. B yeelame tɩ rũngã maoong sẽn yõogd bugumã ne zomã kũun b sẽn yõogd bugmã ra yaa ‘yũug sẽn noom Zusoaba taoore.’ (Maankʋʋre 1:9; 2:2) Laafɩ maoongã wakate, b ra rɩkda rũngã zɩɩm la a kaam n kõ a Zeova, tɩ maan-kʋʋdbã ne ned ning sẽn kõ maoongã wãb nemdã. Woto ra wilgdame t’a soabã ne a Zeova lebg n zemsa taaba. Tõogã ra yeela woto: “Yãmb sã n dat n maan laafɩ maoong Zusoaba waoogr yĩnga, bɩ y maan-a wa sẽn zemse, tɩ bãmb deeg yãmba.” (Maankʋʋre 19:5) Baa ne Israɛll nebã fãa sẽn da rogd buud sẽn da zoe n dɩk a meng kõ Wẽnnaam pʋgẽ wã, neb nins sẽn da kõt kũun ne yamleoog sẽn na yɩl n wilg tɩ b sɩd ratame t’a Zeova yɩ b Wẽnnaamã ra paamd n tata a yam, la b ra paamda bark wʋsgo.—Malaki 3:10.

10. Wãn to la a Zeova wilg a sũ-pa-noaang a Ezai la a Malaki wakatẽ wã?

10 La naoor wʋsgo, Israɛll buudã sẽn da rɩk a meng n kõ a Zeova wã pa kell n sak-a ye. A Zeova tũnuga ne a no-rɛɛs a Ezai n yeel-b woto: “Yãmb ka tall pe-bi n wa maan maoong sẽn yõogd bugum n kõ maam ye. Yãmb ka maan maand n waoog maam ye. Mam ka nams yãmb n kɩt tɩ y wa ne kũun ye.” (Ezai 43:23) Sẽn paase, a Zeova nifẽ kũun b sẽn da kõt-a tɩ pa ne yamleoog la nonglem da pa tar yõod ye. Wala makre, yʋʋm kob-gĩn a tãab a Ezai poore, sẽn dat n yeel tɩ no-rɛɛs a Malaki wakatã, Israɛll nebã ra kõta rũms sẽn ka barka. Rẽ n so t’a Malaki taas-b a Zeova goamã n yeel woto: “Mam sũur ka noom ne yãmb ye. Mam ka na n deeg y maanda ye. . . . Yãmb dɩka rũms wagda sẽn da zu la rũm-wobse la rũms sẽn pogl n maan maando. Mam na reeg bũmb a woto? Yaa Zusoabã n yeele.”—Malaki 1:10, 13; Amos 5:22.

Wẽnnaam basa buud ning sẽn da rɩk a meng n kõ-a wã

11. So-bʋg la Wẽnnaam da pak n kõ Israɛll buudã?

11 Israɛll nebã sẽn wa n lebg buud sẽn dɩk a meng n kõ a Zeova wã, a kãab-b-la woto: “La sẽn sɩng masã, yãmb sã n sak mam koɛɛga la y sak mam kãabgã, yãmb na n lebga mam neb buuda fãa sʋka. Tɩ bõe, dũniyã fãa yaa maam n so. La yãmb buuda na n yɩɩ maan-kʋʋdba la neb sẽn welg mam yĩnga.” (Yikri 19:5, 6) Mesi wã b sẽn da kãab t’a watame wã ra na n doga b buudã pʋgẽ, n pak sor n kõ-b tɩ b wa tõog n tɩ yɩ nanambs Wẽnnaam Rĩungã pʋgẽ. (Sɩngre 22:17, 18; 49:10; 2 Sãmwɛll 7:12, 16; Luk 1:31-33; Rom dãmba 9:4, 5) La Israɛll buudã neb wʋsg pa vɩɩmd tɩ zems ne b sẽn dɩk b mens n kõ Wẽndã ye. (Matɩe 22:14) B zãgsa Mesi wã n wa baas n kʋ-a.—Tʋʋma 7:51-53.

12. A Zezi gom-bʋs n wilgd t’a Zeova zãgsa Israɛll nebã sẽn da yaa buud sẽn dɩk a meng n kõ-a wã?

12 Rasem a wãn sẽn deng t’a Zezi ki, a yeela Zʋɩf tũudmã nanambs woto: “Yãmb nan ka karem Gʋlsg Sõamyã sẽn yeta la? ‘Kugr ninga tã-metba sẽn zãgsã, a lebga rooga pãng kugri. Yaa Zusoaba n kɩt t’a lebg woto, la a yaa bõn-kãseng tõnd nifẽ.’ Yaa woto yĩnga mam yeta yãmba, tɩ b na n deega Wẽnnaam soolem yãmb nengẽ n kõ buud ninga sẽn na n maan tʋʋm sẽn zemse.” (Matɩe 21:42, 43) Sẽn na yɩl n wilg t’a Zeova zãgs-b lame tɩ b pa ye yaa a neba, a Zezi togsa woto: “Zerizalɛm, Zerizalɛm, sẽn kʋʋd Wẽnnaam no-rɛɛsdba n lobd neb nins b sẽn tʋm fo nengẽ wã kuga! Naoor wʋsgo mam da rat n tigma fo kamba wa no-yãang sẽn põgend a kamb a pɩgsẽ, la fo ka sak ye. Gese, b na n basa fo roog ne foo zaalem.”—Matɩe 23:37, 38.

