Ges-y sẽn be pʋgẽ wã

Ges-y sẽn be sebrã pʋgẽ

Nebã fãa na n wa paamame tɩ b waoogd-ba

Nebã fãa na n wa paamame tɩ b waoogd-ba

Nebã fãa na n wa paamame tɩ b waoogd-ba

“Rẽndame tɩ d kɩt tɩ dũniyã toeem n lebg paalle, n lebg sõma n yɩɩd masã rẽndã, tɩ nebã fãa waoogd taab wakat fãa.”​—YAA ETAZĨNI PERZIDÃ A HARRY TRUMAN N YEEL WOTO YƲƲMD 1945, TƲƲL-NIF KIUUG RASEM 25, SAN FRANCISCO CALIFORNI.

DŨNI gill zabr a yiib-n-soabã poore, neb wʋsg ra tagsda wa perzidã a Truman tɩ yɛl nins sẽn da maanã ra na n kɩtame tɩ ãdem-biisã rɩk yam, n modg n kɩt tɩ dũniyã toeem n lebg paalle, tɩ nebã fãa waoogd taaba. La bʋko, yɛlã sẽn yaa to-to rũndã-rũndã wã wilgdame tɩ nebã pa rɩk yam ye. Nebã ket n halkda taab burkĩndi, bala pa ninsaalbã meng la yellã yẽgr ye, la yaa b bɛ-kãsengã.

Yellã yẽgre

Biiblã wilgdame tɩ ninsaalbã bɛ-kãsengã yaa malɛg-wẽng a Sʋɩtãana, sẽn kɩɩs Wẽnnaam naamã hal ninsaalbã vɩɩm sɩngrẽ wã. A Sʋɩtãan sẽn gom ne a Hawa Edɛnnã tɛk n tãag masã, a sẽn baoodã yaa ninsaalbã na bas b Naandã n balem yẽ. (Sɩngre 3:1-5) La a Ãdem n a Hawa sẽn sak n kelg a Sʋɩtãanã, ad sɩd waa ne yel-beed meng n kõ-ba! B sẽn kɩɩs Wẽnnaam noorã n dɩ tɩɩgã biig poor bala, b yiiba fãa zoe n kẽe tɩɩsã sʋk n “solg b mens ne Zusoab a Wẽnnaam.” Bõe yĩnga? A Ãdem yeelame tɩ: “Rabeem tara maam, mam sẽn yaa zaalã yĩnga. La mam solgame.” (Sɩngre 3:8-10) A Ãdem ra pa ye tar zems-n-taar ne a saasẽ Ba wã ye. A sẽn da get a meng to-to wã me ra toeemame. Yãnd n da tar-a, t’a ye pa tõe n yals a Zeova taoor ye.

Bõe yĩng t’a Sʋɩtãan da rat t’a Ãdem ra ye nand a menga? Bala Wẽnnaam naana ninsaal a meng wẽnego, t’a Sʋɩtãan rat t’a tall manesem sẽn na n sãam ziir ning a sẽn tar tɩ kɩt t’a wõnd Wẽnnaamã. (Sɩngre 1:27; Rom dãmba 3:23) Rẽ sõngda tõnd tɩ d bãng bũmb ning sẽn kɩt tɩ ninsaalbã vɩɩm pid ne paoog-taabã. A Sʋɩtãan sẽn yaa “dũni kãnga wẽnnaamã” yĩnga, yaa yẽ n kɩt tɩ wakat ning “ninsaal [sẽn] tõe a to n maand-a wẽnga” sasa, nebã paoogd taaba. (2 Korẽnt dãmba 4:4; Koɛɛg Soaba 8:9; 1 Zã 5:19) La woto rat n yeelame tɩ nebã pa na n tol n wa waoogd taab bɩ?

A Zeova waoogda ãdem-biisã

D lebg n ges vɩɩmã sẽn da yaa to-to arzãna pʋgẽ, nand t’a Ãdem ne a Hawa maan yel-wẽndã. A Ãdem ne a Hawa ra tara rɩɩb tɩ seke, b ra tara tʋʋm sẽn noom-ba, la b ra tara saagr me tɩ bãmb ne b kambã la b yagensã na n wa vɩɩmda ne laafɩ wakat sẽn ka sate. (Sɩngre 1:28) D sã n ges b vɩɩmã sẽn da yaa to-to wã, yaa vẽeneg tɩ Wẽnnaam sẽn da rat bũmb ning ne ninsaalbã wilgdame t’a nong-b lame n dat n waoog-ba.

Rẽ yĩnga a Ãdem ne a Hawa sẽn maan yel-wẽndã kɩtame tɩ Wẽnnaam getẽ tɩ ninsaal pa ye segd ne waoogr bɩ? Ayo. B sẽn wa n bãng tɩ b yaa zaal tɩ yãndã yõk-bã, Wẽnnaam wilgame t’a nand-b lame. A maana “fut ne gãnd” n kõ-ba, tɩ b yelg rẽ la b bas kankangã vãad b sẽn da pãnem n sẽgnã. (Sɩngre 3:7, 21) Wall tɩ Wẽnnaam bas-b b yãndã pʋgẽ wã, a waoog-b lame.

Kaoosg zugẽ, a Zeova sẽn wa n yãk Israɛll nebã tɩ b yɩ a nebã, a wilgame t’a zoeta neb nins b sẽn nong n namsd n yɩɩdã nimbãanega, wala kɩɩbsã, pʋg-kõapã, la sãambã. (Yɩɩl Sõamyã 72:13) Wala makre, Wẽnnaam da kõo Israɛll nebã noor tɩ b sã n da kẽeb b ki wã, n wob b oliiv la b viyn tɩɩsã n sa, b ra pa segd n ye leb poorẽ n yiis sẽn kellã ye. Wẽnnaam da yeelame tɩ sẽn kellã “yaa sãambã ne kɩɩbsã la pʋg-kõapã rẽnda.” (Tõodo 24:19-21) No-kãensã tũub ra kɩtame tɩ ned baa a ye pa baood n na n bõose, la kɩtame me tɩ baa naong rãmbã tar tʋʋmd sẽn pa paoogd-ba.

A Zezi ra waoogda neb a taabã

Wẽnnaam biig a Zezi sẽn da wa n be tẽngã zugu, a wilgame t’a sɩd nanda neb a taabã. Wala makre, a sẽn wa n keng Galile wã, rao a ye sẽn da tar wãood hal sẽn kaoos kolg-a lame. A Moiiz Tõogã ra wilgame tɩ sẽn na yɩl n da wa long neb a taabã, wãoor da segd n paa yɩɩg n zẽk a koɛɛg n yeel tɩ: “Rẽgdo! Rẽgdo!” (Maankʋʋre 13:45) La ra-kãngã sẽn wa n kolgd a Zezi wã, a pa zẽk a koɛɛg n keoog ye. A pʋd n kolga a Zezi n wõgemd n fõgen a neng tẽng n kos-a woto: “Zusoaba, yãmb sã n data, yãmb tõe n maaga maam tɩ m yɩ yɩlemde.” (Luk 5:12) Bõe la a Zezi maan-yã? A Zezi pa zab rao wã a sẽn pa tũ Tõogã, a leb n pa maan wa a pa ne-a me ye. A sɩɩsa wãoorã n wilg t’a nand-a lame, la a yeel-a tɩ: “Mam datame. Paam f menga.”—Luk 5:13.

Sasa a taaba, a Zezi wilgame t’a tõe n sãooga ned t’a pa sɩɩs-a ye. A zĩnda zĩ-zãrg meng n sãoog nebã. La so-kãngã wã, a Zezi sɩɩsa rao wã. (Matɩe 15:21-28; Mark 10:51, 52; Luk 7:1-10) Rao wã sẽn da yaa wãoorã yĩnga, yaa vẽeneg t’a sẽn da paam tɩ ned sɩɩs-a daar zãra. Ad a sũur da segd n yaa noogo, a sẽn paam tɩ ned ye sɩɩs-a wã! Rao wã sẽn da rat bal yaa a bãagã sãoogre. La a Zezi sẽn sɩɩs-a wã, a bãagã sãoogame, la sẽn paase, sõng-a lame t’a ye ges tɩ yẽ me yaa ned wa a taabã. Rẽ yĩnga zemsame tɩ d tẽ tɩ dũni kãngã pʋgẽ nebã tõe n wa waoogda taab woto bɩ? Sã n tõeeme, wãn to la b na n maan dẽ?

Noor sẽn kɩtd tɩ d waoogd taaba

A Zezi goma gomde, tɩ neb wʋsg getẽ t’a tũub tõe n sõngã ãdem-biisã tɩ b zems taaba. A yeela woto: “Yãmb sẽn dat tɩ neba maan yãmb bũmb ningã, bɩ yãmb me maan bãmb boto.” (Matɩe 7:12) No-kãngã kɩtdame tɩ ned waoogd a to, la a gũudẽ t’a to wã me waoog-a.

Wala yɛlã sẽn wilgdã, yɩl n tũ no-kãngã pa nana ye, la a kɩɩsg yẽ yaa nana. Rao b sẽn boond t’a Harold yeelame tɩ: “Mam da nong n paoogda neb a taabã. Ne goam a wãn bala, mam da tõe n kɩtame tɩ ned sũur sãame, tɩ yãnd yõk-a, bɩ n kɩt t’a yãb menga.” La bũmb n maan t’a Harold toeem a manesmã. A yeela woto: “A Zeova Kaset rãmb wʋsg n wa n sɩng n wat mam nengẽ. Mam sã n lebg n tags m sẽn da gomd-b to-to la m paoogd-bã yelle, yãnd n tar-ma. La baa daar a ye b zɩ n yeel tɩ b na n basame n pa ye wa m nengẽ ye. Rẽ kɩtame tɩ bilf-bilfu, Biiblã sẽn yet bũmb ningã kẽ mam sũurã, tɩ mam toeeme.” Rũndã-rũndã, a Harold yaa kãsem soab a Zeova Kaset rãmbã tiging a ye pʋgẽ.