Bu-paalg sẽn dɩk a meng n kõ Wẽnde

13. Gom-bʋs sẽn yaa bãngr-gomd sẽn da wilgd bũmb sẽn wat beoog la a Zeova togs a Zeremi wakatẽ wã?

13 No-rɛɛs a Zeremi wakatã, a Zeova reng n togsame t’a ra na n wa maana bõn-paalg ne a nin-buiidã. D karemda woto: “Zusoaba yeelame: Gese, wakat n wat tɩ mam na n maan kaool paalg ne Israɛll la Zida nebã. La a ka na n yɩ wa kaool ninga mam sẽn da maan ne b yaab rãmba wakat ninga mam sẽn yiis bãmb Ezipta ye. Bãmb sãama m kaool kãnga baa mam sẽn da yaa sɩd bãmb yĩngã. Mam yaa Zusoaba, yaa maam n yeele. Wakat sã n wa ta, ad kaool ninga mam sẽn na n maan ne Israɛll buudã. Mam na n ninga m tõoda b pʋ-tẽerẽ, la m gʋls bãmb b sũyã pʋsẽ. Mam na n yɩɩ bãmb Wẽnnaam, la bãmb na n yɩɩ mam neba. Mam yaa Zusoaba yaa maam n yeele.”—Zeremi 31:31-33.

14. Wakat bʋg la a Zeova lugl a bu-paalgã, la bõe n maan n wilg rẽ? Wilg-y bu-paalg kãng sẽn yaa a soaba.

14 Kaool paalg kãng paama luglg yʋʋmd 33 pʋgẽ wã, a Zezi sẽn wa n tɩ wilg a Ba wã a zɩɩmã sẽn daagã yõod a kũumã poorã. (Luk 22:20; Hebre dãmba 9:15, 24-26) La yɩɩ yʋʋmd 33 Pãntekotã raar Wẽnnaam sẽn zae kiris-nebã ne a vʋʋsem sõngã, la bu-paalgã sẽn yaa “Israɛll sẽn yaa Wẽnnaam dẽnda” rog-yã, tɩ kaool paalgã tʋʋmd sɩnge. (Galat dãmba 6:16; Rom dãmba 2:28, 29; 9:6; 11:25, 26) Tʋm-tʋmd a Pɩɛɛr gʋlsa kiris-neb nins sẽn paam vʋʋsem sõng zaeebã n yeele: “Yãmb yaa nin-tũusdsi la naam maan-kʋʋdba la buud sẽn yaa sõama la nin-daadse, n na n wilg sẽn bool-a yãmb tɩ y yi lik pʋgẽ n kẽ bãmb vẽenem kãsenga pʋgẽ wã bõn-sõama wã fãa. Yãmb dag n ka burkĩmb ye, la masã yãmb yaa Wẽnnaam burkĩmba.” (1 Pɩɛɛr 2:9, 10) Yʋʋmd 33 pʋgẽ wã, tẽng zug Israɛllã konga a Zeova lohormã, tɩ tẽeb Israɛllã sẽn yaa kiris-neb tigingã sẽn yaa buud ning sẽn tʋmd Mesi Rĩungã tʋʋmã ledg a zĩig n tar a Zeova lohorem.—Matɩe 21:43.