A Harold kibarã wilgda vẽeneg tɩ: “Wẽnnaam goamã vɩɩme la a tara pãnga, la a rɩtame n yɩɩd sʋʋg sẽn tar noy a yiibu, la a kẽeda hali n welgd vɩɩm ne sɩɩga la kõb-sugds ne [b] sɩɩlem, la a yaa sũur tagsg la ratem bʋ-kaooda.” (Hebre dãmba 4:12) Wẽnnaam Gomdã tara pãng n tõe n kẽ ned sũuri, n toeem a tagsg la a manesem. Sẽn na yɩl n waoog neb a taabã, d segdame n bao ne d sũur fãa n sõng-ba, la d ra maan bũmb sẽn na n zab-b bɩ n ning-b yãnd ye.—Tʋʋma 20:35; Rom dãmba 12:10.

Nebã na n ye paama waoogr ning b sẽn segd ne wã

Yaa a Zeova Kaset rãmbã sẽn waoogd neb a taabã yĩng n kɩt tɩ b wilgd-b Biiblã sẽn kõt saagr ningã. (Tʋʋma 5:42) Bũmb a to ka be d sẽn tõe n maan n wilg tɩ d waoogda neb a taabã n yɩɩd d sẽn na n taas-b “koe-noogã” ye. (Ezai 52:7) “Koe-noogã” wilgdame tɩ d segd n lebga ‘nin-paalse,’ tɩ rẽ kɩt tɩ d kɩɩs ‘tags-kɛg’ nins sẽn kɩtd tɩ d paoogd neb a taabã. (Kolos rãmba 3:5-10) A leb n wilgdame tɩ ka la bilfu a Zeova na n kɩtame tɩ yɛl nins fãa sẽn halkd ninsaal burkĩndã menem, la a kɩt t’a Sʋɩtãan meng sẽn yaa yellã yẽgrã menem. (Daniɛll 2:44; Matɩe 6:9, 10; Wilgri 20:1, 2, 10) Yaa wakat ning tẽngã fãa sẽn na n wa ‘pid ne Zusoaba bãngrã’ bal la neba fãa na n wa paam tɩ b waoogd-ba.—Ezai 11:9.

Bao-y n bãng-y Wẽnnaam sẽn na n maan to-to tɩ wa yɩ woto wã. Yãmb sã n wa a Zeova Kaset rãmbã sʋka, y meng na n yãame tɩ Biiblã noy tũub kɩtdame tɩ nebã waoogd taaba. Sẽn paase, y na n tõog n bãnga Wẽnnaam Rĩungã sẽn na n maan to-to ka la bilf n wa ne dũni sẽn yaa paalg la sõma n yɩɩda, dũni pʋgẽ nebã sẽn na n waoogd taab wakat fãa, tɩ paoog-taab ra ye zĩnd abada.

[Zĩ-gũbri/Foto, seb-​neng a 6]

B sẽn yɩ sakdbã kɩtame tɩ b kell n tall b burkĩndã

Dũni gill zabr a yiib-n-soabã sasa, a Zeova Kaset rãmb sẽn yɩɩd bãmb 2000 la b nams Nazi rãmbã kãn de kõnsãntrasiõ rãmbẽ wã, b tẽebã yĩnga. A Gemma La Guardia Gluck sẽn zĩnd Ravensbrück kãn de kõnsãntrasiõ pʋgẽ wã gʋlsa a sebr ning sẽn yaa Mon histoire (ãngil.) wã pʋgẽ, n wilg a Zeova Kaset rãmbã sẽn kell n tall b burkĩndã to-to. A wilga a sebrã pʋgẽ tɩ wakat n wa n zĩnd tɩ Gestapo wã rãmb yeel t’a Zeova Kaset ning fãa sẽn na n saka n tik a nug sebr zug n wilg t’a pa rat n ye yɩ a Zeova Kaset soab na n paama a menga, la b pa na n leb n nams-a yɛs ye. A goma neb nins sẽn pa sak-b n tik b nusã yell woto: “B ra sakame n na n nams la b gũ dũni paalgã ne sũ-mare.” Bõe yĩng tɩ b maan woto? A Magdalena sẽn tar yʋʋm 80 masã tɩ b zoe n gom a yell sõsg ning sẽn loogã sɩngrẽ wã yeela woto: “Kell n sak a Zeova n da tar yõod n yɩɩd f sẽn na n kɩɩs n paam n vɩɩmde. Tõnd sẽn da yaa sakdbã yĩng kɩtame tɩ d kell n tall d burkĩndã.” *

[Tẽngr note]

^ sull 23 Y sã n dat n bãng a Kusserow zaka rãmb vɩɩm kibar n paase, bɩ y ges yʋʋmd 1985 bõn-bɩʋʋng kiuug rasem a 1 Gũusg Gasgã pʋgẽ, a seb-neng 10-15 wã.

[Foto, seb-​neng a 5]

A Zezi ra waoogda neb nins a sẽn sãoogdã

[Foto, seb-​neng a 7]

A Zeova Kaset rãmbã waoogda b taabã, b sẽn taasd-b “koe-noogã”