Rɩk-f-meng-n-kõ Wẽndã

15. Yʋʋmd 33 Pãntekotã daare, a Pɩɛɛr sagl a kɛlgdbã tɩ b reeg lis-bʋgo?

15 Yʋʋmd 33 Pãntekotã poore, ned fãa, f yaa Zʋɩf tɩ f yaa bu-zẽng neda, f ra segd n dɩka f meng n kõ Wẽnnaam n deeg lisg “Ba la Biiga la Vʋʋsem Sõng yʋʋr yĩnga.” * (Matɩe 28:19, Sebr Sõngo) Pãntekotã daare, tʋm-tʋmd a Pɩɛɛr yeela Zʋɩf rãmb la bu-zẽms neb nins sẽn tuub n sak Zʋɩf rãmbã tũudum, la sẽn da nong sɩdã woto: “Bɩ y tek yam n kos sugri tɩ y ned kam fãa sak koom lisgu ne a Zezi Kirist yʋʋre y yel-wẽna sugr yĩnga; la y reeg Wẽnnaam kũuna sẽn yaa Sɩɩg Sõngã.” (Tʋʋma 2:38) Zʋɩf kãensã la bu-zẽms nin-kãensã ra segd n wilga ne b lisgã tɩ pipi, b ra rɩka b vɩɩmã n kõ a Zeova, la yiibu, rẽ ra wilgdame me tɩ b ra sakame tɩ yaa ne a Zezi maasem la a Zeova kõt yel-wẽnã sugri. B ra segd n sak n deegame t’a Zezi yaa Maankʋʋd Kãsem a Zeova sẽn yãke, la b Taoor lʋɩta, sẽn dat n yeel tɩ kiris-neb tigingã Zu-raoogo.—Kolos rãmba 1:13, 14, 18.

16. A Poll wakatã, wãn to la neb nins sẽn da nong sɩdã, Zʋɩf rãmb la bu-zẽms neb lebg tẽeb Israɛllã neba?

16 Yʋʋm loogr poore, tʋm-tʋmd a Poll yeelame: “Mam deng n moona koɛɛga Damas, dẽ, mam yaool n moona koɛɛga Zerizalɛm ne Zide soolem fãa la bu-zẽms nengẽ tɩ bãmb yam tek tɩ b kos sugri n sak Wẽnnaam n maan sẽn zems yam tekr tʋʋma.” (Tʋʋma 26:20) A Poll sẽn sõs ne Zʋɩf rãmb la bu-zẽms neb tɩ b sak n deeg t’a Zezi ra yaa Kirist bɩ Mesi wã poore, a sõng-b lame tɩ b rɩk b mens n kõ Wẽnnaam n deeg lisgu. (Tʋʋma 16:14, 15, 31-33; 17:3, 4; 18:8) Karen-bi-paal kãensã sẽn bao Wẽnnaamã, b lebga tẽeb Israɛllã neba.

17. Bãnd ningr tʋʋm-bʋg saab n kolge, la tʋʋm bʋg la b tʋmd tao-tao?

17 Rũndã-rũndã, tẽeb Israɛllã neb nins sẽn kellã bãnd ningr kolga saabo. B bãndã ningr sã n wa sa, ‘malɛk rãmb a naasã’ sẽn gãd ‘to-kãsengã’ sebd nins sẽn na n wa ne sãoongã na n paama sor n bas seb-kãens tɩ b fugi. Nananda, b tigisda ‘kʋʋng kãsengã’ neb sẽn saagd n na n vɩɩmd wakat sẽn kõn sa tẽng zugã tao-tao. ‘Piis a taab’ kãens yãkda yam n na n wilg tɩ b tara tẽeb ne “Pebilã zɩɩm” n deegd lisgu, tɩ wilg tɩ b rɩka b mens n kõ a Zeova. (Wilgri 7:1-4, 9-15; 22:17; Zã 10:16; Matɩe 28:19, 20) Bãmb sʋkã, kom-bɩɩs wʋsg paamame tɩ b roagdbã sẽn yaa kiris-nebã wub-ba. Yãmb me sã n yaa bi-bɩɩga, sõsg ning sẽn pʋgdã kareng na n yɩ-y-la noogo.

[Tẽngr note]

^ sull 15 Ges-y Gũusg Gasgã, sig-noy kiuug rasem 15, yʋʋmd 2003, seb-neng 30-31.

D lebg n tẽege

• Bõe yĩng tɩ ra pa tɩlae ne Israɛll kom-bɩɩsã tɩ b ye rɩk b mens n kõ a Zeova?

• Wãn to la Israɛll nebã ra tõe n wilg tɩ b ra vɩɩme tɩ zems ne b sẽn dɩk b mens n kõ Wẽndã?

• Bõe yĩng t’a Zeova zãgs tɩ Israɛll sẽn da rɩk a meng kõ-a wã ye pa a nin-buiidu, la wãn to la b ledg-a?

• Yʋʋmd 33 Pãntekotã tɛka, bõe la Zʋɩf rãmbã la bu-zẽmsã neb ra segd n maan n lebg tẽeb Israɛllã neba?

[Zãmsgã sogsgã]

[Foto, seb-neng 23]

Israɛll kom-bɩɩsã roga buud Wẽnnaam sẽn yãk pʋgẽ

[Foto, seb-neng 25]

Israɛll ned fãa ra segd n yãka a toorẽ yam n balem Wẽnnaam

[Foto, seb-neng 25]

Yamleoog kũunã ra kõta Israɛll nebã weer tɩ b tõe n wilg a Zeova b nonglem

[Foto, seb-neng 27]

Yʋʋmd 33 Pãntekotã poore, Kirist karen-biisã ra segd n dɩka b mens n kõ Wẽnnaam, n deeg koom lisg n wilg rẽ